mondproblemen bij de hematologische patiënt: gastcollege

Question 1

algmene ontsteking van de mond (stomatitis) (3)

Answer 1

• gisten/schimmels
• bacteriën
• virussen

Question 2

oorzaken stomatitis (2)

Answer 2

• neutropenie (te weinig bloedlichaampjes)

- chemotherapie, radiotherapie, medicatie

Question 3

2 vormen van orale candidiasis

Answer 3

• klassiek: pseudomembraneuze vorm (afschraapbaar)

- hyperplastische candidiasis

Question 4

oorzaken orale candidiasis(3)

Answer 4

• verminderde afweer door chemotherapie, afweer onderdrukkende medicatie
• orale mucositis, xerostomie, slechte mh
• gebruik van antibiotica die de normale mondflora verstoren

Question 5

herpes labialis + wat is de oorzaak?

Answer 5

koortslip, oorzaak is een virus

Question 6

door wat wordt orale mucositis veroorzaakt?

Answer 6

bacteriën

Question 7

mucositis definitie

Answer 7

ontsteking van het mondslijmvlies

Question 8

oorzaken mucositis (3)

Answer 8

• chemotherapie
• radiotherapie
• patiënt gerelateerd: mondhygiëne, speekselproductie, erfelijke aanleg

Question 9

gevolgen van mucositis (3)

Answer 9

• beschadiging mucosale barrière: risico op bacteriemie en sepsis
• aanpassing/ uitstel chemotherapie
• langer hospitalisatie: noodzaak voor morfine: parenterale voeding

Question 10

5 fasen model van stephen sonis: mucositis

Answer 10

1. ) initiatie
2. ) verhoogde activiteit van genen en productie van cytokines
3. ) signalering en amplificatie
4. ) ulceraties
5. ) genezing

Question 11

leg fase 1 uit van stephan sonis model (initiatie)

Answer 11

normale epitheel cellen met membraan. onder de rij van cellen zitten fibroblasten en bloedvaten. macrofagen helpen met het afweersysteem

Question 12

leg fase 2 uit van stephan sonis model ( verhoogde activiteit van genen en productie van cytkines)

Answer 12

door radiotherapie ontstaat er schade aan het epitheel. de celkern gaat kapot, dit wordt vernietigd. er komen zuurstofradicalen vrij. Deze zuurstofradicalen zetten een cascade in gang, zorgen dat cytokines vrij komen. deze brengen ook schade toe aan de cel. hierdoor komen weer zuurstofradicalen vrij (zo gaat dit verder)

Question 13

leg fase 3 uit van stephan sonis moden ( signalering en amplificatie)

Answer 13

door het mechanisme van stap 2 is er schade aan het epitheel. er gaan onderliggende cellen kapot. er ontstaan ‘gaten’ waardoor nog meer cytokines vrijkomen. cascade wordt verder gezet (klinisch uitzicht is roodheid)

Question 14

leg stap 4 uit van stephan sonis model (ulceraties)

Answer 14

ingangspoort voor bacteriën. bacterie wordt tegen gehouden door macrofagen.

Question 15

leg stap 5 uit van stephan sonis model (genezing)

Answer 15

er wroden weer normale epitheelcellen gemaakt zodat er geen ontsteking meer kan gebeuren

Question 16

WHO classificatie orale mucositis (graad 0 t/m graad 4)

Answer 16

graad 0 = geen mucositis
graad 1= erytheem en gevoelig
graad 2 = ulcera: normale voeding
graad 3 = ulcera: vloeibaar eten
graad 4: ulcera: eten onmogelijk

Question 17

risicofactoren: patiënt gerelateerde factoren voor mucositis (4)

Answer 17

• neutropenie
• slechte orale hygiëne
• geslacht: vrouwen hebben meer risico
• genetische aanleg

Question 18

gevolgen van radiotherapie (5)

Answer 18

• afname speekselproductie
• zwelling en pijnlijke speekselklieren
• productie van taai, draderig en dik speeksel
• smaakverandering
• trismus

Question 19

indicaties voor stamceltransplantatie (4)

Answer 19

• acute leukemie
• non-hodgekind lymfomen (lymfeklierkanker)
• ziekte van hodgekin
• multipel myeloom (botkanker)

Question 20

acute leukemie

Answer 20

plotseling begin. klachten gerelateerd aan beenmerg falen

Question 21

wat zijn de klachten gerelateerd aan beenmerg falen (acute leukemie) (3)

Answer 21

• te kort aan rode bloedcellen
• tekort aan bloedplaatjes
• tekort aan neutrofielen

Question 22

behandeling acute leukemie(2)

Answer 22

• chemotherapie

- stamceltransplantatie (autoloog of allogene)

Question 23

waneer heeft iemand non-hodgekin of hodgekin lymfoom?

Answer 23

non-hodgekin is bij ouderen, hodgekin lymfoom bij jongeren

Question 24

wat is non-hodgekin/hogdekin lymfoom

Answer 24

kwaadaardige woekeringen uitgaande van lymfatische cellen

Question 25

multipel myeloom (botkanker) (Ziekte van Kahler)

Answer 25

kwaadaardige woekering van plasmacellen

Question 26

2 vormen van stamceltransplantatie

Answer 26

• autologe stamceltransplantatie

- allogene stamceltransplantatie

Question 27

autologe stamceltransplantatie + hoe gaat dit in zijn werk?

Answer 27

stamcellen van cellen die je transplanteert met eigen cellen. eerst worden er stamcellen verzameld. die zitten in het beenmerg, die worden losgemaakt door bepaalde groeifactoren te geven. daarna worden mensen aan een soort dialyse apparaat gelegd om stamcellen te verzamelen. deze worden in een diepvries gedaan. therapie (bv chemo) wordt gedaan ei eigen stamcellen worden terug gegeven. hierdoor zijn er minder bijwerkingen

Question 28

allogene stamceltransplantatie + hoe gaat dit in zijn werk?

Answer 28

stamcellen van iemand anders, niet van jezelf. pt wordt opgenomen voor behandeling (bv chemo). in dezelfde tijd gaat donor beginnen met therapie. stamcellen komen los in beenmerg en komen in de bloedbaan. donor wordt aan soort dialyse apparaat gelegd en stamcellen worden verzameld en worden aan pt gegeven.

Question 29

nadeel allogene stamceltransplantatie

Answer 29

is ingewikkelder + meer complicaties

Question 30

5 bijwerkingen stamceltransplantatie

Answer 30

• mucositis
• infecties
• bloedingen
• smaakveranderingen
• xerostomie/hyposialie

Question 31

oorzaak mucosale bloedingen

Answer 31

te lage bloedplaatjes door verminderde beenmergfunctie

Question 32

graft versus host ziekte

Answer 32

enkel bij allogene stamceltransplantatie. omgekeerde afstotingsreactie

Question 33

omgekeerde afstotingsreactie: graft versus host ziekte: leg uit

Answer 33

immunologische donorcellen reageren op weefsels van de receptor. dit kan allerlei klinische uitingen hebben

Question 34

kenmerken graft versus host ziekte oraal (3)

Answer 34

• lichenoïde veranderingen: eryhteem, ulceraties, atrofie
• aantasting speekselklieren
• trismus

Question 35

waar staat brojn voor?

Answer 35

bisfosfonaten osteonecrose van de kaak

Question 36

risicofactoren medicatie gerelateerde osteonecrose van de kaak (4)

Answer 36

• onderliggend lijden
• lokale risicofactoren
• demografische en systemische factoren
• genetische factoren

Question 37

wat zijn de lokale risicofactoren van medicatie gerelateerde osteonecrose van de kaak? (3)

Answer 37

• dentoalveolaire chirurgie: extracties, implantaties, apexresecties
• parodontale ingrepen
• orale co-morbiditeit

Question 38

welk gen zorgt meer kans op ontwikkelen van osteonecrose?

Answer 38

P450-2c- gen

Question 39

classificatie osteonecro (stadium 0 tm stadium III)

Answer 39

stadium 0 = niet specifieke symptomen zonder blootliggend bot
stadium I = blootliggend bot, asymptomatisch
stadium II= blootliggend bot, pijn, infectie omliggende weefsels
stadium III = blootliggend bot, infectie, pijn

Question 40

behandeling osteonecrose (4)

Answer 40

• mondspoelingen met antimicrobiële werking
• orale antibiotica- pijnmedicatie
• oppervlakkige debridement om de irritatie van weke delen te behandelen
• patiënten voorlichting en evaluatie van de indicatie van bisfosfonaat therapie

Question 41

preventieve maatregelen osteonecrose (3)

Answer 41

• controle gebitsstatus voor start therapie
• vermijden extracies en druk ulcera prothese
• controle duur medicatie bisfosfonaat

Question 42

preventie van mucositis (5)

Answer 42

• tanden poetsen
• interdentale reiniging
• vermijden van droge lippen
• tongschraper

Question 43

wat is cryotherapie

Answer 43

ijsblokjes in de mond tijdens de toediening van chemotherapie gedurende 30 seconden

Question 44

algemene maatregelen: mucositis: voeding

Answer 44

vermijden van harde of krokante of pikante voeding

Question 45

algemene maatregelen: mucositis: mondhygiëne (3)

Answer 45

• zorgvuldig poetsen, grondig naspoelen met water
• bij brandend gevoel tijdens poetsen overweeg tandpasta zonder sterke muntsmaak of zonder natriumlaurylsulfaat
• poetsen eventueel beperken tot niet-gevoelige delen van demond

Question 46

algemene maatregelen: mucositis: eventuele xerostomie behandelen (3)

Answer 46

• voldoende water drinken
• eventueel gebruik maken van speekselsubstitutie
• lippen vochtig houden