3_Geðlyf2 (Svefnlyf, geðklofi og geðrof)

Question 1

2 tegundir svefnlyfja?

Answer 1

1) Z-lyf (Non-benzódíazepínlyf)

2) Benzodíazepin svefnlyf

Question 2

Hvaða viðtökum tengjast Z-lyf?

Answer 2

Benzódíazepínviðtökum

Question 3

Hver er kostur z-lyfja fram yfir Benzodíazepin svefnlyf?

Answer 3

Þau trufla ekki REM svefn og III og IV stigs stefn

Question 4

Hver eru mest notuðu svefnlyf á Íslandi?

Answer 4

Z-lyf

Question 5

Ókostir Z-lyfja? (4)

Answer 5

1) Geta valdið óminnisástandi (fram úr og elda og muna ekki eftir)
2) Mjög hættulegt hjá eldra fólki
3) Geta ýtt undir þunglyndiseinkenni hjá þunglyndum
4) Ekki mælt með langtímanotkun (>3 vikur)

Question 6

Hver er munurinn á verkan benzodíazepin svefnlyfja og z-lyfja?

Answer 6

benzodíazepin svefnlyfin eru langvirkari

Question 7

Í hvaða lyfjaflokki er Rohypnol?

Answer 7

Benzodíazepin svefnlyf

Question 8

Hvað er geðrof? (4)

Answer 8

1) Maður missir raunveruleikatengsl, þ.e. fram koma
2) ranghugmyndir
3) ofskynjanir (raddir)
4) hugsanatruflanir

Question 9

Hver eru pósitíf einkenni geðklofa? (3)

Answer 9

Ranghugmyndir, skyntruflanir (raddir) og hugsanatruflanir

Question 10

Hver eru neikvæð einkenni geðklofa? (6)

Answer 10

1) Óvirkni
2) Einangrun
3) Áhugaleysi
4) hugsana- og hugmyndafátækt
5) Fámælgi
6) Tilfininngaleg flatneskja

Question 11

Hvernig er lífeðlisleg útskýring á geðklofa? (3)

Answer 11

1) Ofvirkni dópamíns subcorticalt
2) Vanvirkni dópamíns í frontal cortex
3) Einnig vanvirkni í glútamatviðtökum

Question 12

Með hvernig lyfjum væri hægt að framkalla geðrof? (2)

Answer 12

1) Amfetamíni sem veldur losun dópamíns

2) PCP (englaryki) sem er glutamat-antagonisti

Question 13

Í hvaða 2 flokka er geðrofslyfjum skipt?

Answer 13

1) Typical antipsychotics (eldri lyfin)

2) Atypical antipsychotics (nýrri lyfin)

Question 14

Hver er munurinn á virkni typical og atypical geðrofslyfja?

Answer 14

Lítill munur, en nýrri hafa meiri virkni á neikvæð einkenni og minna extrapyramidal einkenni

Question 15

Á hvaða viðtaka bindast týpisk (eldri) geðrofslyf? Agonistar eða antagonistar?

Answer 15

Antagonistar á dópamín viðtaka (sérstaklega D2)

Question 16

Á hvaða 4 dópamínbrautir verka týpísk geðrofslyf?

Answer 16

1) Mesolimbic
2) Mesocortical
3) Nigrostriatal
4) Tuberoinfundibular

Question 17

Á hvaða viðtaka virka typisk geðrofslyf aukalega? (3)

Answer 17

1) Adrenerga
2) Cholinerga
3) Histamín

Question 18

Aukaverkanir typiskra geðrofslyfja? (7)

Answer 18

.1) Hjarta - leiðslutruflanir

2) Orthostatiskur lágþrýstingur
3) Andcholinerg áhrif (munnþurrkur, sjóntruflanir, hægðatregða
4) Prolactin aukning (mjólkurframleiðsla, tíðatruflanir, gynecomastia, impotence)
5) Þyngdaraukning
6) Húð (útbrot og ljósnæmi)
7) Taugakerfis aukaverkanir

Question 19

Hvaða taugakerfis aukaverkunum valda typisk geðrofslyf? (5)

Answer 19

1) Parkinsonlíkum einkennum
2) Acute dystonia
3) Akathisia
4) Tardive dyskinesia
5) Neuroleptic malignant syndrome

Question 20

Hvað veldur parkinsonlíku aukaverkununum frá typiskum geðrofslyfjum?

Answer 20

Hömlun á dópamín í nigrostriatal brautinni

Question 21

Hvað er acute dystonia? (2)

Answer 21

1) Spasmi í vöðva
2) Gerist aðallega í hálsi og andliti og er hættulegt ef gerist í kokvöðvanum

(stone = spasmi)

Question 22

Hver er munurinn á spasma og krampa?

Answer 22

Enginn?

Question 23

Hvernig er brugðist við acute dystoniu?

Answer 23

Með andkólínergum lyfjum

stone = kol

Question 24

Hvað er Akathisia?

Answer 24

1) Pirringur í vöðvum

(óþægilegt að vera kyrr->stöðugt á iði

Question 25

Af hverju stafar Akathisia?

Answer 25

Ójafnvægi milli dopamine og noradrenalín virkni

Question 26

Hvernig er brugðist við Akathisiu?

Answer 26

Með beta blokkerum

A-B = (aka, beta)

Question 27

Hvað er Tardive dyskinesia?

Answer 27

Ósjálfráðar hreyfingar, oftast í andliti og tungu

kin = kippur í kinn í andliti

Question 28

Hvað er neuroleptic malignant syndrome?

Answer 28

Lífshættulegt ástand með hita, vöðvastífleika og háum BP

Question 29

Kostir atypiskra geðrofslyfja fram yfir typisk? (3)

Answer 29

1) Valda síður taugakerfisaukaverkunum
2) Meiri áhrif á neikvæð einkenni geðklofa
3) Eru bæði antagonistar á dópamín og serótónín viðtaka

Question 30

Hvað eru atypisku geðrofslyfin líka kölluð?

Answer 30

Serótónín-dópamín antagonistar

Question 31

Hvaða áhrif hafa 5HT2 (serotonin) antagonistar? (3)

Answer 31

1) Auka losun dópamín í nigrostrial brautum
2) Hafa temprandi áhrif á dópamínlosun í mesolimbískum brautum
3) Auka dópamín og glútamatlosun í mesocortical brautum

Question 32

Hvað heitir fyrsta atypiska geðrofslyfið?

Answer 32

Clozapine

þarf að fylgjast Closely með HBK

Question 33

Stutt saga Clozapine? (3)

Answer 33

1) Kom fram 1970
2) Tekið af markaði 1977 eftir nokkur dauðsföll vegna agranulocytosu
3) Sett aftur á markað um 1990 með ströngum reglum um eftirlit á HBK talningu

Question 34

Hvað er agranulocytosis?

Answer 34

Acute leukopenia

Question 35

Er Clozapine til sem stungulyf?

Answer 35

Nei (“auglóslega ekki”)

Question 36

Á hvaða viðtaka binst Clozapine? (5)

Answer 36

1) Dópamín 1,2,3,4
2) Serótónín 2
3) Alfa noradrenerga
4) Muscarin
5) Histamín 1

(binst samt lítið við dóp 2 sem týpisku bindast mikið við

Question 37

Hvaða viðtakasamsetning er mikilvægust fyrir verkun Clozapine?

Answer 37

Ekki vitað

Question 38

Hvers vegna hafa atýpísk lyf minni extrapyramidal aukaverkanir?

Answer 38

Minni hamlandi áhrif á nigrostriatal dópamín brautina

Question 39

Hvað í atypiskum geðrofslyfjum veldur jákvæðum einkennum á vitræn einkenni og tilfinningaflatneskju?

Answer 39

Aukin D1 virkni í framheilaberki

Question 40

Aukaverkanir atypiskra geðrofslyfja? (2)

Answer 40

1) Aukin matarlyst

2) Hækkuð blóðfita

Question 41

Nefna eitt annað atypiskt geðlyf f utan Clozapine?

Answer 41

Risperidone

Question 42

Hvað þarf að vita um Risperidone?

Answer 42

hefur mesta dópamínhindrun af atypisku geðrofslyfjunum og þ.a.l. er mest hætta á extrapyramidal aukaverkunum

Question 43

Hvaða dópamín braut er target geðrofslyfja?

Answer 43

Mesolimbic brautin

Question 44

Hvaða dópamín braut tengist vitrænum og óvirkni einkennum geðklofa?

Answer 44

Mesocortical brautin

Question 45

Áhrif á hvaða dópamín braut veldur prolactin seytuninnni?

Answer 45

Tuberoinfundibular brautina