3 kartkówka Flashcards
Pasożyt polikseniczny (+ przykłady)
ma 2 lub więcej gatunków żywicielskich - pasożytują na różnych, często odmiennych systematycznie gatunkach
- Toxoplasma gondii
- Echinococcus granulosus
- Trichinella spiralis
- komary
- kleszcze z rodzaju Ixodes
Żywiciel przypadkowy (+ przykłady)
gatunek żywiciela, w którym pasożyt występuje rzadko ze względu na podobieństwo fizjologiczne do żywiciela właściwego, żywiciel przypadkowy może być gospodarzem pasożyta, ale często nie dochodzi do jego pełnego rozwoju lub dłuższej przeżywalności
- człowiek i Fasciola hepatica
- człowiek i tasiemiec psi
Ekstensywność inwazji (prewalencja)
PROCENT zarażonych osobników w danej populacji żywiciela
Drogi zakażenia i postać inwazyjna Taenia solium
tasiemiec uzbrojony
Drogi zakażenia: spożycie surowego, niedogotowanego mięsa najczęściej wieprzowego
postać inwazyjna: larwy zwane wągrami
Drogi zakażenia i postać inwazyjna Trichomonas vaginalis
rzęsistek pochwowy
Drogi zakażenia: głównie kontakty seksualne
Zakażenie na drodze pośredniej: przybory toaletowe, ręczniki, mokre stroje kąpielowe, bielizna osobista, skażone urządzenia sanitarne, skażone narzędzia lekarskie, źle utrzymane baseny, ciepłe wody solankowe
Występują zakażenia okołoporodowe: zwykle noworodki płci żeńskiej
Postać inwazyjna: trofozoit (brak cyst)
Drogi zakażenia i postać inwazyjna Toxoplasma gondii
Drogi zakażenia:
- droga pokarmowa (warzywa, owoce, woda; ręce skażone oocystami lub spożycie surowego, niedogotowanego mięsa skażonego cystami)
- droga przezłożyskowa (tachyzoit, z matki na płód w okresie parazytemii - zarażenie wrodzone)
- droga krwi (tachyzoit, transfuzje krwi i preparatów krwiopochodnych)
- transplantacje narządów
postać inwazyjna: oocysty (dorośli), cysty(dorośli), tachyzoity (dla płodu)
Postacie kryptokokozy:
Cryptococcosis
- opon mózgowo-rdzeniowych
- płuc
- rozsiana
- narządowa (oczna, kości)
Kandydoza pochwy - czynniki sprzyjające
- siedzący tryb życia
- zbytnia higienizacja życia
- powszechne nadmierne stosowanie antybiotyków
- współistnienie innych infekcji
- ryzykowne zachowania seksualne
- masowe kontakty ludzkie
- cukrzyca
- ciąża
- otyłość
- niedożywienie
- leczenie immunosupresyjne
- zaniedbanie higieniczne
Fizyczne mechanizmy chorobotwórczego oddziaływania pasożytów na organizm człowieka:
-
mechaniczne uszkodzenie skóry przez pasożyty zewnętrzne lub dokonujące inwazję przez skórę związane z wkłuwaniem narządów czepnych i gębowych w zewnętrzną powłokę ciała
- komary (wkłucia podczas pobierania krwi)
- uszkodzenia skóry przez inwazyjne larwy
- mechaniczne uszkodzenia tkanek wewnętrznych - w czasie inwazji i penetracji tkanek żywiciela (larwy: Toxora, Ascaris, Strongylodes)
- mechaniczne drażnienie wiązane z bytowaniem osobników dorosłych (glistnica, owsica)
- uciski mechaniczne uszkodzenie otaczających tkanek - związane z dużymi rozmiarami pasożytów (bąblowica, wągrzyca)
- mechaniczne uszkodzenie ścian jelita (dwunastnicy) - związane z obecnością narządów czepnych (giardia, tasiemce) lub cyklem rozwojowym)
- niedrożność jelit - spowodowana zbyt dużą ilościa osobników
- niedrożność dróg żółciowych - j.w.
- niedrożność naczyń chłonnych i krwionośnych
- zaburzenia krążenia płynu komórkowego
Chemiczne mechanizmy chorobotwórczego oddziaływania pasożytów na organizm człowieka:
związane z oddziaływaniem na żywiciela metabolitów pasożytów i związków budujących ich ciało
- wydzielanie inhibitorów enzymów trawiennych gospodarza (zaburzenie procesów trawienia i przyswajania treści pokarmowej)
- wydzielanie związków amonowych (wywoływanie różnych reakcji ze strony przewodu pokarmowego; nudności, wymioty, skurczowe bóle brzucha, zaburzenia pasażu jelitowego, pobudzenie wstecznych ruchów perystaltycznych)
- wywoływanie odczynów zapalnych
- wywoływanie odczynów alergicznych (nadprodukcja IgE)
- wywoływanie odczynów penetracyjnych (pozwalających na wędrówkę w tkankach
- wydzielanie substancji stymulujących procesy nowotworowe
Biotyczne mechanizmy chorobotwórczego oddziaływania pasożytów na organizm człowieka:
- pobudzenie tkanek żywiciela do rozrostu
- działanie teratogenne (T. gondii)
- pozbawienie żywiciela substancji odżywczych - selektywne pozbawianie witamin (witaminoza, niedokrwistości)
- witamina C (liczna nicienie)
- witamina B12 (bruzdogłowiec szeroki, glista ludzka)
- makroelementów (głównie cynku i żelaza)
3 pasożyty bytujące w j. cienkim i ich formy inwazyjne
- Giordia intestinalis - postać iwazyjna: cysta
- Cryptosporidium parvum - oocysta zawierająca sporozoity
- Tasiemiec karłowaty - jaja
- Bruzdogłowiec szeroki - plerocerkoid
Jednostki chorobwe wywoływane zarażeniem grzybami z rodzaju Malassezia
- łupież pstry (pityriasis versicolor)
- zapalenie mieszków włosowych (falliculitis)
- udział w chorobach tj. AZS, SD, łupież, łuszczyca
- zakażenia inwazyjne (fungemie u pacjentów otrzymujących pozajelitowo preparaty jelitowe
Sposoby obrony pasożytów przed reakcją immunologiczną gospodarza
- hamowanie czynności makrofagów (Plasmodium)
- wytwarzanie prostaglandyn, które działają supresyjnie na reakcje zapalne
- wytwarzanie czynników limfotoksycznych bezpośrednio uszkadzających limfocyty i układ chłonny
- wytwarzanie białek wiążacych składniki dopełniacza lub rozkładający je
- synteza białek wiążących składniki dopełniacza lub rozkładający je
- synteza białek chroniących przed cytotoksynymi działaniem cytokin
- “Ucieczka i ukrywanie się” przed układem immunologicznym
- “Przebieranie się” - zdolność upodobniania się do organizmu żywiciela
- zmienność antygenowa - ciągłą spontaniczna zamiana Ag powierzchownych struktury antygenowej
Czynniki sprzyjające grzybicom powierzhcniowym
- ekspozycja na patogen - korzystanie ze wspólnych sanitariatów (sportowcy, akademiki, koszary itp - skażone wykładziny maty, kontakt z zakażonymi skolonizowanymi zwierzętami, ze skażoną glebą, korzystanie ze wspólnych środków higienicznych (np. szczotki do włosów, fryzjer, kosmetyczka - brak dezynfekcji)
- inkubator dla patogenów - nieprzewiewne obuwie (okluzja), nieprzewiewna bielizna, nadmierna potliwość, rzadka zmiana obuwia, napotliwość
- podatność - maceracja naskóra - kąpiel w basenie,pranie, sprzątanie, mikrourazy paznokci, skóry, choroby skóry (łuszczyca)
- starszy wiek - grzybica paznokci związana z wolniejszym tempem wzrostu paznokcia, zmniejszona higiena
- cukrzyca - stopa cukrzycowa, zmniejszona odporność
- otyłość - rozwój grzybicy w fałdach skórnych, mniejsza higiena stóp
Sposoby zakażenia Giardia lamblia + postać inwazyjna
droga pokarmowa - połknięcie cyst z zanieczyszczoną wodą, pożywieniem i przeniesienia ich na brudnych rękach do jamy ustnej
źródło inwazji: chory człowiek, bezobjawowy nosiciel, zoonoza
Sposoby zakażenia Trichinella spiralis + postać inwazyjna
spożywanie surowego i poddanego niewłaściwej obróbce termicznej mięso (pochodzące ze świń domowych, dzików, koni, rzadziej niedźwiedzi i innych gatunków zwierząt)
wysuszone i marynowane mięso zawierające larwy Trichinella