Chapter 2.2 Flashcards
Hoe kun je een grondwet in een rechtsstaat zien?
Wat staat er in een grondwet?
Je kunt de grondwet in een rechtsstaat zien als de fundering van een rechtsstaat
daarin staat welke idealen de samenleving koestert, hoe ze die wil bereiken en hoe ze wil dat mensen samenleven.
Wat doet de Gronwet allemaal in NL?
legt de fundamentele rechten van burgers vast;
begrenst de macht van de staat en garandeert daarmee de vrijheden van burgers;
geeft aan hoe de belangrijkste organen van de staat (koning, ministers, parlement, rechterlijke macht) in grote lijnen zijn georganiseerd;
drukt de eenheid van de natie uit; binnen het staatsverband vormen alle burgers, ondanks alle verschillen, toch een eenheid.
Wanneer en onder invloed van wat Nederland de Staatsregeling van de Bataafse Republiek?
Onder invloed van de Franse Revolutie en later van de Franse bezetting kreeg Nederland in 1798 de Staatsregeling van de Bataafse Republiek
Wat stond er in de Staatsregeling van de Bataafse Republiek?
Daarin werd bepaald dat iedere burger gelijk is voor de wet en onschendbare grondrechten heeft, zoals vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers en godsdienstvrijheid.
Je kunt de Staatsregeling zien als voorloper van de grondwet.
Wat gebeurde er in Nederland net zoals in Frankrijk en hoe kwam dat?
De opstellers hadden zich duidelijk laten inspireren door de idealen van de Franse Revolutie.
Maar net zoals in Frankrijk volgden ook in Nederland verscheidene staatsgrepen en nieuwe versies van de grondwet.
Wat werd NL een jaar na de val van Napoleon?
Rust kwam er pas in 1813, na de val van Napoleon. Een jaar later werd Nederland een constitutionele monarchie
wat is een constitutionele monarchie?
een koninkrijk met een grondwet
wat waren de gevolgen van een constitutionele monarchie?
In deze grondwet was elk revolutionair vuur echter gedoofd.
Koning Willem I kon niet als een absolute vorst zijn gang gaan, maar de grondwet verleende hem wel de soevereine macht.
Weliswaar werd er een parlementair stelsel ingevoerd in de vorm van een Staten-Generaal, maar daarin zat vooral de adel.
Van grondrechten voor de burgers was nauwelijks sprake, behalve dan vrijheid van godsdienst.
Wat gebeurde er in 1848, toen in heel Europa opnieuw felle revoluties waren uitgebroken?
Er werd onder leiding van het liberale Kamerlid Thorbecke de basis van onze latere rechtsstaat gelegd.
Vanaf welk moment werd de koning ‘onschendbaar’ en wat wilt dat zeggen?
Vanaf het moment dat de macht van de koning werd ingeperkt in de grondwet
dat wilt zeggen dat hij buiten het spel van de macht was gezegd
De ministers kregen de verantwoordelijkheid voor wetgeving en beleid
Hoe werden de grondrechten uitgebreid
De grondrechten werden uitgebreid met onder meer het recht op vereniging en vergadering
Wat was het censuskiesrecht
Directe verkiezingen van de Tweede Kamer vergrootten de democratie, al was het kiesrecht slechts voorbehouden aan een kleine groep mannelijke burgers die een bepaald bedrag aan belasting betaalden: het censuskiesrecht.
De staat had volgens Thorbecke maar één taak, wat was die taak?
de vrijheid van de burgers te dienen.
Hoe de burgers die vrijheid gebruikten en welk geluk zij nastreefden, was aan de individuele burgers zelf.
Wat waar mocht de staat zich niet niet mee bemoeien?
De staat mocht zich niet met het leven van de burgers bemoeien en moest zeker op levensbeschouwelijk terrein neutraal zijn.
Ook op economisch vlak moest de overheid afzijdig blijven.
Waar dacht Throbecke dat het concurrentiemechanisme van de brije markt voor zou zorgen? En wat moest de overheid daarvoor doen?
Thorbecke meende dat het concurrentiemechanisme van de vrije markt zou zorgen voor een rechtvaardige samenleving.
De overheid moest alleen de noodzakelijke voorwaarden realiseren voor economische groei, zoals het ontwikkelen van infrastructuur in de vorm van waterwegen en spoorwegen.
Waarom wordt de negentiende eeuwse staat ook wel een nachtwakersstaat genoemd
Omdat het toen een staat was die zich voornamelijk inzette voor bewaking van de veiligheid van de burgers
Waardoor ontstonden nieuwe sociale bewegingen?
Door toegekende grondrechten
Wat eiste de arbeidersbeweging op?
kiesrecht voor alle burgers, niet alleen voor mannelijke burgers die een bepaald bedrag aan belasting betaalden.
Wat ontstond er in de tweede helft van de negentiende eeuw? En hoe kwam dat?
In de tweede helft van de negentiende eeuw ontstond er een klassenstrijd vanwege uitbuiting van arbeiders, armoede en kindersterfte.
Ook de vrouwenbeweging beriep zich op de beginselen van de rechtsstaat.
Waar leidde de sociale onrust tot?
De sociale onrust leidde uiteindelijk tot wijzigingen in de grondwet.
De sociale onrust leidde uiteindelijk tot wijzigingen in de grondwet. Welke wijzigingen waren dat? En wanneer werd het algemen mannenkiesrecht in gevoerd? En het vrouwenkiesrecht
In 1917 werd het alge-mene mannenkiesrecht ingevoerd, in 1919 het vrouwenkiesrecht.
Verder kregen naast openbare scholen nu ook scholen op godsdienstige en levensbeschouwelijke grondslag geld van de overheid.
Wat deed de Duitse bezetting in de Tweede wereldoorlog met de grondrechten?
Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakte de Duitse bezetting een einde aan de grondrechten van de burgers.
Wat waren de gevolgen van dat in de Tweede Wereldoorlog de Duitse bezetting een einde aan de grondrechten van de burgers maakten?
Het recht op veiligheid en daarmee bescherming van het leven, dat in die tijd nog apart vermeld stond in de grondwet, werd op grote schaal geschonden.
Joden, Sinti en Roma, homoseksuelen, verstandelijk gehandicapten, communisten en verzetsstrijders werden in concentratiekampen vermoord.
Vrijheidsrechten zoals vrijheid van meningsuiting en drukpers en
vrijheid van vereniging en vergadering golden niet meer.
Burgers werden bij de minste verdenking afgeluisterd, bespioneerd en willekeurig opgepakt en vaak zonder vorm van proces ter dood veroodeeld of naar concentratiekampen gestuurd.
Wanneer trad de oude grondwet weer in werking
Vlak na de oorlog
