1.5 Adeileddau Solidau

Question 1

Diffiniwch rifau cyd-drefnol grisial

Answer 1

Nifer yr anionau o amgylch pob catïon mewn dellten grisial ac fel arall

Question 2

Dim ond beth sy’n rheoli’r rhif cyd-drefnol grisial?

Answer 2

Maint y catïon

Question 3

Beth yw’r rhif cyd-drefnol;
1) CsCl
2) NaCl
a pham?

Answer 3

1) 8:8 oherwydd gall wyth anion clorid ffitio o amgylch yr ïon Cs+
2) 6:6 oherwydd gall chwech anion clorid ffitio o amgylch yr ïon Na+

Question 4

Disgrifiwch adeiledd diemwnt

Answer 4

Adeiledd cofalent tetrahedrol cryf sy’n ffurfio adeiledd tri dimensiwn enfawr

Question 5

Disgrifiwch adeiledd graffit

Answer 5

Haenau o hecsagonau cofalent sy’n cael eu dal at ei gilydd gan rymoedd gwan Van der Waals

Question 6

Enwch a disgrifiwch y bondiau mewn ïodin solet

Answer 6

Y bondiau cofalent cryf sy’n dal yr atomau ïodin at ei gilydd a’r grymoedd rhyngfolecylaidd Van der Waals gwan sy’n dal yr unedau Iondin yn y grisial molecylaidd

Question 7

Disgrifiwch adeileddau metelau

Answer 7

Mae atomau’r elfennau metelig i gyd yn rhoi un neu fwy o electronau gan ffurfio nwy neu fôr o electronau dadleoledig sy’n amgylchynu’r ïonau positif sydd wedi’u pacio at ei gilydd ac yn eu clymu drwy’r atyniad rhwng gwefrau dirgroes

Question 8

Disgrifiwch briodweddau adeileddau ïonig enfawr megis cloridau

Answer 8

Yn galed a brau ac mae ganddynt ymdoddbwynt uchel oherwydd y bondiau ïonig cryf. Nid ydynt yn dargludo trydan yn y cyflwr solet oherwydd nad yw’r ïonau’n rhydd i symud yn y grisial, ond mae’r halwynau tawdd a’u hydoddiannau dyfrllyd yn dargludo gan fod yr ïonau erbyn hyn yn rhydd i symud pan fydd foltedd yn cael ei osod. Gall solidau ïonig fod yn hydawdd neu’n anhydawdd mewn dwr, gan ddibynnu ar ffactorau egnïeg neu adweithiau cemegol, ond mae’r rhan fwyaf o’r cloridau ïonig yn hydawdd

Question 9

Disgrifiwch briodweddau diemwnt

Answer 9

Adeiledd cofalent enfawr gan achosi ymdoddbwynt uchel iawn ac mae’n anhydawdd mewn dwr. Mae’n galed iawn - mae pob atom carbon wedi’i fondio’n gofalent â phedwar arall, gan ffurfio adeiledd tri dimensiwn. Nid yw’n dargludo trydan oherwydd diffyg electronau dadleoledig

Question 10

Disgrifiwch briodweddau graffit

Answer 10

Ymdoddbwynt uchel iawn oherwydd ei adeiledd cofalent enfawr ac yn anhydawdd mewn dwr. Mae ei adeiledd haenog yn wan gan ei wneud yn feddal a defnyddiol fel iraid. Yn dargludo trydan oherwydd electronau dadleoledig

Question 11

Disgrifiwch briodweddau ïodin

Answer 11

Nid yn dargludo trydan. Yn feddal ac anweddol oherwydd ei rymoedd van der Waals gwan sy’n dal yr unedau Iondin at ei gilydd

Question 12

Disgrifiwch briodweddau nanotiwbiau carbon

Answer 12

Defnydd cryf a mwyaf anystwyth sy’n hysbys oherwydd eu hadeiledd haen graffeb wedi’i rolio.

Question 13

Diffiniwch ‘graffen’

Answer 13

Haen unigol o graffit

Question 14

Disgrifiwch briodweddau metelau

Answer 14

Mae eu helectronau dadleoledig yn rhoi dargludedd trydanol a thermol da, ond mae eu tymereddau ymdoddi a’u caledwch yn cynyddu gyda nifer yr electronau o bob atom sy’n cymryd rhan yn y bondio