Przeszczepy Flashcards

1
Q

Czym są antygeny zgodności tkankowej?

A

antygeny transplantacyjne = białka obecne na powierzchni komórek, rozpoznawane przez organizm, mające znaczenie przy odrzucaniu/przyjmowaniu przeszczepu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Czym jest spowodowane odrzucanie przeszczepu?

A

różnicami genetycznymi pomiędzy dawcą a biorcą, wynikającymi z odmienności antygenów transplantacyjnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jaki charakter ma odrzucanie przeszczepu?

A

immunologiczny = jest wynikiem odpowiedzi immunologicznej biorcy skierowanej przeciwko przeszczepowi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jakie wyróżniamy przeszczepy ze względu na ich pochodzenie?

A
  • autologiczny (autografit)
  • izogeniczny (izografit lub syngrafit)
  • allogeniczny (allografit)
  • ksenogeniczny (ksenografit)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Czym jest przeszczep autogeniczny?

A

przeszczep w obrębie tego samego osobnika

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Czym jest przeszczep izogeniczny?

A

przeszczep pomiędzy osobnikami identycznymi genetycznie (u człowieka wyłącznie w przypadku bliźniąt jednojajowych)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Czym jest przeszczep allogeniczny?

A

przeszczep między osobnikami tego samego gatunku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Czym jest przeszczep ksenogeniczyny?

A

przeszczep pomiędzy osobnikami różnych gatunków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Co jest warunkiem powodzenia przeszczepu?

A

właściwy dobór biorcy i dawcy (np. pod względem antygenów zgodności tkankowej)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

W jaki sposób dochodzi do bezpośredniego rozpoznania antygenów dawcy?

A

leukocyty pasażerskie, makrofagi i komórki dendrytyczne z przeszczepu wędrują do węzłów chłonnych biorcy ⇒ obce MHC i antygeny zostają rozpoznane przez limfocyty T ⇒ faza efektorowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

W jaki sposób dochodzi do pośredniego rozpoznania antygenów dawcy?

A

APC biorcy wnikają do przeszczepu i fagocytują komórki przeszczepu lub pozyskują antygeny przeszczepu z krwi ⇒ APC wracają do węzłów chłonnych gdzie prezentują obcy antygen limfocytom T

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Od czego zależą mechanizmy odrzutu przeszczepu?

A

od stopnia niezgodności genetycznej pomiędzy dawcą a biorcą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Jakie komórki układu odpornościowego odgrywają kluczową rolę w mechanizmach odrzutu?

A

limfocyty T

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jaki rodzaj odpowiedzi immunologicznej jest indukowany jako odrzucanie przeszczepu?

A

odpowiedź humoralna i odpowiedź komórkowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

W jaki sposób wykonywana jest odpowiedź humoralna w odrzucaniu przeszczepu?

A

Th2 CD4+ indukują powstawanie przeciwciał ⇒ tworzenie kompleksów immunologicznych przez wiązanie przeciwciał z komórkami śródbłonka (przeszczepu) ⇒ kompleksy aktywują układ dopełniacza i ADCC

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jakie działanie mają przeciwciała w mechanizmach efektorowych odrzucania przeszczepu?

A
  • aktywują dopełniacz ⇒ uszkadzają śródbłonki naczyń krwionośnych
  • indukują ADCC
  • nasilają odczyn zapalny (przez aktywację dopełniacza = uwolnienie anafilatoksyny C3a i C5a)
  • aktywacja układu krzepnięcia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

W jaki sposób wykonywana jest odpowiedź humoralna w odrzucaniu przeszczepu?

A

aktywowane limfocyty przeprowadzają atak na przeszczep:
⇒ CD8+ rozpoznają obce MHC I i indukują apoptozę w komórkach przeszczepu
⇒ Th1 CD4+ uwalniają cytokiny aktywujące makrofagi, a te niszczą komórki przeszczepu uwalniając toksyczne związki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Jakie wyróżniamy szybkości odrzucania przeszczepu?

A

nadostre, ostre i przewlekłe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Kiedy mamy do czynienia z nadostrym odrzucaniem przeszczepu?

A

gdy w organizmie biorcy obecne są przeciwciała anty-HLA lub przeciwko antygenom grupowym AB0

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jaki czas wiąże się z nadostrym odrzucaniem przeszczepu?

A

godziny / dni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Kiedy mamy do czynienia z ostrym odrzucaniem przeszczepu?

A

z udziałem limfocytów T = nacieki komórkowe

22
Q

Jaki czas wiąże się z ostrym odrzucaniem przeszczepu?

A

tygodnie

23
Q

Kiedy mamy do czynienia z przewlekłym odrzucaniem przeszczepu?

A

kompleksy immunologiczne ⇒ zaczopowanie naczyń ⇒ włóknienie tkanek

24
Q

Jaki czas wiąże się z przewlekłym odrzucaniem przeszczepu?

A

miesiące / lata

25
Q

W jakich sytuacjach może dojść do nadostrego odrzucania przeszczepu?

A
  • powtórny przeszczep u tego samego biorcy
  • pierwszy przeszczep, jeżeli istnieje niezgodność w zakresie antygenów krwinkowych AB0
  • przeszczep ksenogeniczny
26
Q

Dlaczego w przypadku przeszczepu ksenogenicznego dochodzi do nadostrego odrzucenia przeszczepu?

A

ze względu na obecność u biorcy naturalnych przeciwciał przeciwko antygenom polisacharydowym, występujących u odległych ewolucyjnie zwierząt

27
Q

Jak przebiega mechanizm nadostrego odrzucania przeszczepu?

A

obecne w organizmie biorcy przeciwciała łączą się ze śródbłonkiem naczyń ⇒ powstające kompleksy aktywują dopełniacz ⇒ uszkodzenie naczyń powoduje napływ makrofagów i gromadzenie się płytek krwi ⇒ aktywacja kaskady krzepnięcia powoduje zakrzepy wewnątrznaczyniowe ⇒ martwica przeszczepu

28
Q

Jak przebiega mechanizm ostrego odrzucania przeszczepu?

A

tworzą się nacieki komórkowe ⇒ zniszczenie śródbłonka naczyń (przez limfocyty zgromadzone wewnątrz i wokół) ⇒ napływ i gromadzenie płytek krwi ⇒ powstają zakrzepy

29
Q

W jaki sposób dochodzi do zniszczenia śródbłonka naczyń w ostrym odrzucaniu przeszczepu?

A

aktywowane makrofagi, limfocyty Tc, Th2 indukują powstawanie przeciwciał ⇒ przeciwciała wiążą się ze śródbłonkiem ⇒ aktywacja dopełniacza

30
Q

W wyniku czego dochodzi do chronicznego odrzucania przeszczepu?

A

zmiany patologiczne związane są z okluzją końcowych tętniczek

31
Q

Co prowadzi do okluzji końcowych tętniczek w przebiegu chronicznego odrzucania przeszczepu?

A

proliferacja mięśniówki gładkiej w błonie wewnętrznej ⇒ rozwija się ognisko niedokrwienne, które prowadzi do zwłóknień ⇒ tworzą się niewielkie nacieki komórkowe ⇒ udział limfocytów CD4 i przeciwciał

32
Q

Jakie warunki musi spełniać dawca i biorca by można było podjąć się próby przeszczepu?

A
  • zgodność HLA (możliwie największa)
  • dawca nie może posiadać antygenów, których brak u biorcy (⇒indukują odpowiedź immunologiczną)
  • zgodność w układzie antygenów krwinkowych AB0
33
Q

Jakie leczenie wprowadza się przy przeszczepianiu narządów?

A

skojarzone leczenie immunosupresyjne (cyklosporyna + azatiopryna + kortykoidy)

34
Q

W jakim celu wykonuje się przeszczep szpiku?

A

w celu przeniesienia hematopoetycznych komórek macierzystych dla erytrocytów, limfocytów i monocytów do organizmu biorcy

35
Q

W jakich przypadkach klinicznych wykonuje się przeszczep szpiku?

A
  • przy wrodzonych niedoborach odporności (szczególnie limfocytów T)
  • przy niedoborach białek istotnych dla funkcji organizmu (np. hemoglobiny)
  • w celu repopulacji układu immunologicznego pacjentów, u których w celach leczniczych wyeliminowano napromieniowaniem lub chemioterapią własny układ biało-krwinkowy
36
Q

W jaki sposób można wykorzystać szpik kostny jeśli nowotwór nie daje do niego przerzutów?

A

transplantacja uprzednio pobranego własnego szpiku pacjenta

37
Q

Jakie warunki muszą być spełnione w przypadku przeszczepu szpiku?

A
  • jak największa zgodność tkankowa HLA dawcy i biorcy

- eliminacja limfocytów T z zawiesiny komórek szpiku dawcy

38
Q

Czym jest reakcja GvH?

A

przeszczep przeciwko biorcy (graft vesus host) = jeżeli brak jest identyczności antygenowej a biorca nie może zniszczyć przeszczepu i w przeszczepianym szpiku są obecne limfocyty, dochodzi do rozpoznania antygenów biorcy i następuje atak immunologiczny na biorcę

39
Q

Kiedy może dojść do reakcji przeszczep przeciwko biorcy?

A
  • biorca nie rozpoznaje limfocytów dawcy jako obcych

- biorca posiada niewydolny lub niedojrzały układ immunologiczny

40
Q

Co jest miarą ciężkości reakcji GvH i dlaczego?

A

stopień powiększenia śledziony = spowodowane jest proliferacją limfocytów biorcy pobudzonych przez aktywowane limfocyty dawcy szpiku

41
Q

Czym jest efekt allogeniczny?

A

limfocyty T CD4+ rozpoznają MHC II na powierzchni limfocytów B i powodują poliklonalną stymulację limfocytów B (bez udziału swoistego antygenu) ⇒ pojawiają się różne typy przeciwciał

42
Q

Jakie cytokiny uwalniają aktywowane limfocyty T dawcy szpiku?

A

IFNγ, IL-2, IL-4 i IL-6

43
Q

Co powodują uwalniane przez aktywowany limfocyt T dawcy cytokiny?

A
  • aktywacja makrofagów i komórek NK, które zabijając komórki uszkadzają własne tkanki
  • poliklonalną stymulację limfocytów B, co prowadzi do produkcji różnych przeciwciał, w tym autoreaktywnych
  • limfocyty T CD8+ rozpoznają MHC I biorcy i niszczą je
44
Q

Jaką formę może mieć reakcja GvH?

A

chroniczną, ostrą i nadostrą

45
Q

Czym cechuje się ostra reakcja GvH?

A
  • nekroza komórek nabłonków skóry, przewodu pokarmowego i przewodów żółciowych
  • zaburzenia rytmu serca
  • nacieki w płucach
  • gorączka
  • biegunka
  • zwiększona wrażliwość na zakażenia
46
Q

Czym cechuje się nadostra reakcja GvH?

A

objawy ostrej reakcji GvH i dodatkowo zmiany skórne pod postacią nekrolizy, złuszczanie naskórka i śluzówek ⇒ zawsze prowadzi do śmierci

47
Q

Czym cechuje się chroniczna reakcja GvH?

A

objawy podobne do ostrej reakcji GvH ale słabiej wyrażone

48
Q

Czy reakcja GvH poddaje się leczeniu?

A

trudno poddaje się leczeniu = należy jej zapobiegać

49
Q

Jak można zapobiegać reakcji GvH?

A
  • najlepiej stosować własny szpik (jeśli to możliwe)
  • bardzo starannie dobierać dawców
  • w przypadku transfuzji krwi dla pacjenta z niedoborem immunologicznym, usunąć z niej limfocyty
50
Q

Jaka jest alternatywa dla przeszczepu szpiku?

A

przeszczep komórek macierzystych CD34+ izolowanych z krwi obwodowej