College 7 - Obsessief – compulsieve stoornis

Question 1

Obsessief - compulsieve stoornis (OCS/OCD)

Answer 1

1. je hebt dwanggedachten (obsessies)
2. je hebt dwanghandelingen (compulsies)

Question 2

Je hebt dwanggedachten

Answer 2

• terugkerende, nare, beangstigende ideeën/beelden/impulsen
• die angst of onrust oproepen,
• waaraan je je moeilijk kan onttrekken

Question 3

je hebt dwanghandelingen

Answer 3

• zich herhalende handelingen
• vaak met als doel angst of onrust weg te nemen

Question 4

Egosyntoon versus egodystoon

Answer 4

ervaar je iets alsof het van jou is of bij je hoort, of is het iets wat niet van jou komt maar het is wel in je hoofd

Question 5

Ocs leidt vaak tot…

Answer 5

vermijding, om dwanggedachten en handelingen te voorkomen

Question 6

Wanneer heb je het?

Answer 6

> 1 uur per dag aanzienlijk leed en interferentie met dagelijks leven

• geen gevolg van medicatie, drugs of lichamelijk ziekte

Question 7

Dimensies

Answer 7

1) smetvrees
2) agressie en verantwoordelijkheid
3) religieuze en seksuele obsessies
4) symmetrie, ordening, herhalen, tellen

Question 8

Voorbeelden van dwanggedachten

Answer 8

(gevaren, ziektes, viezigheid, symmetrie, religie, de dood, agressie)

• ‘’deze dingen maken me ziek’’
• ‘’er zal een ramp gebeuren’’
• ‘’anderen worden vies als ik naar ze kijk’’
• ‘’ik word dom als ik naar een geestelijk gehandicapte kijk’’
• ‘’als ik aan Hitler denk, verandert mijn persoonlijkheid’’

Question 9

Voorbeelden van intrusies

Answer 9

Intrusies: gedachten/beelden over akelige, gekke of gênante dingen

• ‘’ik wil mijn moeder vermoorden’’
• ‘’als ik die man een zetje geef, ligt hij zo op het spoor als de trein eraan komt’’
• Het stuur zomaar omgooien in de auto, terwijl je op de snelweg rijdt

Question 10

Thought action fusion (TAF) =

Answer 10

dat ik dit denk is het net zo erg als het doen of maakt de kans groter dat ik het doe

Question 11

Thought event fusion (TEF) =

Answer 11

dat ik dit denk maakt de kans groter dat het gebeurt

Question 12

Thought object fusion (TOF) =

Answer 12

dat ik dit denk, verandert dingen of gebeurtenissen

Question 13

OCS en verwante stoornissen

Answer 13

• Morfodysfore stoornis (Body Dysmorphic Disorder; BDD)
• Verzamelstoornis (Hoarding disorder)
• Haaruittrekstoornis (Trichotillomanie)
• Huidpulkstoornis (Exoriatiestoornis)
• OCS door middel/medicatie/somatische aandoening
• Andere gespecificeerde OCS of verwante stoornis
• Ongespecificeerde OCS of verwante stoornis

Question 14

Diagnostiek - instrumenten

Answer 14

• Screening
  o OCD schaal van Child Behavior Checklist (CBCL)/ Youth Self-report (YSR)
  o Short OCD Screener
• Verdiepende diagnostiek
  o Children’s Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale (CY-BOCS)
  o Klinisch interview (SCID-5 Junior of K-SADS)

Question 15

Diagnostiek - differentiële diagnostiek

Answer 15

• tics
• depressie
• autisme
• eetstoornis
• schizofrenie

Question 16

Tics/ syndroom van Gilles de la Tourette

Answer 16

Verschil dwang en tics:
- intentie van gedrag
- dwanghandeling heeft als doel angst reduceren, te zien als noodzakelijk kwaad om angst te bestrijden
- tics verminderen urge/sensatie

genetisch verwantschap verondersteld tussen dwang en tics

Question 17

Depressie

Answer 17

• depressie vaak secundair aan dwang
• gedachten bij depressie: schuld, mislukken, waardeloos voelen, egosyntoon, niet neutraliseren

Question 18

Autisme

Answer 18

Verschil dwang en rituelen/stereotypen
- rituelen zijn egosyntoon
- geen angst als aanleidingen, meer controle hebben over je wereld

OCS kan comorbide zijn aan autisme

Question 19

Eetstoornis

Answer 19

• dwangmatige gedachten of rituelen egosyntoon
• beperkt tot eten of lichaamsomvang

Geen OCS bij alleen eten als thema

Question 20

Schizofrenie

Answer 20

• dwangrituelen vreemd/bizar, bijzondere gevolgtrekkingen, maar ook weinig egodystoon
• realiteitstoetsing, denkstoornissen (inhoudelijk of formeel)
• iemand met een psychose denkt dat het écht waar is

Question 21

Prevalentie

Answer 21

2-3% alle leeftijden
0.5-2% kinderen en jongeren

start in jeugd bij 30-70% vd volwassenen

gemiddelde aanvangsleeftijd dwang ong 10 jaar

iets meer vrouwen dan mannen, maar iets meer jongens dan meisjes

age of onset bij jongens vroeger

Question 22

Comorbiditeit

Answer 22

80-90% heeft ook een andere psychische stoornis

-50-60% angststoornis
-tot 60% tics
-25-60% depressie
-25% adhd
-5-10% ass
-10% eetstoornis

Question 23

Etiologie
40% genetische factoren en 51% door niet-gedeelde omgevingsfactoren

Answer 23

• Brein
  o Meer activiteit in neurale netwerken voor affectieve en gewoontevormingsprocessen
  o Minder activiteit in neurale netwerken voor cognitieve controle
• Omgeving
  o Geen bewijs voor ouders, gezinsproblemen, trauma’s
  o Wel aanleidingen: toegenomen verantwoordelijkheid, informatie over gevaren (asbest, vogelgriep), puberteit

Question 24

2 psychologische verklaringsmodellen

Answer 24

• 2 fase model
• cognitief model

Question 25

2 fase model

Answer 25

Klassieke conditionering: angst ontstaat na gebeurtenis, koppeling van prikkels aan angst  geen bewijs Operante conditionering: angst/ dwang blijft in stand door bekrachtiging (dat dwanghandeling helpt) > wel bewijs Maar waarom steeds meer dwanghandelingen nodig? En hoe ontstaat het?

Question 26

Cognitief model

Answer 26

* Betekenisgeving/interpretatie van normale intrusies > cognitieve therapie * Herhalen van handelingen, geeft meer onzekerheid > exposure met responspreventie Oude associatie onderdrukken door leren van nieuwe verwachting

Question 27

Behandeling

Answer 27

- Cognitieve gedragstherapie o Gedrag > exposure met responspreventie o Gedachten > cognitieve therapie - Ouderbegeleiding - Medicatie protocol bedwing je dwang

Question 28

Behandeling van de jeugdige

Answer 28

* Uitleg (psycho-educatie): geen ‘’gekte’’, schema van dwang * Rationale van de behandeling * Inventarisatie klachten * Huiswerkopdrachten of oefeningen - Aandacht voor hoe kind over dwang en aanleiding denkt - Begrip van het waarom van behandeling! - Jonge kinderen: uitdagen door middel van spelletjes

Question 29

Behandeling met betrekking tot de ouders

Answer 29

* Zijn altijd betrokken bij dwangproblematiek o Geen oorzaak, maar hebben invloed op blijven ontstaan o Gezinsproblemen als gevolg van dwang * Uitleg (psycho-educatie) over OCS en rol van andere gezinsleden * Gevolgen van dwang * Betrokkenheid bij behandeling: hulp bij exposure SPACE: supportive parenting for anxious child emotions

Question 30

Behandeling: CGT gedrag >

Answer 30

exposure met responspreventie - Geleidelijk afbouwen van dwanghandelingen/rituelen - Grote kans op vermijding, maar juist wel exposure

Question 31

Gedachten >

Answer 31

cognities veranderen - Helpende gedachten - Obsessie nuanceren (hoe vaak is er een ongeluk op het kruispunt, en hoe groot is de kans dat het door een tak komt, en hoe groot is de kans dat hij dan dood gaat, en welke invloed heb ik dan?) - Interpretatie/betekenisgeving uitdagen

Question 32

exposure met responspreventie:

Answer 32

- Precieze omschrijving van alle dwanghandelingen - Gradaties in ernst, hiërarchie in handelingen duidelijk hebbe o Controleren deur is belangrijker dan raam o Bus is viezer dan trein - Stap voor stap staken Parallel bezig zijn met hanteren van de angst/spanning die exposure geeft * Aandacht weg van gedachten verschuiven * Ontspanningsoefeningen

Question 33

technieken voor jeugdigen die overtuigd zijn van hun gelijk:

Answer 33

- Tegenargumenten bedenken/noteren - Anderen vragen hoe die er tegenaan kijken - Geloofwaardigheid van eigen en alternatieve gedachten

Question 34

Technieken voor jeugdigen die bereid zijn gedachten kritisch te bekijken:

Answer 34

* Voor en tegen: argumenten waarom dwang wel of niet nodig is * Onderzoek: verzamelen van informatie * Risicoprofiel: kansberekening (kans per stap) * Nuanceren: smoezelig vs vies

Question 35

Technieken wanneer gedachten hardnekkig blijven bestaan:

Answer 35

* Anders omgaan met gedachten: afstand nemen, gedachten externaliseren * Beelden veranderen: exposure aan beelden en vervangen door prettige beelden (+ betekenis) * Nuttige straf: registratie van dwanggedachten of voor elke dwanghandeling geld sparen

Question 36

Technieken bij dwanggedachten en angsten voor gebeurtenissen die niet zo erg zijn:

Answer 36

- Stel dat? Hoe groot is de kans? Hoe erg is dat dan? Wat kan ik dan doen? - Gedragsexperiment: wat gebeurt erbij niet uitvoeren van ritueel of verminderen van ritueel?

Question 37

Ocs=

Answer 37

de nggedachten (o