wykład II - glikokortykosterydy Flashcards

1
Q

jakie są główne hormony wydzielane przez korę nadnerczy?

A

glikokortykosterydy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

do czego służą receptory ACTH?

A

do wiązania się acth i stymulacji produkcji glikokortykoidów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

gdzie zachodzi synteza katecholamin

A

nadnercza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

jakie są czynniki pobudzające wydzielanie glikokortykosteroidów niezalezne od acth

A

-neuropeptydy
-układ immunologiczy
-cytokiny
-nabłonkowe i pochodzace z tkanki tłuszczowej czynniki wzrostu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

gdzie uwalniana jest ACTH - adrenokortykotropina

A

z przysadki mózgowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

jaka jest funkcja ACTH

A

pobudza kore nadnerczy do wydzielania kortykostreoidów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

co stosuje się diagnostycznie w celu sprawdzenia wydolnosci kory nadnerczy oraz we wtórnej niewydolnisci, choroby addisona

A

tetrakozatyd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

rytm dobowy uwalniania kortyzolu - kiedy najwyższe stężenie?

A

-maksymalne stężenie w godzinach porannych (6rano)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

co jest substratem do syntezy wszystkich hormonów sterydowych?

A

cholesterol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

czynniki zmieniające koncentrację globulin wiążących GKK

A

-ciąża
-terapia estrogenowa(zwiększona synteza w wątrobie)
-nadczynność lub niedoczynność tarczycy
-niedobory białek
-zmniejszona zdolność syntezy (genetycznie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

jakie są efekty działania GKK?

A

+genomowe:
-bezpośrednie
-pośrednie
+niegenomowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

działanie genomowe gkk

A

-wpływ na geny
-gkk przenika przez błonę komórkową, wiąże się z receptorem cytoplacmatycznym. receptor otoczony jest białkami opiekuńczymi HSP. białka po przyłączeniu gkk odłączają się, natomiast kompleks receptor-glikokortykosteroid łątwo przenika do jądra komórkowego gdzie wpływa na genom(dna i rna)
-białka opiekuńcze również regulują tzw niegenomowe efekty gkk

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

z czym mogą być związane niegenomowe (pośrednie) efekty gkk

A

-ze zmianą transportu jonów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

z czym mogą być związane genomowe(bezpośrednie) efekty gkk

A

z syntezą białka (nie tylko nasilona)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

kiedy sa obserwowane niegenomowe działani gks

A

kiedy s wyże stężenia sterydów w komórce

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

o czego zależne są niegenomowe efekty gks

A

od powinowactwa gks do swoistego recetora

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

ktory etap działania leku stanowią efekty niegenomowe

A

pierwszy etap działania leku, który wzmacnia efekty genomowe wystepujace w dalsze kolejnosci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

niegenomowe efekty są szybkie czy wolne?

A

szybkie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

hamowanie skurczu miesni gładkich w tchawicy, to efekt genomowy czy niegenomowy gsk

A

niegenomowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

szybkie działanie hamujące uwalniania insuliny z komórek b trzustki - gen/niegenomowe?

A

niegenomowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

indukcja śródbłonkowego wydzielania tlenku azotu (kardioprotekcyjny efekt steroidów) to efekt genomowy czy niegenomowy gsk

A

niegenomowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

redukcja przepływu jonów na+ i ca2+ w komórkach ukłdu odpornosciowego, co przyczynia sie do redukcji procesó zapalnych to efekt genomowy czy niegenomowy gsk

A

niegenomowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

co potrafią wysokie stezenia GKS

A

wbudowywać się w błony i smieniac funkcje białek błonowych, a przez to wpisc na peroksydacje lipidów oraz przepuszczalnosc błon (niebezpierczne)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

zbiór efektów działania gks niegenomowy

A

-wpływ na kanały błonowe elektrolitowe
-potencjalizowanie działania noradrenaliny
-aktywacja szlaków sygnałowych kinaz
-oddziaływanie z gpcr

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

zbiór efektów działania gks genomowy

A

-transaktywacja - pobudznie transkrypcji genów
-transrepresja - zahamowanie transkrypcji genów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

działanie (genomowe/niegenmowe)

A

genomowe -receptorowe
niegenmowe- receptorowe, nierecpetorowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

lokalizacja receptora (genomowe/niegenmowe)

A

gen- cytoplazma, jądro
niegen-błona kom, cytoplazma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

czas ujawnienia efektó klinicznych (genomowe/niegenmowe)

A

gen- wolny - godziny, dni
niegen - szybki - minuty, sekundy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

występowanie po podaniu inhibitorów transkrypcji i translacji (genomowe/niegenmowe)

A

gen - nie
niegen - tak

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

jak gks wpływają na gospodarkę węglowodanową

A

-zwiększają zaw. glikogenu w wątrobie
-zwiększają st glukozy we krwi
-zmniejszają zużycie glukozy
-ułatwiają glikogeneże substancji białkowych
(hiperglikemia)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

jak gks wpływają na gospodarkę tłuszczową

A

-zwiększenie lipolizy
-nieprawidłowe rozmieszczenie tkanki tł w organizmie
-zmniesza zużycie glukozy

31
Q

jak gks wpływają na gospodarkę wodno - elektrolitową

A

-wzrost zatrzymywania na+ i h2o
-wzrost wydalania potasu

32
Q

działania glikokortykosteroidów (kortyzolu) w stężeniach fizjologicznych

A
  1. zwiększa rozklad białek-> wzmaga glukoneogenezę ->zwiększa stęzenie cukru we krwi i glikogenu w wątrobie
  2. wzmaga lipoityczne działanie katecholamin
  3. powoduje zatrzymanie jonów sodu i wzmożenie wydalania jonów potasu i wapnia z poczem
  4. zmniejsza wydzielanie ACTH w przedmin płacie przysadki
33
Q

działania glikokortykosteroidów (kortyzolu) w stężeniach wyższyc niż fizjologiczne

A
  1. działanie antyproliferacyjne - hamuje podziałly fibroblastów i syntezę kolagenu
  2. hamuje procesy zapalne
  3. podczas wstrząsu nasila reakcję na katecholaminy - poprawia mikrokrążenie
  4. wzrost liczby płytek krwi
  5. wzrost pobudliwosci mózgu
  6. obniżają próg drgawkowy
34
Q

trzy najbardziej istotne diałania glikokortykosteroidów

A

-przeciwzapalne
-przeciwallergivzne
-immunosupresyjne

35
Q

działanie przeciwwstrząsoe gks

A

-hamują rozpad amin katecholowych
-uwrażliwiają układ krązenia na aminy jatecholowe
-zwiększają pojemnosc minutową serca
-poprawiają czynnosc oddechową

36
Q

działanie przeciwzpalne gks

A

-hamują procesu gojenia
-hamują fospolipazę a2
-hamują powstawanie limfocytów
-hamują wyt. kolagenu
-hamują ekspresję prozapalnych genów

37
Q

działanie przeciwuczuleniowe gks

A

-wzrost aktywnosci histaminazy
-spadek wrazliwosc na czynniki zapalne
-spadek wytwarznia Ig
-spadek aktywacji kom tucznych

38
Q

działanie przeciwnowotowerowe gks

A

-hamują liczbę mitoz (rozpad białek)
-hamują syntezę DNA i RNA
-zmniejszają liczbe limfocytó

39
Q

działanie immunpsupresujne gks

A

-hamuj działanie przeciwciał i migrację limfocytów

40
Q

wskazania do stosowani glikokortykosterydów

A

-terpia zastępcza
-terapia farmakodynamiczna

41
Q

substytucyjne wskazania do kortykoterapii

A

niedoczynnosc kory nadnerczy

42
Q

pozasubstytucyjne wskazania do kortykoterapii

A

tj. objawowe; wykorzystujące korzystne efekty działania kortykoidów w leczeniu wielu chorób

43
Q

terapia zastępcza w chorobie addisona

A

glikokortykoid (kortyzol lub kortyzon) + mineralokortykoid (fludrokortyzon)

44
Q

terapia zastępcza we wtórnej niewydolnisci nadnerczy

A

glikokortykoid

45
Q

bezwzgledne wskazania substytucyjne gks

A

-przełom nadnerczowy
-ostre biegunki, wymioty
-zanik kory nadnerczy

46
Q

jakie leki stoujemy pozasubstytucyjnie w reumatologii

A

-najczesciej: prednizon
-metyloprednizol
-bursztynian metinoprednizolu
-octan metyloprednizolu

47
Q

jakie leki stoujemy pozasubstytucyjnie w dermtologii i kiedy

A

-dożylne pulsu metyloprednisolonu w dawce 500-1000mg/24h przez 3 dni
-zapalenie miesniowo skórne; ziarniniaki obrączkowane; postać skórna tocznia rumieniowatego

48
Q

wskazania do stosowania GKK miejscowycj w dermatologii

A

-łuszczyca
-wyprusk kontaktowy, potnicowy
-atopowe zapalenie skóry
-liszaj płaski
-sarkoidoza

49
Q

inne wskazania do GKK

A

-reumatoidalne zapalenie stawów
-zatrucie grzybami
-wągrzyca

50
Q

zasady stosoania kotykosteroidów

A
  1. dawka indywidualn
  2. naśladowanie rytmu dobowego
  3. czas leczenia indywidualny
  4. sposoby podawaia (codziennie, naprzemiennie, pulsacyjnie)
    5, stopniowe zniejszanie dawek pod koniec leczenia o 5mg na dobe
51
Q

zalecana dieta przy terapi gks

A

-wysokobiałkowa
-niskokaloyczna
-bogata w K, Ca
-uboga w Na
-zalecana dodatkowa suplementacja Ca z wit D

52
Q

powikłania kortykoterapii GRUPA 1:

A

-osteoporoza, miopatia, ścieńczenie naczyń

53
Q

powikłania kortykoterapii inne:

A

-cukrzyca
-nadciśnienie
-zwiekszenie podatnosci na infekcje
-wrzód trawienny
-ZAĆMA, JASKRA
-objawy imitujące guza mózgu

54
Q

skad osteoporoza w terapii GKS

A

-brak regeneracji tkanki kostnej w wyniki jej nadmiernego rozpadu
-najwieksze ryzyko u osob z ograniczonym ruchem
-róznica w postaci osteoblastó i osteoklastów

55
Q

wapn w terapii GKK

A

-spadek wchłania ina wapnia w jelitach
-spadek tworzenia kosci
-spadek resorpcji zwrotnej Ca w nerkach
HIPERKALCYNURIA

56
Q

kiedy stosujemy GKK donosowe

A

-zmniejszenie wydzieliny nosowej

57
Q

działania niepożądane donosowych gkk

A

-świąd, wysychanie śluzówki, pieczenie
-kichanie
-krawienie z nosa, perforacja przegrody
-upośledzenie oczyszczania śluzowo rzęskowe

58
Q

co to zespół odbicia

A

-zwieszenie wydzieliny w nosie o odstawieniu

59
Q

kiedy stosujemyałania niepożądane GKK wziewnych

A

-kandydoza jamy ustnej i gardła
-dysfonia
-kaszel/skurcz oskrzeli

60
Q

przeciwwskazania do stosowania GKK

A

-czynna choroba wrzodowa
-cukrzyca
-padaczka
-psychoza
-cj. wirusowe i bakteryjne (stadium wiremii)
-grzbice
-zakrzepice
-choroba cushinga
niewydolnsc nerek

61
Q

interakcje GKK

A

-osłabiają działanie leków przeciwzakrzpowych i doustnych przeciwcukrzycowych
-GKK+NLPZ= zwiekszone ryzyko krwawien z przewodu pokarmowego

62
Q

jakie leki zmniejszają działanie GKK

A

-barbiturany, fenytoina, rifampicyna

63
Q

równoważność dawek

A

porownywane do hydrokortyzonu

64
Q

kiedy stosujemy słąbe GKK

A

-pieluszkowe zapalenie skóry

65
Q

krótko działające kortykosterydy

A

8-12h
hydrokortyzon
kortyzon

66
Q

kortykosterydy o średnim czasie działania

A

18-36h
prednizon
prednizolon
metyloprednizolon
triamcynolon

67
Q

długo działające kortykosterydy

A

1-3dni
betametazon
deksametazon

68
Q

receptura szczegółowa hydrokortyzonu

A

-octan - dostawowo, ze znieczuleniem, w chorobach reumatologicznym
-hemibursztynian - w bolusie, wlewie i.v., w roztworze glukozy i.m., ostra niewydolnosc nadnerczy; wstrząs

69
Q

w jakim stezeniu wystepuje hydrokortyzon do podawania miejscowego

A

1% maść, 0.1% aerozol

70
Q

jak podawać hydrokortyzon we wstrzasie anafilaktycznym/ zagrozenie zycia

A

100-500mg/dawkę, wstrzykiwać ok 30sek.
dawke mozna powtórzyc 1,3,6 i 10h po poprzednim wstzyknięciu, nastepnie co 8-12h

71
Q

dawka hydrokortyzonu dla dzieci przelicznik

A

do 5rz: 8-10mg/kg mc/dobę
dzieci starsze 4-8mg/kg mc/d
dawki można zwiekszyc w zaleznosci od stanu

72
Q

dobowe przyjmowanie hydrokortyzonu

A

-ok 7am
-ok południa
-ok 16(nie pozniej niz 6h przed spaniem)

73
Q

duocort

A

hydrokortyzon o dwufzowym uwalnianiu

74
Q

chronocort

A

hydrokotyzon o opóznionym uwalnianiu

75
Q

od czego zaczyna sie terapia GKK we wstrzasie anafilaktycznym

A

-dostep naczyniow
-tlenoterapia
-adrenalina i.m.
-gkk: hydrokortyzon