A. Pijnmedicatie Flashcards
(76 cards)
1
Q
Nociceptoren zijn
A
Zenuwen die pijn detecteren
2
Q
Pijn wordt veroorzaakt door
A
weefselbeschadiging
3
Q
Stoffen die nociceptoren stimuleren
A
histamine
serotonine
brandykinine
4
Q
functie prostaglandinen
A
verhogen gevoeligheid van sensorische zenuweinden nociceptoren voor histamine, serotonine, bardykinine
5
Q
Stappen WHO pijnladder
A
- Paracetamol (evt + prostaglandinesynthaseremmer)
- Zwak werkend opioid (codeïne/tramadol)
- Sterker opioid (morfine/fentanyl, evt opiodrotatie)
- Pijnstilling via parenterale toediening
6
Q
Dosering paracetamol
A
500-1000mg 3-4x daags
7
Q
Dosering ibuprofen
A
max 2400mg over 4-6 doses
8
Q
Dosering diclofenac
A
50mg 2-4x per dag
9
Q
Dosering naproxen
A
250-500mg 2x per dag
10
Q
Dosering codeïne
A
30-60mg per keer, max 200mg per dag
11
Q
dosering tramadol
A
50-100mg 3-4x per dag
12
Q
opioidrotatie
A
rotatie van morfinepreparaten - wanneer pijnstilling onvoldoende werkt of wanneer bijwerkingen onacceptabel zijn.
13
Q
indicatie fentanylpleister
A
stabiele opioidbehoefte
slikproblemen
braken
14
Q
nadeel fentanylpeister
A
trage inwerktreding
15
Q
dosering morfine retard
A
1-2dd 10-30mg (laagst mogelijke effectieve dosis)
16
Q
WHO pijnladder 1 en 3 combineren omdat
A
verschillende aangrijpingspunten in pijnmechanisme
17
Q
Antipyretische werken
A
koortsverlagend
18
Q
bijwerkingen paracetamol
A
leverbeschadiging (150 mg/kg per dag)
19
Q
leverbeschadiging paracetamol risicofactoren
A
pre-existente leverbeschadiging
alcoholisme
slechte voedingstoestand
20
Q
leverbeschadiging paracetamol mechanisme
A
CYP2E1: Paracetamol —> NAPQI (schadelijk)
glutathion: NAPQI —> onschadelijk
als NAPQI > bindingscapaciteit glutathion –> leverschade
slechte voedingstoestand –> minder glutahion
21
Q
NSAID
A
non steroidal anti-inflammatory drugs
22
Q
werkingsmechanisme NSAID
A
remming COX enzym –> hierdoor remming prostaglandine synthese
23
Q
Voorbeelden klassieke NSAID’s
A
klassiek = niet selectief
ibuprofen, naproxen, diclofenac
24
Q
Voorbeelden COX-2 remmers
A
celecoxib
25
COX-1 functie
productie van prostaglandinen voor weefselhemostase:
- het als autoregulatie onderhouden van realen perfusie
- Gastroprotectie
- trombocytenaggregatie
26
COX-2 functies
autoregulatie onderhouden renale perfusie
inflammatie
ovulatie
sluiting ductus botalli
CZS-functies (koorts, pijn, cognitieve functies)
27
voordeel COX-2 remmers
minder gastro-intestinale bijwerkingen
28
nadeel COX-2 remmers
kans op cardiovasculaire bijwerkingen
29
Bijwerkingen NSAIDs
1. ulcus pepticum (maagdarmstoornissen)
2. nierfalen (nierfunctiestoornissen)
3. trombocytopathie (cardiovasculaire bijwerkingen)
verergering hartfalen door water en zout retentie
30
Risicofactoren ontwikkelen gastro-intestinale bijwerkingen bij NSAID gebruik
```
eerder ulcus
reumatoïde artritis/corticosteroiden gebruik
SSRI gebruik
anticogulantia of acetylsalicylzuur gebruik
aanwezigheid H. pylori
hartfalen
diabetes mellitus
leeftijd >60
```
31
Risicofactoren ontwikkelen nierfalen bij NSAID gebruik
hartfalen
dehydratie
sepsis
pre-existent nierfalen
32
PPI gebruik bij NSAID gebruik
omeprazole of misoprostol
behandeling gastro-intestinale bijwerkingen
bij ten minste 1 risicofactor preventief
33
pathofysiologie gastro-intestinale bijwerkingen NSAID gebruik
remming productie prostaglandinen --> verminderde functie maagslijmvlies
34
pathofysiologie renale schade NSAID gebruik
prostaglandine --> dilatatie afferente arteriole --> toegenomen doorbloeding nier
NSAID = prostaglandine remming --> verminderde doorbloeding nier / vochtretentie / acute nierinsufficientie
35
risicofactoren renale schade NSAID gebruik
nier = prostaglandine afhankelijk bij lage druk in nier
- verminderd circulerend volume: hartfalen, dehydratie, sepsis
- RAS-remmers
- Pre-existent nierfalen
36
renale druk afhankelijk van
systemische bloeddruk
vaattonus pre-glomerulair
vaattonus post-glomerulair
37
Gevolg renale schade bij NSAID gebruik
elektrolytstoornissen (hyper-K)
smalle therapeutische breedte renaal geklaarde medicatie
kans op geneesmiddelintoxicatie
38
Voorbeelden renaal geklaarde medicatie
```
Sotalol
digoxine
lithium
nitrofuantoine
metformine
```
39
Acetylsalicylzuur geeft in lage dosis
geen nierfunctieverlies (80mg)
40
pathofysiologie cardiovasculaire bijwerkingen NSAIDs
water en zout retentie --> perifeer oedeem en hypertensie
| verergering bij hartfalen --> NDAIDs vermijden bij deze patiënten
41
NSAIDs + ? = gastro-intestinale bloedingen
cumarine
trombocytenaggregatieremmers
Steroiden
SSRI's
42
NSAIDs + ? = nierfalen
RAS-remmers (volume depletie, hyper-K)
| Diuretica (lager circulerend volume - meer prostaglandine afhankelijk)
43
NSAID + antihypertensiva = ?
Verminderd effect antihypertensiva door zoutretentie bij NSAID
44
typen opioid receptoren
µ (altijd geactiveerd)
κ (vaak geactiveerd)
δ (soms geactiveerd)
45
Belangrijkste bijwerkingen opioiden
obstipatie
ademdepressie
afhankelijkheid
46
naloxon
couperen werking/bijwerking morfine-agonisten
47
risicofactoren ontwikkelen afhankelijkheid
middelen misbruik
| snel werkende opiaten (fentanly neuspray)
48
sterkte analgetisch effect
| minst naar meest
codeine --> tramadol --> morfine --> fentanyl
49
opioid meeste bijwerkingen
tramadol
vooral misselijkheid en duizeligheid
bij ouderen veel centrale bijwerkingen
50
tramadol remt
heropname noradrenaline en serotonine
51
codeïne --> morfine door
CYP2D6
52
µ-receptor werking
```
analgesie
supraspinale analgesie
ademhalingsdepressie
euforie
fysieke afhankelijkheid
```
53
κ-receptor werking
```
analgesie
miosis
sedatie
dysforie
psychotomimetische effecten
```
54
nadelen codeine
lage affiniteit opioid receptor
zwak analgetisch effect
10% van bevolking heeft geen CYP2D6 --> geen werking
obstipatie
55
effect morfine door binding
µ-receptoren
56
sterk analgetisch effect fentanyl door
selectiviteit µ-receptoren
57
toedieningsvormen fentanyl
nasaal
transdermaal (want is lipofiel)
buccale toediening (Lolly)
oromucosomaal (smelttablet)
58
kinetiek Fentanyl nasaal
Tmax 12-20 min
| T1/2 3-4 uur
59
kinetiek Fentanyl dermaal
effect na 6-12 uur
72 uur afgifte
t1/2 17 uur
60
waarom reageert de ene patiënt beter op de ene opioid dan de andere (werking en bijwerking)
verschillen in affiniteit van verschillende receptoren
61
voordeel opioid rotatie
verschillende opioiden grijpen op verschillende receptoren aan hierdoor wordt het optreden van tolerantie verminderd
62
werking opioiden
analgesie
63
risicofactor ademdepressie (opioid gebruik)
COPD
64
Bijwerkingen opioid CZS
delier
sedatie
remming ademhaling
miosis
65
bijwerkingen opioid maag-darmkanaal
toename tonus gladde spieren + afname motiliteit
- obstipatie
- misselijkheid en braken
- constrict sfincter van Oddi (galsteenkoliek)
66
bijwerkingen opioid luchtwegen
afname diepte en frequentie ademhaling
| bronchoconstrictie
67
bijwerkingen opioid huid
jeuk
68
risicofactoren obstipatie
bedlegerigheid/immobiliteit
slechte intake water en voedsel
medicatie (oa ondaserton, tricyclische antidepressiva, anticholinerge middelen)
69
medicamenteuze behandeling obstipatie
movicolon
lactulose (kan krampen geven)
magnesiumhydroxide (veel interacties)
Klysma
70
Interacties magnesiumhydroxide
```
tetracycline
digoxine
ijzer
cefuroxim
bisfosfanaten
chinolonen
```
71
pathofysionlogie ademdepressie opioid
COPD --> Chronische respiratoire insufficiëntie --> ventilatoire drive door pO2 --> O2 toediening geeft ademdepressie
72
contra-indicatie snel werkende opiaten (Fentanyl neusspray/lolly)
pijn veroorzaakt door goedaardige aandoening
73
Randvoorwaarde voorschrijven opiaten
- geef alleen mee voor de periode waarvan je verwacht de patiënt pijn zal ervaren
- heeft de patiënt langer nodig - komt het door pijn (genezing niet goed) of door afhankelijkheid
74
grotere kans op obstipatie bij opiaat gebruik bij volgende medicatie:
anticholinergics
antidepressiva
diuretica
calciumantagonisten
75
grotere kans op ademdepressie bij opiaat gebruik bij volgende medicatie:
benzodiazepines (onderdrukking ademcentrum)
76
tramadol randvoorwaardes gebruik
gebruik zoveel mogelijk vermijden
behandeling kort en intermitterend (langer gebruik geeft afhankelijkheid)
Voorkeur voor low dose opiaat
