BAS-2 Flashcards
(95 cards)
Gestasyonel diyabet tanısında kullanılan çift basamaklı yöntem nasıldır?
1. Basamak (tarama testi):
- 24-28 haftalarda (hPL’nin en yüksek seviyeye ulaştığı zaman) glukoz tolerans testi
- Açlık gerektirmiyor
- 50 gram glukoz oral olarak alındıktan 1 saat sonra serum glukoz düzeyi ölçülür.
- >140 mg/dL ise 2. Basamak uygulanır.
2. Basamak (tanı testi):
- Sabah aç karnına 100 gram glukoz ile 3 saatlik glukoz tolerans testi uygulanır.
- En az iki eşik değerin geçilmesi GDM tanısı koydurur.
- Yalnız bir değer yüksekse 32. Haftada OGTT tekrarlanır.
Açlık -> 95 mg/dL
1.saat -> 180 mg/dL
2.saat -> 155 mg/dL
3.saat -> 140 mg/dL
Gestasyonel diyabet tanısında kullanılan tek basamaklı yöntem nasıldır?
- Önceden DM tanısı olmayan her gebeye 24-28. Haftalarda en az 8 saatlik gece açlığından sonra sabah 75 gram glukoz ile 2 saatlik OGTT yapılır.
- Bir eşik değerin geçilmesi ile GDM tanısı konulur.
Açlık -> 92 mg/dL
1.saat -> 180 mg/dL
2. saat -> 153 mg/dL
Gebelerde tip1 veya tip2 DM tanısı nasıl konulur?
- Gebelerde önceden tanısı konulmamış diyabeti ortaya çıkarmak için diyabet riski/şüphesi olan kişilerde 24.haftayı beklemeden ilk gebe vizitinde standart diyabet tanı testleri uygulanır. (Açlık glukoz, OGTT 2.saat glukoz, HbA1c)
- İlk trimesterde tanı konulan diyabet gebelik öncesinde mevcut olan tip-1 veya tip-2 DM’tur.
Prenatal tarama testleri nelerdir?
- Fetal anöploidi taraması (Down sendromu yani trizomi 21, trizomi 13, trizomi 18)
- Nöral tüp defektleri için fetal tarama
- USG ile fetal anomali taraması
- Sickle cell, talasemi
- HIV, hepatit B, sifiliz, rubella
En sık rastlanan anöploidi ve seks kromozomu anöploidisi nedir?
- En sık görülen anöploidi down sendromu’dur. (Trizomi 21)
- En sık görülen seks kromozom anöploidisi Klinefelter sendromu’dur. (47,XXY)
Anöploidi riskini arttıran durumlar nelerdir?
- Anne yaşı
- Önceki gebeliklerde anöploidi fetus öyküsü
- Fetal anomali varlığı
Prenatal tanı testleri nelerdir?
İnvazif yöntemlerdir.
- Trimesterde koryonik villus örneklemesi (CVS)
- Trimesterde amniyosentez
Gebelikte 1. Tarama testi nasıl ve ne zaman uygulanır?
- 10-13. Gebelik haftalarında uygulanır.
- Gestasyon yaşı -> CRL (USG ölçümünde baş popo mesafesi) ile bakılır ve 45-84 mm arasında olmalı
- Down sendromu (Trizomi 21), Trizomi 13 ve Trizomi 18 için risk verir.
Risk hesaplaması:
Serum belirteçleri:
- Serbest B hCG
- PAPP-A (Pregnacy-associated plasma protein A)
USG belirteci:
- NT (Nukal translusensi/ense saydamlığı) (Trizomi 21 ve diğer tüm major kromozomal defektlerin en etkili belirtecidir.)
Maternal faktörler:
- Yaş, önceki anöploidi öyküsü, vücut ağırlığı, ırk, fetus sayısı
Trizomi 21 ile etkilenmiş gebeliklerde:
- Serbest B-hCG ve NT yüksek
- PAPP-A düşük
Avantajları:
- Sonuçlar gestasyonun erken döneminde elde edilir. (Erken tanı, aileye seçme şansı)
- Saptama oranları 2.trimesterden yüksektir.
Dezavantajları:
- Nöral tüp defektleri saptanamaz.
- NT ölçümü için deneyimli ultrasonografırlar gereklidir.
Gebelikte 2. Trimester tarama testi nasıl ve ne zaman uygulanır?
- 15-22. Gebelik haftalarında uygulanır. (16-18. Haftalar ideal)
- Gestasyon yaşı -> SAT ya da USG belirteci olan BPD (biparietal çap) ile belirlenir.
- Down sendromu, trizomi 18 ve nöral tüp defekti için risk verir.
Risk hesaplaması:
Serum belirteçleri:
- 3’lü tarama -> AFP + hCG + uE3 (unkonjuge östriol)
- 4’lü tarama -> Ekstra dimerik inhibin-A eklenir.
- 5’li tarama -> Ekstra dimerik inhibin-A ve hiperglikozile HCG eklenir.
Maternal faktörler:
- Yaş, vücut ağırlığı, ırk, DM, fetus sayısı
Down sendromu ile etkilenmiş gebeliklerde:
- AFP ve uE3 düşüyor.
- hCG ve inhibin-A değerleri yükseliyor.
- MoM değerlerine yani beklenen medyan değerine oranına bakılıyor, ideali 1
Trizomi 18 ile etkilenmiş gebeliklerde:
- AFP, uE3 ve hCG düşüyor.
NTD ile etkilenmiş gebeliklerde:
- AFP yükseliyor.
Cell-free DNA taraması (serbest fetal DNA taraması) nasıl bir testtir?
- Anne kanındaki kısa DNA segmentlerinin değerlendirilmesidir.
- Çeşitli fetal durumların taraması da kullanılır.
- Anne dolaşımına apopitoza giden plasental hücrelerden salınır.
- Anne kanındaki total cell-free DNA’nın %3-13’ünü oluşturur.
- Bu miktar gestasyon boyunca artar ve doğum sonrası anne dolaşımından kaybolur.
- 10. Gebelik haftasından, terme kadar uygulanabilir.
- Down sendromu için şimdiye kadarki en yüksek saptama oranına sahiptir ancak testin uygulanabilirliği düşüktür.
- Düşük riskli gebelerde pozitif prediktif değeri prevalans az olduğu için düşüktür. -> Bu gebelere öncelikle konvansiyonel tarama yöntemleri önerilmelidir.
- NTD’e ilişkin sonuç vermez, çoğul gebeliklerde önerilmez.
Bu test ile tarananlar:
- Fetal anöploidi taraması (Trizomi 21,18,13)
- Seks kromozom anormallikleri taraması
- Fetal cinsiyet belirlenmesi
- Rh (-) bir annede Rh (+) fetus varlığı
- Paternal kaynaklı bazı OD genetik anormallikler
NTD taraması nasıl yapılır?
- Fetal USG ve maternal serum AFP taraması ile yapılır.
Maternal serum AFP taraması:
- Trimesterde 15-18. Gebelik haftalarında yapılır.
- 2,5 MoM ve üzerinde olduğunda anensefali ve açık NTD için risk oldukça yükselmiş demektir. (Kapalı NTD’de artmaz.)
- 18-22. Gebelik haftalarında uygulanacak detaylı USG ile saptama oranı arttırılır.
Ektopik gebelik için risk faktörleri nelerdir?
- Tubal cerrahi (En riskli?)
- Geçirilmiş tubal gebelik (En riskli?)
- Geçirilmiş salpinjitis
- Yardımla üreme
- Yaş < 25
- Geçirilmiş PİH
- İnfertilite
- Sigara içimi
Ektopik gebelik lokalizasyonları nelerdir?
Tubal gebelikler:
- En sık ektopik gebelik yerleşim yeridir.
- Ampulla -> En sık
- İsthmus -> En erken ruptüre olan
- Fimbria
- İnterstisyel (kornual) -> En geç ruptüre olan
Ovaryan gebelikler
Abdominal gebelikler -> En mortal ektopik gebelik
Dış gebelik semptomları ve belirtileri nelerdir?
Klasik triad:
Hastaların sadece %50’sinde
- Adet gecikmesi
- Düzensiz vaginal kanama
- Abdominal ağrı
Semptomları:
- Abdominal ağrı (%90-100)
- Amenore (%75-95)
- Vaginal kanama (%50-80)
- Baş dönmesi-bayılma (%20-35)
- Gebelik semptomları (%10-25)
- Dışkılama hissi (%5-15)
Belirtileri:
- Adnex duyarlılığı (%75-90)
- Abdominal duyarlılık/sancı (%80-95)
- Adnexial kitle (%50)
- Uterus büyümesi (%20-30)
- Ortostatik değişiklikler (%10-15)
- Ateş (%5-10)
Ektopik gebelik tanısı nasıldır?
- B HCG
- Ultrason (İntrauterin gebeliğin erken bulgusudur normalde, gebelik kesesi gözlenir, 1 cm gebelikte yolk sac, 2 cm gebelikte fetal kutup, 3 cm gebelikte kardiak aktivite gözlenir. TA-USG ile 5. Gb hf HCG>6500 , TV-USG ile 4. Gb hf’da HCG> 1000-1500 gebelik kesesi görülebilir.)
- Laparoskopi (kesin tanı, laparotomi de olur.)
Ektopik gebelikte dilatasyon ve küretaj yöntemi nedir?
- USG ile gebeliğin canlı olmadığı saptanır ya da gebelik yeri belirlenemediğinde küretaj yapılabilir.
- P < 5 ve HCG < 1000 olduğunda ya ektopik gebelik deriz ya da bozulmuş bir IU gebelik deriz.
- Villus görülmez. (Villus varsa IU gebelik sonlanmış deriz, yoksa ektopik gebelik deriz.)
Arias-Stella fenomeni:
-Hücreler büyük
- Sitoplazma vakuollü
- Nukleuslae lobüle
- Hiperkromatik bezler birbirine yakın döşenmiş ve hipersekretuar
Tubal ektopik gebeliğin tedavisi nedir?
Salpenjektomi kesin tedavidir. (Tubanın tamamen çıkarılmasıdır.)
- Eğer ileride çocuk isteyen bir gebeyse bekle-göre tedavi ya da daha çok konservatif cerrahi tedavi (parsiyel operasyonlar) ya da tıbbi tedavi (metotreksat) önerilir.
Bekle-göre tedavi kriterleri:
- HCG seviyelerinde düşme
- Ektopik gebeliğin kesinlikle tüpte olması
- Önemli derecede kanama olmaması
- Tubanın ruptüre olmaması
- Ektopik kitlenin < 4 cm olması
Ektopik gebelikte medikal tedavi nedir?
Servikal ve corneal (interstisyel) ektopik gebelikte tedavide uygun zamanda yakalanmışsa kemoterapatik bir ilaç olan metotreksat kullanılır.
(Heterotropik gebelikte olduğu gibi eğer canlı bir IU gebelik varsa kontraendikedir.)
Over ektopik gebeliğinin risk faktörleri nelerdir?
- RIA kullanımı (en riskli)
- Geçirilmiş PİD anamnezi
- Endometriyozis
Interstisyel (kornual) ektopik gebeliğin en önemli özelliği nedir?
Ruptürün gebelde 10-12. Gebelik haftasında olmasıdır.
Erken tanı çok önemlidir.
Servikal ektopik gebeliğin en yaygın semptomu nedir?
Ağrısız vaginal kanamadır.
Abortus sınıflaması nasıldır?
Spontan abortus:
- Erken dönem -> ilk 12 hafta
- Geç dönem -> 12-20 hafta
Provake abortus:
- Medikal
- Kriminal
Abortus’un klinik formları nasıldır?
Abortus imminens (Düşük tehdidi)
Belirtiler:
- Subjektif ve objektif gebelik bulguları (+) -> Bulantı, kusma, baş ağrısı, iştah değişikliği, karın çevresinde artma vb…
- Az miktarda vaginal kanama
- Hafif kramplar
- Servikal kanal kapalı ve forme
Tedavi:
- Kesin yatak istirahati
- Koitus yasaklanır
- Ruhsal sedasyon
- Endokrin nedenliyse progesteron tedavisi
- İmmunolojik nedenliyse aspirin ve kortizon
Abortus incipiens (Durdurulamaz düşük):
Belirtiler:
- Gebelik bulgu ve belirtileri (+) veya (-)
- Kanama çok daha fazla
- Periyodik ve ritmik kontraksiyonlar var
- Servikal kanalda dilatasyon ve effasman
- Membranlar vaginaya balonlaşmış
- Membranlar yırtılmış olabilir
Tedavi:
Uterusun evakuasyonu:
- Küçük gebeliklerde (12 haftadan küçük) klasik kürtaj veya aspirasyon
- Büyük gebeliklerde (12 haftadan büyük) provakasyon yapılır. -> Oksitosik hormon, ekstraamniyotik hipertonik solusyonlar, prostoglandinler, Ru 486
Abortus incompletus (Tamamlanmamış düşük):
Belirtiler:
- Gebelik bulgu ve belirtileri (-)
- Kanama fazla ve parçalıdır
- Şiddetli kramplar vardır
- Servikal kanal silinmiş ve açılmıştır
- Uterus küçülmüştür
- Ultrasonda uterusta fetal fragmanlar vardır, fetusta kardiyak aktivite yoktur
Tedavi:
Uterusun evakuasyonu:
- Küçük gebeliklerde (12 haftadan küçük) klasik kürtaj veya aspirasyon
- Büyük gebeliklerde (12 haftadan büyük) provakasyon yapılır. -> Oksitosik hormon, ekstraamniyotik hipertonik solusyonlar, prostoglandinler, Ru 486
Abortus completus (Tamamlanmış düşük):
- Gebelik belirtileri (-)
- Kanama azalmıştır
- Ağrı genellikle kaybolmuştur
- Uterus küçülmüştür
- Ultrasonda uterus boştur
Missed abortus:
Belirtiler:
- Gebelik belirtileri (-)
- 2-3 hafta ara ile yapılan kontrollerde uterus küçülmüştür
- Az miktarda kahverenkli mukoid akıntı vardır
- Kanal servikal kapalı ve formedir
- Feton veya dopton ile ÇKS (-)
- Ultrason
Komplikasyonlar:
- Enfeksiyon -> Profilaksi yapılmalı
- Kanamalar -> DİK gelişebilir -> Kanama pıhtılaşma zamanı (Lee White) ölç, damar yolu aç, sıvı replasmanı, taze kan, fibrinojen
Tedavi:
Uterusun evakuasyonu:
- Küçük gebeliklerde (12 haftadan küçük) klasik kürtaj veya aspirasyon
- Büyük gebeliklerde (12 haftadan büyük) provakasyon yapılır. -> Oksitosik hormon, ekstraamniyotik hipertonik solusyonlar, prostoglandinler, Ru 486
Septik abortus (enfektif abortus):
- Her klinik formda olabilir.
- Enfeksiyon belirtileri gözlenir. -> Yüksek ateş, lökositoz, yüksek sedimentasyon hızı
- Septisemi ve septik şok -> oligüri, anüri, koma ve exitus
TORCH nedir?
- T -> Toxoplasmozis
- O -> Syphilis, listeria
- R -> Rubella
- C -> CMV
- H -> HSV
Klinik semptomlar:
- Ateş
- Ensefalit
- Pneumoni
- Chorioretinit
- Deri lezyonu
- Gelişme ve zeka geriliği
“TORCH burns the fetal brain”