Farmakoloji

Question 1

Androjenik aktivite taşımayan iki sentetik progesteron nedir?

Answer 1

• Desogestrel
• Gestoden

Question 2

Uzun süreli anovulasyon ve amenore yapan sentetik progesteron nedir?

Answer 2

Medroksiprogesteron asetat

Question 3

Antiöstrojenik ilaçlar kaç gruba ayrılır?

Answer 3

• Östrojen reseptör blokerleri (modülatörler)
• Aromataz inhibitörleri

Question 4

Selektif östrojen reseptör blokerleri (modülatörleri) nelerdir?

Answer 4

Birinci jenerasyon:

• Tamoksifen
• Toremifen
• Fulvestrant (Tüm dokularda saf östrojen reseptör antagonisti)

İkinci jenerasyon:

• Raloksifen
• Droloksifen
• Klomifen

Tamoksifen:

• Oral kullanılan nonsteroidal ajan
• Kompetetif parsiyel agonistik inhibitör
• Meme dokusunda antagonist, plazma lipidleri, endometriyum ve kemikte agonist (östrojenik) etkili
• Endikasyonu: Postmenapozal kadında ilerlemiş, hormona bağımlı meme kanserinin palyatif tedavisi (TGF-b upregülasyonu da sağlar.)
• Mastalji tedavisinde de onaysız endikasyonu vardır.
• Yan etkileri: Sıcak basması, bulantı, kusma

Raloksifen:

• Parsiyel östrojen agonist-antagonisti
• Doku selektiftir. -> kemikte ve lipid metabolizmasıyla ilgili hücrelerde agonist etki, endometriyum ve memede uyarı yapmaz/antagonist
• Endikasyonu: Postmenapozal ostroporozun tedavisi ve önlenmesi (oral)
• Yan etkileri: Sıcak basması, venöz tromboemboli riskinde artış, hipertrigliseridemi, bacak krampları

Fulvestrant:

• Kemik, lipid metabolizmasıyla ilgili hücreler, meme, endometriyum dahil hepsinde antagonistik etkiye sahip.

Klomifen:

• Parsiyel östrojen agonist-antagonisti
• Hipotalamustaki östrojen reseptörlerini bloke eder -> GnRH salgısı artar (feed-back ortadan kalkar)-> LH ve FSH artar -> ovulasyonun induksiyonu
• Endikasyonu: Amenore veya anovulatuar siklus nedeniyle primer infertiliteye sahip kadınlarda kısırlık tesavisi
• Sitrat tuzu olarak oral kullanılır.
• Çoğul gebelik riski (+)

Question 5

Aromataz inhibitörleri nelerdir?

Answer 5

• Periferik dokularda androjenlerden östrojen sentezini sağlayan aromataz enzimini inhibe ederler. (Böylelikle östradiol miktarı azalır.)
• Premenapozal kadında östrojenin esas kaynağı overlerdir ve aromataz inhibitörleri overde östrojen sentezine dokunmaz.
• Postmenapozal kadında östrojenin esas kaynağı adrenal kökenli androjenlerdir ve aromataz inhibitörleri daha etkilidir bu yüzden.
• Endikasyonları: Postmenapozal östrojen bağımlı meme kanseri ve metastazlarının tedavisinde kullanılırlar. (Tamoksifene alternatif terapötik değer taşırlar.)

Nonsteroidal selektif inhibitörler:

• Anastrazol
• Letrozol
• Fadrozol

Steroid yapılı inhibitörler:

• Eksemestan
• Formestan

Aminoglutetimid:

• Yukarıdaki gruplara dahil olmayan bir ilaçtır.
• Selektif değildir.
• Adrenal korteksteki tüm steroidlerin sentezini bozar.
• Glukokortikoid replasmanı gerektirir.

Question 6

Antiprogesteron ilaçlar nelerdir?

Answer 6

Mifepriston (RU486):

• Progesteron reseptör blokeridir.
• Siklusun luteal döneminde verildiğinde menstruasyonu başlatır, var olan implantasyonu bozar.
• Endikasyonu: Medikal abortus oluşturmaktır.
• Siklusun geç folliküler fazında uygulanırsa ovulasyonu baskılar. (postkoital kontraseptif)
• Yüksek dozda glukokortikoid reseptör antagonisti olarak etki gösterir. (Antiglukokortikoid etki)

Danazol:

• Zayıf antiprogestojenik, antiöstrojenik, androjenik ve glukokortikoid aktivite taşır.
• Androjenik aktivitesi yüksektir.
• FSH ve LH salgısını inhibe ederek overde steroid sentezini inhibe eder.
• Endikasyonu: Endometriyozis ve menoraji tedavisinde kullanılır.
• Tedaviye yanıtsız fibrokistik meme hastalığında da kullanılabilir.
• Eskiden hemofili, ITP, kalıtsal anjioödem gibi hastalıklarda kullanılırmış, onaysız endikasyonu vardır.

Question 7

Oral olarak kullanılabilen iki sentetik testosteron preparatı nedir?

Answer 7

• Metiltestosteron
• Fluoksimesteron

Question 8

Testosteronu dihidrotestosteron’a çeviren enzim 5a-redüktaz’ı inhibe eden antiandrojenik ilaçlar nelerdir?

Answer 8

• Finasterid
• Dutasterid

Question 9

Antiandrojenikler nelerdir?

Answer 9

Prostat karsinomu tedavisinde:

GnRH analogları ile sürekli tedavi:

• Goserelin, buserelin, nafarelin, löprolid asetat
• Başlangıçtaki testosteron yükselmesini önlemek için flutamid ile kombinasyon
• Negatif feedback yaratarak GnRH salgısını baskılar

GnRH antagonistleri:

• GnRH analoglarıyla tedavide başlangıçtaki androjen sekresyonunu önlemede etkilidir.
• Histamin salıverirler o yüzden kullanımları tercih edilmez.

Direkt steroid sentezini inhibe edenler:

Ketokonazol:

• Antifungal aslında
• Adrenal ve gonadal steroid sentez inhibitörü
• Reversibl jinekomasti yapar.

Steroid prekürsörlerin androjene dönüşümünü inhibe edenler:

Finasterid, dutasterid:

• 5a-redüktaz inhibitörü
• Oral etkili
• Benign prostat hiperplazisi tedavisinde kullanılır. (Prostatı küçültür.)
• Kadında hirsutismus tedavisinde, erkekte kellik tedavisinde kullanılır.

Reseptör inhibitörleri:

Siproteron asetat:

• Hedef dokuda androjen reseptör inhibitörü
• Potent progesteron etkili (LH ve FSH’ı artıran pozitif feed-back’i bloke ettiği için)
• Kadında hirsutismus tedavisinde östrojenle kombine halde kullanılır.
• Kadında kontraseptif etki de sağlar.
• Erkekte aşırı seksüel davranışı azaltmak için kullanılır.

Flutamid:

• Androjen reseptöründe kompetetif antagonistik etki yapar.
• Steroid yapıda değildir.
• Prostat karsinomu tedavisinde kullanılır.
• Kadında aşırı artmış androjen etkisinin önlenmesi için kullanılır.
• Yan etkileri -> Hafif jinekomasti, recersibl KC toksisitesi

Bikalutamid, Nilutamid:

• Oral etkili
• Yarılanma ömrü uzun o yüzden günde tek doz kullanılabilme avantajı vardır.
• Metastatik prostat karsinomu tedavisinde kullanılır.
• Bikalutamid + GnRH analogları -> tümör alevlenmesini önlemede daha etkili
• Nilatulamid -> Cerrahiyi takiben uygulanması daha etkili

Spironolakton:

• Aldosteron antagonisti bir diüretik aslında
• 17a-hidroksilaz aktivitesini de azaltır. (Testosteron ve androstenedion seviyelerini azaltır.)
• Kadında hirsutismus tedavisinde kullanılır.

Question 10

Erkekte kimyasal kontrasepsiyon için umut vaadeden ilaçlar nedir?

Answer 10

Gosipol/Gossipol:

• Keten tohumu derivesi
• Seminifer epitelde hasar yapar
• Testisin endokrin fonksiyonunu bozmaz
• Kesilince normal sperm düzeylerine dönüldüğü görülmüş
• Hipokalemi gibi ciddi bir yan etkisi var. (geçici paralizi)

Anti-Eppin:

• Eppin, insan sperminin akrozom ve kuyruğunda bulunur ve hareketini sağlar.
• Eppini antikorla bloke etmek, sperm hareketini durdurmaktadır.

Vasalgel:

• Polimer kontraseptif
• Vas deferense injeksiyonla kullanılıyor.
• Vasoktemiye alternatif olabilir. (Reversibl)

Question 11

Oral kontraseptif ilaçların özellikleri nelerdir?

Answer 11

Sınıflandırılması içindeki tabletlerdeki progesteron ve östrojen miktarına veya değişimine göre yapılıyor.

• Monofazik -> Her tablette sabit miktarda östrojen ve progesteron vardır.
• Bifazik -> Sabit miktarda östrojen, siklusun ikinci fazında artan miktarda progesteron vardır.
• Trifazik -> Başlangıçta sabit veya değişken progesteron, daha sonra üç eşit fazda artan progesteron vardır.
• Kuadrofazik -> Dört eşit fazda değişken östrojen ve progesteron vardır.

Trifazik ve kuadrofazik olanlar genelde kontrasepsiyon yerine polikistik over sendromu, anormal uterin kanama, östrojen yetmezliği, progesteron yetmezliği, primer infertilite gibi durumlarda kullanılır.

İçlerinde östrojen preparatı olarak genelde etinilöstradiol kullanılır.

Sürekli düşük doz progestin tedavisi (mini-pill) -> Noretindron, norgestrel

Yüksek doz intramusküler progestin -> Medroksiprogesteron veya estradiol valerat + noretisteron enantat

Subkutan progestin implantları -> Norgestrel

Postkoital uygulama -> Tek doz L-norgestrel veya etinilöstradiol + norjestrel -> koitustan sonra 72 saat içinde 12 saat arayla iki kez alınır. -> Yuzpe metodu olarak bilinir.

Levonorgestrel, desogestrel, gestoden, norgestimat biraz androjenik etkiye sahiptir.

Ulipristal asetat:

• Yeni bir ilaçtır.
• Piyasada ELLA ismiyle bilinir.
• Selektif progesteron reseptör modülatörüdür.
• İlişkiden sonraki 120 saat içerisinde kullanılırsa etkilidir.
• Progesteron reseptörleri üzerine hem antagonist hem agonist etkili
• Ovulasyonu inhibe ederek veya geciktirerek etki gösterir.
• UPA, hem ovulasyon öncesi dönemde hem de LH artışı başladıktan sonra ovülasyonu geciktirir.
• LH pikinin olduğu gün veya daha sonra alınırsa yumurtlamayı engellemez ve implantasyonu engellemez.

Mifepriston:

• Hem progesteron hem de glukokortikoid reseptör antagonistidir.
• Luteolitik etkisi de vardır.
• Misoprostol (PGE1) ile birlikte daha etkilidir, abortif etki artar.
• Luteal faz olaylarını ve endometriyal gelişimi bozabilir.
• İmplantasyonu veya yerleşik gebeliği etkileyemez.

Etkileri:

• Primer olarak gonadotropinlerin salgısını inhibe eder, folikül olgunlaşması, lüteinizan hormon salgılanması ve ovulasyon inhibe olur.
• Servikal mukus, endometriyum ve tüplerin hareket ve sekresyonunda değişiklik sonucu konsepsiyon ve implantasyon bozulur.

Over üstüne:

• Follikül gelişimi minimal düzeyde kalır.
• Corpus luteum, stromal ödem, büyük folliküller ve normal overin morfolojik görüntüsü yoktur.
• Overler küçülmüş
• İlaç kesilince geri dönüş (+)

Uterus üstüne:

• Servikate hipertrofi, polip oluşumu yapabilir. (Östrojene bağlı olarak)
• Servikal mukus daha kalın, miktarca az (spermin yukarıya hareketini engeller)
• Endometriyumda glanduler atrofi yapar -> ovulasyon olsa bile nidasyona elverişli değil

Meme:

• Memede büyüme
• Laktasyonun baskılanması

KVS:

• Sistolik-diastolik kan basıncı ve kalp hızı artışı -> CO artar

SSS:

• Termojenik etki
• Eksitabilite artışı
• Östrojen tedavisi PMS, postpartum depresyon ve klimakterik depresyona iyi gelir.

Endokrin sistem:

• Plazmada CVG, SHBG, TBG protein düzeyleri artar.
• Total T4 artar
• Plazma renin aktivitesi ve aldosteron sekresyonu artar

Kan:

• Kanın koagulabilitesi artar -> tromboembolik olay artar.
• F 7,8,9,10 miktarını artırır, antitrombin 3 miktarını azaltır.

KC:

• Safra akımını azaltır. -> Kolelithiazis riski

Yağ metabolizması:

• Plazma TG’i %50 oranında yükselir.

KH metabolizması:

• KH emilim hızını azaltır.
• İnsulin salgılanmasını artırabiliyor.

Cilt:

• Pigmentasyon artışı (kloazma gibi -> gebelik sonrası oluşan doğum lekesi gibi pigmentasyon)
• Tek başına progestin sebum üretiminde artış, akne
• Kombine preparatlarda sebum üretiminde azalma

Kullanım endikasyonları:

• Kontrasepsiyon
• Dismenore
• Menstruasyon düzensizlikleri
• Disfonksiyonel kanama
• Endometriyozis
• PMS
• Folliküler over kistleri

Kontrasepsiyon dışı faydaları:

• Siklus regülasyonu
• Menstrüel kan kaybında, polimenore ve menorajide azalma
• Dismenorede azalma
• Perimenapozal semptomlarda azalma
• Menstrüel migrenin engellenmesi
• Kemik mineral yoğunluğunda artış
• Over tümör ve kistlerinin insidansında azalma (karşılanabilir östrojen verdiğimizden dolayı)
• Over ve endometriyum kanseri riskinde azalma
• Kanser öyküsü olanlarda böyle etki etmez !
• Akne ve hirsutizmde azalma
• Endometriyozise bağlı pelvik ağrıda azalma
• Myoma uteri gelişme riskinde ve ona bağlı kanamada azalma
• Benign meme hastalığı riskinde azalma olasılığı
• Kolorektal kanser riskinde azalma olasılığı

Yan etkileri:

Hafif:

• Bulantı, kusma
• Memede dolgunluk, duyarlılık
• Ödem
• Baş ağrısı
• Çekilme kanamasının olmaması

Orta:

• Ara kanaması
• Amenore
• İştah artışı, kilo alma
• Ciltte pigmentasyon
• Akne
• Laktasyonun inhibisyonu
• Hirsutismus
• Üreteral dilatasyon, bakteriüri sıklığında artış
• Vaginal enfeksiyon sıklığında artış

Ciddi:

• Venöz tromboembolizm, MI, serebrovasküler hastalık, HT gibi vasküler bozukluklar
• Kolestatik sarılık, kolesistit, kolanjit, hepatik adenokanser riski gibi GIS bozuklukları
• Depresyon, huzursuzluk, irritabilite
• Kanser riski olabilir.

Kontraendikasyonları:

Mutlak:

• Postpartum dönem -> emzirenlerde 6 hafta, emzirmeyenlerde 3 hafta
• 35 yaş üzerinde ve günde en az 15 adet sigara içilmesi (Hatta sigara içen hiçbir kadına önermemeliyiz)
• HT
• Venöz tromboembolizm/pulmoner emboli öyküsü olanlarda
• İskemik kalp hastalığı
• serebrovasküler olay öyküsü
• Komplike valvüler kalp hastalığı olanlarda
• Auralı migren (yaşa bakılmaksızın)
• Aktif meme kanseri
• Retinopti, nöropati, nefropatiyle seyreden diyabet
• > 20 yıldır devam eden diyabet
• Ağır siroz
• KC tümörü
• Uzun süre immobil olan hasta
• Trombojenik mutasyonlar (F5 leiden mutasyonu vb…)
• Viral hepatit
• Antifosfolipid antikor pozitifliği (SLE gibi hastalıklarda olabilir.)
• Diyabet, HT, sigara, ileri yaş, obezite gibi çoklu riskin bir arada olduğu hastalar

Rölatif:

• Kullanmasa iyi olur ama…
• 35 yaş üzerinde ama <15 sigara
• HT olan fakat KB takibi yoksa izin verilmez. Kontrol altında HT ise izin verilebilir.
• 35 yaş üzerinde aurasız migren
• Hafif siroz
• Kolestaz öyküsü veya kolesistektomi olmuş
• Birinci derece akrabasında 45 yaş öncesi VTE öyküsü olanlarda riskli

Sigara içmek OKS’lerin arter hastalığı yapma riskini artırır!

Hastalara söylenmesi gerekenler:

• Adetin ilk beş günü içerisinde, tercihen ilk gününde başlanır. (Hamileliği dışlamak amaçlı)
• 21 günlük hap içeren OKS’lerde 7 günden fazla bırakılmamalıdır.
• 28 hap içerenler ise kutu biter bitmez tekrar başlanmalıdır. (Çünkü zaten 21’den başka kalan 7’sinde plasebo amaçlı nişasta falan var.)
• İlaç düzenli alınmazsa istenmeyen gebelik olasılığı atlanılan gün sayısı ile orantılı olarak artar.
• 1 veya 2 gün hap alınmamışsa bunu izleyen 1 veya 2 gün, günde 2 hap alınır.
• Eğer daha uzun süre atlanmışsa ilaca devam edilir, ancak başka bir kontrasepsiyon yöntemi (bariyer yöntemi gibi) uygulanır.

İlaç etkileşimleri:

• Oral antikoagülanların etkinliğini azaltırlar.
• Glukokortikoid ve antidepresanların etkinliğini artırırlar.
• Mikrozomal enzim indüksiyonu yapan ilaçlar OKS’lerin etkinliğini azaltırlar. (Antiepileptikler, rifampisin vb.)
• Uzun süre ampisilin, doksisiklin, tetrasiklin gibi geniş spektrumlu antibiyotikler OKS’lerin etkinliğini azaltırlar.

Sadece sentetik progesteron içeren OKS’ler (mini-pill):

• Günün aynı saatinde alınmalıdır. (Hastalar iyi seçilmeli)
• Progesteron miktarı KOK’lere (kombine oral kontraseptiflere) göre daha azdır.
• Östrojen içeren KOK’lerle kıyaslandığında kullanıma başlanıldığı ilk ayda daha sık adet düzensizliği görülür.
• Yüksek derecede etkilidir.

Etki mekanizması:

• Dozlarıyla bağlantılı
• Temel etki mekanizması servikal mukusu kalınlaştırmak, sperm canlılığını ve geçişini engellemektir.
• Düşük doz progesteron içerenler siklusların %50’sinde ovulasyonu inhibe edebiliyor.
• Tüm mini hapların servikal mukus üzerindeki etkisi aynıdır.

Endikasyonları:

• Sağlıklı ve korunmak isteyen kadınlarda endikedir.
• HT olanlar, emziren anneler (6.haftadan sonra), KOK’de (kombine oral kontraseptiflerde) görülen bulantı-kusma memelerde hassasiyet gibi yakınmaları kaldıramayanlarda ve bazen 35 yaş üstü sigara içenlerde endikedir.

Mutlak kontraendikasyon:

• Gebelik
• Meme kanseri

Unutulursa:

• İlk 3 saat içerisinde hatırlandıysa hemen diğeri alınmalı yani bir günde iki hap alınmalı, sonrasında her gün aynı saatte alınmaya devam edilmeli
• Unutulmanın üzerinden 3 saat geçtiyse sonraki 48 saat ek önlem alınmalı
• 2 gün veya daha fazla unutulduysa sonraki iki gün günde iki hap almalı, 48 saat ek önlem, gerekiyorsa acil kontrasepsiyon

Question 12

Oksitosik (uterotonik) ve tokolitik ilaçlar nelerdir?

Answer 12

Oksitosik ilaçlar (uterus kasıcılar):

• Oksitosin ve karbetosin
• Prostaglandinler (PGE2 ve PGF2a) -> dinoproston
• Ergot alkaloidleri -> ergonovin, metilergonovin

Tokolitikler (uterus gevşeticiler):

• B2 agonistler -> Ritodrin, terbutalin, salbutamol
• MgSO4
• Kalsiyum kanal blokerleri -> Nifedipin
• NSAİİ -> İndometazin, ibuprofen
• Oksitosin antagonistleri -> Atosiban
• Etanol

Question 13

Oksitosik farmakolojik ajanlar nelerdir?

Answer 13

Oksitosin:

Endikasyonları:

• Doğum indüksiyonu (en önemli endikasyonu)
• Terapötik abortus
• Postpartum kanama ve uterus atonisi kontrolü
• Oksitosin challenge test
• Sütün boşalmasını artırmak için

Oksitosin farmakokinetiği:

• Parenteral kullanılır
• Etkisi 2-3 dk içinde başlar, yarılanma ömrü 4-7 dk, 15-30 dk sürer
• Anne sütüne geçebilir

Yan etkileri:

• Hipotansiyon (en sık yan etkisi)
• Myokard iskemisi ve aritmi
• Bulantı-kusma
• Baş ağrısı, flushing
• ANP salınımı
• Yüksek dozda uterus-serviks ruptürü
• Fetusta asfiksi, fetal sinus bradikardisi-aritmi ve fetal ölüm riskinde artış
• Fazla sıvı ile yüksek dozda su zehirlenmesi yapabilir. (ADH benzeri etkisinden dolayı)
• Oksitosinle indüksiyonla doğan bebekte neonatal sarılık riski

Kontraendikasyonları:

• Multiparite ve geçirilmiş sezeryan uterus ruptürü riskini artırması nedeniyle
• Doğumda mekanik engel varlığı
• Fetal distres varlığı
• Plasenta previa, pelvis darlığı, sefalopelvik uyuşmazlık, fetus pozisyon elverişsizliği
• Baş pelvise yerleşmeden uygulanmamalı !!
• Fetal akciğer maturasyonunun tam olduğu teyit edilmeli !!

Karbetosin:

• Uzun etkili oksitosin agonisti
• Genelde IV kullanılır.
• Tek doz kullanılır -> Oksitosinden en önemli farkı budur, oksitosin tekrarlayan dozlarda kullanılabilirken karbetosin tek doz uygulanır.
• Yan etkileri oksitosin ile aynıdır.

Kontraendikasyonları:

• Gebelik
• Hepatik ve renal yetmezlik
• Preeklampsi, eklampsi, epilepsi, ciddi kardiyovasküler hastalıklar

Ergot alkaloidleri:

• Çavdar mahmuzunda yetişen Claviceps purpurea mantarından elde edilir.
• Ortak yapıları lizerjik asid yani LSD’dir.
• Genelde post-partum kanamalar için kullanılır, doğum indüksiyonu için kullanılmaz.

Aminoasid zincirine bağlı:

• Peptidli (aminoasitli) alkaloidlerdir.
• Ergotoksin
• Dihidroergotoksin
• Ergotamin
• Dihidroergotamin

Aside amin bazı bağlı:

• Aminli alkaloidlerdir.
• Ergonovin
• Metilergonovin
• Metilserjid

Farmakolojik etkileri:

• Düz kaslarda büzülme -> damar düz kası ve uterusta belirgin -> arterlerde seratonerjik, venlerde a-adrenerjik reseptör aktivasyonu -> parsiyel agonist etkili -> adrenerjik etkenlerle büzülü damarda belirgin a-adrenerjik reseptör blokajı
• Klonidin benzeri santral sempatolitik etki
• Beyin ve ön hipofizde D2 reseptör aktivasyonu ile parsiyel agonistik etkili -> CTZ uyarusı ile bulantı-kusma -> ön hipofizden prolaktin salgısı inhibisyonu -> GH salgısı inhibisyonu
• Sedasyon, solunum merkezi ve termoregülatuar merkezde inhibisyon
• Belirgin VK etki
• Kan basıncında yükselme -> adrenalinin yaptığı kan basıncı yükselmesini tersine çevirirler -> parsiyel agonist etki
• Kapiller endotelde zedelenme + VK -> uçlarda gangren (Kronik dönem kullanımda)
• Bradikardi -> SSS’de vagal çekirdek uyarısına bağlı

Ergonovin ve metilergonovin’in üstünlükleri:

• Etkileri çabuk başlar
• Oral etkilidirler
• VK ve endotel zedeleyici etki, gangren riski daha düşük
• En güçlü oksitosik etkinlik -> ergonovin

Endikasyonları:

• Akut migren krizi tedavisinde (profilakside kullanılmaz)
• Varyant angina tanısı -> ergonovin
• Hiperprolaktinemi tedavisi ve fizyolojik laktasyonu kesmek için -> bromokriptin ve yarı sentetikler
• Senil serebral yetmezlikte -> dihidroergotoksin

Yan etkileri:

• Bulantı-kusma, diyare, karın ağrısı
• Kaslarda kramplar, yüksek dozda konfüzyon, bilinç kaybı, myozis
• Ekstremitelerde soğuma, parestezi, koroner kan akımında azalma
• Uzun kullanımda kronik ergot zehirlenmesi -> ergotizm -> ekstremite uçlarında gangren ve SSS belirtileri -> antidotu nitrogliserin/sodyum nitroprusid infüzyonu

Kontraendikasyonları:

• Gebelik -> düşüğe neden olurlar
• Periferik damar hastalığı, serebrovasküler olaylar
• KC yetmezliği
• Koroner kalp hastalığı
• Sepsis
• Uzayan kullanım

Bromokriptin:

• Dopaminerjik reseptör agonisti (potent)
• Yarı sentetik ergot alkaloidi

Endikasyon:

• Galaktore inhibisyonu
• Fizyolojik laktasyonun durdurulması
• Akromegali
• Parkinson

Lizurid, pergolid, kabergolin:

• Yarı sentetik ergot alkaloidi türevleri

Synometrin:

• Oksitosin ve ergometrin kombinasyonudur.
• Yan etkileri daha fazladır kullanımı nadirdir.

Prostaglandinler:

• IV kullanılırlar.
• Doğal olanların yarı ömrü daha kısa

PGE2:

• Dinoproston (doğal)
• Sulproston
• Gemeprost

PGF2a:

• Dinoprost (doğal)
• Karboprost

Oksitosin vs prostaglandin:

• Gebelik boyunca PG’ler tercih edilir. (Uterus PG’lere gebelik boyunca daha duyarlı)
• Gebelik sonunda doğum eylemini indüklemede oksitosin tercih edilir. (Uterus daha duyarlı hale gelir oksitosine)

Oksitosine üstünlükleri:

• Serviksi yumuşatırlar, servikal kanalın genişlemesini kolaylaştırırlar
• Neonatal sarılık insidansını artırmazlar
• Su-tuz retansiyonu yapmazlar
• Böbrek hastalığı, hipertansiyon, eklampside sakıncalı değilller

Oksitosin + PG:

• Kombine kullanımına gerek yoktur.
• Oksitosin, vaginal PG uygulanmasının ardından 6 saat sonra uygulanabilir.

Dinoproston endikasyonu:

• Serviksi yumuşatır
• Servikal kanalın genişlemesini kolaylaştırır
• Servikal olgunlaştırıcı
• Etki 12 saat içinde belirgin hale gelir

Diğer PG’lerin endikasyonları:

• Terapötik abortus
• Doğum eyleminin indüklenmesi
• Kontraksiyonların güçlendirilmesi
• Serviksin olgunlaştırılması
• Missed abortus-geç fetal ölümde uterusun boşaltılması
• Mol hidatiform boşaltılması
• Uterus atonisine bağlı primer postpartum kanamanın kontrolü

Yan etkileri:

• GİS motilite artışı -> bulantı, kusma, diyare
• Uterus ağrısı
• Ciltte kızarma
• Baş ağrısı, baş dönmesi
• Ateş
• Lökositoz
• PGE2 -> hipotansiyon, kollaps !!
• PGF2a -> Kan basıncında yükselme, aritmojenik etki, bronkospazm, konvülziyon !!

Kontraendikasyonlar:

• Vaginal doğum veya uzun süre uterus kontraksiyonu tehlikeli ise -> eski sezeryan kesisi, PİH öyküsü, sefalopelvik uyuşmazlık varlığı
• Glokom
• Bronşiyal astım (Dinoprost, karboprost)
• Aktif kalp hastalığı
• Böbrek-KC yetmezliği
• Deney hayvanlarında teratojenik ama biz 3.trimesterde kullandığımız için sıkıntı olmuyor genelde

Misoprostol:

• PGE1 analoğu
• Myometriumun PG’lerle olan kasılmalara duyarlılığını artırır, serviksi yumuşatıp dilate eder.
• Aborsiyonun tıbbi indüksiyonu için ve doğum eyleminin başlatılmasında kullanılır.

Hipertonik solüsyonlar:

• Artık nadir kullanılırlar
• Transabdominal amniyosentez
• İntraamniyotik hipertonik solüsyonun enjeksiyonu
• Ozmotik etkiyle fetusu öldürür, plasentayı bozar
• Abortus

Question 14

Tokolitik ilaçlar nelerdir?

Answer 14

Ruhsatlılar:

• Ritodrin (B2 agonist), en sık kullanılan
• Terbutalin
• MgSO4 -> genelde komplikasyon önlemek için kullanılır
• Atosiban

Ruhsatsızlar:

• Nifedipin
• Nikardipin
• İndometazin
• NO donörleri

B2 agonistler:

• Hücre içerisinde adenilat siklaz enzimini aktive ederek cAMP düzeyini artırır. -> artan cAMP protein kinaz A’yı aktive eder -> protein kinaz da MHZkinazı inhibe ederek aktin-muozin etkileşimini bozar.

Yan etkileri:

• Pulmoner ödem
• Hipotansiyon
• Taşikardi
• Hiperglisemi

Atosiban:

• Kombine oksitosin/vazopressin (V1a) reseptör antagonisti
• Yarılanma ömrü yaklaşık 13 dk
• Doğum eylemi başladığında ilk 48 saat içerisinde verilirse etkileri beta agonistlere benzer
• Temel etki mekanizması hücre içerisindeki Ca konsantrasyonunu azaltmaktır.

Yan etkileri:

• Anne açısından en önemli riski hipersensitivite reaksiyonu meydana getirmesidir. (Nadir)
• Hiperglisemi
• Hipotansiyon
• Uykusuzluk
• Taşikardi

MgSO4:

• Etki mekanizması bilinmiyor
• Erken doğumu önlemede etkili değildir ancak nöroprotektif etkileri vardır. (Fetal beyni korur.)

COX inhibitörleri:

• En çok indometazin kullanılır.
• Özellikle PGF2a sentezini azaltarak fosfolipaz C aracılığı ve IP3 etkisiyle hücre içi kalsiyumu azaltırlar.
• Düz kası gevşetmiş olurlar
• Servikal olgunlaşmayı azaltırlar
• 48 saatten fazla kullanılmamalıdır. -> PDA kapanma riski yüksek, 200 mg maksimum doz geçilmemelidir.

Kalsiyum kanal inhibitörleri:

• En çok tercih edilen nifedipin ve nikardipin
• Hücre içi kalsiyumu azaltarak düz kasta gevşeme yaparlar

En çok tercih edilen tokolitik protokolleri:

24-32 hafta arasında:

• İndometazin
• Nifedipin
• MgSO4

32-34 hafta arasında:

• Nifedipin
• Beta mimetik veya atosiban