Woordenlijst Architectuur

Question 0

Aedicula

Answer 0

Omlijsting van een nis,waarin een godenbeeld werd geplaatst. Oorspronkelijke functie is bij zerken, epitraften en grafmonumenten

Question 1

Acantusblad

Answer 1

In gistyleerde vorm is het blad van de acantusplant een hoofdblad van de acanthusplant een hoofdbestaand deel van het korintische, en komposiet kapiteel. Als afzonderlijk motief komt het ook voor op voluten

Question 2

Anker

Answer 2

Smeedijzer constructie om balken aan de muren te verankeren. De sleutel die door hey oog wordt geschroven welke door de muur heen steekt is vaak gedecoreerd of van een jaartal te voorzien

Question 3

Arabesk

Answer 3

Versieringsmotief, bestaande uit gestyleerde spirale plantenranken, waarin vaak figurale motieven worden opgenomen. Net als oorspronkelijk in de hellenistische kunst wordt de arabeske gebruikt als vulling van friezen, pilasters en sokkels

Question 4

Arcade

Answer 4

Een reeks bogen of een bogengang, rustend op zuilen of pijlers. Op enige afstand voor een muur en met een overdecking vormt een arcade hiermee een galerijen, waar koopwaar beschut werden ingesteld, zeer geliefd.

Question 5

Arkel

Answer 5

Ook wel erker, en soms over meer verdiepingen reikende, gesloten uitbouw aan de facade of hoek van een gebouw, die op de grond rust

Question 6

Archivolt

Answer 6

Profielijst langs een boog, eigenlijk een gebogen archiaaf

Question 7

Atlant

Answer 7

Mannelijke kariatide, die het hoofdgestel torst zoals Atlas het hemelgewelf

Question 8

Baluster

Answer 8

Gedrogen, vaasvormige zuiltje, dat meestal een leuning draagt (balustrade) of onderdeel vormt van een hek werk

Question 9

Bandornament

Answer 9

Decoratie van vlakke, eventueel vervlochten bandmotieven, die zich in de renaissance ontwikkeld tot beslag en rolwerk

Question 10

Bekroning

Answer 10

Topversiering van een gevel

Question 11

Beslag-ornament

Answer 11

Kleine metalen elementen die dienen ter decoratie. Vaak te vinden op deuren in vormen van keurken, knoppen, rozetten, sleutelgatplaatjes en brievenbusplaten

Question 12

Blind

Answer 12

Gebruikt voor nis, venster of arcade, welke dichtgemetseld is

Question 13

Boogvormen

Answer 13

Rondboog, spitsboog, ezelboog, accoladeboog, tudorboog, korfboog

Question 14

Bossage, bossing

Answer 14

De voorzijde van blokken natuursteen, die slechts ruw bedekt worden, ofwel voorzien zijn van afgrschuinde vlakken of vooruitspringende bollingen. Meer rustiek te verlenen

Question 15

Bucranium

Answer 15

Decoratiemotif van stierenschedels op dorische metopen. Oorspronkelijk op altaren en temples in de klassieke oudheid als herinnering aan het offer

Question 16

Cannelure

Answer 16

Zuilenschachten. Spiraalgewijs zigzag

Question 17

Cartouche

Answer 17

Gedecoreerde lijst om een veld, waar een voorstelling, wapen of opschrift kan worden aangebracht.

Question 18

Cassettengewelf

Answer 18

Cassetten of caissons zijn verzonken panelen die in een raster of stervormige rangschikking een plafon, gewelf of koepel decoreren

Question 19

Cenotaaf

Answer 19

Betekent leeg graf in het grieks. Gedenkteken voor iemand die begraven is

Question 20

Console

Answer 20

Kraagsteen of houten kraagstuk, vooral in de voluut of s vorm die de renaissance eraan gegeven heeft, dat diende om een blak, kroonlijst, boog e.d te ontvangen. Ook kan er een beeld opstuenen

Question 21

Driepas

Answer 21

Gotische vormen van omlijsting of tracering van een venster of boog, gebaseerd op drie segmenten van cirkels, welke getrokken worden vanuit de hoekpunten van een gelijkzijdige driehoek. Daaromheen wordt dan weer een omschrijvende cirkel getrokken

Question 22

Festoen

Answer 22

Doorgaande, naar het midden breder wordende slingers van planten of ooft. Ze worden als decoratief element gebruikt op borstweringen onder vensters, op friezen en frontons.

Question 23

Flamboyant

Answer 23

Eigenaardige vorm van venster en nistracering

Question 24

Fronton

Answer 24

Bekroning van de facade van een antieke temple, bestaand uit een driehoekige omlijsting met daarbinnen een timpaan

Question 25

Geleding

Answer 25

Onderdeel van een bouwwerk, dat met architectonische middelen op zondige wijze geaccentueerd

Question 26

Grotesk

Answer 26

Beschildering heirvan bestond uit fantastische, rijke architectuur en gestileerde vegetatie

Question 27

Halfzuil

Answer 27

Schijnbaar half in de muu verzonken zuil

Question 28

Hallenkerk

Answer 28

Meerbeukige kerk, waarbij de zijbeuken even hoog zij als het middenschip

Question 29

Herme

Answer 29

Besaande uit een naar onderen taps toelopende pijler of pilaster, waarvan de bovendeel wordt gevormt door een buste

Question 30

Kandelaberzuil

Answer 30

Dragend, maar vooral decoratied element in de bouwkunst van de vroege renaissance

Question 31

Kariatide

Answer 31

Gebeeldhouwende vrouwenfiguur, die een kapiteel draagt waarop een archiaaf rust

Question 32

Kolonnet

Answer 32

Kleine kolom of zuil. Het woord wordt vooral gebruikt voor de dunnere dragende delen in de romaanse en gotische architectuur

Question 33

Kruiskozijn

Answer 33

Vensterverdeling, afkomstig uit de gotische bouwtraditie, waarbij het venster in vieren verdeeld wordt door een verticale middenstijl en een horizontale tussendorpel

Question 34

Latei

Answer 34

Balkvormig element van hout, steen of ijzer, dat een venster, ingang of andere opening van enige breedte overspandt en het bovenliggende muurwerk draagt, tenzij er een ontlastingsboog is geslagen

Question 35

Liseen

Answer 35

Licht vooruitspringend gedeelte in een muur, waarmee vaak een travee wordt aangeduid

Question 36

Medaillion

Answer 36

Cirkelvormige relief binnen een scherpgeprofileerde omlijsting, gebruikt als geveldecoratie

Question 37

Obelisk

Answer 37

Deze taps toelopende monoliepijlers worden soms gebruikt als bekroning van hoeken van gebouwen, waarbij ze de esthetische functie die in de gotische bouwkunst door pinakels werd vervul

Question 38

Ontlastingsboog

Answer 38

Boog geslagen ter verlichting van muurwerk, in het bijzonder wanneer die zich boven een opening van enige breedte bevindt en een bovendorpel ontlast moet worden

Question 39

Overkraging

Answer 39

Het naar voren komen van een hogere verdieping of ander onderdeel van een gebouw, zoals een hoektoren

Question 40

Oxaal

Answer 40

Afschijding tussen het koor en het lekengedeelte

Question 41

Pijler

Answer 41

Ondersteuning van een boog of muurdeel met een meestal rechthoekige doorsnede

Question 42

Pilaster

Answer 42

Weinig vooruitspringende, band of liseenachtige, van een basement, een schacht en een kapiteel voorziene muurpijler of tegen een pijler aangebrachte verzwaring, dienende om een volle of een muraalboog of een hoofdestel te dragen

Question 43

Pinakel

Answer 43

Wordt ook wel fiol genoemt en is eigenlijk een miniatuurhuisje met een zeer hoog puntdak, dat versierd is met hogels en bekroond wordt met een kruisbloem

Question 44

Putto

Answer 44

Bloot knaapje, al dan niet voorzien met vleugels

Question 45

Reuzen orde/ kolossale orde

Answer 45

Facadegeleding door middle van grote zuilen, halfzuilen of pilasters, die over meer dan een verdieping lopen en dikwijls tot aan de dakrand of gevelbekroning reiken

Question 46

Risaliet

Answer 46

Vooruitspringend deel van een facade

Question 47

Rolwerk

Answer 47

Ornament, bestaande uit in en uitgezwenkte bandvormige krullen

Question 48

Sacramentshuis

Answer 48

Bewaarplaats voor de H. Eucharistie dus dicht bij het hoofdaltaar, meestal in of bij de noordwand van het koor

Question 49

Sarcofaag

Answer 49

Betekend in het grieks vleeseter. Meestal in steen uitgevoerde, gedecoreerde doodskist, die ook werkelijk het gebeente van de overledene bevat

Question 50

Sluitsteen

Answer 50

Wigvormige gehakte steen in de top van een boog of gewelf. Door de grootte of decoratie vaak geaccentueerd

Question 51

Speklaag

Answer 51

Horizontale band van natuursteen

Question 52

Steekkap

Answer 52

Klein gewelf of overspanning, insnijdend in de zijde van een groter gewelf

Question 53

Steunbeer

Answer 53

Massieve plaatselijke verzwaring van muurwerk teneinde dit te versterken

Question 54

Stucwerk

Answer 54

Meestal gedecoreerde bekleding van muren en plafonds, vervaardig uit plastisch materiaal, samengesteld uit gips en marmerpoeder en aangelengd met water en lijmstof

Question 55

Topgevel

Answer 55

Gevel die in het midden uitloopt in een smalle top

Question 56

Toscaanse orde

Answer 56

Een eenvoudige vorm van de dorische orde

Question 57

Tracering

Answer 57

Ook wel maaswerk genoemd. Meestal in natuursteen uitgevoerd vlechtwerk in vensters en nissen

Question 58

Trapgevel

Answer 58

Trapvormige oplopende topgevel

Question 59

Travee

Answer 59

Afstand tussen twee opvolgende steunpuntassen in de lengterichting van een gebouw, bouwdeel of gevel

Question 60

Triomfboog

Answer 60

Vaak gebruikt in italiaanse renaissance om kerkfacades te gelden eventueel in vorm van pilasters

Question 61

Tympaan

Answer 61

Veld binnen een fronton

Question 62

Verkropping

Answer 62

Voorsprong in een kroonlijst ter afdekking vooruitstekende pilasters

Question 63

Vierpas

Answer 63

Vorm van decoratie of tracering waarbij de vier lobben worden gevormd door cirkelsegmenten, waarvan het middelpunt halverwege een zijde van een vierkant ligt

Question 64

Voluut

Answer 64

Gebruikt als decoratie van het overkragend gedeelte van een console of omgekeerd om de overgang van een breder naar een smaller bouwdeel te verachten, zoals bij een topgevel

Question 65

Waterlijst

Answer 65

Afgeschuinde natuursteen band die uit een gemetselde muur naar voren springt om inwatering te voorkomen

Question 66

Zwik

Answer 66

De restvorm tussen een achivolt en archiaafen pilasters, die een boog omlijsten, vaak versierd met medaillons of cartons