College 3 - Nietzsche Flashcards
(9 cards)
Waarom is Nietzsche relevant voor de filosofische antropologie?
twee redenen:
1) Nietzsche thematiseert twee ingrijpende veranderingsprocessen die een crisis veroorzaakt hebben in de (zelf)interpretatie en het (zelf)beeld van de westerse mens:
- Secularisatie
- Verwetenschappelijking van het mensbeeld
2) Kritiek op het moderne Katiaanse subject
- De mens als nicht festgestellte Tier (naturalisering)
Wat zijn de verschillen tussen het mensbeeld van Nietzsche en dat van Kant?
- Volgens Kant is er een essentieel verschil tussen mens en dier (dier = vernunftlos; mens = vernunft)
- Tevens kan de mens zich volgens Kant vervolmaken (ges. van de mensheid = vooruitgangsgeschiedenis)
- Volgens Nietzsche bestaat er geen essentieel verschil tussen mens en dier
- Nietzsche is verder ambivalent over de ontwikkeling van de menselijke soort
- -Enerzijds wijzen zijn ideeën over de Übermensch op een positieve toekomstvisie
- -Anderzijds heeft hij een sombere kijk en kritiek op de decadentie en het nihilisme van de moderne mens
Welk beeld schets Nietzsche over de gevolgen van “de dood van God”?
Nietzsche schets een ambivalent beeld van de gevolgen:
- Enerzijds is het een bevrijding van de christelijke leer met haar beperkte levenswijze, moraal en mensbeeld (de mens kan zichzelf opnieuw uitvinden)
- Anderzijds kan deze bevrijding zich ontwikkelen tot nihilisme ( de ontwaarding van alle waarden) > geen moraal richtsnoer
Wat bedoelt Nietzsche met de mens als nicht festgestellte Tier?
De mens is de (enige) soort die niet gedetermineerd is door specifieke instincten, dit is zowel een kracht als een zwakte:
- Het maakt de mens kwetsbaar
- Het kan met zichzelf experimenteren, zichzelf opnieuw uitvinden en zichzelf overstijgen
- Er is volgens Nietzsche dus geen essentieel onderscheid tussen mens en dier (alles wordt gedreven door een Wille zur Macht)
Hoe schets de Mul de ges. van de mens en wat is de drievoudige herkomst?
- Homo Sapiens 1.0: De vroege menssoort die afstammen van de Homo Heidelbergensis
- Homo Sapiens 2.0: onze fysiologische voorloper
- Homo Sapiens 2.1: d.m.v. agrarische revolutie
- Homo Sapiens 2.2: d.m.v. industriële revolutie
- Homo Sapiens 2.3: d.m.v. informationele revolutie
Drievoudig herkomst:
1) materiële herkomst: We zijn ontstaan uit atomen
2) organische herkomst: we delen fundamentele levenskenmerken met de rest van de levende natuur
3) bewustzijn: Die al bestond voor de huidige mens
Welke drie mogelijke toekomst scenario’s schets de Mul?
1) Neurotechnologische, extrahumanistische scenario: verbinding van onze breinen d.m.v. technologie (zwermgeest)
2) Biologische, transhumanistische scenario: biologische mensverbeteringen door bv. artificiële lichaamsdelen, waardoor er nieuwe menselijke soorten ontstaan
3) Post-humanistische, robotica scenario: de mens schept zijn opvolger in de vorm van kunstmatige levensvormen of robots
Wat is Nietzsche’s opvatting over de ascetische mens?
Nietzsche ziet ook hier beide perspectieven in:
- Enerzijds is het een kracht die het verzwakte leven conserveert en versterkt
- Anderzijds is het een ontkenning van de Wille zur Macht
Hoe beschouwt Nietzsche het bewustzijn?
- Nietzsche beschouwt het bewustzijn als in hoofdzaak overbodig, de mens is kwetsbaar en heeft daarom hulp en bescherming van zijn soortgenoten nodig. > Dit vereist bewustzijn van eigen noden en de mogelijkheid om die noden te articuleren
- Onbewust denken is volgens Nietzsche dan ook de regel.
- Dit maakt de mens tot een kudde dier dat niet in staat is het unieke, individuele en persoonlijke tot uitdrukking te brengen > omdat bewust, talig denken alleen het algemene tot uitdrukking kan brengen
Wat is dus Nietzsche’s antwoord op het moderne Kantiaanse subject?
- Nietzsche ondergraaft het hiërarchische/essentialistische dualisme met zijn evolutionaire/naturalistische perspectief, en daarmee ook de identificatie met de hogere functies (bewustzijn, geest) waardoor de mens zijn unieke positie verlaat.
- Verder verwerpt Nietzsche ook de universaliteit van het moderne subject. In plaats van gelijkwaardige Vernunftpersonen zijn we namelijke niet-gedetermineerde dieren die onderling verschillen, ongelijk zijn en zouden moet streven naar individualiteit en uniciteit.
