2.3/2.4 Soorten communicatie Flashcards
Communicatiehandboek, Michels (12 cards)
stimulus-responstheorie
Het idee van de stimulus-responstheorie is dat ontvangers klakkeloos accepteren en overnemen wat de zender hen voorschotelt. De boodschap indringend overbrengen, is volgens de stimulus-responstheorie het enige wat de zender hoeft te doen. Het beeld voor de theorie van de stimulus-respons is een injectienaald. De ontvangers krijgen als het ware de informatie ingespoten. Een andere benaming voor deze theorie is dan ook de injectienaaldtheorie.
Two step flow
Volgens de two step flow-theorie wordt eerst een beperkt aantal opinieleiders of influencers beïnvloed die vervolgens intermediair zijn tussen de ‘zender’ en een grotere (doel)groep. Tegenwoordig gebeurt dat vaak via influencers. Dat zijn invloedrijke personen zoals bekende YouTubers.
De theorie benadrukt dat opinieleiders belangrijk zijn bij de beïnvloeding van de uiteindelijke ontvangers. Het is daarbij een misvatting te denken dat opinieleiders alleen mensen zijn met een hoge maatschappelijke positie zoals politici. Wie opinieleider is, hangt af van het onderwerp. Binnen communities zoals middelbare scholen zie je altijd (informele) trendsetters die bepalend zijn voor het gedrag van anderen.
Sponsoring maakt op professionele wijze gebruik van opinieleiders.
Variant op de two step flow-theorie
Een variant op de two step flow-theorie is de gedachte dat een kleine groep van ongeveer 2% van de bevolking, de early adopters, een trend of innovatie als eerste oppakt. Daarna volgt het grotere publiek.
Uses and gratifications
De uses and gratifications-theorie legt de nadruk op de actieve rol van de ontvanger en stelt dat je zelf keuzes maakt over welke media je gebruikt, wanneer je die gebruikt en welke boodschappen je wilt ontvangen. De keuzes en beslissingen baseer je op jouw persoonlijke behoeften. De vraag bij de theorie van user en gratification is niet wat de media doen met mensen, maar wat mensen doen met de media. Mensen hebben behoefte aan entertainment en informatie. Ze gebruiken (use) media zoals social media om deze behoeften te bevredigen (gratify).
Agendasetting-theorie
De essentie van de agendasetting-theorie is: de massamedia bepalen niet wát we denken, wel waaróver we denken. De media hebben grote invloed op over welke gebeurtenissen wordt gesproken, dus welke onderwerpen hoog op de publieke agenda staan. Zo besteedden media veel aandacht aan Black Lives Matter en dit werd dan online en offline een gespreksonderwerp. De agendasetting-theorie is nog actueel, maar door social media bepalen niet alleen de traditionele media wat trending is. Mensen en actiegroepen kunnen op social media ook bepalend zijn voor wat een trending topic wordt. En goed is ook te bedenken dat de media misschien wel (mede) bepalen waarover je denkt, maar ze bepalen niet hoe je erover denkt, laat staan dat ze bepalen hoe je je gedraagt.
Conversatietoon-theorie
Interessant is ook de conversatietoon-theorie: een consistente en zelfverzekerde minderheid kan een vaak luie meerderheid overtuigen door steeds hetzelfde verhaal te communiceren in allerlei online en offline gesprekken.
Netwerkmodellen
Onze maatschappij is in feite een groot netwerk waarin de leden met elkaar communiceren en elkaar beïnvloeden. Denk aan aanbevelingen van vrienden. Al die informatiestromen bieden ontvangers verschillende invalshoeken en meningen. Op basis van al die informatie en interacties vormen mensen hun eigen mening en nemen ze beslissingen. Bij het proces van beïnvloeding is de sociale omgeving belangrijk. Zowel online als offline gaan mensen op zoek naar personen met soortgelijke interesses om gebeurtenissen te delen en advies te vragen.
We gaan nu in op twee andere belangrijke begrippen bij het denken over communicatie, namelijk: framing en labeling.
Framing
Een frame is een kader en het is een communicatietechniek om mensen te overtuigen door informatie op een bepaalde manier te presenteren. Bij framing kies je er bewust voor om bepaalde woorden en beelden te gebruiken waarbij je er een aantal specifieke zaken uitlicht. Daarbij blijven dus bepaalde zaken buiten beeld en worden andere binnen het raamwerk juist benadrukt.
Voorlichting
Voorlichting is bewust gegeven hulp bij menings- en besluitvorming door middel van communicatie. Bij voorlichting staat het belang van de ontvanger voorop. Denk bijvoorbeeld aan patiëntenvoorlichting in het ziekenhuis. Het doel is dan dat de ontvanger beter kan beslissen voor welke behandeling hij kiest.
Public relations
Public relations is het stelselmatig bevorderen van wederzijds begrip tussen een organisatie en haar stakeholders. Wederzijds houdt in dat er tweerichtingsverkeer is. Wederzijds houdt ook in dat de organisatie luistert naar wat de maatschappij en de stakeholders verwachten én dat de organisatie duidelijk maakt wie de organisatie is en waarom zij doet wat ze doet. Het doel van public relations is het versterken van de reputatie van de organisatie.
Reclame
Reclame is overtuigende informatie over merken of organisaties via gekochte en betaalde ruimte in de media. Het doel van reclame is meestal het opbouwen van een sterk merk en het stimuleren van de verkoop.
Propaganda
Propaganda is gericht op anderen overtuigen van ideeën. Aanhangers van een bepaald religieus of politiek idee hebben als doel anderen te beïnvloeden en overtuigen van hun ideaal. Het idee is: als meer mensen zo zouden denken en doen als wij dan is de wereld veel beter. Alle politieke partijen doen aan propoganda en ook organisaties als Greenpeace. Daar is niets mis mee. Vervelend is wel dat mensen dan snel het idee hebben dat hun waarheid de enige is en de juiste. En omdat ze zich omringen met mensen die hetzelfde denken, is er weinig tegenspraak.
