Autakoidy aminowe, leczenie migreny, autakoidy purynowe Flashcards

1
Q

Autakoidy

A
  • endogenne mediatory z aktywnością w miejscu powstania
  • hormony tkankowe o lokalnym działaniu
  • ważna rola w zapaleniach
  • powodują skurcz lub rozkurcz mięśni gładkich
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Autakoidy aminowe

A
  • Histamina

- Serotonina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Charakterystyka histaminy

A
  • powstaje z His pod wpływem dekarboksylazy His
  • najwięcej w płucach, skórze, przewodzie pokarmowym
  • gromadzona w masto i bazo
  • uwalniana w alergii I, uszkodzeniach komórek i przez uwalniacze histaminy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Działanie histaminy

A
  • rozkurcz naczyń
  • zwiększenie przepuszczalności
  • skurcz innych mm. gładkich
  • pobudzenie wydzielania żołądkowego i serca
  • oddziaływanie na receptory bólowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Uwalniacze histaminy

A
  • środki cieniujące zawierające jod

- leki: atropina, tubokuraryna, morfina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Histamina - wykorzystanie

A
  • pozytywna kontrola w alergicznych testach skórnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Betahistyna - wykorzystanie

A
  • pobudza uwalnianie histaminy, blokując rec. H3
  • agonistyczny dla postsynaptycznych rec. cholinergicznych
  • ułatwia krążenie w nn. krwionośnych błędnika ucha wewnętrznego, zmniejszając objawy ch. Meniere’a

Objawy - zawroty głowy, szum, utrata słuchu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

H1

A
  • Gq
  • komórki śródbłonka, mięśnie gładkie, neurony OUN
  • spadek BP, wzrost przepuszczalności ścian naczyń
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

H2

A
  • Gs
  • żołądek, serce
  • wzrost wydzielania soku żołądkowego, wzrost HR, wzmożenie siły skurczów serca
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

H3

A
  • Gi
  • presynaptyczny
  • hamuje uwalnianie histaminy z neuronów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Rozkurcz naczyń przy pobudzeniu H1

A

1) Zwiększenie Ca2+ w śródbłonku
2) Aktywacja endotelialnej eNOS
3) NO idzie do mm. gładkich
4) Aktywacja sGC - rozpuszczalną cyklazę guanylową
5) Wzrost cGMP
6) Aktywacja kinazy białkowej G
7) Pobudzenie fosfatazy łańcuchów lekkich miozyny
8) Rozkurcz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Skurcz mm. gładkich oskrzeli i jelit przez H1

A

1) Wzrost IP3 w mm. gładkich oskrzeli i jelit
2) Uwalnianie Ca2+ z siateczki
3) Ca2+ wiąże się z kalmoduliną
4) Aktywacja kinazy lekkich łańcuchów miozyny
5) Skurcz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Stabilizatory błony komórkowej mastocytu

A

1) KETOTYFEN
- bloker rec. H
- stabilizuje błonę komórkową mastocytu
- zapobiega astmie oskrzelowej
- profilaktyka i leczenie alergicznego nieżytu nosa i spojówek
- tak jak AZELASTYNA

2) KROMOGLIKAN SODU
- kromony stabilizują błonę komórkową mastocytów
- tak jak NEDOKROMIL

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

I generacja leków p/histaminowych (antagonistów H1)

A
  • starsze, nieselektywne
  • hamują działanie w rec. H1 i blokują receptory cholinergiczne, adrenergiczne, serotoninowe
  • mają właściwości lipofilne, przez co łatwo przechodzą do OUN => działanie sedatywne

niepożądane skurtki:
a) cholinolityczne - spadek BP, suchość błony śluzowej j. ustnej, trudności w oddawaniu moczu, zaparcia, zaburzenia widzenia, uczelenie na światło

b) inne - osłabienie, senność, spadek koncentracji, wymioty, nudności

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Przykłady leków przeciwhistaminowych I generacji

A
  • Antazolina
  • Difenhydramina
  • Dimenhydrynat
  • Hydroksyzyna
  • Klemastyna
  • Ketotyfen
  • Prometazyna

Dimenhydrynat - p/wymioty
Hydroksyzyna - uspokajający

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Leki przeciwhistaminowe II generacji (antagoniści H1)

A
  • młodsze, selektywne
  • hamują wyłącznie obwodowe receptory H1
  • brak niepożadanych objawów
  • Astemizol
  • Azelastyna
  • Cetyryzyna
  • Ebastyna
  • Feksofenadyna
  • Lewocetyryzyna
  • Lewokabastyna
  • Loratydyna
  • Mizolastyna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wskazania do antagonistów H1

A
  • pokrzywka
  • alergiczny nieżyt nosa
  • alergiczne zapalenie spojówek
  • obrzęk Quickego
  • alergie polekowe
  • alergie po ukłuciach owadów
  • świąd (HYDROKSYZYNA)
  • uspokajające, nasenne (DIFENHYDRAMINA, HYDROKSYZYNA, PROMETAZYNA)
  • nudności i wymioty (DIMENHYDRYNAT, PROMETAZYNA, HYDROKSYZYNA)
18
Q

Antagoniści H2

A

Cymetydyna (stara) i nowsze:
Ranitydyna, Famotydyna, Nizatydyna, Roksatydyna, Ebrotydyna, Lupitydyna, Lefutydyna

  • zmniejszają spoczynkowe wydzielanie kwasu solnego
  • nowsze działają silniej, dłużej i mniej niepożądanych efektów

Wskazania:
- choroba wrzodowa żołądka i XII, choroba refluksowa przełyku, dyspepsja, zapobieganie owrzodzeniom

Cymetydyna - antyandrogenna, hamuje P450, blokuje wydzielanie w cewkach nerkowych kreatyniny i leków

Stare i nowe mogą wywołać - biegunka, zaparcia, zawroty, bóle głowy, hipergastryniemia, ryzyko kolonizacji bakteriami górnego odc. PP i DO

19
Q

Serotonina

A

5-HT - 5-hydroksytryptamina

  • przewód pokarmowy, OUN, płytki krwi
  • powstaje z Trp
  • w jelitach 90% 5-HT zawierają k. chromochłonne
  • odpowiedzialna m.in. za powstanie depresji
  • uwalniana z płytki, prowadzi do agregacji
20
Q

5-HT1

A
  • Gi
  • mózg i niektóre naczynia
  • zahamowanie przekaźnictwa nerwowego i skurcz naczyń

Agoniści:

1) 5-HT1A - BUSPIRON - p/lękowy
2) 5-HT1B/D -( -tryptany) - hamujące ostry napad migreny
3) alkaloidy sporyszu - ergotamina, dihydroergotamina - równocześnie antagoniści 5-HT2, profilaktyka i leczenie migreny

21
Q

5-HT2

A
  • Gq
  • mózg, mm. gładka, płytki krwi, dno żołądka, naczynia oponowe
  • wzrost przekaźnictwa nerwowego
  • skurcz naczyń

Antagoniści:

  • PIZOTYFEN
  • CYPROHEPTADYNA
  • METYSERGID
22
Q

5-HT3

A
  • jonotropowy
  • ośrodek wymiotny OUN (area postrema)
  • wywołuje nudności i wymioty

Antagoniści

  • SETRONY - silne leki p/wymiotne, stosowane w chemio i radioterapii
  • Metoklopramid - wspomaga motorykę PP, oprócz tego blokuje rec. D2
23
Q

5-HT4

A
  • Gs
  • obwodowy UN, PP, serce
  • wzrost motoryki PP, tachykardia, pobudzenie czynności neuronów

Agonista:
- CYZAPRYD - wspomaga motorykę PP

24
Q

Migrena

A
  • przewlekły nawracjący, napadow, często jednostronny ból głowy
  • najczęstsza przewlekła choroba neurologiczna
  • znaczenie w patogenezie mają zwłaszcza

5-HT1B - mm. gładkie wewnątrzczaszkowych naczyń
- agonista powoduje, że rozszerzone w migrenie naczynia ulegają skurczowi

5-HT1D - presynaptyczne zakończenia włókien nerwów bólowych, regulują wydzielanie mediatorów bólowych i zapalnych

25
Q

Leki stosowane do przerywania i łagodzenia napadów migreny

A
  • Tryptany
  • Alkaloidy sporyszu
  • NSLPZ
  • Leki p/wymiotne
  • Leki uspokajające
26
Q

Tryptany

A

-sulmatryptan, eletryptan, ryzatryptan, zolmitryptan, almotryptan, frowatryptan, naratryptan

  • agoniści receptorów 5-HT1B/D
  • zwężają naczynia głowy, hamują proces zapalny neurogenny

NIEPOŻĄDANE

  • mrowienie, zimno, ból, ciężar, ciasnota, ucisk
  • uderzenia gorąca, zamroczenia, zawroty głowy, zmęczenie, senność, zaburzone widzenie, skoki ciśnienia
  • skurcz naczyń wieńcowych
27
Q

Alkaloidy sporyszu

A
  • Ergotamina, dihydroergotamina
  • nieswoiści agoniśni receptorów 5-HT1B/D
  • działanie jak tryptany ale mniej skuteczne
28
Q

NSLPZ

A
  • kwas acetylosalicylowy, diklofenak, ibuprofen, ketoprofen, naproksen, paracetamol
  • hamują powstawanie prostaglandyn, będaćych mediatorami bólowymi i zapalnymi
29
Q

Leki przeciwwymiotne

A
  • metoklopramid, tietylperazyna, domperydon, prochlorperazyna
30
Q

Leki uspokajające

A
  • Hydroksyzyna

- Diazepam

31
Q

Leki stosowane w profilaktyce napadów migreny

A

1) Antagoniści 5-HT2
- pizotyfen, metysergid, cyproheptadyna, iprazochrom

2) Beta-blokery bez wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej
- propranolol, metoprolol, atenolol, nadolol

3) Przeciwpadaczkowe - kwas walproinowy, karbamezapina

4) Przeciwdepresyjne
- wybiórcze inhibitory wychwytu zwrotnego 5-HT, trójcykliczne antydepresanty

5) Blokery kanałów wapniowych
- flunaryzyna, werapamil
- zapobiegają kurczeniu naczyń krwionośnych

32
Q

Puryna

A
  • heterocykliczny, aromatyczny układ organiczny
  • składa się z ugrupowań pirymidyny i imidazolu
  • A i G
  • autokoidy purynowe to: - adenozyna, ADP i ATP
33
Q

Adenozyna

A
  • posiada receptory typu A1 => spadek cAMP
  • receptory typu A2 => wzrost cAMP
  • jest stosowana jako lek antyarytmiczny

Metyloksantyny (np. aminofiliny) - blokują hamujące działanie A1 => wzrost cAMP => rozkurcz naczyń

Aminofilina - inhibitor fosfodiesterazy enzymu odpowiedzialnego za rozkład cAMP

34
Q

Dipirydamol

A
  • blokuje transporter adenozyny => wzrost stężenia przy receptorach w naczyniach krwionośnych
  • inhibitor fosfodiesterazy => wzorst cAMP w płytkach krwi
  • stosowany w chorobach krążenia mózgowego
35
Q

ADP i ATP

A

Receptory

  • P2X - jonotropowe
  • P2Y - metabotropowe

ADP - silnie agreguje płytki

36
Q

Receptory dla ADP na płytkach

A

P2Y1 - Gq - (faza początkowa agregacji)

P2Y12 - Gi tu działają Tienopirydyny (faza wzmocnienia agregacji)

37
Q

Tienopirydyny

A
  • TIKLOPIDYNA, KLOPIDOGREL
  • przedłużają krwawienie, hamują agregację płytek, opóźniają obkurczenie się zakrzepu
  • właściwym lekiem jest metabolit wątrobowy (czas)
  • długi czas działania
  • selektywnie i nieodwracalnie z P2Y12

Tiklopidyna i klopidogrel
- upośledzają też aktywację kompleksu glikoproteiny GP IIb/IIIa - receptor dla fibrynogenu

38
Q

Tiklopidyna

A
  • działą dopiero po 3-5 dniach
  • może spowodować neutropenie
  • najcięższym powikłaniem jest zakrzepowa plamica małopłytkowa - zespół Moschcowitza, TTP
  • Klopidogrel działa po kilku godzinach
39
Q

Prasugrel

A
  • tienopirydyna III generacji, lepiej działa od klopidogrelu
40
Q

Elinogrel

A
  • podobny do klopidogrelu
  • dożylnie lub doustnie
  • dożylnie może w nagłych stanach kardiologicznych
41
Q

Leki nienależące do tienopirydyn

A
  • działają podobnie

Kangrelor - krótkodziałający analog ATP, dożylnie
Tykagrelor - doustny, bezpośrednio działa na P2Y12, odwracalny antagonista P2Y12, szybsze i skuteczniejsze hamowanie płytek niż klopidogrel