Błędy w analizie ilościowej

Question 1

Jaki jest podział błędów w zależności od charakteru i przyczyny pojawiania się w wynikach?

Answer 1

błędy przypadkowe (losowe), systematyczne, grube

Question 2

Na czym polegają błędy przypadkowe?

Answer 2

są powiązane z pojęciem precyzji metody, są bardzo trudne do wykrycia i usunięcia, obarczają każde oznaczenie i są nie do przewidzenia, niewielkie, nie wpływają na wynik średni
losowo rozrzucone wartości

Question 3

Na czym polegają błędy systematyczne?

Answer 3

są powiązane z pojęciem dokładności, charakter stały, wynik zdeformowany w określonym kierunku, sposobem eliminacji jest odliczenie wartości ślepej próby, mają ściśle określoną przyczynę

Question 4

Jaki jest podział błędów systematycznych z uwagi na przyczynę pojawiania się w wynikach?

Answer 4

błędy metodyczne, operacyjne, aparaturowe, kontaminacji

Question 5

Z czym związane są błędy metodyczne?

Answer 5

z wybraną metodą postępowania analitycznego, oznaczania końcowego i chemizmem reakcji
* wykonujący analizę nie ma na nie wpływu

Question 6

Czym spowodowane są błędy operacyjne?

Answer 6

nieprzestrzeganiem przepisu analitycznego, mało staranną pracą albo chęcią uproszczenia lub przyspieszenia toku analizy

Question 7

Od czego zależą błędy operacyjne?

Answer 7

od analityka, np. za szybkie spuszczanie titranta z biurety, złe kalibrowanie naczyń miarowych

Question 8

Jaki jest podział błędów aparaturowych?

Answer 8

wewnętrzne i zewnętrzne

Question 9

Z czym związane są błędy wewnętrzne?

Answer 9

z błędami konstrukcyjnymi albo wadliwymi wskazaniami aparatury

Question 10

Z czym związane są błędy zewnętrzne?

Answer 10

z oddziaływaniem na aparat czynników zewnętrznych, np. temperatury, wilgoci, ciśnienia

Question 11

Z czym związane są błędy kontaminacji?

Answer 11

z możliwością zanieczyszczenia analizowanej próbki w kolejnych etapach postępowania analitycznego

Question 12

Z czym związane są błędy grube?

Answer 12

z pojawieniem się wśród zbioru wyników takiego, który znacznie odbiega od pozostałych wartości z danej serii

Question 13

Czym mogą być spowodowane błędy grube?

Answer 13

znacznym i nietypowym zaburzeniem układu pomiarowego, pomyłką wykonującego pomiary, błędem matematycznym

Question 14

Na czym polega test Q-Dixona?

Answer 14

metoda wykrywania wyników wątpliwych w zbiorach o liczebności od 3 do 10 wyników

Question 15

Jak powinny być uszeregowane wartości w teście Q-Dixona?

Answer 15

od najmniejszego do największego

Question 16

Kiedy odrzucamy wynik wątpliwy w teście Q-Dixona?

Answer 16

tylko, gdy któraś z obliczonych wartości (Q1 lub Qn) jest większa od wartości krytycznej (Qkr z tablic)

Question 17

Na czym polega statystyczna ocena wyników?

Answer 17

ocena błędów popełnianych w toku postępowania analitycznego w oparciu o elementy statystyki matematycznej

Question 18

Czego poszukuje statystyczna ocena wyników?

Answer 18

najlepszych metod analitycznych obarczonych najmniejszym błędem, możliwość przewidywania, w jakich granicach błędu będą zawarte wyniki analizy wykonanej daną metodą analityczną

Question 19

Wymień podstawowe kryteria oceny wyników (9)

Answer 19

średnia arytmetyczna, mediana, rozstęp, wariancja, odchylenie standardowe, względne odchylenie standardowe, współczynnik zmienności, średnie odchylenie standardowe, przedział ufności średniej arytmetycznej

Question 20

Co to jest średnia arytmetyczna?

Answer 20

miara tendencji centralnej szeregu statystycznego, najczęściej stosowane przybliżenie wartości rzeczywistej, wartość średniej zmienia się wraz z liczbą wykonanych pomiarów, dokładność o rząd wielkości większa niż same pomiary

Question 21

Co to jest mediana

Answer 21

• nie jest ukierunkowana wartościami skrajnymi
  określa środek uporządkowanego szeregu statystycznego
  równa lub bardzo bliska średniej przy rozkładach symetrycznych

Question 22

Co to jest rozstęp (rozrzut)?

Answer 22

nie określa, które pomiary są najczęstsze
wzrasta wraz z liczebnością szeregu statystycznego
- zależy od liczby wykonanych pomiarów

Question 23

Co opisują wariancja i odchylenie standardowe?

Answer 23

zmienność szeregu statystycznego

Question 24

Co to jest wariancja?

Answer 24

kwadrat odchylenia standardowego

- charakteryzuje zmienność szeregu

Question 25

Co to jest odchylenie standardowe?

Answer 25

kwadratowy pierwiastek z wariancji - miara rozproszenia wyników wokół średniej arytmetycznej (zależy od średniej) - zawsze ma jednostkę - służy do porównywania precyzji wyników wykonanych daną metodą analityczną dla danego zakresu stężeń - zawsze dodatnie

Question 26

Co to jest względne odchylenie standardowe?

Answer 26

wartość bezwymiarowa, nie zależy od średniej

Question 27

Co to jest przedział ufności średniej arytmetycznej?

Answer 27

zakres obejmujący średnią arytmetyczną, w którym znajduje się wartość rzeczywista przy założonym poziomie istotności - jest funkcją liczby wyników

Question 28

W jaki sposób porównujemy 2 zbiory wyników?

Answer 28

test jednorodności 2 wariancji, test istotności różnicy średnich

Question 29

Jaki test należy do testów jednorodności 2 wariancji?

Answer 29

F-Snedecora

Question 30

Kiedy przeprowadzamy test F-Snedecora?

Answer 30

rozkład normalny wyników w 2 badanych zbiorach

Question 31

Jaki test należy do testów istotności różnicy średnich?

Answer 31

T-Studenta

Question 32

Kiedy przeprowadzamy test t-Studenta?

Answer 32

rozkład normalny wyników w 2 badanych zbiorach i nieistotność różnicy wariancji dla porównywalnych zbiorów

Question 33

Co to jest walidacja metod analitycznych?

Answer 33

proces ustalania parametrów charakteryzujących sprawność działania metody i ograniczenia metody - sprawdzanie przydatności metody do określonych celów

Question 34

Co należy określić wykonując walidację?

Answer 34

- parametry charakteryzujące walidowaną metodę - oczekiwane wartości parametrów - wyznaczyć doświadczalne wartości parametrów

Question 35

Kiedy przeprowadza się walidację?

Answer 35

- opracowywana jest nowa metoda analityczna, - prowadzone są próby rozszerzenia zakresu stosowalności znanej metody analitycznej - wykazano zmienność parametrów walidacyjnych w czasie - dana metoda ma być wykorzystana w innym laboratorium, z zastosowaniem innej aparatury lub wykonywana przez innego analityka

Question 36

Podstawowe cechy charakterystyczne metody, które należy określić przed procesem walidacji

Answer 36

- rodzaj oznaczanego składnika, poziom i zakres stężeń analitu, rodzaj matrycy - obecność interferentów - istnienie regulacji i wymogów - rodzaj oczekiwanej informacji - wymagana granica wykrywalności i oznaczalności - wymagana aparatura - możliwość zastosowania walidowanej metody w innym laboratorium

Question 37

Jakie parametry walidacji należy wyznaczyć?

Answer 37

1. Selektywność i specyficzność 2. Precyzja i dokładność 3. Liniowość i zakres metody 4. Granica wykrywalności i oznaczalności 5. Czułość i oporność

Question 38

Czym charakteryzuje się selektywność metody?

Answer 38

- zakres, w jakim obecne w próbce substancje, inne niż analit, wpływają na wynik oznaczenia analitu - wpływ matrycy na wyniki uzyskane daną metodą

Question 39

Czym charakteryzuje się specyficzność?

Answer 39

- najwyższy stopień selektywności - gdy jedynie analit jest źródłem niezakłóconego sygnału analitycznego - matryca nie ma wpływu na wyniki uzyskane daną metodą

Question 40

Czym charakteryzuje się precyzja?

Answer 40

- rozrzut wyników uzyskanych daną metodą - rośnie wraz ze wzrostem stężenia substancji oznaczanej - im większy rozrzut, tym mniejsza precyzja - wiąże się błąd przypadkowy - jej miarą jest odchylenie standardowe - do porównania precyzji względne odch std i wsp. zmienności

Question 41

Czym charakteryzuje się powtarzalność?

Answer 41

precyzja wyników - 1 laboratorium - 1 analityk - ten sam przyrząd - te same odczynniki - ten sam dzień

Question 42

Co to jest precyzja pośrednia?

Answer 42

długoterminowe odchylenie procesu pomiarowego - tylko to samo laboratorium - większy rozrzut od powtarzalności - od kilku dni do kilku tygodni

Question 43

Co to jest odtwarzalność?

Answer 43

``` precyzja wyników - inne laboratorium - inny analityk - inny przyrząd - inne odczynniki - inny czas SD odtwarzalności jest 2-3 razy gorsza, ma większą wartość ```

Question 44

Kiedy mówimy, że metoda analityczna jest dokładna?

Answer 44

kiedy daje wyniki bliskie wartości rzeczywistej | - wiąże się błąd systematyczny

Question 45

Co jest miarą dokładności?

Answer 45

błąd względny i bezwzględny