week 13 HC2 Farmacokinetiek: effecten van veroudering

Question 1

wat is de farmaca top 3 bij bejaarden?

Answer 1

1. cardiovasculaire middelen (hartfalen!)
2. psychofarmaca (antidepressiva,antipsychotica, hypnotica, etc.)
3. analgetica

Question 2

wat zijn de veranderingen in absorptie bij ouderen?

Answer 2

• absorptie geen grote verandering
• slikproblemen vanwege < slokdarmmotiliteit
• afhankelijk van molecuulgrootte, vetoplosbaarheid, pKa, pH, motiliteit maag-darmkanaal, grootte darmoppervlak
• first-pass effect/biologische beschikbaarheid

Question 3

wat is de verandering in distributie bij ouderen?

Answer 3

• lichaamssamenstelling is veranderd (meer vet, minder lichaamswater) → lipofiele stof heeft een groter/kleiner verdelingsvolume (Vd)?
• plasma albumineconcentratie is (licht) gedaald → minder bindingsplaatsen → vrije fractie (denk aan coumarinederivaten!)

Question 4

wat zijn veranderingen in metabolisme bij ouderen?

Answer 4

• Levervolume en -doorbloeding nemen af met de leeftijd, dus hepatische klaring omlaag
• vooral afname fase I metabolisme (CYP450)
• denk aan genetische factoren, enzyminductoren en -remmers (vb. isoniazide dubbele Gauss curve)

Question 5

wat zijn veranderingen in eliminatie bij ouderen?

Answer 5

• nierfunctie en -doorbloeding verminderen met de leeftijd, dus renale klaring omlaag
• plasma renine concentratie daalt met het ouder worden → aldosteronsecretie daalt → hyperkaliëmie

Question 6

wat is de Steady-State Concentratie (Css) en wat zijn de gevolgen van een hogere Css?

Answer 6

• afhankelijk van dosis, Vd, half-waardetijd (t½) en doseringsinterval
• verschilt bij ouderen mogelijk van populatie waarop geneesmiddel getest is dosis aanpassen?
• vooral controleren bij farmaca met geringe therapeutische breed
• →Gevolgen Hogere Css
• krachtiger (bij)werking
• grotere kans op interacties met andere farmaca (zowel farmaco-kinetisch als farmacodynamisch)

Question 7

wat zijn factoren die van invloed zijn op de ADME?

Answer 7

• absorptie: maag/darmmotiliteit
• distributie: eiwitbinding
• metabolisme: enzyminductoren
• eliminatie: stoffen die urineflow/pH beïnvloeden

Question 8

welke farmacodynamische interacties kunnen optreden (wat het geneesmiddel met het lichaam doet)

Answer 8

• additief (1+1=2)
• synergie/potentiëring (1+1=4), denk bijv. aan niet-K+-sparend diureticum + laxans: risico op hypokaliëmie!
• antagonisme

Question 9

wat kan veranderen aan de farmacodynamiek bij ouderen?

Answer 9

• dichtheid en gevoeligheid van receptoren kan veranderd zijn, alsmede het signaaltransductie-systeem
• gevolgen ziekte
• verminderde compensatie (bijv.baroreceptorfunctie)

Question 10

wat zijn verschillen tussen man en vrouw waar medicatie invloed op heeft?

Answer 10

• vrouw: tragere maaglediging en minder zuurproductie (door oestrogenen?) →gevolg?
• man: langer, zwaarder, groter bloedvolume en spiermassa, relatief minder vet
  →gevolg?
• fase I (soms) sneller bij vrouwen (bijv.CYP3A), fase II juist sneller bij mannen →gevolg?
• renale uitscheiding sneller bij mannen (immers hogere GFR)
  →gevolg?

Question 11

wat is het verschil tussen man en vrouw bij geneesmiddelengebruik?

Answer 11

• vrouwen gebruiken meer geneesmiddelen dan mannen: 71 vs. 48 miljoen receptgeneesmiddelen in 2004: waarom?
  
  • vrouwen worden± 5 jaar ouder, en ouderen gebruiken meer geneesmiddelen
  • anticonceptiva?

Question 12

wat is de vrouw/man ratio t.a.v. gebruik van benzodiazepines, antidepressiva, NSAIDs, maagzweer, β-blokker?

Answer 12

• benzodiazepines 2.2
• antidepressiva 2.1
• NSAIDs 1.6
• maagzweer 1.4
• β-blokker 1.3

(> door mannen: anti-jicht middelen, cholesterolverlagers, tegen kaalheid…)