6 Reparatie van het erfelijk materiaal

Question 1

welke twee soorten mutaties zijn te onderscheiden?

Answer 1

• somatische mutaties
• kiembaanmutaties

Question 2

wat is een somatische mutatie?

Answer 2

een niet-erfelijke mutatie, alle mutaties die zich niet in de kiembaan manifesteren

Question 3

wat is een kiembaanmutatie?

Answer 3

een mutatie in de kiembaancellen (deze worden uiteindelijk de geslachtscellen) = erfelijk

Question 4

wanneer noem je een ongeboren kind een embryo?

Answer 4

conceptie tot 3 maanden

Question 5

wanneer noem je een ongeboren kind een foetus?

Answer 5

3 maanden tot bevalling

Question 6

wat gebeurt er meestal bij een mutatie?

Answer 6

niks, de mutatie leidt vaak niet tot een verandering in eiwitten

Question 7

wat gebeurt er bij een mutatie die een positief/negatief effect heeft

Answer 7

• verbetering eiwitfunctie -> genetisch voordeel -> vaker doorgeven
• ziekte individu -> verhoogde kans verdwijnen mutatie uit populatie

Question 8

is genetisch materiaal stabiel qua kiembaanmutaties?

Answer 8

ja

Question 9

komen kiembaan- of somatische mutaties vaker voor?

Answer 9

somatische

Question 10

wanneer is het genoom kwetsbaarder voor mutagene invloeden?

Answer 10

tijdens de gentranscriptie, dan wordt het DNA blootgelegd

Question 11

wat zijn mutagene invloeden?

Answer 11

• kunnen DNA beschadigen
• ioniserende straling, uv-straling, chemische stoffen
  NOTE: niet alle kankerverwekkende stoffen mutageen, vb asbest

Question 12

2 manieren waarop somatische mutaties tot kanker leiden?

Answer 12

1. activering van genen die celcyclus aanzetten
2. beschermingsprocessen tegen kanker uitzetten

Question 13

wat gebeurt er bij DNA-proofreading? figuur 6.1 blz 63

Answer 13

• DNA-polymerase detecteert de verkeerde base doordat de dubbele helix vorm is verstoord _> 3’OH-einde kan niet gebruikt worden
• intrinsieke exonuclease verwijdert verkeerde base -> goed 3’-OH uiteinde beschikbaar

Question 14

wat gebeurt er bij het mismatchrepair (MMR) systeem?

Answer 14

het herkent basenparen in het dubbelstrengs DNA die niet complementair (mismatched) zijn, mismachte paren veranderen de structuur van de helix

Question 15

hoe weet het complex bij mismatchherstel welke streng de foute kopie is?

Answer 15

het kijkt naar de gaten in het DNA die nog niet door ligase zijn gedicht. hoe het op de leidende streng werkt is onbekend

Question 16

hoe wordt er bij mismatchherstel het DNA hersteld?

Answer 16

DNA tussen mismatchpaar en het eerste 3’-gat (einde Okazakifragment) wordt verwijderd door de exonuclease -> DNA-polymerase vult het weer in
- figuur 6.2 blz 64

Question 17

wat zijn nucleasen?

Answer 17

enzymen die de fosfodi-esterbinding tussen een fosfaatgroep en de suikerring kunnen verbreken

Question 18

wat is het verschil tussen endo- en exonucleasen?

Answer 18

• exo: vrije 3’OH-groep nodig. bv exonucleaseactiviteit van DNA-polymerase
• endo: basenexcisiereparatie, geen vrij uiteinde

Question 19

wat is een depurinatie?

Answer 19

doordat moleculen tegen DNA-moleculen aanbotsen, gaat de guanine of adenine verloren

Question 20

wat is deaminatie?

Answer 20

spontaan verlies van NH3-groep

Question 21

3 externe factoren die DNA kunnen beschadigen

Answer 21

1 uv-straling
2 zuurstofradicalen
3 kankerverwekkende stoffen

Question 22

hoe wordt schade aan het DNA herstelt?

Answer 22

• DNA-herstelnucleasen knippen kapotte base eruit
• DNA-polymerase vervangt het met de goede base
• ligase dicht het gat

Question 23

wat repareert de base in het DNA als het door een chemische reactie is verandert?

Answer 23

• base excision repair = BER: 1 beschadigde base
• nucleotide excision repair = NER, meerdere beschadigde basen, bv door uv-straling of binding mutagene stoffen
  figuur 6.3 blz 65

Question 24

is een tumor meestal het gevolg van 1 of meerdere mutaties?

Answer 24

meerdere (opeenstapeling)

Question 25

waarom is een gebied met veel herhalingen van 3lettersequenties een mutatiehotspot? zoals ACG ACG ACG

Answer 25

1. DNA polymerase kan deze gebieden moeilijker lezen
2. vaak veel G en C, tegenover én naast elkaar. deaminatie ongemythyleerde C = uracil, makkelijk te herkennen voor DNA-glycosylase, maar deaminatie gemythyleerde C -> T -> niet als foute base te herkennen
   figuur 6.4, blz 67

Question 26

wat is een single nucleotide polymorphism? (SNP)

Answer 26

mutatie in geslachtscel-> is eig geen mutatie, draagt bij aan variatie tussen mensen

Question 27

wanneer is een mutatie een SNP?

Answer 27

als de nucleotideverandering bij meer dan 1% van de bevolking voorkomt