παρουσιαση 7 Flashcards
τι ξερετε για τον πυρηνα;
είναι το πιο ευδιάκριτο οργανίδιο των ευκαρυωτικών
κυττάρων
υπάρχει κατά κανόνα ένας πυρήνας σε κάθε κύτταρο
υπάρχουν κύτταρα με δυο πυρήνες (κύτταρο του πρωτόζωου
Paramecium)
υπάρχουν κύτταρα με πολυάριθμους πυρήνες (ορισμένα
μυϊκά)
υπάρχουν και κύτταρα που κατά τη διάρκεια της
διαφοροποίησης τους χάνουν τον πυρήνα τους (τα ερυθρά αιμοσφαίρια)
είναι το οργανίδιο στο οποίο διπλασιάζεται το γενετικό υλικό
με τρόπο που εξασφαλίζει τη μεταβίβαση των γενετικών
πληροφοριών από κύτταρο σε κύτταρο και από γενιά σε γενιά
είναι το οργανίδιο στο εσωτερικό του οποίου συντίθενται τα διάφορα είδη RNA από γενετικές πληροφορίες που φέρει το DNA
ποιος ειναι ο ρολος του πυρηνα;
ο ρόλος του πυρήνα για τη ζωή των κυττάρων είναι
σημαντικός:
φυλάσσει το γενετικό υλικό (DNA)
-με βάση τις πληροφορίες που είναι καταγραμμένες σε
αυτό:
-καθορίζονται οι ιδιότητες του κυττάρου, επομένως και του
οργανισμού
- ελέγχονται όλες οι κυτταρικές δραστηριότητες
απο τι αποτελειται ο πυρηνικος φακελος;
ο πυρήνας περιβάλλεται από τον πυρηνικό φάκελο που έχει πολύπλοκη δομή
Αποτελείται από:
δύο πυρηνικές μεμβράνες μια εξωτερική και μια
εσωτερική
την πυρηνική λάμινα η οποία τον επενδύει εσωτερικά
τα σύμπλοκα των πυρηνικών πόρων
τι ξερετε για τους πυρηνικους πορους;
οι πυρηνικοί πόροι σχηματίζονται από τη συνένωση της
εξωτερικής με την εσωτερική μεμβράνη
πυρηνικοί πόροι παίζουν σημαντικό ρόλο στην επικοινωνία του πυρήνα με το κυτταρόπλασμα ελέγχοντας τα μακρομόρια που ανταλλάσσονται μεταξύ τους
τι ξερετε για την εσωτερικη και την εξωτερικη πυρηνικη μεμβρανη;
Η εξωτερική πυρηνική μεμβράνη αποτελεί συνέχεια του
ενδοπλασματικού δικτύου
Η εσωτερική πυρηνική μεμβράνη επενδύεται από την
πυρηνική λάμινα (πυρηνικό έλασμα), ένα ινώδες δίχτυ που παρέχει στον πυρήνα δομική στήριξη και χρησιμεύει και ως θέση προσάρτησης της χρωματίνης
Η εσωτερική πυρηνική μεμβράνη φέρει πρωτεΐνες που
εντοπίζονται αποκλειστικά στον πυρήνα όπως οι πρωτεΐνες που προσδένονται με την πυρηνική λάμινα
τι ειναι οι λαμινες;
- οι λαμίνες είναι μια κατηγορία πρωτεϊνών των ενδιάμεσων ινιδίων
- όπως και άλλες πρωτεΐνες των ενδιάμεσων ινιδίων, συνδέονται μεταξύ τους σχηματίζοντας δομές με υψηλότερο βαθμό οργάνωσης
ποιο ειναι το μοντελο συναρμολογησης των λαμινων;
τα πολυπεπτίδια των λαμινών σχηματίζουν διμερή στα οποία οι κεντρικέςπεριοχές α-έλικας δύο πολυπεπτιδικών αλυσίδων τυλίγονται η μία γύρω από την άλλη
με την κατά σειρά σύνδεση των διμερών σχηματίζονται γραμμικά πολυμερή και με την πλευρική σύνδεση των πολυμερών σχηματίζονται δομές υψηλότερης
οργάνωσης
τι ξερετε για την πυρηνικη λαμινα;
η πυρηνική λάμινα υποστηρίζει την πυρηνοπλασματική
επιφάνεια της εσωτερικής πυρηνικής μεμβράνης
οι λαμίνες προσδένονται σε ειδικές διαμεμβρανικές
πρωτεΐνες, όπως η εμερίνη και ο υποδοχέας της λαμίνης Β(LBR, Lamin B Receptor ) για την πρόσδεση τους στον πυρηνικό φάκελο
οι λαμίνες και οι πρωτεΐνες που συνδέονται με αυτές
αλληλεπιδρούν επίσης με τη χρωματίνη
η πυρηνική λάμινα προσδένεται στη χρωματίνη μέσω των ιστονών Η2Α και Η2Β και μέσω άλλων πρωτεϊνών της χρωματίνης η εσωτερική πυρηνική μεμβράνη περιέχει επίσης τις πρωτεΐνες SUN που
αλληλεπιδρούν με τις λαμίνες του πυρήνα
οι SUN προσδένονται στις πρωτεΐνες KASH της εξωτερικής πυρηνικής μεμβράνης σχηματίζοντας το σύμπλοκο LINC το οποίο συνδέει την πυρηνική λάμινα με τον κυτταροσκελετό
ποιες πρωτεινες ξερετε που συνδεονται με τις λαμινες;
-άλλες πρωτείνες της εσωτερικής πυρηνικής μεμβράνης που συνδέονται με τις λαμίνες
είναι: Nesprin, LAP1, LAP2 (Laminar Associated proteins 1,2), MAN1
-παράγοντες μεταγραφής που συνδέονται με τις λαμίνες είναι: RB (retinoblastoma
transcription regulator), GCL (germ cell-less), SREB1(sterol response element binding
protein), FOS. MOK2
-BAF είναι μια πρωτεΐνη που συνδέεται με την χρωματίνη, τις λαμίνες και τις κάποιες
από τις προαναφερόμενες πρωτεΐνες
-HP1 (heterochromatin protein1) συνδέεται με την χρωματίνη και την LBR
τι ξερετε για το συμπλοκο του πυρηνικου πορου;
το σύμπλοκο αποτελείται από ένα συγκρότημα οκτώ ακτίνων προσδεδεμένων σε δακτύλιους στην κυτταροπλασματική και στην πυρηνική πλευρά του πυρηνικού φακέλου
το συγκρότημα δακτυλίων-ακτίνων περιβάλλει έναν
κεντρικό δίαυλο
από τον κυτταροπλασματικό
δακτύλιο εκτείνονται
κυτταροπλασματικά ινίδια
από τον πυρηνικό δακτύλιο
εκτείνονται ινίδια που
σχηματίζουν τον πυρηνικό
κάλαθο
τι παρεχουν τα συμπλοκα του πυρηνικου πορου;
τα σύμπλοκα των πυρηνικών πόρων είναι δομές που
παρέχουν τις μοναδικές διόδους για τη διακίνηση μορίων
μεταξύ πυρήνα και κυτταροπλάσματος
μικρά μόρια διαχέονται ελεύθερα μέσω ανοικτών διαύλων
του συμπλόκου του πυρηνικού πόρου
μακρομόρια μεταφέρονται επιλεκτικά με μια διαδικασία που απαιτεί δαπάνη ενέργειας
πως συμβαινει η επιλεκτική μεταφορά μέσω των πυρηνικών πόρων;
πρωτεΐνες που προορίζονται για εισαγωγή στον πυρήνα
περιέχουν σήματα πυρηνικού εντοπισμού που
αναγνωρίζονται από υποδοχείς και κατευθύνουν τη μεταφορά τους μέσω του συμπλόκου του πυρηνικού πόρο
πρωτεΐνες που εξέρχονται από τον πυρήνα περιέχουν σήματα πυρηνικής εξαγωγής που υπαγορεύουν τη μεταφορά τους από τον πυρήνα στο κυτταρόπλασμα
τα RNA μεταφέρονται μέσω του συμπλόκου του πυρηνικού πόρου υπό μορφή ριβονουκλεοπρωτεϊνικών συμπλοκών
-μικρά μόρια περνούν διαμέσου του συμπλόκου του
πυρηνικού πόρου (NPC) με απλή διάχυση χωρίς να απαιτούν πρωτεΐνες-μεταφορείς
-μεγαλύτερα μόρια, πρωτεΐνες και RNAs, δεσμεύονται σε
υποδοχείς πυρηνικής μεταφοράς που αναγνωρίζουν
αλληλουχίες-σήματα
πως γινεται η εισαγωγή πρωτεϊνών μέσω του
συμπλόκου του πυρηνικού πόρου;
η μεταφορά μιας πρωτεΐνης μέσω του συμπλόκου του πυρηνικού πόρου ξεκινά με την αναγνώριση της αλληλουχίας πυρηνικού εντοπισμού της NLS (Nuclear Localization Sequence) από μόριο ιμπορτίνης
το σύμπλοκο της πρωτεΐνηςφορτίου με την ιμπορτίνη προσδένεται σε πρωτεΐνες του πυρηνικού πόρου στα κυτταροπλασματικά ινίδια και μεταφέρεται μέσω του πυρηνικού πόρου
στην πυρηνική πλευρά του πυρηνικού φακέλου η Ran/GTP προσδένεται στην ιμπορτίνη και διασπά το σύμπλοκο φορτίου/ιμπορτίνης απελευθερώνοντας έτσι την πρωτεΐνη-φορτίο στο εσωτερικό του πυρήνα
το σύμπλοκο ιμπορτίνης-Ran/GTP εξάγεται και πάλι από τον πυρήνα μέσω του πυρηνικού πόρου
η πρωτεΐνη ενεργοποίησης της GTPάσης -Ran GAP- που βρίσκεται συνδεδεμένη στα κυτταροπλασματικά ινίδια
υδρολύει το GTP της Ran σε GDP προκαλώντας την απελευθέρωση της ιμπορτίνης στο κυτταρόπλασμα
η Ran/GDP μεταφέρεται πίσω στον πυρήνα με τη βοήθεια μιας εξειδικευμένης ιμπορτίνης την NTF2
στον πυρήνα η Ran GEF, που είναι αγκυροβολημένη στη χρωματίνη, διεγείρει την αντικατάσταση του GDP από GTP και η Ran/GDP μετατρέπεται σε Ran/GTP
πως γινεται η εξαγωγή πρωτεϊνών από τον πυρήνα;
στον πυρήνα σχηματίζονται
σύμπλοκα μεταξύ πρωτεϊνώνφορτίων που φέρουν σήματα πυρηνικής εξαγωγής NES (Nuclear
Export Signals) εξπορτινών και Ran/GTP
μετά τη διέλευση από τον πυρηνικό πόρο η Ran GAP ενεργοποιεί την υδρόλυση του GTP και σχηματισμό Ran/GDP με απελευθέρωση της πρωτεΐνης-φορτίου και της εξπορτίνης στο κυτταρόπλασμα
η Ran/GDP και η εξπορτίνη στη συνέχεια επιστρέφουν στον πυρήνα, όπου η Ran/ GTP αναγεννιέται με τη βοήθεια της Ran GEF η οποία βρίσκεται συνδεδεμένη στη χρωματίνη
πως γινεται η εξαγωγή του mRNA;
κατά την ολοκλήρωση της επεξεργασίας του
το mRNA συνδέεται με το σύμπλοκο του
εξαγωγέα του mRNA που είναι υπεύθυνο για
τη μεταφορά του μέσω του πυρηνικού πόρου
μια ελικάση που είναι συνδεδεμένη στην
κυτταροπλασματική πλευρά του πυρηνικού
πόρου απελευθερώνει το mRNA στο
κυτταρόπλασμα
τι ξερετε για το εσωτερικο του πυρηνα;
το εσωτερικό του πυρήνα καταλαμβάνεται από το
πυρηνόπλασμα
μια ημίρρευστη ουσία στην οποία περιέχονται:
το DΝΑ – χρωματίνη
ένας ή περισσότεροι πυρηνίσκοι
διάφορες χημικές ενώσεις:
νουκλεοτίδια, πρωτεΐνες (ιστόνες), ένζυμα (DNA και
RNA πολυμεράση για σύνθεση DNA και RNA)
ο μεσοφασικός πυρήνας περιέχει ετεροχρωματίνη που είναι μεταγραφικά ανενεργή και πολύ συμπυκνωμένη και
ευχρωματίνη που είναι αποσυμπυκνωμένη
τι ειναι ο πυρηνισκος;
ο πυρηνίσκος είναι μια δομή που διακρίνεται εύκολα στο
μικροσκόπιο από το σφαιρικό σχήμα και την πυκνή υφή
δεν περιβάλλεται από μεμβράνη
αποτελείται από RNA και DNA στον πυρηνίσκο συντίθεται το ριβοσωμικό RNA- rRNA
γίνεται η μεταγραφή του rDNA σε rRNA
η συναρμολόγηση των υπομονάδων των ριβοσωμάτων
από rRNA και ριβοσωμικές πρωτεΐνες
πως συναρμολογειται το ριβοσωμα;
οι ριβοσωμικές πρωτεΐνες εισάγονται από το κυτταρόπλασμα στον πυρηνίσκο και
αρχίζουν να συναρμολογούνται πάνω στο pre-rRNA πριν ακόμη αρχίσει η επεξεργασία του
κατά την επεξεργασία του pre-rRNA συναρμολογούνται επιπλέον ριβοσωμικές πρωτεΐνες και το 5S rRNA, που συντίθεται σε άλλη περιοχή του πυρήνα για να
σχηματιστούν προριβοσωμικά σωμάτια
τα τελικά στάδια ωρίμανσης λαμβάνουν χώρα μετά την εξαγωγή των προριβοσωμικών σωματίων στο κυτταρόπλασμα και οδηγούν στον σχηματισμό
των ριβοσωμικών υπομονάδων 40S και 60S
τι ξερετε για την χρωματινη;
στο μεσοφασικό πυρήνα η χρωματίνη εμφανίζεται σαν
ένα ακανόνιστο κουβάρι
βαθμός συμπύκνωσης:
ετεροχρωματίνη
ευχρωματίνη
Ευχρωματίνη (μικρή συμπύκνωση-μεταγράφεται)
Ετεροχρωματίνη (μεγάλη συμπύκνωση)
ιδιοστατική: αλληλουχίες που δεν εκφράζονται
δυνητική: πιθανή έκφραση
στο διαιρούμενο πυρήνα η χρωματίνη συμπυκνώνεται σε χρωμοσώματα
η ευχρωματίνη είναι κατανεμημένη σε ολόκληρο τον πυρήνα
η ετεροχρωματίνη είναι συνδεδεμένη με τον πυρηνικό φάκελο και τον πυρηνίσκο
ποια ειναι η κατανομή μεταγραφικά ενεργής και μεταγραφικά ανενεργής χρωματίνης
στον πυρήνα;
οι επικράτειες της μεταγραφικά ανενεργής ετεροχρωματίνης βρίσκονται κατά κανόνα
συνδεδεμένες είτε με την πυρηνική λάμινα (LAD) είτε με τον πυρηνίσκο(NAD)
οι μεταγραφικά ενεργές επικράτειες εντοπίζονται στο εσωτερικό του πυρήνα
τα όρια των περιοχών αυτών περιέχουν πολλαπλές θέσεις πρόσδεσης για τον
παράγοντα CTCF και για την κοεζίνη
τι ειναι ο καρυοτυπος;
βιολογική ταυτότητα ενός οργανισμού
το σύνολο των χρωματοσωμάτων του με τη συγκεκριμένη μορφολογία
Συμμετρικός και Ασύμμετρος ανάλογα της διαφοράς ή όχι του μεγέθους τους
οι περισσότεροι οργανισμοί είναι διπλοειδείς (2n) δηλαδή δύο όμοιες σειρές(n) χρωματοσωμάτων – ομόλογα- από κάθε γονέα
τι ειναι το καρυογραμμα;
Καρυόγραμμα: Η ταξινόμηση
όλων των χρωματοσωμάτων
ενός καρυότυπου σε σειρά
μεγέθους
τι ειναι το ιδιογραμμα;
Ιδιόγραμμα: Διαγραμματική
απεικόνιση της απλοειδούς
σειράς (n) ενός οργανισμού
τι ξερετε για τα νουκλεικα οξεα;
στα κύτταρα υπάρχουν δυο κατηγορίες νουκλεϊκών οξέων:
δεοξυριβονουκλεϊκό οξύ (DNA)
ριβονουκλεϊκό οξύ (RNA)
το DNA συνιστά τα γονίδια - τις κληρονομικές μονάδες- του
κυττάρου και περιέχει οδηγίες για τη σύνθεση όλων των
πρωτεϊνών που χρειάζεται ο οργανισμός
το RNA παίζει ρόλο στη σύνθεση των πρωτεϊνών
τα νουκλεϊκά οξέα, όπως οι πρωτεΐνες, είναι μεγάλα
πολύπλοκα μόρια
μεταφέρουν πληροφορίες σε μορφή που να διατηρείται
από τη μια γενεά στην άλλη
To γενετικό υλικό πρέπει:
να έχει σταθερή δομή
να επιτελεί πιστή αναπαραγωγή
να επιδέχεται αποκωδικοποίηση – μεταβίβαση της
γενετικής πληροφορίας
DNA, RNA: έχουν ιδανική κατασκευή για να είναι φορείς
γενετικών πληροφοριών