Antybiotyki β-laktamowe Flashcards

1
Q

mechanizm działania

A

hamują syntezę peptydoglikanu ściany bakterii na etapie łączenia poprzecznymi wiązaniami krzyżowymi pojedynczych łańcuchów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

jakie białka są głównym punktem uchwytu antybiotyków β-laktamowych?

A

PBP - penicilin binding protein

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

jaki antybiotyk β-laktamowy ma działanie bakteriostatyczne na Enterococcus faecalis?

A

benzylopenicylina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

podział penicylin

A
  • naturalne
  • półsyntetyczne przeciwgronkowcowe
  • aminopenicyliny
  • karboksypenicyliny
  • ureidopenicyliny
  • połączenie penicylin oraz inhibitorów β-laktamaz
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

jakie są penicyliny naturalne?

A
  • benzylopenicylina (G)
  • benzylopenicylina prokainowa
  • benzylopenicylina benzatynowa
  • fenoksymetylopenicylina (V)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

w jaki sposób podaje benzylopenicylinę?

A

domięśniowo lub dożylnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

gdzie nie penetruje benzylopenicylina?

A

OUN, ciecz wodnista oka, płód, pokarm kobiecy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

gdzie głównie metabolizowana jest benzylopenicylina?

A

w wątrobie do kwasu penicylojowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

jak wydalana jest benzylopenicylina i jej metabolity?

A

przez nerki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

jak można zmniejszyć wydalanie benzylopenicyliny?

A

podając probenecyd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

jak działa probenecyd i NLPZ?

A

hamują czekowe wydzielanie penicyliny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

jak podajemy benzylopenicylinę prokainową?

A

domięśniowo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

zespół Hoigné

A
  • po donaczyniowym podaniu benzylopenicyliny
  • zaczerwienienie skóry, wzrost CTK, niepokój, splątanie, drgawki, objawy ogniskowe z OUN
  • charakter objawów jest przemijający, pomaga podanie benzodiazepin
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

jak często należy podawać benzylopenicylinę benzatynową?

A

raz na 2-4 tygodnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

fenoksymetylopenicylina - podawanie

A

doustne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

w jakich przypadkach podajemy fenoksymetylopenicylinę?

A

płonica, zakażenia górnych dróg oddechowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

zakres działania penicylin naturalnych

A
  • paciorkowce
  • Actinomyces sp.
  • Neisseria meningitidis
  • Treponema pallidum
  • Bacillus anthracis
  • Listeria monocytogenes
  • bakterie beztlenowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

kiedy stosujemy penicyliny naturalne?

A
  • schorzenia paciorkowcowe: angina, róża, ropnie, płonica
  • promienica
  • zakażenia meningokokowe
  • zakażenia niektórymi bakteriami beztlenowymi
  • wąglik
  • zatrucie muchomorem sromotnikowym - w dużej dawce
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

działania niepożądane penicylin naturalnych

A
  • uczulenie - pustka skórna, pokrzywka, rumień, gorączka, bóle stawów, skurcz oskrzeli, obrzęk krtani, bardzo rzadko wstrząs anafilaktyczny
  • niedokrwistość hemolityczna i małopłytkowość
  • drgawki (bo pobudzony receptor NMDA i hamowany GABA A)
  • reakcja Jarischa-Herxheimera (najczęściej podczas leczenia krętkowic; gorączka, dreszcze, spadek CTK)
  • zespół Nicolau (najczęściej u dzieci po donaczyniowym podaniu formy domięśniowej; niedokrwienie, martwica skóry i tkanki podskórnej, objawy zatorowe z tętnic kończyn lub krezki, leukocytoza, krwiomocz)
  • zespół Hoigné
  • przeciążenie sodem lub potasem
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

zalety penicylin naturalnych?

A
  • niska toksyczność
  • działanie bakteriobójcze
  • dobra penetracja do tkanek
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

wady penicylin naturalnych

A
  • wrażliwość na rozkład przez β-laktamazy
  • działanie zależne od czasu
  • częste reakcje uczuleniowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

penicyliny izoksazolowe - jakie?

A
  • oksacylina
  • kloksacylina
  • flukloksacylina
  • dikloksacylina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

wskazanie do podania penicylin izoksazolowych

A

infekcja wywołana przez gronkowce wytwarzające β-laktamazy i na wrażliwe paciorkowce

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

działania niepożądane penicylin izoksazolowych (półsyntetycznych przeciwgronkowcowych)

A
  • reakcje alergiczne
  • dolegliwości z przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, biegunka, cholestaza)
  • po podaniu dożylnym: zapalenie żyły, eozynofilia, gorączka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

dlaczego metycylina została wycofana z leczenia?

A

bo powodowała śródmiąższowe zapalenie nerek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

aminopenicyliny - wymienić

A
  • amoksycylina

* ampicylina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

na co działają aminopenicyliny?

A
  • bakterie G +

* bakterie G - które nie wytwarzają β-laktamaz (Neisseria, Haemophilus, Enterobacteriaceae)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

jak podajemy aminopenicyliny?

A

doustnie, domięśniowo i dożylnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

rzekomobloniaste zapalanie jelita grubego - po jakiej aminopenicylinie?

A

ampicylina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

amoksycylina na mononukleozę zakaźną - jakie działanie niepożądane możemy zaobserwować?

A

osutka plamisto-grudkowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

wskazania do podania amoksycyliny

A
  • ostre zapalenie zatok przynosowych
  • zapalenie ucha środkowego
  • paciorkowcowe zapalenie gardła
  • pozaszpitalne zapalenie płuc
  • zakażenia układu moczowego przez enterokoki
  • zaostrzenie POChP
  • eradykacja H. pylori w skojarzeniu z metronidazolem lub klarytromycyną
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

kiedy podajemy dożylnie ampicylinę?

A

zakażenie Listeria monocytogenes, enterokokami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

jakie istnieją ureidopenicyliny?

A
  • mezlocylina
  • azlocylina
  • piperacylina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

jakie bakterie są oporne na ureidopenicyliny?

A

Chlamydia, mikroplazmy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

jak podajemy ureidopenicyliny?

A

dożylnie i domięśniowo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

z czym często łączymy terapię ureidopenicylinami? i podczas leczenia jakiej choroby?

A

z aminoglikozydami lub fluorochinolonami, podczas leczenia ciężkich zakażeń szpitalnych wywołanych przez Pseudomonas aeruginosa lub Klebsiella pneumoniae

37
Q

piperacylina - kiedy używamy?

A

w profilaktyce w chirurgii - przed zabiegami w obrębie jamy brzusznej; w ginekologii i położnictwie (CC, histerektomia)

38
Q

działania niepożądane ureidopenicylin

A
  • reakcje miejscowe (ból, zapalenie żyły z zakrzepicą)
  • reakcje nadwrażliwości (osutki, gorączka, pokrzywka)
  • zaburzenia gospodarki potasowej
  • dolegliwości z przewodu pokarmowego, nerek, OUN
  • zaburzenia hematologiczne
  • zespół Stevensa-Johnsona
39
Q

jak nazywa się używana obecnie karboksypenicylina?

A

tykarcylina

40
Q

z czym podajemy tykarcyklinę i dlaczego?

A

z kwasem klawulanowym, gdyż jest bardzo wrażliwa na β-laktamazy

41
Q

jakich β-laktamaz nie hamuje kwas klawulanowy?

A

AmpC - wytwarzanych przez Pseudomonas

42
Q

kiedy stosujemy tykarcylinę w skojarzeniu z kwasem klawulanowym?

A

w leczeniu ciężkich zakażeń szpitalnych wywołanych podatnymi bakteriami

43
Q

działania niepożądane karboksypenicylin

A
  • reakcje nadwrażliwości (świąd, osutka, pokrzywka, anafilaksja)
  • gorączka
  • eozynofilia
  • małopłytkowość
  • neutropenia
  • zaburzenia gospodarki potasowej i magnezowej
  • biegunka, nudności, wymioty, cholestaza
  • drgawki (duże dawki)
44
Q

inhibitory β-laktamaz

A
  • kwas klawulanowy
  • sulbaktam
  • tazobaktam
  • awibaktam
  • relebaktam
45
Q

Augmentin =

A

amoksycylina i kwas klawulanowy

46
Q

co powoduje dodanie kwasu klawulanowego do amoksycyliny?

A

rozszerzenie spektrum działania głównie o bakterie beztlenowe

47
Q

Timetin =

A

tykarcylina + kwas klawulanowy

48
Q

Umasyn =

A

ampicylina + sulbaktam

49
Q

wobec czego dobra aktywność ma Unasyn?

A

Acinetobacter

50
Q

Tazobac =

A

piperacylina + tazobaktam

51
Q

jakie mamy pochodne kwasu 7-aminocefalosporynowego, które klasyfikujemy jako cefamycyny?

A
  • cefoksytyna
  • cefmetazol
  • cefotetan
52
Q

cefalosporyny nie wykazują aktywności wobec…

A

enterokoków i Listeria monocytogenes

53
Q

I generacja cefalosporyn i cefamycyn

A
  • cefadroksyl
  • cefazolina
  • cefaleksyna
  • cefalotyna
  • cefradyna
  • cefapiryna
54
Q

I generacja cefalosporyn - charakterystyka

A
  • nie działają na MRSA ani na paciorkowce, ale na inne G + działają silnie
  • aktywne wobec Pseudomonas
55
Q

cefazolina - gdzie stosowana?

A

w profilaktyce w chirurgii i rzadziej w leczeniu zakażeń Staphylococcus aureus

56
Q

cefradyna, cefaleksyna, cefadroksyl - gdzie stosujemy?

A

leczenie zakażeń pozaszpitalnych GDO, dróg moczowych, tkanki podskórnej

57
Q

cefadroksyl - kiedy podajemy?

A

w anginie paciorkowcowej

58
Q

II generacja cefalosporyn

A
• cefaklor
• cefamandol
• cefuroksym
• ceforozyl
• ceforanid
• cefonicyd
• lorakarbef
• cefoksytyna*
• cefmetazol*
• cefotetan*
* - cefamycyny
59
Q

cefalosporyny nie wykazują aktywności na jakie bakterie na które działają leki I generacji?

A

Pseudomonas oraz enterokoki

60
Q

cefaklor, cefprozyl - kiedy stosujemy?

A

pozaszpitalne zakażenia GDO i zakażenia dróg moczowych

61
Q

cefuroksym - kiedy stosujemy?

A

ostre zapalenie ucha środkowego lub zatok przynosowych, pozaszpitalne zapalenie płuc, zaostrzenie POChP, zakażenie dróg moczowych i wczesne stadium boreliozy z Lyme

62
Q

III generacja cefalosporyn

A
  • cefoperazon
  • cefotaksym
  • ceftazydym
  • ceftriakson
  • cefpedoksym
  • ceftybuten
  • cefiksym
  • ceftyzoksym
  • cefdynir
  • cefdytoren
  • moksolaktam
63
Q

wobec jakich trudnych w zwalczaniu bakterii wykazują aktywność cefalosporyny III generacji?

A

Citrobacter, Serratia i Providencia

64
Q

jakie cefalosporyny III generacji działają na Pseudomonas aeruginosa?

A
  • ceftazydym

* cefoperazon

65
Q

które cefalosporyny III generacji działają na Bacteroides fragilis?

A
  • ceftyzoksym

* moksolaktam

66
Q

która cefalosporyna uzyskuje duże stężenia w żółci?

A

ceftriakson

67
Q

cefotaksym i ceftriakson - kiedy używamy?

A

w ciężkich pozaszpitalnych zakażeniach płuc, szpitalnych zapaleniach płuc, bakteryjnym zapaleniu OMR, zakażeniach Eisseria gonirrhoeae, posocznicy pozaszpitalnej, bakteryjnym zapaleniu wsierdzia, profilaktyce posocznicy meningokokowej

68
Q

która cefalosporyna III generacji jest nadal w większości aktywna wobec Pseudomonas aeruginosa?

A

ceftazydym

69
Q

cefalosporyny IV generacji

A
  • cefepim

* cefpirom

70
Q

wobec czego np wykazują działanie cefalosporyny IV generacji?

A

Pseudomonas, Enterobacter, Stalhylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae, Neisseria i Haemophilus

71
Q

do czego zarezerwowane są cefalosporyny IV generacji?

A

do leczenia ciężkich zakażeń szpitalnych wrażliwymi bakteriami

72
Q

V generacja cefalosporyn

A
  • ceftobiprol
  • ceftarolina
  • ceftolozan
73
Q

jak wyłącznie możemy podawać ceftolozan?

A

jako składnik leku złożonego; z tazobaktamem

74
Q

V generacja cefalosporyn - na ci dodatkowo działają poza tym na co działa gen IV?

A

MRSA, oporne enterokoki

75
Q

działania niepożądane cefalosporyn

A
  • uczulenie
  • podrażnienie i ból w miejscu wstrzyknięcia
  • nefrotoksyczność (szczególnie cefalorydyna)
  • reakcja disulfiramowa
  • hipoprotrombinemia
  • dysbakteriozy
76
Q

przykładowe połączenia cefalosporyn z β-laktamazami

A
  • ceftolozan + tazobaktam

* ceftazydym + awibaktam

77
Q

wskazania do podania cefalosporyn z β-laktamazami

A
  • powikłane zakażenia układu moczowego
  • powikłane zakażenia w jamie brzusznej
  • ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek
  • ciężkie szpitalne i pozaszpitalne zapalenia płuc
78
Q

karbapenemy - jakie są?

A
  • imipenem
  • meropenem
  • ertapenem
  • faropenem
  • doripenem
79
Q

β-laktamazy a karbapenemy

A

karbapenemy mają na nie dużą oporność

80
Q

na jakie bakterie działają, a na jakie nie karbapenemy?

A

tak: pseudomonas sp., ogólnie G + i G -, także beztlenowe
nie: MRSA, Enterococcus faecium, Clostridium difficilie, Xabrhomonas maltophilia

81
Q

kiedy stosujemy karbapenemy?

A

leki drugiego i trzeciego rzutu w zakażeniach wywołanych szczepami bakterii, które są oporne na inne leki

82
Q

działanie niepożądane karbapenemów

A
  • najczęściej po imipenemie
  • zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego
  • reakcje miejscowe
  • drgawki u chorych z niewydolnością nerek
83
Q

monobaktam - jakiego używamy?

A

aztreonam

84
Q

aztreonam a β-laktazy

A

względnie oporny

85
Q

na co działa aztreonam?

A

G - oraz Pseudomonas sp i Serratia sp

86
Q

sól lizynowa aztreonamu - kiedy stosujemy?

A

leczenie mukowiscydozy

87
Q

z czym możemy kojarzyć aztreonam?

A
  • metronidazol
  • klindamycyna
  • amikacyna
  • wankomycyna
  • penicyliny
88
Q

działania niepożądane aztreonamu

A
  • wysypki skórne
  • przejściowe zwiększenie stężenia aminotransferaz we krwi
  • nudności
  • wymioty
  • przejściowa eozynofilia
  • małopłytkowość
  • leukopenia
  • upośledzenie krzepnięcia
89
Q

pacjenci uczuleni na penicyliny - mogą zażywać aztreonam?

A

tak