Sjálfsvíg - 23.11

Question 1

Hver eru viðhorf til sjálfsvígs?

Answer 1

• Viðhorf hafa verið mismunandi eftir löndum vegna menningar og trúarbragða
• Samkvæmt kristinni trú var helvítisvist yfirvofandi
• Í Lúterstrú hefur helvítisvistin verið afskrifuð
• Glæpur í bandaríkjunum og viðurlög eru dauðarefsins

Question 2

Hver er tíðni sjálfsvíga?

Answer 2

• Tíðni á Íslandi í lægri kantinum miðað við önnur norðurlöng 16,1 á hverja 100.000 íbúa.

Question 3

Seinstu 10 ár, hvað var meðaltal sjálfsvíga hjá kk og kvk?

Answer 3

Síðustu 10 ár (2012-2021) var meðaltalið 25,8 karlar og 5,6 konur á ári

Question 4

Það var aukin tíðni sjálfsvíga tengt kreppunni 2009 rétt eða rangt?

Answer 4

Rangt, Ekki fannst aukin tíðni sjálfsvíga tengt kreppunni 2009 á Íslandi

Question 5

Hvort eru karlar líklegri eða konur til að svipta sig lífi?

Answer 5

Karlar eru líklegri en konur til að svipta sig lífi (3/4) en konur gera fleiri tilraunir

Question 6

Hvaða land er með hærri sjálfsvígstíðni meðal ungra karlmanna en ísland?

Answer 6

Finnar

Question 7

Er sjálfsvígtíðni kvenna lág á ísl?

Answer 7

Já

Question 8

Sjálfsvíg skýra um ______ andláta einstaklinga á saldrinum 15–29 ára

Answer 8

þriðjung

Question 9

Hversu margir unglingar hafa gert tilraun til sjálfsvígs og hversu margir hafa fengið dauðahugsanir?

Answer 9

• Samkvæmt rannsóknum hafa 9,7% ungmenna gert tilraun til sjálfsvígs
• Þriðjungur unglinga hefur fengið dauðahugsanir

Question 10

Er sjálfskaðandi hegðun og dauðahugsanir algengari hjá konum eða körlum?

Answer 10

Konum

Question 11

Áhættuhegðun er algegnari meðal ?

Answer 11

unglingspilta

Question 12

Fleiri framja sjálfsvíg en deyja í bílslysum rétt eða rangt?

Answer 12

Rétt

Question 13

Hver er áætlaður fjöldi sjálfsvígstilrauna hér á landi?

Answer 13

450 á ári

Question 14

Rannsókn var gerð á krökkum í 9 og 10 bekk og þar kom hvað fram?

Answer 14

að 23% pilta og 28% stúlkna höfðu einhverntíma hugleitt að svipta sig lífi

Question 15

Hvaða hópar eru í meiri hættu en aðrir að fremja sjálfsvíg

Answer 15

o Einstaklingar með alvarlegar geðraskanir, sérstaklega þunglyndi eða geðklofa
o Einstaklingar með fíknivanda
o Þeir sem hafa áður gert sjálfsvígstilraun
o Ungir karlmenn sem verða utanveltu
o Einhleypir karlar, sérstaklega ef atvinnuleysi og drykkjusýki fylgir
o Fólk sem orðið hefur fyrir miklum breytingum á stöðu s.s. missir, atvinnuleysi og los á tengslum við aðra
o Ungir samkynhneigðir
o Konur sem komnar eru yfir miðjan aldur eru í meiri hættu en yngri konur
o 85 ára og eldri

Question 16

Hverjir eru áhættuþættir sjálfsvígstilrauna?

Answer 16

o Áfengis- og fíkniefnanotkun
o Fyrri tilraunir
o Þunglyndi
o Félagsleg sefjun/smit
o Erfið tilfinningaleg líðan (kvíði, ofsakvíði, geðklofi og persónuleikaraskanir)
o Félagslegir erfiðleikar og uppeldislegur arfur
o Erfiðleikar við að átta sig á kynhlutverki sínu
o Áföll og hremmingar
o Árekstrar við umhverfi/frelsissvipting
o Niðurlæging
o Atburðarhæfileikar

Question 17

Á milli 20 og 60 milljónir manna reyna sjálfsvíg árlega en hversu mörgum tekst það?

Answer 17

1 milljón tekst ætlunarverk sitt

Question 18

30% þeirra sem taka lífið sitt gerða það með hverju?

Answer 18

innbyrða skordýraeitur

Question 19

Tannlæknar, læknar, dýralæknar, bændur og hjúkrunarfræðingar eru í áhættuhópi að fremja sjálfsvíg vegna aðgengis að lyfjum eða skotvopnum rétt eða rangt

Answer 19

Rétt

Question 20

Hversu mikið hefur tíðini sjálfsvíga aukist á heimsvísu síðastliðin 45 ár?

Answer 20

60%

Question 21

Hvernig er fyrsta, annað stigs og þriðja stigs forvarnir?

Answer 21

• Fyrsta stigs forvarnir eru þættir eins og fræðsla, vinna á fordómum, byggja upp almenna færni og auka sjálfsmat
• Annars stigs forvarnir eru að finna þá sem eru í hættu t.d. með skimun og vísa í viðeigandi meðferð
• Þriðja stigs forvarnir
  o Úrræði fyrir þá sem hafa sjálfsvígshugsanir eða gert tilraunir
  o Lágmarka afleiðingar sjálfsvíga
  o Áfallateymi, hjálparlínur og neyðarathvörf

Question 22

Hvernig er mat á sjálfsvígshættu?

Answer 22

o Er einstaklingurinn með sjálfsvígshugsanir
o Hefur hann áætlun
o Hefur hann sjálfsvígstilraunir að baki
o Vill hann lofa að gera sér ekkert
o Áhættuþættir

Question 23

Hvernig metum við sjálfsvígshættu með kvörðum?

Answer 23

o Hægt er að leggja fram Beck kvarðana, þynglyndiskvarðann og Beck vonleysiskvarðann við mat á sjálfsvígshættu
o 9 stig og meira á vonleysiskvarðanum er talið hafa forspárgildi fyrir sjálfsvígshættu

Question 24

er einhver forspárgildi fyrir sjálfsvígum

Answer 24

o Rannsóknir hafa sýnt að ekki er í raun hægt að segja til um sjálfsvígshættu
o Sumar rannsóknir benda til að sterkasti áhættuþátturinn sé neysla
o Tóbaksreykingar auka áhættu skv. rannsóknum

Question 25

Jokinen og fl gerðu rannsókn á áhrifum þess að verða fyrir ofbeldi í æsku. Niðurstöður bentu til að þeir sem urðu ofbeldishneigðir fullorðinsárum, voru í aukinni sjálfsvígshættu rétt eða rangt?

Answer 25

Rétt

Question 26

Eru þeir sem hafa beitt ofbeldi með hærra sjálvigstíðni?

Answer 26

Já, Sænsk rannsókn benti til þess að þeir se beita ofbeldi hafa hærri sjálsvígstíðni (17%)

Question 27

Börn þeirra sem taka líf sitt og sjálfsvígshætta eru tengsl hér á milli?

Answer 27

• Rannsóknin benti til að þeir sem misstu móður sína á barnsaldri út sjálfsvígi voru líklegri til þess að reyna sjálfsvíg síðar á lífsleiðinni borið saman við þá sem misstu móður sína af slysförum
• Ef faðir hafði framið sjálfsvíg voru einstaklingar ekki líklegri til þess að reyna við sjálfsvíg síðar á lífsleiðinni miðað við þá sem misstu feður sína af slysförum

Question 28

Dönsk rannsókn um sjálfsvíg og meðferðir leiddi í ljós hvað ?

Answer 28

• 5678 sjúklingar sem höfðu reynt að skaða sig
• Fengu 6-10 stuðningsviðtöl í forvarnarstöðvum gegn sjálfsvígum
• Ári síðar
• 27% færri sjálfsvígstilraunir
• 38% færri dauðsföll
• Konur, þeir sem voru á aldursbilinu 10-24 ára og þeir sem höfðu eingöngu eina tilraun að baki högnuðust mest

Question 29

Hver er meðferð við sjálfsvígshugsunum?

Answer 29

• Nálgun sem verið er búið að taka upp á Bráðamóttöku geðdeildar
• Inngrip sem tekur 10-20 mín
• Viðbragðsáætlun, sjúklingurinn er aðstoðaður við að finna leiðir og stuðning

Question 30

Hvernig virkar