3A2 week 5 Flashcards
aan de hand van wat bepaal je de stadium van de puberteit?
- borstontwikkeling (M) (meisjes
- genitale ontwikkeling (G)
- pubisbeharing (P)
- Okselbeharing (A)
(bij jongens ook testisvolume)
welke neurologische en psychologische veranderingen vinden er plaats in de puberteit?
- Rijping hogere cognitieve functies (focussen, plannen, organiseren)
- Evalueren eigen gedrag en emoties
- Bewustworden van zichzelf
- Peergroep belangrijker, losmaken ouders
- Maatschappij stelt andere eisen en verwachtingen aan jongeren
- Lichamelijke veranderingen
- Seksuele arousal
- Romantiek
wanneer spreek je van pubertas preacox?
meisjes M2 < 8 jaar
jongens testis > 4ml < 9 jaar
wat betekent pubertas praecox voor het kind?
- Uitzonderingspositie, kwetsbaar
- Er anders uitzien
- Grotere kans om gepest te worden
- Groter dan leeftijdsgenoten, ouder uitzien
- Psychoseksuele ontwikkeling niet passend bij de leeftijd
- Meisjes kwetsbaarder voor misbruik
- Eetstoornissen
Hoelaat start de menarche ongeveer?
13 jaar 1 maand gemiddeld.
spreiding 11,5 tot 14,5 jaar
wat kunnen oorzaken zijn van uitblijven menarche en welke testen doe je?
- Hersenen
o Prolactinoom -> prolactine
o GnRH-deficiëntie -> LH, FSH, E2
o Ondervoeding
o Overspanning door bijv. topsport - Uterus:
o Geen uterus -> echo
o Hemattocolpus (obstructie waardoor bloed niet eruit kan) - Ovarium:
o Ovarieel auto-immuunziekte
o Fragiele X-syndroom
o Turner syndroom
waar let je op bij anamnese en puberteitsklachten?
- Puberteit ouders
- Voedingspatroon/afvallen
- Symptomen van chronische ziekte
- Medicatiegebruik
- Uitval hypofyse/hypothalamus (Kallman, slecht ruiken, geen GnRH productie)
- Gedragsproblemen, psychosociaal functioneren (Klinefelter)
- Bestraling of chemotherapie in VG
- Orchidopexie (niet ingedaalde teelbal)
waar let je op bij LO van puberteitsproblemen?
- Lengte, gewicht -> groeicurve
- Syndromale kenmerken
- Tanner puberteits-stadia met testis volume
- Huid
- Orienterend neurologisch onderzoek
welke variaties in DSD heb je?
- 46,XY CAIS: vrouwelijk in gedrag en identiteit
- 46,XY PAIS: ofwel vrouwelijk met mannelijk gedrag en interesses of andersom
- 46,XX AGS: ofwel vrouwelijk met mannelijk gedrag en interesses of andersom, in beide gevallen vruchtbaar als vrouw
wat is het verschil tussen DSD en transgender?
- Variatie in geslachtsontwikkeling
- Start bij conceptie (DSD)
- Genderidentiteit meestal conform toegewezen gender
- Sommigen spreken van intersex
wat voor aangeboren vormafwijkingen rond het duodenum heb je?
- atresie
- stenose
- web (trechtervorm)
- pancreas annulare
X-BOZ: double bubble sign
wat zijn symptomen van een anorectale malformatie?
gallig braken
bolle buik
wat is de pathologie en behandeling van Morbus Hirschsprung?
- 40 patienten/jaar
- distale deel dikke darm geen ganglioncellen, darm kan niet ontspannen, obstructie
- behandeling acuut: rectale spoeling
- later: resectie aganglionaire deel
wat is de pathogenese en symptomen van een UJP-stenose (utero pelvic junction)?
afvloedbelemmering op de overgang van pyelum naar ureter door intrinsieke of extrinsieke stenose. stase van urine waardoor dilatatie pyelum en calyces -> parenchymschade en nierfunctie daling.
- buikpijn, flankpijn, braken en misselijkheid
- hematurie, nierstenen, UWI, koorts, nierfunctieverlies en hypertensie
hoe diagnosticeer en behandel je een UPJ-obstructie?
- echografie nieren
- nierscan (99mTc MAG3 scan) met furosemide
- operatief pyelumplastiek bij: pijn, UWI, hypertensie, nierstenen, pyelum diameter > 40 mm
wat zijn de pathogenese en symptomen van vesico-urethrale reflux?
insufficiente ureter-blaas overgang door bijv. urethra recht op blaas i.p.v. schuin zodat die niet dichtgedrukt wordt bij volle blaas, stenose urethra of hoge sfincterspanning
- pyelonefritis, cystitis, nierfunctieverlies
hoe diagnosticeer en behandel je een vesico-ureterale reflux?
- mictiecystogram
- DMSA-scan
- preventie UWI met preventieve antibiotica
- operatie ureter-reimplantatie bij: doorbraakinfecties, persisterende reflux en toenemende nierschade
wat zijn:
mega-ureter
duplicatuur met ureterocele
duplicatuur met ureter-ectopie
mega-ureter: dilatatie ureter door obstructie voor de blaas
duplicatuur met ureterocele: meer nierweefselvorming, nier bestaat vaak uit 2 delen met 2 ureters. bij stenose distale ureter ontstaat ureterocele
duplicatuur ureter-ectopie: 1 van de 2 ureters mondt uit op een andere structuur dan de blaas (bijv. vagina) -> continue druppelincontinentie
wanneer spreek je van pubertas tarda?
jongens: testisvolume <4 ml bij 14 jaar of ouder
meisjes: M1 stadium bij 13 jaar of ouder
wat is de behandeling bij pubertas praecox en tarda?
praecox: GnRH-agonist of antagonist, remt de puberteit door continue afgifte ipv pulserend, behandelen tot normale pubertijdleeftijd
tarda: oestradiol bij meisjes, testosteron bij jongens, dosering opbouwen in 3 jaar tijd
wat is premature adrenarche/pubarche en thelarche?
- te vroege pubisbeharing P2 (M 8 jaar, J 9 jaar). geen centrale pubertas praecox want komt door androgenen uit de bijnieren
- geisoleerde borstonwikkeling maar geen beharing, normale groei en botleeftijd. kan bij 0-2 jaar (achterblijvend FSH -> ovarium stimulatie) of 5-8 jaar (vroege activering gonadale as). geen behandeling nodig
hoe kan je een urinekweek afnemen bij kinderen?
- plaszakje: makkelijk en goedkoop, maar kans contaminatie huidbacterien
- eenmalige katheterisatie: kleine kans contaminatie, maar invasief
- suprapubische punctie blaas: urine rechtstreeks blaas dus geen contaminatie, maar invasief en vaardige arts nodig
welke 5 gradaties van vesico-uretrale reflux kan je zien op een mictiecystogram?
graad 1: VUR in ureter
graad 2: VUR in het pyelum
graad 3-5: mate van dilatatie nier en ureter
vanaf wanneer zijn de nieren en ureters ontwikkeld?
vanaf de 14de week af en vindt urineproductie plaats.
rond week 16 pas 20% van de afwijkingen zichtbaar
