παρουσιαση 7 Flashcards

1
Q

τι ξερετε για τον πυρηνα;

A

είναι το πιο ευδιάκριτο οργανίδιο των ευκαρυωτικών
κυττάρων
υπάρχει κατά κανόνα ένας πυρήνας σε κάθε κύτταρο
υπάρχουν κύτταρα με δυο πυρήνες (κύτταρο του πρωτόζωου
Paramecium)
υπάρχουν κύτταρα με πολυάριθμους πυρήνες (ορισμένα
μυϊκά)
υπάρχουν και κύτταρα που κατά τη διάρκεια της
διαφοροποίησης τους χάνουν τον πυρήνα τους (τα ερυθρά αιμοσφαίρια)

είναι το οργανίδιο στο οποίο διπλασιάζεται το γενετικό υλικό
με τρόπο που εξασφαλίζει τη μεταβίβαση των γενετικών
πληροφοριών από κύτταρο σε κύτταρο και από γενιά σε γενιά
είναι το οργανίδιο στο εσωτερικό του οποίου συντίθενται τα διάφορα είδη RNA από γενετικές πληροφορίες που φέρει το DNA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

ποιος ειναι ο ρολος του πυρηνα;

A

ο ρόλος του πυρήνα για τη ζωή των κυττάρων είναι
σημαντικός:
φυλάσσει το γενετικό υλικό (DNA)
-με βάση τις πληροφορίες που είναι καταγραμμένες σε
αυτό:
-καθορίζονται οι ιδιότητες του κυττάρου, επομένως και του
οργανισμού
- ελέγχονται όλες οι κυτταρικές δραστηριότητες

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

απο τι αποτελειται ο πυρηνικος φακελος;

A

ο πυρήνας περιβάλλεται από τον πυρηνικό φάκελο που έχει πολύπλοκη δομή
Αποτελείται από:
δύο πυρηνικές μεμβράνες μια εξωτερική και μια
εσωτερική
την πυρηνική λάμινα η οποία τον επενδύει εσωτερικά
τα σύμπλοκα των πυρηνικών πόρων

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

τι ξερετε για τους πυρηνικους πορους;

A

οι πυρηνικοί πόροι σχηματίζονται από τη συνένωση της
εξωτερικής με την εσωτερική μεμβράνη
πυρηνικοί πόροι παίζουν σημαντικό ρόλο στην επικοινωνία του πυρήνα με το κυτταρόπλασμα ελέγχοντας τα μακρομόρια που ανταλλάσσονται μεταξύ τους

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

τι ξερετε για την εσωτερικη και την εξωτερικη πυρηνικη μεμβρανη;

A

Η εξωτερική πυρηνική μεμβράνη αποτελεί συνέχεια του
ενδοπλασματικού δικτύου
Η εσωτερική πυρηνική μεμβράνη επενδύεται από την
πυρηνική λάμινα (πυρηνικό έλασμα), ένα ινώδες δίχτυ που παρέχει στον πυρήνα δομική στήριξη και χρησιμεύει και ως θέση προσάρτησης της χρωματίνης
Η εσωτερική πυρηνική μεμβράνη φέρει πρωτεΐνες που
εντοπίζονται αποκλειστικά στον πυρήνα όπως οι πρωτεΐνες που προσδένονται με την πυρηνική λάμινα

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

τι ειναι οι λαμινες;

A
  • οι λαμίνες είναι μια κατηγορία πρωτεϊνών των ενδιάμεσων ινιδίων
  • όπως και άλλες πρωτεΐνες των ενδιάμεσων ινιδίων, συνδέονται μεταξύ τους σχηματίζοντας δομές με υψηλότερο βαθμό οργάνωσης
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

ποιο ειναι το μοντελο συναρμολογησης των λαμινων;

A

τα πολυπεπτίδια των λαμινών σχηματίζουν διμερή στα οποία οι κεντρικέςπεριοχές α-έλικας δύο πολυπεπτιδικών αλυσίδων τυλίγονται η μία γύρω από την άλλη
με την κατά σειρά σύνδεση των διμερών σχηματίζονται γραμμικά πολυμερή και με την πλευρική σύνδεση των πολυμερών σχηματίζονται δομές υψηλότερης
οργάνωσης

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

τι ξερετε για την πυρηνικη λαμινα;

A

η πυρηνική λάμινα υποστηρίζει την πυρηνοπλασματική
επιφάνεια της εσωτερικής πυρηνικής μεμβράνης

οι λαμίνες προσδένονται σε ειδικές διαμεμβρανικές
πρωτεΐνες, όπως η εμερίνη και ο υποδοχέας της λαμίνης Β(LBR, Lamin B Receptor ) για την πρόσδεση τους στον πυρηνικό φάκελο

οι λαμίνες και οι πρωτεΐνες που συνδέονται με αυτές
αλληλεπιδρούν επίσης με τη χρωματίνη

η πυρηνική λάμινα προσδένεται στη χρωματίνη μέσω των ιστονών Η2Α και Η2Β και μέσω άλλων πρωτεϊνών της χρωματίνης η εσωτερική πυρηνική μεμβράνη περιέχει επίσης τις πρωτεΐνες SUN που
αλληλεπιδρούν με τις λαμίνες του πυρήνα

οι SUN προσδένονται στις πρωτεΐνες KASH της εξωτερικής πυρηνικής μεμβράνης σχηματίζοντας το σύμπλοκο LINC το οποίο συνδέει την πυρηνική λάμινα με τον κυτταροσκελετό

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

ποιες πρωτεινες ξερετε που συνδεονται με τις λαμινες;

A

-άλλες πρωτείνες της εσωτερικής πυρηνικής μεμβράνης που συνδέονται με τις λαμίνες
είναι: Nesprin, LAP1, LAP2 (Laminar Associated proteins 1,2), MAN1
-παράγοντες μεταγραφής που συνδέονται με τις λαμίνες είναι: RB (retinoblastoma
transcription regulator), GCL (germ cell-less), SREB1(sterol response element binding
protein), FOS. MOK2
-BAF είναι μια πρωτεΐνη που συνδέεται με την χρωματίνη, τις λαμίνες και τις κάποιες
από τις προαναφερόμενες πρωτεΐνες
-HP1 (heterochromatin protein1) συνδέεται με την χρωματίνη και την LBR

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

τι ξερετε για το συμπλοκο του πυρηνικου πορου;

A
το σύμπλοκο αποτελείται από
ένα συγκρότημα οκτώ ακτίνων
προσδεδεμένων σε δακτύλιους
στην κυτταροπλασματική και
στην πυρηνική πλευρά του
πυρηνικού φακέλου

το συγκρότημα δακτυλίων-ακτίνων περιβάλλει έναν
κεντρικό δίαυλο

από τον κυτταροπλασματικό
δακτύλιο εκτείνονται
κυτταροπλασματικά ινίδια

από τον πυρηνικό δακτύλιο
εκτείνονται ινίδια που
σχηματίζουν τον πυρηνικό
κάλαθο

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

τι παρεχουν τα συμπλοκα του πυρηνικου πορου;

A

τα σύμπλοκα των πυρηνικών πόρων είναι δομές που
παρέχουν τις μοναδικές διόδους για τη διακίνηση μορίων
μεταξύ πυρήνα και κυτταροπλάσματος

μικρά μόρια διαχέονται ελεύθερα μέσω ανοικτών διαύλων

του συμπλόκου του πυρηνικού πόρου
μακρομόρια μεταφέρονται επιλεκτικά με μια διαδικασία που απαιτεί δαπάνη ενέργειας

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

πως συμβαινει η επιλεκτική μεταφορά μέσω των πυρηνικών πόρων;

A

πρωτεΐνες που προορίζονται για εισαγωγή στον πυρήνα
περιέχουν σήματα πυρηνικού εντοπισμού που
αναγνωρίζονται από υποδοχείς και κατευθύνουν τη μεταφορά τους μέσω του συμπλόκου του πυρηνικού πόρο

πρωτεΐνες που εξέρχονται από τον πυρήνα περιέχουν σήματα πυρηνικής εξαγωγής που υπαγορεύουν τη μεταφορά τους από τον πυρήνα στο κυτταρόπλασμα
τα RNA μεταφέρονται μέσω του συμπλόκου του πυρηνικού πόρου υπό μορφή ριβονουκλεοπρωτεϊνικών συμπλοκών

-μικρά μόρια περνούν διαμέσου του συμπλόκου του
πυρηνικού πόρου (NPC) με απλή διάχυση χωρίς να απαιτούν πρωτεΐνες-μεταφορείς

-μεγαλύτερα μόρια, πρωτεΐνες και RNAs, δεσμεύονται σε
υποδοχείς πυρηνικής μεταφοράς που αναγνωρίζουν
αλληλουχίες-σήματα

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

πως γινεται η εισαγωγή πρωτεϊνών μέσω του

συμπλόκου του πυρηνικού πόρου;

A

η μεταφορά μιας πρωτεΐνης μέσω του συμπλόκου του πυρηνικού πόρου ξεκινά με την αναγνώριση της αλληλουχίας πυρηνικού εντοπισμού της NLS (Nuclear Localization Sequence) από μόριο ιμπορτίνης

το σύμπλοκο της πρωτεΐνηςφορτίου με την ιμπορτίνη
προσδένεται σε πρωτεΐνες του
πυρηνικού πόρου στα
κυτταροπλασματικά ινίδια και
μεταφέρεται μέσω του πυρηνικού πόρου

στην πυρηνική πλευρά του πυρηνικού φακέλου η Ran/GTP προσδένεται στην ιμπορτίνη και διασπά το σύμπλοκο φορτίου/ιμπορτίνης απελευθερώνοντας έτσι την πρωτεΐνη-φορτίο στο εσωτερικό του πυρήνα

το σύμπλοκο ιμπορτίνης-Ran/GTP εξάγεται και πάλι από τον πυρήνα μέσω του πυρηνικού πόρου

η πρωτεΐνη ενεργοποίησης της GTPάσης -Ran GAP- που βρίσκεται συνδεδεμένη στα κυτταροπλασματικά ινίδια
υδρολύει το GTP της Ran σε GDP προκαλώντας την απελευθέρωση της ιμπορτίνης στο κυτταρόπλασμα

η Ran/GDP μεταφέρεται πίσω στον πυρήνα με τη βοήθεια μιας εξειδικευμένης ιμπορτίνης την NTF2

στον πυρήνα η Ran GEF, που είναι αγκυροβολημένη στη χρωματίνη, διεγείρει την αντικατάσταση του GDP από GTP και η Ran/GDP μετατρέπεται σε Ran/GTP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

πως γινεται η εξαγωγή πρωτεϊνών από τον πυρήνα;

A

στον πυρήνα σχηματίζονται
σύμπλοκα μεταξύ πρωτεϊνώνφορτίων που φέρουν σήματα πυρηνικής εξαγωγής NES (Nuclear
Export Signals) εξπορτινών και Ran/GTP

μετά τη διέλευση από τον πυρηνικό πόρο η Ran GAP ενεργοποιεί την υδρόλυση του GTP και σχηματισμό Ran/GDP με απελευθέρωση της πρωτεΐνης-φορτίου και της εξπορτίνης στο κυτταρόπλασμα

η Ran/GDP και η εξπορτίνη στη συνέχεια επιστρέφουν στον πυρήνα, όπου η Ran/ GTP αναγεννιέται με τη βοήθεια της Ran GEF η οποία βρίσκεται συνδεδεμένη στη χρωματίνη

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

πως γινεται η εξαγωγή του mRNA;

A

κατά την ολοκλήρωση της επεξεργασίας του
το mRNA συνδέεται με το σύμπλοκο του
εξαγωγέα του mRNA που είναι υπεύθυνο για
τη μεταφορά του μέσω του πυρηνικού πόρου

μια ελικάση που είναι συνδεδεμένη στην
κυτταροπλασματική πλευρά του πυρηνικού
πόρου απελευθερώνει το mRNA στο
κυτταρόπλασμα

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

τι ξερετε για το εσωτερικο του πυρηνα;

A

το εσωτερικό του πυρήνα καταλαμβάνεται από το
πυρηνόπλασμα
μια ημίρρευστη ουσία στην οποία περιέχονται:
το DΝΑ – χρωματίνη
ένας ή περισσότεροι πυρηνίσκοι
διάφορες χημικές ενώσεις:
νουκλεοτίδια, πρωτεΐνες (ιστόνες), ένζυμα (DNA και
RNA πολυμεράση για σύνθεση DNA και RNA)
ο μεσοφασικός πυρήνας περιέχει ετεροχρωματίνη που είναι μεταγραφικά ανενεργή και πολύ συμπυκνωμένη και
ευχρωματίνη που είναι αποσυμπυκνωμένη

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

τι ειναι ο πυρηνισκος;

A

ο πυρηνίσκος είναι μια δομή που διακρίνεται εύκολα στο
μικροσκόπιο από το σφαιρικό σχήμα και την πυκνή υφή
δεν περιβάλλεται από μεμβράνη
αποτελείται από RNA και DNA στον πυρηνίσκο συντίθεται το ριβοσωμικό RNA- rRNA
γίνεται η μεταγραφή του rDNA σε rRNA
η συναρμολόγηση των υπομονάδων των ριβοσωμάτων
από rRNA και ριβοσωμικές πρωτεΐνες

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

πως συναρμολογειται το ριβοσωμα;

A

οι ριβοσωμικές πρωτεΐνες εισάγονται από το κυτταρόπλασμα στον πυρηνίσκο και
αρχίζουν να συναρμολογούνται πάνω στο pre-rRNA πριν ακόμη αρχίσει η επεξεργασία του

κατά την επεξεργασία του pre-rRNA συναρμολογούνται επιπλέον ριβοσωμικές πρωτεΐνες και το 5S rRNA, που συντίθεται σε άλλη περιοχή του πυρήνα για να
σχηματιστούν προριβοσωμικά σωμάτια

τα τελικά στάδια ωρίμανσης λαμβάνουν χώρα μετά την εξαγωγή των προριβοσωμικών σωματίων στο κυτταρόπλασμα και οδηγούν στον σχηματισμό
των ριβοσωμικών υπομονάδων 40S και 60S

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

τι ξερετε για την χρωματινη;

A

στο μεσοφασικό πυρήνα η χρωματίνη εμφανίζεται σαν
ένα ακανόνιστο κουβάρι
βαθμός συμπύκνωσης:
ετεροχρωματίνη
ευχρωματίνη
Ευχρωματίνη (μικρή συμπύκνωση-μεταγράφεται)
Ετεροχρωματίνη (μεγάλη συμπύκνωση)
ιδιοστατική: αλληλουχίες που δεν εκφράζονται
δυνητική: πιθανή έκφραση
στο διαιρούμενο πυρήνα η χρωματίνη συμπυκνώνεται σε χρωμοσώματα

η ευχρωματίνη είναι κατανεμημένη σε ολόκληρο τον πυρήνα
η ετεροχρωματίνη είναι συνδεδεμένη με τον πυρηνικό φάκελο και τον πυρηνίσκο

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

ποια ειναι η κατανομή μεταγραφικά ενεργής και μεταγραφικά ανενεργής χρωματίνης
στον πυρήνα;

A

οι επικράτειες της μεταγραφικά ανενεργής ετεροχρωματίνης βρίσκονται κατά κανόνα
συνδεδεμένες είτε με την πυρηνική λάμινα (LAD) είτε με τον πυρηνίσκο(NAD)
οι μεταγραφικά ενεργές επικράτειες εντοπίζονται στο εσωτερικό του πυρήνα
τα όρια των περιοχών αυτών περιέχουν πολλαπλές θέσεις πρόσδεσης για τον
παράγοντα CTCF και για την κοεζίνη

21
Q

τι ειναι ο καρυοτυπος;

A

βιολογική ταυτότητα ενός οργανισμού
το σύνολο των χρωματοσωμάτων του με τη συγκεκριμένη μορφολογία

Συμμετρικός και Ασύμμετρος ανάλογα της διαφοράς ή όχι του μεγέθους τους

οι περισσότεροι οργανισμοί είναι διπλοειδείς (2n) δηλαδή δύο όμοιες σειρές(n) χρωματοσωμάτων – ομόλογα- από κάθε γονέα

22
Q

τι ειναι το καρυογραμμα;

A

Καρυόγραμμα: Η ταξινόμηση
όλων των χρωματοσωμάτων
ενός καρυότυπου σε σειρά
μεγέθους

23
Q

τι ειναι το ιδιογραμμα;

A

Ιδιόγραμμα: Διαγραμματική
απεικόνιση της απλοειδούς
σειράς (n) ενός οργανισμού

24
Q

τι ξερετε για τα νουκλεικα οξεα;

A

στα κύτταρα υπάρχουν δυο κατηγορίες νουκλεϊκών οξέων:
δεοξυριβονουκλεϊκό οξύ (DNA)
ριβονουκλεϊκό οξύ (RNA)
το DNA συνιστά τα γονίδια - τις κληρονομικές μονάδες- του
κυττάρου και περιέχει οδηγίες για τη σύνθεση όλων των
πρωτεϊνών που χρειάζεται ο οργανισμός
το RNA παίζει ρόλο στη σύνθεση των πρωτεϊνών
τα νουκλεϊκά οξέα, όπως οι πρωτεΐνες, είναι μεγάλα
πολύπλοκα μόρια

μεταφέρουν πληροφορίες σε μορφή που να διατηρείται
από τη μια γενεά στην άλλη
To γενετικό υλικό πρέπει:
να έχει σταθερή δομή
να επιτελεί πιστή αναπαραγωγή
να επιδέχεται αποκωδικοποίηση – μεταβίβαση της
γενετικής πληροφορίας
DNA, RNA: έχουν ιδανική κατασκευή για να είναι φορείς
γενετικών πληροφοριών

25
ποιες ιδιοτητες εχει το δνα;
έχει τις πιο κάτω ιδιότητες: είναι ικανό να αποθηκεύει κωδικοποιημένα μηνύματα στο μόριo του που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο του μεταβολισμού και της ανάπτυξης του κάθε οργανισμού μπορεί να αντιγράφεται και με την κυτταρική διαίρεση όλα τα κωδικοποιημένα μηνύματα να μεταφέρονται από την πατρική στη θυγατρική γενιά είναι σταθερό και έτσι μεταφέρονται όλα τα κωδικοποιημένα μηνύματα σε πολλές διαδοχικές γενιές μπορεί να υποστεί μεταλλάξεις (αλλαγές) με δυνατότητα να δημιουργηθούν νέοι χαρακτήρες που επιτρέπουν στους οργανισμούς να προσαρμόζονται καλύτερα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες του περιβάλλοντος
26
τι ξερετε για την αλληλουχια των βασεων;
Η μοναδικότητα ενός νουκλεϊκού οξέος χαρακτηρίζεται από την αλληλουχία των βάσεων • Η ακριβής αλληλουχία των βάσεων μεταφέρει τις γενετικές πληροφορίες
27
απο τι αποτελειται ενα νουκλεικο οξυ;
``` τα νουκλεϊκά οξέα είναι πολυμερή των νουκλεοτιδίων Κάθε νουκλεοτίδιο αποτελείται από μια πεντόζη DNA δεσοξυριβόζη RNA ριβόζη μια φωσφορική ομάδα μια κυκλική αζωτούχο βάση πυριμιδίνη πουρίνη ```
28
απο τι αποτελειται το δνα;
το DNA είναι ένα επίμηκες μόριο που αποτελείται από μεγάλο αριθμό δεοξυριβονουκλεοτιδίων αζωτούχα βάση σάκχαρο-πεντόζη φωσφορική ομάδα το σάκχαρο και η φωσφορική ομάδα αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του DNA Η αζωτούχος βάση με το σάκχαρο αποτελούν το νουκλεοσίδιο (νουκλεοτίδιο χωρίς φωσφορική μονάδα)
29
πως φτιαχνεται η πολυνουκλεοτιδικη αλυσιδα;
Οι βάσεις ενώνονται με δεοξυριβόζη, μέσω ενός βγλυκοσιδικού δεσμού φτιάχνοντας τα νουκλεοσίδια Το 5΄-ΟΗ των νουκλεοσιδίων αντιδρά με φωσφορικό οξύ και φτιάχνεται το νουκλεοτίδιο Σύνδεση των φωσφορικών ομάδων με φωσφοδιεστερικούς δεσμούς σχηματίζει την πολυνουκλεοτιδική αλυσίδα
30
τι ξερετε για την διπλη ελικα του δνα;
Διπλή έλικα του DNA -το DNA δομείται από δύο δεξιόστροφες ελικοειδείς πολυνουκλεοτιδικές αλυσίδες με αντίθετες κατευθύνσεις -οι βάσεις είναι στο εσωτερικό της έλικας ενώ οι φωσφορικές ομάδες και τα σάκχαρα στο εξωτερικό μέρος της έλικας (ραχοκοκαλιά) - η Αδενίνη (Α) συνδέεται πάντα με τη Θυμίνη (Τ) με 2 δεσμούς υδρογόνου -η Γουανίνη με την κυτοσίνη με 3 δεσμούς υδρογόνου
31
τι ξερετε για τις δυο αλυσιδες του δνα;
``` Οι δύο αλυσίδες του DNA έχουν μεγάλη συγγένεια μεταξύ τους (η έννοια της συμπληρωματικότητας) Η απόσταση μεταξύ των ζευγών βάσεων είναι 3,4 Å (1 Ångström = 0.1 nanometre) Μια πλήρης στροφή είναι 34 Å, άρα 10 ζεύγη βάσεων ανά στροφή, 10 νουκλεοτίδια ```
32
τι ξερετε για το β-δνα;
``` To B-DNA είναι η κλασική δεξιόστροφη διπλή έλικα Watson-Crick 34 Å μια πλήρης στροφή • Η μεγάλη αύλακα έχει διάμετρο ~12 Å • Η μικρή αύλακα έχει διάμετρο ~6 Å • In vitro απαντάται σε πλήρως ενυδατωμένες ίνες DNA και είναι η κυρίως δομή in vivo Οι βάσεις είναι σχεδόν κάθετες στον άξονα της έλικας ```
33
τι ειναι το α-δνα;
``` είναι δεξιόστροφο • η έλικα είναι πλατύτερη και κοντύτερη σε σχέση με το B-DNA • η μεγάλη αύλακα είναι πολύ βαθιά ενώ η μικρή αύλακα είναι πολύ ρηχή •μια πλήρης στροφή είναι 28Å • είναι μια δομή DNA που παρατηρείται in vitro όταν η υγρασία είναι ~75 % ```
34
τι ειναι το ζ-δνα;
``` αριστερόστροφη έλικα • ασταθής και παροδική δομή του DNA • η έλικα είναι λεπτότερη και μακρύτερη σε σχέση με το Β-DNA • τα φωσφορικά του σκελετού σχηματίζουν μία τεθλασμένη γραμμή ζιγκ-ζαγκ • η δομή αυτή ευνοείται από υψηλή αλατότητα και από επαναλαμβανόμενες ακολουθίες CG ή πυριμιδινών πουρινών • η μικρή αύλακα είναι πολύ βαθιά και στενή ενώ σχεδόν δεν υπάρχει μεγάλη αύλακα •μια πλήρης στροφή είναι 44 Å ```
35
τι ξερετε για την η-δνα;
H-DNA ή Triplex-DNA | εμπλέκεται στη ρύθμιση γονιδίων
36
τι ξερετε για την τετραπλη ελικα;
«τετραπλή έλικα» DNA G-quadruplexes: σχηματίζονται σε περιοχές του DNA στις οποίες αφθονεί η γουανίνη
37
τι ξερετε για τις ανισες αυλακες;
Στο DNA λόγω της ασύμμετρης σύνδεσης των βάσεων στον φωσφοσακχαρικό σκελετό σχηματίζονται δύο άνισες αύλακες οι γλυκοζιτικοί δεσμοί των ζευγών βάσεων δεν βρίσκονται διαμετρικά απέναντι, γι’ αυτό οι δυο αύλακες είναι άνισου μεγέθους
38
πως αλληλεπιδρουν οι πρωτεινες με το δνα;
οι χημικές ομάδες που είναι διαθέσιμες για «αναγνώριση» από πρωτεΐνες είναι διαφορετικές στη μεγάλη και μικρή αύλακα ο χημικός κώδικας αναγνώρισης (sequence-specific recognition) επομένως είναι πολύ διαφορετικός στη μεγάλη και μικρή αύλακα πολλές πρωτεΐνες που προσδένονται στο DNA σε ειδικές ακολουθίες (sequence specific proteins) αντιδρούν με τη μεγάλη αύλακα ένζυμα περιορισμού όπως Eco RI, Sma I, Bal I αναγνωρίζουν τον «κώδικα» στην μεγάλη αύλακα
39
ποτε σπαει η διπλη ελικα;
η δίκλωνη έλικα του DNA μπορεί να διαχωρίζεται στους δύο κλώνους της και να εκδηλώνονται οι λειτουργίες του (αντιγραφή, μεταγραφή, ανασυνδυασμός, επιδιόρθωση) μπορεί να αποδιαταχθεί στο εργαστήριο με θέρμανση (μετουσίωση – denaturation ή τήξη - melting) Tm: melting temperature – θερμοκρασία τήξης: είναι η θερμοκρασία απώλειας της μισής ελικοειδούς δομής όταν Τ < Τm τότε οι μονές αλυσίδες DNA επανασυνδέονται αυθόρμητα σε διπλές αλυσίδες DNA: αναδιάταξη – annealing στη φύση, ειδικές πρωτεΐνες -ελικάσες- αποδιατάσσουν το DNA με δαπάνη ΑΤΡ
40
τι ξερετε για την συμπυκνωση του δνα;
το DNA είναι συσκευασμένο στα χρωματοσώματα κάθε χρωματόσωμα αποτελείται από μια ενιαία αλυσίδα DNA αν ξετυλίξουμε το DNA από τα 46 χρωματοσώματα του ανθρώπινου κυττάρου φθάνει τα 2 μέτρα ο πυρήνας όπου είναι συσκευασμένο και συμπυκνωμένο το DNA έχει διάμετρο μόνο 0,006mm υπάρχει μηχανισμός συμπύκνωσης και συσκευασίας του για να χωράει στον μικρό χώρο
41
ποια ειναι τα επιπεδα πακεταρισματος;
επίπεδο 1: νουκλεόσωμα περιστροφή του DNA γύρω από τις ιστόνες δηµιουργώντας τις δοµές των νουκλεοσωµάτων επίπεδο 2: χρωματίνη τα νουκλεοσώµατα συνδέονται μεταξύ τους µε συνδετικό DNA - σαν χάντρες κοµπολογιού επίπεδο 3: ινίδια χρωματίνης πακετάρισµα των νουκλεοσωµάτων σε ινίδια χρωµατίνης 30-nm επίπεδο 4: ακτινωτή θηλιά υπερελίκωση
42
τι γινεται στο πρωτο σταδιο συμπυκνωσης;
στο πρώτο στάδιο συμπύκνωσης το DNA τυλίγεται σε μια ομάδα μικρών βασικών πρωτεϊνών τις ιστόνες το DNA έχει αρνητικό φορτίο λόγω των φωσφορικών ομάδων Οι ιστόνες έχουν θετικό φορτίο λόγω της παρουσίας της λυσίνης και αργινίνης Δημιουργούνται έτσι δεσμοί μεταξύ DNA και ιστονών
43
τι ξερετε για τις ιστονες;
Υπάρχουν πέντε τύποι ιστονών: Η1 Η2Α Η2Β Η3 Η4 οι ιστόνες Η2Α, Η2Β, Η3 και Η4 φτιάχνουν ένα οκταμερές αποτελούμενο από 2 μόρια κάθε ιστόνης Το DNA είναι τυλιγμένο γύρω από το οκταμερές δημιουργώντας το νουκλεόσωμα Το DNA που περιέχεται σε ένα νουκλεόσωμα είναι 146 ζεύγη βάσεων Η4: πολύ συντηρηµένη -98% ομοιότητα σε ζωικά και φυτικά κύτταρα, 1% αλλαγή σε 600 εκατοµµύρια χρόνια Η3: επίσης πολύ συντηρηµένη (όµοια κατά το 97%) H1: η ιστόνη Η1 είναι συνδεδεμένη εξωτερικά από το νουκλεόσωμα το DNA τυλίγεται γύρω από ιστόνες σε πυρηνικά σωμάτια νουκλεοσώματος και σφραγίζεται από την ιστόνη H1
44
τι συμβαινει στο δευτερο σταδιο συμπκνωσης;
το δεύτερο στάδιο συμπύκνωσης είναι η ελικοειδής οργάνωση των νουκλεοσωμάτων στο στάδιο αυτό τα παρακείμενα νουκλεοσώματα συνδέονται με DNA που καλείται συνδετικό ή ενδιάμεσο (40-80 βάσεις) από το πακετάρισμα του DNA σε νουκλεοσώματα προκύπτει μια ίνα χρωματίνης με διάμετρο περίπου 10 nm με περαιτέρω αναδίπλωση η χρωματίνη συμπυκνώνεται σε μια ίνα διαμέτρου 30 nm μια στροφή της έλικας περιέχει 6 νουκλεοσώματα το σύνολο των νουκλεοσωμάτων με το συνδετικό DNA αποτελούν τη χρωματίνη
45
τι συμβαινει στο τριτο σταδιο συμπυκνωσης;
το τρίτο στάδιο συμπύκνωσης το DNA φτιάχνει θηλιές που βρίσκονται σε ελικοειδή διάταξη γύρω από τον πρωτεϊνικό σκελετό τα σημεία του DNA που είναι πάνω στον πρωτεϊνικό σκελετό ονομάζονται SARs (scaffold attachment regions) ή MARs (matrix attachment regions) για να εκφρασθεί ένα γονίδιο θα πρέπει η χρωματίνη να σχηματίζει θηλιές, χαλάρωση της δομής της χρωματίνης-ευχρωματίνη όταν η χρωματίνη βρίσκεται σε συμπυκνωμένη κατάσταση το γονίδιο δεν εκφράζεται- ετεροχρωματίνη
46
τι ξερετε για τις μη ιστονες;
Μη – ιστόνες χρωμοσωμικές πρωτεΐνες: βρίσκονται στη χρωματίνη μαζί με τις ιστόνες έχουν αναγνωριστεί τουλάχιστον 100 είδη δεν είναι δομικές πρωτεΐνες, είναι κυρίως λειτουργικές: ρυθμίζουν την ενεργότητα των γονιδίων αποτελούν παράγοντες που συμμετέχουν στην αντιγραφή, μεταγραφή, ανασυνδυασμό και επιδιόρθωση του DNA
47
τι ξερετε για τις τροποποιησεις των ιστονων;
``` Τροποποιήσεις των ιστονών για τη ρύθµιση: - της χρωµοσωµικής δοµής - της δραστικότητας των γονιδιών ακετυλίωση Λυσίνης µεθυλίωση Λυσίνης φωσφορυλίωση Σερίνης ``` Η ακετυλίωση των ιστονών H3 και H4 σχετίζεται με την ενεργή ενώ η μεθυλίωση με την ανενεργή κατάσταση της χρωματίνης
48
τι ξερετε για την ακετυλιωση των ιστονων;
``` (Α) Οι ιστόνες του πυρηνικού σωματίου του νουκλεοσώματος φέρουν δύο επικράτειες: την επικράτεια ιστονικής αναδίπλωσης που αλληλεπιδρά με άλλες ιστόνες, με το DNA του νουκλεοσώματος και μια αμινοτελική επικράτεια που εκτείνεται έξω από το νουκλεόσωμα οι αμινοτελικές επικράτειες υφίστανται τροποποιήσεις μέσω της προσθήκης ακετυλομάδων (Ac) στις πλευρικές ομάδες συγκεριμένων καταλοίπων λυσίνης (Β) Μεταγραφικοί ενεργοποιητές και καταστολείς αλληλεπιδρούν με συνενεργοποιητές και συγκαταστολείς που έχουν δράση ακετυλοτρανσφεράσης (HAT) και απακετυλάσης των ιστονών (HDAC) αντίστοιχα η ενεργά μεταγραφόμενη χρωματίνη χαρακτηρίζεται από την παρουσία ακετυλιωμένων ιστονών ```