Deel A02 K/NL Flashcards

(207 cards)

1
Q
A

Wanneer heb je tijd?
(of: Wanneer ben je vrij?)
你幾時得閒呀?
nei5 gei2 si4 dak1 haan4 aa3?

🧩 Woord voor woord uitleg:

你 (nei5) = jij / je
幾時 (gei2 si4) = wanneer
- 幾 (gei2) = hoeveel
- 時 (si4) = tijd
得閒 (dak1 haan4) = vrij zijn / tijd hebben
- 得 (dak1) = kunnen / beschikbaar zijn
- 閒 (haan4) = vrij / niet bezig
呀 (aa3) = zinsfinale partikel (vriendelijke vraagtoon)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q
A

Volgende week, hoor.
(of: Volgende week dan.)
下個禮拜吖。
haa6 go3 lai5 baai3 aa1

🧩 Woord voor woord uitleg:

下 (haa6) = volgend / onder
個 (go3) = maatwoord voor algemene dingen (hier: een tijdsperiode/week)
禮拜 (lai5 baai3) = week
→ alternatief voor 星期 (sing1 kei4), vooral in spreektaal
吖 (aa1) = zinsfinale partikel met vriendelijke, informele toon

📏 Maatwoord(en):

✔️ 個 (go3) is hier het maatwoord voor tijdseenheden zoals:
一個鐘 (jat1 go3 zung1) = één uur
下個月 (haa6 go3 jyut6) = volgende maand
上個禮拜 (soeng6 go3 lai5 baai3) = vorige week

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q
A

Zaterdag?
(of: Bedoel je zaterdag? / Zullen we zaterdag? — afhankelijk van intonatie en context)
禮拜六?
lai5 baai3 luk6?

🧩 Woord voor woord uitleg:

禮拜 (lai5 baai3) = week / “dag van de week”
→ Alternatief voor 星期 (sing1 kei4), vooral in spreektaal
六 (luk6) = zes → zaterdag (dag 6 van de week in Chinese telling)

📏 Maatwoord(en):
Geen maatwoord nodig — dagen van de week worden zonder maatwoord genoemd.

📝 Opmerkingen over gebruik en stijl:

🔸 1. 禮拜 + cijfer = dag van de week
禮拜日 / 禮拜天 = zondag (lai5 baai3 jat6 / tin1)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q
A

Als je me 5 dollar geeft, is het goed.
(Of informeel: Geef me 5 dollar en dan is het in orde.)
俾五蚊我就得喇。
bei2 ng5 man1 ngo5 zau6 dak1 laa3

🧩 Woord voor woord uitleg:

俾 (bei2) = geven
五蚊 (ng5 man1) = vijf dollar
- 五 (ng5) = vijf
- 蚊 (man1) = dollar (informeel voor HKD)
我 (ngo5) = mij / aan mij
就 (zau6) = dan / meteen / dus
得 (dak1) = oké / het is goed / akkoord
喇 (laa3) = zinsfinale partikel dat afronding of bevestiging uitdrukt
→ maakt de zin vriendelijk en informeel

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q
A

Mijn dochter is zes jaar oud.
我個女六歲。
ngo5 go3 neoi5 luk6 seoi3

🧩 Woord voor woord uitleg:

我 (ngo5) = ik / mijn
個 (go3) = maatwoord voor mensen en algemene dingen
女 (neoi5) = dochter (in spreektaal; letterlijk “vrouwelijk persoon”)
In spreektaal-Kantonees betekent 我個女 = mijn dochter
六 (luk6) = zes
歲 (seoi3) = jaar oud (leeftijdsmaatwoord)

📏 Maatwoord(en):

✔️ 個 (go3) = maatwoord voor personen (zoals 女 = dochter)
我個女 = mijn dochter

✔️ 歲 (seoi3) = maatwoord voor leeftijd
六歲 = zes jaar oud

📝 Opmerkingen over de zinsconstructie:

Leeftijd zonder koppelwerkwoord
In het Kantonees wordt “is” (係 hai6) vaak weggelaten in korte zinnen over leeftijd
→ Dus:
我個女六歲。✅

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q
A

Wanneer begint de voetbalwedstrijd?
足球比賽幾時開始?
zuk1 kau4 bei2 coi3 gei2 si4 hoi1 ci2?

🧩 Woord voor woord uitleg:

足球 (zuk1 kau4) = voetbal
- 足 (zuk1) = voet
- 球 (kau4) = bal
比賽 (bei2 coi3) = wedstrijd / competitie
幾時 (gei2 si4) = wanneer
- 幾 (gei2) = hoeveel / hoe
- 時 (si4) = tijd
開始 (hoi1 ci2) = beginnen / starten

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q
A

🧩 Woord voor woord uitleg:

你 (nei5) = jij
幾時 (gei2 si4) = wanneer
- 幾 (gei2) = hoe veel
- 時 (si4) = tijd
到 (dou3) = aankomen / arriveren / er zijn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q
A

Mark is meestal ‘s ochtends vrij.
(of: Mark is doorgaans beschikbaar in de ochtend.)
MARK 通常上晝都得閒。
mark1 tung1 soeng4 soeng6 zau3 dou1 dak1 haan4

🧩 Woord voor woord uitleg:

MARK (mark1) = eigennaam (hoofdletters worden behouden)
通常 (tung1 soeng4) = gewoonlijk / meestal
上晝 (soeng6 zau3) = ochtend (ongeveer vóór 12 uur)
都 (dou1) = ook / zelfs / in dit geval: altijd (binnen een patroon)
得閒 (dak1 haan4) = vrij zijn / beschikbaar zijn
- 得 (dak1) = kunnen / beschikbaar zijn
- 閒 (haan4) = vrije tijd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q
A

Als ik tijd heb, ga ik naar de boekwinkel.
(of: Wanneer ik vrij ben, ga ik naar de boekwinkel.)
我得閒就去書店。
ngo5 dak1 haan4 zau6 heoi3 syu1 dim3

🧩 Woord voor woord uitleg:

我 (ngo5) = ik
得閒 (dak1 haan4) = vrij zijn / tijd hebben
就 (zau6) = dan / dus / zodra
去 (heoi3) = gaan
書店 (syu1 dim3) = boekwinkel
- 書 (syu1) = boek
- 店 (dim3) = winkel

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q
A

Als ik vrij ben, ga ik een ritje maken.
(of: Bij gelegenheid ga ik een stukje rijden. / Wanneer ik tijd heb, ga ik uitwaaien.)
得閒去兜風。
dak1 haan4 heoi3 dau1 fung1

🧩 Woord voor woord uitleg:

得閒 (dak1 haan4) = vrij zijn / tijd hebben
去 (heoi3) = gaan
兜風 (dau1 fung1) = een ritje maken / uitwaaien / rondrijden
- 兜 (dau1) = ronddraaien / een rondje maken
- 風 (fung1) = wind
→ 兜風 betekent letterlijk: “de wind opzoeken”, en figuurlijk: lekker een ritje maken met de auto/scooter/motor om te ontspannen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q
A

De volgende persoon
下個人
haa6 go3 jan4

🧩 Woord voor woord uitleg:

下 (haa6) = volgende / na
個 (go3) = maatwoord voor personen en algemene dingen
人 (jan4) = persoon / mens
→ Samen: 下個人 (haa6 go3 jan4) = de volgende persoon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q
A

Vorige week
上個禮拜
soeng6 go3 lai5 baai3

🧩 Woord voor woord uitleg:

上 (soeng6) = vorige / boven
個 (go3) = maatwoord voor tijdsperiodes (zoals week, maand, dag)
禮拜 (lai5 baai3) = week (spreektaalvorm)
→ alternatief voor 星期 (sing1 kei4)
→ Samen: 上個禮拜 (soeng6 go3 lai5 baai3) = vorige week

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q
A

Eén week heeft zeven dagen.
一個星期有七日。
jat1 go3 sing1 kei4 jau5 cat1 jat6

🧩 Woord voor woord uitleg:

一 (jat1) = één
個 (go3) = maatwoord voor tijdseenheden zoals weken, maanden, enz.
星期 (sing1 kei4) = week
有 (jau5) = hebben / bevatten
七 (cat1) = zeven
日 (jat6) = dag

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q
A

Afgelopen zaterdag
(of letterlijk: vorige week zaterdag)
上個禮拜六
soeng6 go3 lai5 baai3 luk6

🧩 Woord voor woord uitleg:

上 (soeng6) = vorige
個 (go3) = maatwoord voor tijdseenheden zoals weken, maanden
禮拜 (lai5 baai3) = week
六 (luk6) = zes → zaterdag (dag 6 van de Chinese weektelling)
→ Samen: 上個禮拜六 = vorige zaterdag / afgelopen zaterdag

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q
A

Volgende zondag
下個禮拜日
haa6 go3 lai5 baai3 jat6

🧩 Woord voor woord uitleg:

下 (haa6) = volgende
個 (go3) = maatwoord voor tijdseenheden zoals weken en maanden
禮拜 (lai5 baai3) = week (in spreektaal; alternatief voor 星期)
日 (jat6) = dag → zondag in dit geval

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q
A

Plek nummer twee
(of: Plaats twee / Positie 2 – afhankelijk van context)
二號位
ji6 hou6 wai2

🧩 Woord voor woord uitleg:

二 (ji6) = twee
號 (hou6) = nummer
位 (wai2) = plaats / positie / zitplaats / standplaats
→ Samen: 二號位 (ji6 hou6 wai2) = nummer 2 positie / plaats

📏 Maatwoord(en):

In deze zin zit geen apart maatwoord zoals 個, omdat:
號 (hou6) + 位 (wai2) samen als vaste naam of aanduiding functioneren (bijv. stoelnummer, parkeervak, wachtrijpositie)

📝 Opmerkingen over gebruik en context:

Mogelijke betekenissen afhankelijk van context:
Context Betekenis van「二號位」
Restaurant: tafel of zitplek nr. 2
Wachtkamer: tweede positie in de rij
Vliegtuig / bus: stoel 2
Parkeerplaats: parkeerplek nr. 2
Sport / rangorde: tweede plaats / runner-up

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q
A

Driehonderd mensen
三百人
saam1 baak3 jan4

🧩 Woord voor woord uitleg:

三 (saam1) = drie
百 (baak3) = honderd
人 (jan4) = mensen / personen
→ 三百人 (saam1 baak3 jan4) = 300 mensen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q
A

Hij/Zij heeft drie kinderen.
佢有三個細路。
keoi5 jau5 saam1 go3 sai3 lou6

🧩 Woord voor woord uitleg:

佢 (keoi5) = hij / zij
有 (jau5) = hebben
三 (saam1) = drie
個 (go3) = maatwoord voor mensen en algemene dingen
細路 (sai3 lou6) = kind / kinderen
- 細 (sai3) = klein
- 路 (lou6) = weg (maar in deze samenstelling een klassiek deel van het woord voor ‘kind’ in Kantonees)
→ 三個細路 = drie kinderen

📏 Maatwoord(en):

✔️ 個 (go3) = maatwoord voor 細路 (kinderen)
→ Standaard en meest gebruikte maatwoord voor personen en dingen in het Kantonees

📝 Opmerkingen over gebruik:

🔸 1. 細路 (sai3 lou6)
Spreektaalwoord voor kind in het Kantonees
Neutraal en veelgebruikt

In schrijftaal of formeel:
兒童 (ji4 tung4) = kind (formeel)
小朋友 (siu2 pang4 jau5) = kind (vriendelijk, beleefd)

🔸 2. Alternatief voor de zin:
佢有三個小朋友。
(keoi5 jau5 saam1 go3 siu2 pang4 jau5)
= Hij/Zij heeft drie kinderen (vriendelijker toon)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q
A

Wanneer gaan we (weg)?
我哋幾時走?
ngo5 dei6 gei2 si4 zau2?

🧩 Woord voor woord uitleg:

我哋 (ngo5 dei6) = wij / we
幾時 (gei2 si4) = wanneer
走 (zau2) = weggaan / vertrekken / lopen
→ 我哋幾時走? = Wanneer gaan wij weg?

🧠 Belangrijk nuanceverschil:

走 (zau2) → focus op weggaan van hier
去 (heoi3) → focus op ergens naartoe gaan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q
A

Wat is jouw telefoonnummer?
你電話幾多號呀?
nei5 din6 waa2 gei2 do1 hou6 aa3?

🧩 Woord voor woord uitleg:

你 (nei5) = jij
電話 (din6 waa2) = telefoon / telefoonnummer
幾多 (gei2 do1) = hoeveel / wat (in context van getallen)
號 (hou6) = nummer
呀 (aa3) = zinsfinale partikel (maakt de vraag vriendelijker)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q
A

Ik heb geen telefoon.
我冇電話。
ngo5 mou5 din6 waa2

🧩 Woord voor woord uitleg:

我 (ngo5) = ik
冇 (mou5) = niet hebben (negatie van 有 (jau5))
電話 (din6 waa2) = telefoon (kan betekenen: toestel of telefoonnummer)
→ 我冇電話 = Ik heb geen telefoon (of: ik heb geen telefoonnummer)

📏 Maatwoord(en):

➡️ Geen maatwoord in deze zin.
Als je zou willen zeggen “ik heb geen mobiele telefoon”, zou je kunnen zeggen:
我冇部手機。
(ngo5 mou5 bou6 sau2 gei1)
= Ik heb geen mobiel

✔️ 部 (bou6) = maatwoord voor apparaten zoals telefoons

📝 Opmerkingen:

🔸 1. 電話 (din6 waa2) =
Afhankelijk van context kan het betekenen:

het toestel (telefoonapparaat)
het nummer (telefoonnummer)
het concept van telefoneren

Bijv.:

我打電話俾你。
(ngo5 daa2 din6 waa2 bei2 nei5)
= Ik bel je

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q
A

Hij/Zij woont op de achtste verdieping.
佢住喺八樓。
keoi5 zyu6 hai2 baat3 lau4

🧩 Woord voor woord uitleg:

佢 (keoi5) = hij / zij
住 (zyu6) = wonen / verblijven
喺 (hai2) = zich bevinden op / in (plaatsaanduiding)
八 (baat3) = acht
樓 (lau4) = verdieping / gebouw / flat

📝 Opmerkingen over de zinsstructuur:

🔸 1. Over 樓 (lau4)
Kan zowel een verdieping als een gebouw betekenen, afhankelijk van context
In Hongkongse context betekent het meestal: verdieping van een gebouw

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q
A

Zijn/Haar vader kwam in 1989 naar Amerika.
佢爸爸一九八九年嚟美國。
keoi5 baa4 baa1 jat1 gau2 baat3 gau2 nin4 lai4 mei5 gwok3

🧩 Woord voor woord uitleg:

佢 (keoi5) = hij / zij
爸爸 (baa4 baa1) = vader (informeel, spreektaal)
一九八九年 (jat1 gau2 baat3 gau2 nin4) = jaar 1989
一 (1), 九 (9), 八 (8), 九 (9), 年 = jaar
嚟 (lai4) = komen
美國 (mei5 gwok3) = Verenigde Staten / Amerika

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q
A

Bel mij.
(of letterlijk: een telefoontje aan mij geven)
打俾我
daa2 bei2 ngo5

🧩 Woord voor woord uitleg:

打 (daa2) = slaan / indrukken / kiezen (hier: bellen)
俾 (bei2) = aan / voor (iemand iets geven → in deze context: aan mij)
我 (ngo5) = ik / mij
→ 打俾我 = bel mij
(literally: “doen/bellen aan mij”)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Die persoon is aan het bellen. 那人正在打電話。 naa5 jan4 zing3 zoi6 daa2 din6 waa2 ## Footnote 🧩 Woord voor woord uitleg: 那 (naa5) = die / dat 人 (jan4) = persoon / mens 正在 (zing3 zoi6) = bezig zijn met / aan het … zijn (duurvorm / continu aspect) 打 (daa2) = bellen (letterlijk: slaan, drukken – hier: een telefoongesprek voeren) 電話 (din6 waa2) = telefoon / telefoongesprek → 那人正在打電話 = Die persoon is aan het telefoneren 📝 Opmerkingen over de zinsconstructie: 🔸 1. 正在 (zing3 zoi6) Geeft aan dat een actie op dit moment aan de gang is Alternatief in spreektaal: gewoon 緊 (gan2) achter het werkwoord 嗰個人打緊電話。 = Die persoon is aan het bellen (spreektaalversie) 🔸 2. 那人 vs 嗰個人 那人 (naa5 jan4) = formeel of schrijftaal (Mandarijn-beïnvloed) 嗰個人 (go2 go3 jan4) = typisch Kantonees spreektaalgebruik 🗣️ Spreektaalalternatief: 嗰個人打緊電話。 (go2 go3 jan4 daa2 gan2 din6 waa2) = Die persoon is aan het bellen.
26
Draadloze telefoon (of: cordless phone in het Engels) 無線電話 mou4 sin3 din6 waa2 ## Footnote 🧩 Woord voor woord uitleg: 無 (mou4) = geen / zonder 線 (sin3) = draad / kabel 電話 (din6 waa2) = telefoon
27
Tijdens het werk moet je niet bellen. (of letterlijk: Naar werk gaan, niet bellen.) 返工唔好傾電話。 faan1 gung1 m4 hou2 king1 din6 waa2 ## Footnote 🧩 Woord voor woord uitleg: 返工 (faan1 gung1) = naar het werk gaan / werken - 返 (faan1) = teruggaan - 工 (gung1) = werk → Samen: werken / aan het werk zijn 唔好 (m4 hou2) = niet moeten / liever niet doen - 唔 (m4) = niet - 好 (hou2) = goed → samen: liever niet / moet je niet 傾電話 (king1 din6 waa2) = telefoneren / praten aan de telefoon - 傾 (king1) = praten / converseren - 電話 (din6 waa2) = telefoon
28
Heb je mijn telefoonnummer? (of afhankelijk van context: Heb je mijn telefoontje gemist? / Heb je een bericht van/voor mij ontvangen?) 有冇我電話? jau5 mou5 ngo5 din6 waa2? ## Footnote 🧩 Woord voor woord uitleg: 有 (jau5) = hebben 冇 (mou5) = niet hebben → 有冇 = heb je...? (vraagvorm van "hebben of niet") 我 (ngo5) = ik / mijn 電話 (din6 waa2) = telefoon / telefoontje / telefoonnummer → Letterlijk: Hebben niet hebben mijn telefoon? → Idiomatisch: Heb je mijn telefoonnummer?
29
Ik wil een nieuwe mobiele telefoon kopen. 我想買部新手機。 ngo5 soeng2 maai5 bou6 san1 sau2 gei1 ## Footnote 🧩 Woord voor woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 想 (soeng2) = willen / van plan zijn 買 (maai5) = kopen 部 (bou6) = maatwoord voor machines / apparaten 新 (san1) = nieuw 手機 (sau2 gei1) = mobiele telefoon - 手 (sau2) = hand - 機 (gei1) = apparaat / machine
30
Mag ik jouw telefoonnummer? (Letterlijk: Kan je mij jouw telefoonnummer geven?) 可唔可以俾我你個電話號碼? ho2 m4 ho2 ji5 bei2 ngo5 nei5 go3 din6 waa2 hou6 maa5? ## Footnote 🧩 Woord voor woord uitleg: 可唔可以 (ho2 m4 ho2 ji5) = kan of niet kan / mag ik...? 俾 (bei2) = geven 我 (ngo5) = mij 你 (nei5) = jij 個 (go3) = maatwoord voor dingen 電話號碼 (din6 waa2 hou6 maa5) = telefoonnummer - 電話 = telefoon - 號碼 = nummer
31
Wat is jouw telefoonnummer? 你電話號碼幾多? nei5 din6 waa2 hou6 maa5 gei2 do1? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 你 (nei5) = jij 電話 (din6 waa2) = telefoon 號碼 (hou6 maa5) = nummer 幾多 (gei2 do1) = hoeveel
32
Ik ga naar huis. 我返屋企喇。 ngo5 faan1 uk1 kei2 laa3. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 返 (faan1) = teruggaan / gaan naar 屋企 (uk1 kei2) = huis, thuis 喇 (laa3) = zinsfinale partikel dat aangeeft dat een actie zojuist gebeurt of op het punt staat te gebeuren (vergelijkbaar met "nu", "oké", of een subtiele aankondiging) ➤ Opmerking: “返屋企” (faan1 uk1 kei2) is een vaste uitdrukking in het Kantonees en betekent "naar huis gaan", waarbij “返” letterlijk “terugkeren” betekent en “屋企” een informele term is voor "thuis".
33
Hoeveel mensen zijn het in totaal? (Of: "Hoeveel mensen zijn er in totaal?" – afhankelijk van de context) 總共幾多人啊? zung2 gung6 gei2 do1 jan4 aa3? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 總共 (zung2 gung6) = in totaal 幾多 (gei2 do1) = hoeveel 人 (jan4) = mensen 啊 (aa3) = zinsfinale partikel (hier gebruikt om een vraag vriendelijker of minder direct te maken)
34
Deze rok kost 470 dollar (HKD). 呢條裙四百七十蚊。 ni1 tiu4 kwan4 sei3 baak3 cat1 sap6 man1. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 呢 (ni1) = deze 條 (tiu4) = maatwoord voor lange, smalle dingen (zoals rokken, vissen, straten) 裙 (kwan4) = rok 四百 (sei3 baak3) = vierhonderd 七十 (cat1 sap6) = zeventig 蚊 (man1) = dollar (informele manier om HKD aan te duiden) Maatwoord(en): 條 (tiu4) = maatwoord voor lange, dunne of smalle objecten → hier gebruikt voor 裙 (rok)
35
Zullen we samen een film kijken? (of: Gaan we samen een film kijken?) 一齊睇戲吖? jat1 cai4 tai2 hei3 aa1? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 一齊 (jat1 cai4) = samen 睇 (tai2) = kijken 戲 (hei3) = film, toneelstuk 吖 (aa1) = zinsfinale partikel, geeft een lichte, vriendelijke of uitnodigende toon aan een vraag Maatwoord(en): Er is geen maatwoord in deze zin. Bij het werkwoord 睇戲 (tai2 hei3) – "film kijken" – wordt doorgaans geen maatwoord gebruikt, tenzij men een specifiek aantal films bedoelt (bv. 一套戲, jat1 tou3 hei3 = één film).
36
Welke film? (of: Wat voor film?) 咩戲呀? me1 hei3 aa3? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 咩 (me1) = wat voor / welke (informeel vraagwoord, typisch Kantonees) 戲 (hei3) = film, toneelstuk 呀 (aa3) = zinsfinale partikel (neutrale vraagtoon, soms ook gebruikt om mild verbaasd of nieuwsgierig te klinken) Maatwoord(en): Er is geen maatwoord in deze zin. ➤ Als je het preciezer zou formuleren (bv. "Welke film [exact]?"), zou je kunnen zeggen: 咩套戲呀? (me1 tou3 hei3 aa3?) waarbij 套 (tou3) het maatwoord is voor films, toneelstukken, enz.
37
Ik wil alcohol drinken. (of: Ik heb zin om alcohol te drinken.) 我想飲酒。 ngo5 soeng2 jam2 zau2. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 想 (soeng2) = willen / zin hebben om 飲 (jam2) = drinken 酒 (zau2) = alcohol (algemeen woord voor alcoholische dranken zoals wijn, bier, sterke drank) Maatwoord(en): Er zit geen maatwoord in deze zin. ➤ Als je naar een specifieke hoeveelheid alcohol zou verwijzen, zou je bijvoorbeeld kunnen zeggen: 一杯酒 (jat1 bui1 zau2) = een glas alcohol → 杯 (bui1) is dan het maatwoord voor drankjes in een beker/glas. Bijzondere opmerkingen: 想 (soeng2) wordt vaak gebruikt om verlangen, wens of intentie uit te drukken. In tegenstelling tot 要 (jiu3), dat ook “willen” kan betekenen, is 想 zachter en minder direct. ➤ 我想飲酒 (ngo5 soeng2 jam2 zau2) = Ik wil drinken (misschien, als idee) ➤ 我要飲酒 (ngo5 jiu3 jam2 zau2) = Ik ga drinken / ik moet drinken (sterkere wil) 酒 (zau2) verwijst niet naar een specifieke drank, maar betekent algemeen “alcohol”. In context kan het bier, wijn of sterke drank betekenen.
38
Mannen houden niet van winkelen. (of letterlijk: Mannen houden niet van op straat lopen.) 男人唔鍾意行街。 naam4 jan4 m4 zung1 ji3 haang4 gaai1. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 男人 (naam4 jan4) = man(nen) 唔 (m4) = niet 鍾意 (zung1 ji3) = leuk vinden / houden van 行 (haang4) = lopen 街 (gaai1) = straat ➤ 行街 (haang4 gaai1) is een vaste uitdrukking in het Kantonees die betekent: winkelen / rondlopen door de stad (meestal met een recreatief doel)
39
Vanavond gaan (we) naar een restaurant om te eten. (Let op: het onderwerp is impliciet, meestal "ik" of "wij" in gesproken Kantonees.) 今晚去餐廳食飯。 gam1 maan5 heoi3 caan1 teng1 sik6 faan6. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 今晚 (gam1 maan5) = vanavond 去 (heoi3) = gaan 餐廳 (caan1 teng1) = restaurant 食 (sik6) = eten (werkwoord) 飯 (faan6) = rijst / maaltijd ➤ 食飯 (sik6 faan6) is een vaste combinatie en betekent "een maaltijd eten", niet per se letterlijk rijst eten. ➤ Deze zin is typisch voor gesproken Kantonees, waarin het onderwerp ("我" = ik of "我哋" = wij) vaak wordt weggelaten als het uit de context duidelijk is. Maatwoord(en): Er is geen maatwoord in deze zin. ➤ Als je specifieker zou zijn, bv. “een restaurant”, dan zou je kunnen zeggen: 去一間餐廳食飯 (heoi3 jat1 gaan1 caan1 teng1 sik6 faan6) → 間 (gaan1) is het maatwoord voor gebouwen of kamers, dus ook voor 餐廳 (restaurant).
40
Ik ga dim sum eten met opa. (Letterlijk: Ik ga thee drinken met opa – maar in Kantonees betekent "飲茶" meestal "dim sum eten"). 我同爺爺去飲茶。 ngo5 tung4 je4 je4 heoi3 jam2 caa4. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 同 (tung4) = met 爺爺 (je4 je4) = opa (vader van je vader) 去 (heoi3) = gaan 飲 (jam2) = drinken 茶 (caa4) = thee ➤ 飲茶 (jam2 caa4) is een vaste uitdrukking in het Kantonees die betekent "dim sum eten", meestal in de ochtend of vroege middag in een theehuis (茶樓). Het is een culturele activiteit waarbij men kleine gerechtjes eet en thee drinkt. Maatwoord(en): Er is geen expliciet maatwoord in deze zin. ➤ Als je het preciezer wil maken, bv. “met één opa”, zou je kunnen zeggen: 我同一位爺爺去飲茶。 (ngo5 tung4 jat1 wai2 je4 je4 heoi3 jam2 caa4) → 位 (wai2) is het beleefde maatwoord voor personen. Bijzondere opmerkingen: 同 (tung4) is een veelgebruikte prepositie in Kantonees die "met" betekent. In standaard Chinees zou je vaak 跟 (gan1) of 和 (wo4) gebruiken. 去飲茶 (heoi3 jam2 caa4) is een typische, cultureel geladen activiteit. Deze uitdrukking impliceert meer dan alleen thee drinken: het gaat om sociale tijd met familie, het eten van dim sum, en genieten van de sfeer in het theehuis.
41
Laten we vanavond iets gaan drinken! (of: Vanavond gaan we iets drinken!) 今晚去飲嘢啦! gam1 maan5 heoi3 jam2 je5 laa1! ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 今晚 (gam1 maan5) = vanavond 去 (heoi3) = gaan 飲 (jam2) = drinken 嘢 (je5) = ding, iets → in deze context: “iets (om te drinken)” 啦 (laa1) = zinsfinale partikel dat aandringt op actie of enthousiasme weergeeft (vergelijkbaar met: "kom op!", "laten we...") ➤ 飲嘢 (jam2 je5) is een veelgebruikte informele uitdrukking in Kantonees die betekent: iets gaan drinken, meestal alcoholisch maar kan ook informeel iets niet-alcoholisch zijn, afhankelijk van context. Maatwoord(en): Er is geen maatwoord in deze zin. ➤ 嘢 (je5) is een vaag, verzamelwoord voor “iets/ding”, en vervangt het concrete object. Het is typisch informeel en vervangt een zelfstandig naamwoord + maatwoord in gesproken taal. Bijzondere opmerkingen: **啦 (laa1) drukt aanmoediging, suggestie of aandrang uit. Het geeft een positieve, spontane of gezellige toon aan de zin:** **➤ Zonder "啦": 只是 een feit** **➤ Met "啦": een aanmoediging of voorstel – “Kom, laten we!”** Onderwerp ("ik" of "wij") wordt hier weggelaten, wat typisch is in gesproken Kantonees. De spreker en toehoorder begrijpen wie er bedoeld wordt uit context.
42
Meisjes houden van winkelen. (Letterlijk: Meisjes vinden het leuk om dingen te kopen.) 女仔鍾意買嘢。 neoi5 zai2 zung1 ji3 maai5 je5. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 女仔 (neoi5 zai2) = meisje(s) 鍾意 (zung1 ji3) = leuk vinden / houden van 買 (maai5) = kopen 嘢 (je5) = dingen / spullen (informeel, algemene aanduiding van "iets") ➤ 買嘢 (maai5 je5) is een informele en vaste uitdrukking in het Kantonees die betekent: winkelen / shoppen. ➤ Hoewel 嘢 (je5) letterlijk "ding" betekent, verwijst het hier idiomatisch naar het algemene idee van "spullen kopen", zonder specificatie. Maatwoord(en): Er is geen maatwoord in deze zin. ➤ Het woord 嘢 (je5) is een informele vervanging voor een zelfstandig naamwoord met maatwoord. ➤ Als je iets specifieks zou kopen, gebruik je een maatwoord, bv.: 買一件衫 (maai5 jat1 gin6 saam1) = een kledingstuk kopen → 件 (gin6) is dan het maatwoord voor kledij
43
Heb je tijd om iets te drinken? (of informeel: Ben je vrij om een drankje te doen?) 得唔得閒,飲杯嘢? dak1 m4 dak1 haan4, jam2 bui1 je5? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 得 (dak1) = hebben / beschikbaar zijn (in deze context: vrij zijn) 唔 (m4) = niet 得 (dak1) = (herhaald voor vraagstructuur: ja/nee-vraag) 閒 (haan4) = vrij (vrije tijd hebben) 飲 (jam2) = drinken 杯 (bui1) = maatwoord voor bekers/glazen 嘢 (je5) = iets / ding → hier: drankje
44
Sorry, ik heb haast. (of: Sorry, ik zit krap in de tijd.) Sorry,我趕時間。 ⚠️ Let op: Het woord "Sorry" is letterlijk overgenomen uit het Engels en veelgebruikt in gesproken Kantonees, vooral in stedelijke gebieden zoals Hongkong. Het wordt als leenwoord uitgesproken zoals in het Engels. (sorry), ngo5 gon2 si4 gaan3. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: Sorry = sorry (Engels leenwoord, informeel excuus) 我 (ngo5) = ik 趕 (gon2) = haasten, achtervolgen, proberen op tijd te zijn 時間 (si4 gaan3) = tijd ➤ 趕時間 (gon2 si4 gaan3) is een vaste uitdrukking die betekent: in tijdnood zitten / haast hebben / gehaast zijn. Bijzondere opmerkingen: Sorry wordt vaak gebruikt als snelle verontschuldiging in informele gesprekken, in plaats van het traditionelere 對唔住 (deoi3 m4 zyu6) of 唔好意思 (m4 hou2 ji3 si3).
45
Heb je tijd om een maaltijd te eten? (of: Heb je tijd om samen te gaan eten?) 有冇時間食餐飯? jau5 mou5 si4 gaan3 sik6 caan1 faan6? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 有 (jau5) = hebben 冇 (mou5) = niet hebben 時間 (si4 gaan3) = tijd 食 (sik6) = eten 餐 (caan1) = maatwoord voor maaltijden 飯 (faan6) = rijst / maaltijd (algemeen woord voor "eten") ➤ 有冇 (jau5 mou5) is een veelgebruikte Kantonese ja/nee-vraagstructuur, letterlijk: "heb / heb niet". ➤ 食餐飯 (sik6 caan1 faan6) is een vaste uitdrukking die betekent: een maaltijd eten, meestal in de zin van samen uit eten gaan. Maatwoord(en): ✔️ 餐 (caan1) = maatwoord voor maaltijden → Gebruikt vóór 飯 (faan6) om een volledige maaltijd aan te duiden. 食餐飯 betekent dus letterlijk: "een maaltijd eten".
46
Een drankje is (erg) duur! (of: Iets drinken is duur!) 飲杯嘢好貴! jam2 bui1 je5 hou2 gwai3! ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 飲 (jam2) = drinken 杯 (bui1) = maatwoord voor beker/glas (hier: een drankje) 嘢 (je5) = ding / iets (informeel woord voor een object – hier: drankje) 好 (hou2) = erg / zeer 貴 (gwai3) = duur ➤ 飲杯嘢 (jam2 bui1 je5) is een veelgebruikte informele uitdrukking in het Kantonees die betekent "een drankje doen". ➤ 好貴 (hou2 gwai3) betekent "erg duur".
47
Ik ben nu erg druk! (of: Ik ben op dit moment heel bezig!) 我依家好忙! ngo5 ji1 gaa1 hou2 mong4! ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 依家 (ji1 gaa1) = nu, op dit moment 好 (hou2) = erg / zeer 忙 (mong4) = druk / bezig ➤ 依家 (ji1 gaa1) is de Kantonese vorm van “nu” en wordt in Mandarijn meestal als 現在 (jin6 zoi6) gezegd. ➤ 好忙 (hou2 mong4) betekent "erg druk".
48
Mijn werk is erg druk. (of: Ik heb het druk met mijn werk.) 我工作好忙。 ngo5 gung1 zok3 hou2 mong4. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 工作 (gung1 zok3) = werk / baan / werken 好 (hou2) = erg / zeer 忙 (mong4) = druk / bezig ➤ 工作 (gung1 zok3) betekent zowel “werk” als het werkwoord “werken”, afhankelijk van context. ➤ 好忙 (hou2 mong4) betekent “erg druk”. Bijzondere opmerkingen: In deze zin betekent 我工作好忙 letterlijk: “Ik (mijn) werk is erg druk”, wat grammaticaal prima is in het Kantonees. ➤ Echter, het impliceert: “ik heb het druk op het werk” of “mijn werkbelasting is hoog”. In informele spreektaal zou men vaker zeggen: ➤ 我返工好忙。 (ngo5 faan1 gung1 hou2 mong4) = "Ik heb het druk op het werk" → 返工 (faan1 gung1) = naar werk gaan / werken (dagelijks gebruik)
49
Waar ben je druk mee? (of: Wat ben je aan het doen dat zo druk is?) 忙咩啊? mong4 me1 aa3? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 忙 (mong4) = druk zijn / bezig zijn 咩 (me1) = wat (informeel vraagwoord, typisch Kantonees) 啊 (aa3) = zinsfinale partikel met neutrale/vriendelijke toon ➤ 忙咩? is een informele, directe manier om te vragen “Waar ben je mee bezig?” ➤ Letterlijk betekent het: "Druk (met) wat?"
50
Zelfs om water te drinken heb ik geen tijd. (of: Ik heb zelfs geen tijd om water te drinken.) 飲水都冇時間。 jam2 seoi2 dou1 mou5 si4 gaan3. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 飲 (jam2) = drinken 水 (seoi2) = water 都 (dou1) = zelfs / ook 冇 (mou5) = niet hebben / geen 時間 (si4 gaan3) = tijd
51
Heb je tijd om een kop koffie te drinken? (of: Heb je even tijd voor een kopje koffie?) 得唔得閒,飲杯咖啡? dak1 m4 dak1 haan4, jam2 bui1 gaa3 fe1? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 得 (dak1) = kunnen / beschikbaar zijn 唔 (m4) = niet 得 (dak1) = (herhaald voor de ja/nee-vraagstructuur) 閒 (haan4) = vrij (vrije tijd hebben) 飲 (jam2) = drinken 杯 (bui1) = maatwoord voor kopjes, glazen 咖啡 (gaa3 fe1) = koffie ➤ 得唔得閒 (dak1 m4 dak1 haan4) betekent letterlijk: “vrij of niet vrij?” en is een vaste ja/nee-vraagstructuur die je kunt vertalen als “Heb je tijd?” ➤ 飲杯咖啡 (jam2 bui1 gaa3 fe1) betekent “een kop koffie drinken”. Het is een vriendelijk voorstel.
52
Elke ochtend begin ik met een kop koffie. 我每天早上由一杯咖啡開始。 ngo5 mui5 tin1 zou2 soeng6 jau4 jat1 bui1 gaa3 fe1 hoi1 ci2. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 每天 (mui5 tin1) = elke dag 早上 (zou2 soeng6) = ochtend 由 (jau4) = vanaf / beginnen met 一杯 (jat1 bui1) = één kop/beker (maatwoord: 杯 bui1) 咖啡 (gaa3 fe1) = koffie 開始 (hoi1 ci2) = beginnen ➤ 由…開始 (jau4 ... hoi1 ci2) = beginnen met… ➤ De volgorde in het Kantonees is natuurlijker als: "Ik begin mijn ochtend met een kop koffie." Bijzondere opmerkingen: 每天早上 (mui5 tin1 zou2 soeng6) betekent letterlijk “elke dag 's ochtends”, maar is functioneel gelijk aan “elke ochtend”. Deze zin is formeel correct en zou ook in schrijftaal of professioneel gebruik passen.
53
Ik hou van zwarte koffie. (of: Ik vind zwarte koffie lekker.) 我喜歡黑咖啡。 ngo5 hei2 fun1 hak1 gaa3 fe1. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 喜歡 (hei2 fun1) = houden van / leuk vinden (meer standaard of schrijftaal) 黑 (hak1) = zwart 咖啡 (gaa3 fe1) = koffie ➤ 黑咖啡 (hak1 gaa3 fe1) = zwarte koffie (zonder melk of suiker) ➤ 喜歡 (hei2 fun1) is het standaard Chinese woord voor “leuk vinden” (gebruikelijk in schrijftaal of formele situaties). In spreektaal gebruikt men vaker het Kantonese 鍾意 (zung1 ji3). Bijzondere opmerkingen: In spreektaal klinkt de volgende zin natuurlijker in het Kantonees: ➤ 我鍾意黑咖啡。 (ngo5 zung1 ji3 hak1 gaa3 fe1) = Ik hou van zwarte koffie (informeel, natuurlijk in dagelijkse conversatie) 喜歡 (hei2 fun1) komt vooral voor in formeel Kantonees, geschreven teksten of onderwijscontext.
54
De koffiekan zit vol met koffie. (of: De koffieketel is gevuld met koffie.) 咖啡壺內裝滿咖啡。 gaa3 fe1 wu4 noi6 zong1 mun5 gaa3 fe1. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 咖啡壺 (gaa3 fe1 wu4) = koffiekan / koffieketel 內 (noi6) = binnen / in 裝 (zong1) = vullen / inladen 滿 (mun5) = vol 咖啡 (gaa3 fe1) = koffie ➤ 裝滿 (zong1 mun5) is een vaste combinatie die betekent: “helemaal gevuld zijn (met iets)”. ➤ 內 (noi6) betekent "binnenin", en specificeert de locatie. Bijzondere opmerkingen: Deze zin is grammaticaal correct en meer typisch voor geschreven of formele context. In gesproken Kantonees zou je vaker zeggen: ➤ 咖啡壺入面裝滿晒咖啡。 (gaa3 fe1 wu4 jap6 min6 zong1 mun5 saai3 gaa3 fe1) = De koffiekan zit helemaal vol met koffie → 入面 (jap6 min6) = binnenin (spreektaalversie van 內) → 晒 (saai3) = helemaal / volledig (versterkend partikel in spreektaal)
55
Zodra ik opsta, moet ik koffie drinken. (of: Zodra ik wakker word, heb ik koffie nodig.) 我一起身就要飲咖啡。 ngo5 jat1 hei2 san1 zau6 jiu3 jam2 gaa3 fe1. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 一起身 (jat1 hei2 san1) = opstaan / zodra ik opsta 就 (zau6) = dan meteen / dus / zodra 要 (jiu3) = moeten / nodig hebben / willen 飲 (jam2) = drinken 咖啡 (gaa3 fe1) = koffie ➤ 一起身 (jat1 hei2 san1) is een vaste uitdrukking in het Kantonees die betekent “opstaan uit bed” of “wakker worden en opstaan”. ➤ 就要 (zau6 jiu3) betekent hier: "dan meteen moet ik" — het drukt onmiddellijkheid uit. ➤ De zin impliceert dus een gewoonte of noodzakelijke routine.
56
De koffie hier is heerlijk. (of: De koffie op deze plek is supergoed.) 呢度嘅咖啡好正。 ni1 dou6 ge3 gaa3 fe1 hou2 zeng3. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 呢度 (ni1 dou6) = hier / deze plek 嘅 (ge3) = partikel voor bezit of specificatie (vergelijkbaar met “van” of “’s”) 咖啡 (gaa3 fe1) = koffie 好 (hou2) = erg / heel 正 (zeng3) = goed / heerlijk / top / geweldig (informeel compliment) ➤ 好正 (hou2 zeng3) is Kantonese spreektaal en betekent: heel goed, superlekker, topkwaliteit – afhankelijk van de context. ➤ 呢度嘅咖啡 betekent letterlijk: "de koffie van hier" = de koffie op deze plek. Bijzondere opmerkingen: 正 (zeng3) is slang / jongerentaal in het Kantonees en betekent “geweldig”, “fantastisch”, of zelfs “lekker” (ook voor mensen, zoals “mooi” of “sexy”). De zin is informeel en zou vaak gebruikt worden in gesprekken tussen vrienden of als spontane opmerking in een café. Deze zin volgt de structuur: ➤ [plaats + 嘅 (ge3) + onderwerp] + 好 + adjectief
57
Een knap vriendje (of: Een knappe mannelijke partner) 靚仔嘅男朋友 leng3 zai2 ge3 naam4 pang4 jau5 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 靚仔 (leng3 zai2) = knappe jongen / knappe man - 靚 (leng3) = mooi, aantrekkelijk - 仔 (zai2) = jongen, kerel 嘅 (ge3) = partikel dat een beschrijving verbindt aan een zelfstandig naamwoord (zoals "die", "van" of "'s") 男朋友 (naam4 pang4 jau5) = vriendje (man) - 男 (naam4) = mannelijk - 朋友 (pang4 jau5) = vriend Bijzondere opmerkingen: In informeel spreken zou men ook zonder 嘅 (ge3) zeggen: ➤ 靚仔男朋友 (leng3 zai2 naam4 pang4 jau5) = "knap vriendje" – vloeiender en natuurlijker in alledaagse spraak 靚仔 is typisch Kantonees en wordt gebruikt voor aantrekkelijke mannen/jongens, vaak jong en goed verzorgd. Bonus – vrouwelijke variant: 靚女嘅女朋友 (leng3 neoi5 ge3 neoi5 pang4 jau5) = een knap vriendinnetje 靚女 (leng3 neoi5) = knap meisje
58
Heb jij een vriendje? (of: Heb je een mannelijke partner?) 你有冇男朋友呢? nei5 jau5 mou5 naam4 pang4 jau5 ne1? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 你 (nei5) = jij 有 (jau5) = hebben 冇 (mou5) = niet hebben 男朋友 (naam4 pang4 jau5) = vriendje (mannelijke partner) 呢 (ne1) = vraagpartikel dat een milde, geïnteresseerde toon toevoegt ➤ 呢 (ne1) maakt de vraag zachter of vriendelijker – het is minder direct dan geen partikel of het gebruik van 嗎 (maa3).
59
Mijn vriendje is leraar. 我男朋友係老師。 ngo5 naam4 pang4 jau5 hai6 lou5 si1. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik / mijn 男朋友 (naam4 pang4 jau5) = vriendje (mannelijke partner) 係 (hai6) = zijn (koppelwerkwoord: X is Y) 老師 (lou5 si1) = leraar / leerkracht ➤ In Kantonees vervult 係 (hai6) dezelfde rol als het werkwoord “zijn” in het Nederlands. ➤ Het onderwerp en het bezittelijke voornaamwoord “mijn” zijn in het Kantonees vaak hetzelfde als “ik” (我), waarbij de context bepaalt dat je “mijn” bedoelt.
60
Ex-vriendin (of letterlijk: vorige vriendin) 前度女朋友 cin4 dou6 neoi5 pang4 jau5 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 前度 (cin4 dou6) = voormalig / vorige / ex- 女朋友 (neoi5 pang4 jau5) = vriendin (vrouwelijke partner) - 女 (neoi5) = vrouw / vrouwelijk - 朋友 (pang4 jau5) = vriend(in) ➤ 前度 (cin4 dou6) is een formeel of neutraal woord voor "ex-", gebruikt voor voormalige partners, bazen, collega's, enz. ➤ In informeel Kantonees zou men ook gewoon zeggen: 前女朋友 (cin4 neoi5 pang4 jau5) – korter, zonder 度
61
Bel je vriendin even op. (of: Geef je vriendin een telefoontje.) 畀你女朋友打個電話 (In Kantonees gebruikt men eerder 畀 (bei2) i.p.v. 給 (kap1) voor “aan/voor” in spreektaal.) bei2 nei5 neoi5 pang4 jau5 daa2 go3 din6 waa6 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 畀 (bei2) = aan / voor (gebruikt als voorzetsel: aan iemand iets doen) 你 (nei5) = jij 女朋友 (neoi5 pang4 jau5) = vriendin (vrouwelijke partner) 打 (daa2) = bellen / opbellen (lett. "slaan", maar bij telefoon: een oproep doen) 個 (go3) = maatwoord voor dingen (zoals telefoontjes) 電話 (din6 waa6) = telefoon / telefoongesprek ➤ 打電話畀人 (daa2 din6 waa6 bei2 jan4) = iemand opbellen ➤ De structuur [畀 + persoon + 打個電話] betekent: aan iemand een telefoontje doen ➤ De volgorde in het Mandarijn is wat formeler en minder natuurlijk in gesproken Kantonees. Bijzondere opmerkingen: De gegeven zin is grammaticaal correct in geschreven Chinees (Mandarijnstructuur), maar in natuurlijk Kantonees zeg je: ▶️ 打個電話畀你女朋友。 (daa2 go3 din6 waa6 bei2 nei5 neoi5 pang4 jau5) = Bel je vriendin (op). Je kunt het verzachten of vriendelijker maken door er een partikel aan toe te voegen: ▶️ 打個電話畀你女朋友啦。 (...laa1) = Bel je vriendin maar even (aanmoedigend, zacht) Alternatief in informele spreektaal: 打畀你女朋友啦! (daa2 bei2 nei5 neoi5 pang4 jau5 laa1) = Bel je vriendin nou gewoon!
62
Koffie of thee? 咖啡定茶? gaa3 fe1 ding6 caa4? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 咖啡 (gaa3 fe1) = koffie 定 (ding6) = of (keuze tussen twee dingen) 茶 (caa4) = thee ➤ 定 (ding6) is het Kantonees equivalent van "of" bij keuzevragen tussen twee mogelijkheden. ➤ In standaard Mandarijn zou je zeggen: 咖啡還是茶? (gaa3 fe1 waan4 si6 caa4?)
63
De thee die hij/zij voor mij heeft gekocht is een beetje bitter. 佢買俾我嘅茶有少少苦。 keoi5 maai5 bei2 ngo5 ge3 caa4 jau5 siu2 siu2 fu2. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 佢 (keoi5) = hij / zij 買 (maai5) = kopen 俾 (bei2) = geven / voor (aan) 我 (ngo5) = mij / ik 嘅 (ge3) = partikel dat het voorafgaande deel koppelt aan het zelfstandig naamwoord ("die voor mij gekocht is") 茶 (caa4) = thee 有 (jau5) = hebben / er is 少少 (siu2 siu2) = een beetje 苦 (fu2) = bitter ➤ 買俾我嘅茶 betekent letterlijk: de thee die (hij/zij) voor mij gekocht heeft ➤ 有少少苦 betekent: is een beetje bitter
64
Ik wil die fles witte wijn. 我要嗰支白酒。 ngo5 jiu3 go2 zi1 baak6 zau2. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 要 (jiu3) = willen / nodig hebben 嗰 (go2) = die (aanwijzend voornaamwoord op afstand) 支 (zi1) = maatwoord voor lange, smalle voorwerpen (zoals flessen, stokken, pennen) 白酒 (baak6 zau2) = witte wijn - 白 (baak6) = wit - 酒 (zau2) = alcohol / wijn Maatwoord(en): ✔️ 支 (zi1) = maatwoord voor flessen en andere langwerpige voorwerpen → 嗰支白酒 = die fles witte wijn
65
Ik weet dat jij niet wilt dat ik naar het feest kom. 我知你唔想我嚟個PARTY。 ngo5 zi1 nei5 m4 soeng2 ngo5 lai4 go3 party. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 知 (zi1) = weten 你 (nei5) = jij 唔 (m4) = niet 想 (soeng2) = willen / verlangen 我 (ngo5) = ik (tweede keer: onderwerp van bijzin) 嚟 (lai4) = komen 個 (go3) = maatwoord voor evenementen, zoals feesten PARTY (party) = feest (Engels leenwoord, vaak fonetisch uitgesproken als paa1 ti4 in informele context) Maatwoord(en): ✔️ 個 (go3) = maatwoord voor abstracte dingen of evenementen → hier voor PARTY
66
Waarom kom je niet? 點解你唔嚟? dim2 gaai2 nei5 m4 lai4? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 點解 (dim2 gaai2) = waarom - 點 (dim2) = hoe / wat - 解 (gaai2) = uitleg / verklaring → samen: “waarom” (letterlijk: hoe verklaar je...) 你 (nei5) = jij 唔 (m4) = niet 嚟 (lai4) = komen
67
Hoeveel kost dit? (of: Wat kost dit?) 呢個幾錢? ni1 go3 gei2 cin2? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 呢 (ni1) = dit 個 (go3) = maatwoord voor algemene dingen (zoals voorwerpen, mensen, ideeën) 幾 (gei2) = hoeveel 錢 (cin2) = geld / prijs ➤ 呢個幾錢? betekent letterlijk: Deze (maatwoord) hoeveel geld? Bijzondere opmerkingen: Deze zin is uiterst gebruikelijk in winkels, markten of restaurants in Hongkong en andere Kantonese gebieden. Je kunt de zin iets beleefder of vriendelijker maken met een eindpartikel: ▶️ 呢個幾錢呀? (ni1 go3 gei2 cin2 aa3?) = Wat kost dit? (vriendelijk, beleefd)
68
Honderd dollar. (In Hongkong betekent dit standaard HKD 100.) 一百蚊 jat1 baak3 man1 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 一 (jat1) = één 百 (baak3) = honderd 蚊 (man1) = dollar (informeel, gebruikt voor Hongkong dollars) ➤ 蚊 (man1) is de informele, gesproken versie van 元 (jyun4), dat in geschreven of formeel Chinees "dollar" betekent. In winkels of op straat in Hongkong zegt men 蚊, niet 元.
69
Te duur! (of: Dat is te duur.) 太貴喇。 taai3 gwai3 laa3. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 太 (taai3) = te / te veel (bijwoord van graad) 貴 (gwai3) = duur 喇 (laa3) = zinsfinale partikel om een nieuwe toestand of een emotionele reactie aan te duiden ➤ 太貴 (taai3 gwai3) betekent “te duur” ➤ 喇 (laa3) versterkt het gevoel of de vaststelling, bijvoorbeeld: Het is (nu) te duur! Zonder 喇 klinkt het wat vlakker of neutraler: 太貴。 Bijzondere opmerkingen: In andere contexten kan 太...喇 ook werken met andere bijvoeglijke naamwoorden: ➤ 太熱喇! (taai3 jit6 laa3) = Het is te heet! ➤ 太遠喇! (taai3 jyun5 laa3) = Het is te ver!
70
Verkopen vereist speciale vaardigheden. (of: Verkopen vraagt om bijzondere techniek.) 賣嘢需要特別技巧。 maai6 je5 seoi1 jiu3 dak6 bit6 gei6 haau2. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 賣 (maai6) = verkopen 嘢 (je5) = dingen / spullen (informeel woord voor “dingen”) → 賣嘢 (maai6 je5) = dingen verkopen / handel drijven (algemene spreektaaluitdrukking voor "verkopen") 需要 (seoi1 jiu3) = nodig hebben / vereisen 特別 (dak6 bit6) = speciaal / bijzonder 技巧 (gei6 haau2) = vaardigheid / techniek / skill
71
Niet te koop. (of: Ik verkoop het niet / Het wordt niet verkocht.) 唔賣 m4 maai6 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 唔 (m4) = niet 賣 (maai6) = verkopen ➤ Samen betekent 唔賣: niet verkopen → Het kan gebruikt worden als een korte, directe afwijzing, bijvoorbeeld op een markt of in een onderhandeling.
72
Hij/Zij heeft dit weekend te veel huiswerk. 佢今個WEEKEND有太多功課。 keoi5 gam1 go3 weekend jau5 taai3 do1 gung1 fo3. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 佢 (keoi5) = hij / zij 今個 (gam1 go3) = dit (maatwoord + tijdsaanduiding) WEEKEND (weekend) = weekend (Engels leenwoord, vaak gebruikt in informele spreektaal) 有 (jau5) = hebben 太多 (taai3 do1) = te veel 功課 (gung1 fo3) = huiswerk / schoolwerk ➤ 今個WEEKEND (gam1 go3 weekend) betekent “dit weekend” → letterlijk: deze + maatwoord + weekend → het woord "weekend" wordt vaak in Engelse uitspraak gezegd in het Kantonees ➤ 太多功課 = te veel huiswerk
73
Fantastisch! / Geweldig! (of letterlijk: Dat is echt heel goed!) 太好喇! taai3 hou2 laa3! ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 太 (taai3) = te / erg / ontzettend 好 (hou2) = goed 喇 (laa3) = zinsfinale partikel dat aangeeft dat er een verandering of nieuwe toestand is, vaak met een emotionele toon ➤ 太好 (taai3 hou2) = zéér goed of geweldig goed ➤ 喇 (laa3) benadrukt dat deze toestand nu aan de gang is of dat de spreker emotie of enthousiasme voelt
74
Je moet er drie kopen om korting te krijgen. (of: Alleen als je er drie koopt, krijg je korting.) 要買三個先有優惠。 jiu3 maai5 saam1 go3 sin1 jau5 jau1 wai6. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 要 (jiu3) = moeten / nodig hebben 買 (maai5) = kopen 三個 (saam1 go3) = drie stuks 先 (sin1) = pas dan / alleen dan / eerst 有 (jau5) = hebben / verkrijgen 優惠 (jau1 wai6) = korting / voordeel / aanbieding Bijzondere opmerkingen: 先 (sin1) is cruciaal in deze zin: het geeft aan dat iets een noodzakelijke voorwaarde is vóór het andere kan gebeuren. ➤ Zonder 先 zou de zin een andere betekenis of zwakkere nadruk hebben. 優惠 (jau1 wai6) is een algemeen woord voor promoties, kortingen, speciale deals — veel gebruikt in winkels, supermarkten en advertenties.
75
Koop de volgende keer wat meer gerechten. (of: Volgende keer moet je wat meer eten/boodschappen kopen.) 你下次買多啲餸啦。 nei5 haa6 ci3 maai5 do1 di1 sung3 laa1. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 你 (nei5) = jij 下次 (haa6 ci3) = de volgende keer 買 (maai5) = kopen 多啲 (do1 di1) = wat meer - 多 (do1) = veel / meer - 啲 (di1) = partikel om meervoud of onbepaalde hoeveelheid aan te geven 餸 (sung3) = gekookt gerecht / bijgerecht / eten dat bij rijst wordt geserveerd 啦 (laa1) = zinsfinale partikel dat aanmoediging, suggestie of aandrang uitdrukt Bijzondere opmerkingen: 餸 (sung3) is typisch Kantonees en verwijst meestal naar gekookte gerechten of het eten dat bij rijst geserveerd wordt. ➤ Het dekt dus “gerechten”, maar niet rijst of soep. 多啲餸 betekent “meer bijgerechten” of “meer eten” (bijvoorbeeld voor een maaltijd met rijst). 啦 (laa1) aan het einde maakt het een vriendelijk aandringende suggestie. ➤ Zonder “啦” zou het bot of bevelend kunnen klinken.
76
Hij/Zij wil een snelle auto kopen. 佢想買部好快嘅車。 keoi5 soeng2 maai5 bou6 hou2 faai3 ge3 ce1. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 佢 (keoi5) = hij / zij 想 (soeng2) = willen / graag willen 買 (maai5) = kopen 部 (bou6) = maatwoord voor machines, voertuigen (zoals auto’s, computers, enz.) 好快 (hou2 faai3) = heel snel - 好 (hou2) = heel / erg - 快 (faai3) = snel 嘅 (ge3) = partikel dat bijvoeglijke naamwoorden koppelt aan zelfstandige naamwoorden 車 (ce1) = auto / voertuig 5. Maatwoord(en): ✔️ 部 (bou6) = maatwoord voor voertuigen en machines → 一部車 = één auto → In deze zin: 部好快嘅車 = een snelle auto Bijzondere opmerkingen: De zinsstructuur is een typisch voorbeeld van een bijvoeglijke bijzin in Kantonees: ➤ 部 + 好快嘅 + 車 = de auto die snel is 想買 betekent letterlijk “willen kopen”, en geeft een intentie of wens aan.
77
Twee dollar per stuk. (of: Eén kost twee dollar.) 兩蚊一個。 loeng5 man1 jat1 go3. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 兩 (loeng5) = twee (gebruikt voor telling, i.p.v. 二 ji6) 蚊 (man1) = dollar (informele term, meestal voor Hongkong dollars) 一 (jat1) = één 個 (go3) = maatwoord voor algemene objecten of stuks ➤ 兩蚊一個 betekent letterlijk: Twee dollar per één stuk
78
Er valt niet te onderhandelen. (of: Afbieden is niet mogelijk.) 冇得講價。 mou5 dak1 gong2 gaa3. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 冇 (mou5) = niet hebben / geen 得 (dak1) = kunnen / mogelijkheid tot 講價 (gong2 gaa3) = onderhandelen over de prijs, afdingen ➤ 冇得 + [werkwoord] is een veelgebruikte structuur in Kantonees die betekent: "Het is niet mogelijk om te..." → 冇得講價 = Je kunt niet afdingen / onderhandelen is uitgesloten Bijzondere opmerkingen: 講價 (gong2 gaa3) is een vaste combinatie die letterlijk "prijs praten" betekent en dus onderhandelen / afdingen betekent.
79
Zo duur? (of: Zó duur?!) 咁貴? gam3 gwai3? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 咁 (gam3) = zo / zo veel / in deze mate 貴 (gwai3) = duur ➤ 咁 + adjectief is een veelgebruikte structuur in Kantonees om verbaasde of informele vergelijkingen te maken. → 咁貴 betekent letterlijk: zo duur Bijzondere opmerkingen: 咁貴? is vaak een verbaasde of geschokte reactie op een prijs. Het klinkt als: ➤ “Dat meen je niet!” ➤ “Zó duur?!” ➤ “Echt waar?!” Je kunt andere bijvoeglijke naamwoorden op dezelfde manier gebruiken: 咁平? (gam3 peng4) = Zo goedkoop?! 咁靚? (gam3 leng3) = Zo mooi?! 咁細? (gam3 sai3) = Zo klein?! De toon kan verbaasd, sarcastisch of kritisch zijn — afhankelijk van context en intonatie.
80
Doe wat goedkoper. (of: Maak het wat goedkoper, alsjeblieft.) 平啲啦。 peng4 di1 laa1. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 平 (peng4) = goedkoop 啲 (di1) = een beetje / wat (vergrotende trap of onbepaalde hoeveelheid) 啦 (laa1) = zinsfinale partikel dat een vriendelijke suggestie, aanmoediging of verzoek aanduidt
81
Hoe laat is het nu? 而家幾點? ji4 gaa1 gei2 dim2? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 而家 (ji4 gaa1) = nu / op dit moment 幾 (gei2) = hoeveel 點 (dim2) = uur / tijdstip ➤ 幾點? = hoe laat? ➤ 而家幾點? = hoe laat is het nu? Bijzondere opmerkingen: 而家 (ji4 gaa1) is typisch Kantonees voor “nu”. ➤ In standaard Mandarijn: 現在 (jin4 zoi6) ➤ Maar in dagelijks Kantonees zeg je altijd: 而家 De zin 而家幾點? is kort, informeel en zeer gebruikelijk in alledaagse gesprekken. Uitgebreide variant: 而家幾點鐘呀? (ji4 gaa1 gei2 dim2 zung1 aa3?) = Hoe laat is het nu precies? ➤ 點鐘 (dim2 zung1) = uur (meer volledig/formeel)
82
Half zes. (Letterlijk: vijf uur en een half uur) 五點半 ng5 dim2 bun3 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 五 (ng5) = vijf 點 (dim2) = uur / kloktijd 半 (bun3) = half (een halve eenheid, hier: een half uur) ➤ 五點半 betekent dus letterlijk: vijf uur en een half uur → half zes ⚠️ Let op: In het Kantonees (en Chinees in het algemeen) zeg je vijf en een half uur, terwijl we in het Nederlands zeggen half zes (dus naar het komende uur verwijzen). Dit is een belangrijk cultureel verschil.
83
Tijd om het werk te stoppen. (of: Het is tijd om naar huis te gaan van het werk.) 夠鐘收工。 gau3 zung1 sau1 gung1. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 夠 (gau3) = genoeg / voldoende 鐘 (zung1) = tijd / uur / klok (hier: werktijd) → 夠鐘 (gau3 zung1) = het is tijd (genoeg gewerkt) 收工 (sau1 gung1) = stoppen met werken / werkdag beëindigen → letterlijk: "werk opruimen" ➤ 夠鐘收工 = Het is tijd om het werk neer te leggen / werkdag is voorbij. Bijzondere opmerkingen: Dit is een veelgebruikte informele uitdrukking onder werkende mensen in Hongkong wanneer de werkdag ten einde loopt. ➤ Bijvoorbeeld om 18:00 roept iemand: 「夠鐘收工喇!」 = Tijd om naar huis te gaan! 收工 (sau1 gung1) is het tegenovergestelde van 開工 (hoi1 gung1) = beginnen met werken.
84
Laten we gaan. (of: Ik ga / We gaan nu.) 走啦。 zau2 laa1. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 走 (zau2) = gaan / vertrekken / weggaan 啦 (laa1) = zinsfinale partikel dat hier een aankondiging, aandrang of uitnodiging aanduidt → maakt de zin vriendelijker, minder bevelend ➤ 走啦 betekent dus: Het is tijd om te vertrekken / We gaan (nu) / Kom, laten we gaan Bijzondere opmerkingen: 走啦 is kort, informeel en zeer gebruikelijk in het dagelijks leven in Hongkong. Je zegt dit bijvoorbeeld als: je klaar bent met werk → 走啦! je met vrienden bent en wilt vertrekken → 走啦,我哋返屋企! (We gaan, we gaan naar huis!) Je kunt het ook combineren met anderen: 我走啦。 (ngo5 zau2 laa1) = Ik ga nu. 我哋走啦。 (ngo5 dei6 zau2 laa1) = Wij gaan nu. 走人啦! (zau2 jan4 laa1) = Laten we ervandoor gaan! (informeel, soms grappig of dramatisch)
85
We moeten nu naar het ziekenhuis! 我哋而家要去醫院! ngo5 dei6 ji4 gaa1 jiu3 heoi3 ji1 jyun2! ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我哋 (ngo5 dei6) = wij / we 而家 (ji4 gaa1) = nu / op dit moment 要 (jiu3) = moeten / zullen 去 (heoi3) = gaan (naar) 醫院 (ji1 jyun2) = ziekenhuis ➤ 要去 betekent hier “moeten gaan” ➤ 而家要去 = nu moeten gaan ➤ 醫院 = ziekenhuis (醫 = geneeskunde, 院 = instelling/gebouw) Maatwoord(en): ✔️ Er is geen expliciet maatwoord in deze zin. → Als je het ziekenhuis zou specificeren, kan je zeggen: 去嗰間醫院 (heoi3 go2 gaan1 ji1 jyun2) = naar dat ziekenhuis → 間 (gaan1) is dan het maatwoord voor gebouwen. Bijzondere opmerkingen: De zin drukt urgentie of noodzaak uit door het gebruik van 要 (jiu3) ➤ Het klinkt als: We moeten nú gaan! In een urgente situatie, zoals een ongeluk of ziekte, klinkt deze zin heel natuurlijk in het Kantonees.
86
Ik wil het nu meteen! (of: Ik moet het nú hebben!) 我而家就要! ngo5 ji4 gaa1 zau6 jiu3! ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 而家 (ji4 gaa1) = nu / op dit moment 就 (zau6) = meteen / precies / juist (geeft nadruk op urgentie of tijdstip) 要 (jiu3) = willen / moeten hebben ➤ 而家就要 = nu meteen nodig hebben / ik wil het precies nú De 就 (zau6) benadrukt dat het om onmiddellijke actie of timing gaat. Bijzondere opmerkingen: 而家就要 is een zeer krachtige, emotionele uitdrukking, vaak gebruikt: in spoedeisende situaties of als iemand ongeduldig of boos is of dramatisch wil zijn Zonder 就 (zau6) zou het simpelweg betekenen: ➤ 我而家要。 = Ik wil het nu. ➤ Met 就 klinkt het: ik wil het exact nu! / géén uitstel!
87
Hoe laat is het uitchecken? (of: Hoe laat moet ik de kamer verlaten?) 幾點退房? gei2 dim2 teoi3 fong2? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 幾 (gei2) = hoeveel 點 (dim2) = uur / tijdstip → 幾點 = hoe laat 退房 (teoi3 fong2) = uitchecken (letterlijk: "de kamer verlaten") ➤ Samen betekent 幾點退房?: Om hoe laat is het uitchecken? Bijzondere opmerkingen: 退房 (teoi3 fong2) is een vaste uitdrukking in hotels voor “uitchecken”. In informeel Kantonees kun je ook horen: 幾點走? (gei2 dim2 zau2?) = Hoe laat gaan we weg? → Minder specifiek, maar wordt soms gebruikt voor "uitchecken" in losse context. Varianten en context: 我哋可唔可以遲啲退房? (ngo5 dei6 ho2 m4 ho2 ji5 ci4 di1 teoi3 fong2?) = Mogen we later uitchecken?
88
Half één (Letterlijk: twaalf uur en een half uur) 十二點半 sap6 ji6 dim2 bun3 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 十二 (sap6 ji6) = twaalf 點 (dim2) = uur 半 (bun3) = half ➤ 十二點半 betekent letterlijk: twaalf uur en een half uur, wat in het Nederlands half één is. ⚠️ In het Kantonees kijk je terug op het uur, niet vooruit zoals in het Nederlands.
89
Het is tijd om aan het werk te gaan. (of: Tijd om te beginnen met werken.) 夠鐘開工。 gau3 zung1 hoi1 gung1. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 夠 (gau3) = genoeg / het is zover 鐘 (zung1) = tijd / uur / klok → 夠鐘 (gau3 zung1) = het is tijd (letterlijk: “genoeg kloktijd”) 開工 (hoi1 gung1) = beginnen met werken (letterlijk: "werk openen") ➤ 夠鐘開工 betekent letterlijk: Het is tijd, werk beginnen → Tijd om te beginnen met werken
90
Laten we samen gaan. (of: We gaan samen.) 一齊走啦。 jat1 cai4 zau2 laa1. ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 一齊 (jat1 cai4) = samen / tegelijk 走 (zau2) = vertrekken / weggaan / gaan 啦 (laa1) = zinsfinale partikel dat hier aanduidt dat het om een vriendelijk voorstel of aankondiging gaat ➤ 一齊走啦 betekent letterlijk: samen gaan (oké?) → Het is een uitnodigende en informele manier om te zeggen: Laten we samen gaan. Bijzondere opmerkingen: 一齊 (jat1 cai4) is een veelgebruikte uitdrukking in het Kantonees voor samen (iets doen): 一齊食飯 (jat1 cai4 sik6 faan6) = samen eten 一齊睇戲 (jat1 cai4 tai2 hei3) = samen een film kijken De toevoeging van 啦 (laa1) maakt het vriendelijk, zacht en natuurlijk klinkend, zoals in: ➤ Kom, laten we samen gaan, oké? Varianten en context: 一齊返屋企啦 (jat1 cai4 faan1 uk1 kei2 laa1) = Laten we samen naar huis gaan 一齊落街啦 (jat1 cai4 lok6 gaai1 laa1) = Laten we samen naar beneden (de straat op) gaan 一齊搭車啦 (jat1 cai4 daap3 ce1 laa1) = Laten we samen de bus nemen
91
Elf kaarsen 十一枝蠟燭 sap6 jat1 zi1 laap6 zuk1 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 十一 (sap6 jat1) = elf 枝 (zi1) = maatwoord voor dunne, langwerpige voorwerpen zoals potloden, takken, of kaarsen 蠟燭 (laap6 zuk1) = kaars ➤ 十一枝蠟燭 betekent dus letterlijk: elf stuks (van een) kaars → elf kaarsen Maatwoord(en): ✔️ 枝 (zi1) = maatwoord voor langwerpige voorwerpen Voorbeelden van wat met 枝 wordt geteld: 一枝筆 (jat1 zi1 bat1) = één pen 兩枝槍 (loeng5 zi1 coeng1) = twee geweren 五枝蠟燭 (ng5 zi1 laap6 zuk1) = vijf kaarsen
92
Ik ben elf jaar (oud). 我十一歲。 ngo5 sap6 jat1 seoi3 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 十一 (sap6 jat1) = elf 歲 (seoi3) = jaar (leeftijd; letterlijk: leeftijdseenheid) ➤ 我十一歲 betekent letterlijk: Ik elf jaar (oud) ben. → In het Kantonees laat men meestal het werkwoord “ben” (係 hai6) weg in zinnen over leeftijd. Maatwoord(en): ✔️ 歲 (seoi3) = maatwoord voor leeftijdsjaren → Specifiek gebruikt om iemands leeftijd aan te duiden. Bijzondere opmerkingen: Als je beleefd wilt vragen naar iemands leeftijd, kun je zeggen: 你幾多歲? (nei5 gei2 do1 seoi3?) = Hoe oud ben jij? Varianten en context: 你幾多歲?(nei5 gei2 do1 seoi3?) = Hoe oud ben jij? 佢今年十一歲 (keoi5 gam1 nin4 sap6 jat1 seoi3) = Hij/Zij is dit jaar elf jaar oud 我細佬六歲 (ngo5 sai3 lou2 luk6 seoi3) = Mijn jongere broer is zes jaar oud
93
Nummer elf (of: de elfde — afhankelijk van context, bijvoorbeeld een datum of huisnummer) 十一號 sap6 jat1 hou6 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 十一 (sap6 jat1) = elf 號 (hou6) = nummer / de dag van de maand / volgnummer ➤ 十一號 betekent letterlijk: nummer elf Afhankelijk van context kan het verwijzen naar: een datum: de 11e (van de maand) een huisnummer: nummer 11 een wachtnummer of busnummer: nummer 11 Maatwoord(en): ✔️ 號 (hou6) is een klassificerend telwoord / naamnummer, specifiek voor: datums (zoals in: de 1e, 2e, 3e dag van een maand) nummers in reeksen (huisnummers, busnummers, enz.) Bijzondere opmerkingen: In een datumcontext: ➤ 今日係十一號。 (gam1 jat6 hai6 sap6 jat1 hou6) = Vandaag is het de elfde. Als huisadres: ➤ 我住喺十一號。 (ngo5 zyu6 hai2 sap6 jat1 hou6) = Ik woon op nummer elf. Als je een nummer moet trekken of een beurt hebt: ➤ 你係十一號。 (nei5 hai6 sap6 jat1 hou6) = Jij bent nummer elf. Varianten en context: 今日係十一號 (gam1 jat6 hai6 sap6 jat1 hou6) = Vandaag is het de elfde 我哋坐十一號巴士 (ngo5 dei6 co5 sap6 jat1 hou6 baa1 si2) = We nemen bus nummer elf 十一號房 (sap6 jat1 hou6 fong2) = Kamer nummer elf
94
Een jaar heeft twaalf maanden. 一年有十二個月。 jat1 nin4 jau5 sap6 ji6 go3 jyut6 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 一年 (jat1 nin4) = één jaar 一 (jat1) = één 年 (nin4) = jaar 有 (jau5) = hebben / er zijn 十二 (sap6 ji6) = twaalf 個 (go3) = maatwoord voor algemene dingen, hier: maanden 月 (jyut6) = maand ➤ 一年有十二個月 betekent letterlijk: Eén jaar heeft twaalf stuks maand → Een jaar heeft twaalf maanden Maatwoord(en): ✔️ 個 (go3) = algemeen maatwoord → Hier gebruikt als maatwoord voor maanden: 一個月 (jat1 go3 jyut6) = één maand 兩個月 (loeng5 go3 jyut6) = twee maanden 十二個月 (sap6 ji6 go3 jyut6) = twaalf maanden Bijzondere opmerkingen: **In het Kantonees (net als in Mandarijn) zijn maatwoorden verplicht tussen een getal en een zelfstandig naamwoord.**
95
Je spreekt heel goed Kantonees, hoor! (of: Jij spreekt echt goed Kantonees!) 你廣東話講得好好喎! nei5 gwong2 dung1 waa2 gong2 dak1 hou2 hou2 wo3! ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 你 (nei5) = jij 廣東話 (gwong2 dung1 waa2) = Kantonees (de taal) - 廣東 (gwong2 dung1) = Guangdong (de provincie, oorsprong van het Kantonees) - 話 (waa2) = taal / spraak 講 (gong2) = spreken / praten 得 (dak1) = in staat zijn om / (hier:) als grammaticale structuur voor vaardigheid 好好 (hou2 hou2) = heel goed (herhaling van 好 versterkt de graad) 喎 (wo3) = zinsfinale partikel om verrassing, bewondering of milde nadruk uit te drukken ➤ 講得好好 = spreekvaardigheid is goed ➤ 你廣東話講得好好 = Je spreekt Kantonees goed ➤ 喎 maakt het spontaan, natuurlijk, een beetje verrast of bewonderend Bijzondere opmerkingen: Het partikel 喎 (wo3) klinkt informeel, positief, en wordt vaak gebruikt in spontane spreektaal om iets bewonderends of onverwachts te benadrukken:
96
Hoelang heb je (het) al geleerd? (of: Hoelang ben je al aan het leren?) 你學咗幾耐? nei5 hok6 zo2 gei2 noi6? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 你 (nei5) = jij 學 (hok6) = leren 咗 (zo2) = voltooiingsaspect (duidt aan dat de handeling afgerond of begonnen is) 幾耐 (gei2 noi6) = hoelang (in tijdsduur) ➤ 學咗幾耐 = hoelang (heb je al) geleerd? ➤ De combinatie 咗 (zo2) met 幾耐 (gei2 noi6) drukt uit dat de actie al bezig is of geweest is gedurende een bepaalde tijd. ➤ Zonder 咗 zou de zin onvolledig of grammaticaal incorrect klinken in deze context. Bijzondere opmerkingen: 幾耐 (gei2 noi6) is typisch Kantonees voor "hoelang" → In Mandarijn zou dit zijn: 多久 (do1 gau6) Deze vraag is zeer gebruikelijk als iemand hoort dat je een taal spreekt of een vaardigheid leert: ➤ Bijvoorbeeld: “Wauw, je Kantonees is goed!” → 你學咗幾耐? Als je een beleefd of nieuwsgierig gesprek wil voeren, kun je ook toevoegen: ➤ 你學咗幾耐廣東話呀? (nei5 hok6 zo2 gei2 noi6 gwong2 dung1 waa2 aa3?) = Hoelang leer je al Kantonees?
97
Twee uur (in de betekenis van: een tijdsduur van twee uur) 兩個鐘頭 loeng5 go3 zung1 tau4 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 兩 (loeng5) = twee (speciaal telwoord voor hoeveelheden, niet verwarren met 二 ji6, dat voor volgorde is) 個 (go3) = maatwoord (algemeen maatwoord voor veel soorten dingen, ook tijdseenheden) 鐘頭 (zung1 tau4) = uur (tijdseenheid) ➤ 兩個鐘頭 betekent letterlijk: twee stuks uur → twee uur (duur) Maatwoord(en): ✔️ 個 (go3) = algemeen maatwoord voor telbare eenheden, waaronder tijdsperiodes zoals: 一個鐘頭 = één uur 三個星期 = drie weken 五個月 = vijf maanden Bijzondere opmerkingen: 鐘頭 (zung1 tau4) is de volledige vorm voor “uur” als duur ➤ In spreektaal zegt men ook gewoon: 鐘 (zung1) Bijv. 兩個鐘 (loeng5 go3 zung1) = twee uur **Gebruik 鐘頭 in tegenstelling tot 點 (dim2), dat tijdsaanduiding is:** 幾點?= Hoe laat is het? 幾個鐘頭?= Hoeveel uur (duurt het)? Varianten en context: 我等咗你兩個鐘頭喇! (ngo5 dang2 zo2 nei5 loeng5 go3 zung1 tau4 laa3) = Ik heb al twee uur op je gewacht! 睇戲要兩個鐘頭。 (tai2 hei3 jiu3 loeng5 go3 zung1 tau4) = De film duurt twee uur. 開會開咗兩個鐘。 (hoi1 wui2 hoi1 zo2 loeng5 go3 zung1) = De vergadering duurde twee uur.
98
Waar ga jij morgenavond naartoe? 你聽晚去邊度? nei5 ting1 maan5 heoi3 bin1 dou6? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 你 (nei5) = jij 聽晚 (ting1 maan5) = morgenavond - 聽 (ting1) = morgen - 晚 (maan5) = avond 去 (heoi3) = gaan 邊度 (bin1 dou6) = waar / welke plaats ➤ 你聽晚去邊度? = Waar ga jij morgenavond heen? Bijzondere opmerkingen: 聽晚 (ting1 maan5) is een veelgebruikte tijdsaanduiding in het Kantonees die specifiek "morgenavond" betekent. ➤ Niet verwarren met: 聽日 (ting1 jat6) = morgen (overdag) 今晚 (gam1 maan5) = vanavond Varianten en context: 你今晚去邊度? (nei5 gam1 maan5 heoi3 bin1 dou6?) = Waar ga jij vanavond naartoe? 我聽晚去睇戲。 (ngo5 ting1 maan5 heoi3 tai2 hei3) = Ik ga morgenavond naar de film. 佢聽晚去飲酒。 (keoi5 ting1 maan5 heoi3 jam2 zau2) = Hij/Zij gaat morgenavond wat drinken (alcohol).
99
Hoe lang duurt het (om er te geraken)? of: Wanneer kom je aan? (Letterlijk: Hoelang tot je aankomt?) 幾耐到? gei2 noi6 dou3? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 幾耐 (gei2 noi6) = hoelang (tijdsduur) 到 (dou3) = aankomen / arriveren / aankomst bereiken ➤ 幾耐到? betekent letterlijk: Hoe lang tot [je] aankomt? → Vrij vertaald: Hoe lang duurt het nog? / Wanneer ben je er?
100
Ik ben Kantonees aan het leren. (Letterlijk: Ik leer op dit moment Kantonees.) 我學緊廣東話。 ngo5 hok6 gan2 gwong2 dung1 waa2 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 學 (hok6) = leren 緊 (gan2) = geeft aan dat een actie aan de gang is (equivalent van "-ing" vorm in het Engels of "aan het" in het Nederlands) → 學緊 = ben aan het leren 廣東話 (gwong2 dung1 waa2) = Kantonees (de taal) - 廣東 (gwong2 dung1) = Guangdong (de provincie waar Kantonees vandaan komt) - 話 (waa2) = taal / spraak ➤ 我學緊廣東話 betekent dus letterlijk: Ik ben aan het leren [van] de Kantonees-spraak. Bijzondere opmerkingen: De combinatie 動詞 + 緊 is typisch voor het uitdrukken van een lopende handeling in het Kantonees. ➤ Bijvoorbeeld: 食緊 (sik6 gan2) = aan het eten 做緊 (zou6 gan2) = aan het doen / bezig met 講緊電話 (gong2 gan2 din6 waa2) = aan het telefoneren In tegenstelling tot Mandarijn (waar men vaak "在 + werkwoord" gebruikt), gebruikt het Kantonees 緊 ná het werkwoord.
101
Echt? / Serieus? / Oh ja? (Letterlijk: Is het zo?) 係咩? hai6 me1? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 係 (hai6) = zijn / is 咩 (me1) = vraagpartikel dat een verrassende vraag of twijfel uitdrukt ➤ 係咩? betekent letterlijk: Is het zo? → Maar in natuurlijk Nederlands: Echt?, Serieus?, Oh ja? Bijzondere opmerkingen: 係咩? is een veelgebruikte spontane uitroep in gesproken Kantonees, vergelijkbaar met: "Echt waar?" "Oh serieus?" "Dat meen je niet!" Afhankelijk van toon en gezichtsuitdrukking kan het: oprecht verbaasd klinken sarcastisch zijn of gewoon vragend bedoeld zijn Het is niet hetzelfde als een informatieve vraag zoals “Wat is het?” → dat zou zijn: 咩嚟㗎?(me1 lai4 gaa3?) = Wat is dat?
102
Kun je met mij Kantonees spreken? (of: Zou je met mij Kantonees kunnen spreken?) 你可唔可以同我講廣東話? nei5 ho2 m4 ho2 ji5 tung4 ngo5 gong2 gwong2 dung1 waa2? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 你 (nei5) = jij 可唔可以 (ho2 m4 ho2 ji5) = kan of kan niet? / is het mogelijk? 同 (tung4) = met 我 (ngo5) = mij / ik 講 (gong2) = spreken / praten 廣東話 (gwong2 dung1 waa2) = Kantonees (de taal)
103
Ik wil Engelse ondertiteling. (of: Ik heb Engelse ondertitels nodig.) 我要英文字幕。 ngo5 jiu3 jing1 man4 zi6 mak6 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 要 (jiu3) = willen / nodig hebben 英文 (jing1 man4) = Engels (de taal) - 英 (jing1) = Engeland / Engels - 文 (man4) = schrift / taal 字幕 (zi6 mak6) = ondertiteling - 字 (zi6) = karakter / schrift - 幕 (mak6) = scherm / doek (zoals bij theater of film) → Samen betekent 字幕 letterlijk: karakter-scherm → ondertiteling Bijzondere opmerkingen: 要 (jiu3) betekent zowel willen als nodig hebben, afhankelijk van context:
104
Van het Engels naar het Japans vertalen 由英文翻譯至日文 jau4 jing1 man4 faan1 jik6 zi3 jat6 man4 ## Footnote ✅ Woord-voor-woord uitleg: 由 (jau4) = vanuit / vanuit de oorsprong 英文 (jing1 man4) = Engels (taal) 翻譯 (faan1 jik6) = vertalen 至 (zi3) = naar / tot 日文 (jat6 man4) = Japans (taal) 📝 Bijzondere opmerkingen: Deze uitdrukking is formeel en wordt vooral gebruikt in schriftelijke of professionele contexten. ➤ In een informeel gesprek zou je eerder zeggen: 「我將英文譯做日文。」 (ngo5 zoeng1 jing1 man4 jik6 zou6 jat6 man4) = Ik vertaal Engels naar Japans
105
Ik moet morgen een Engelse toets maken. (of: Morgen heb ik een Engels examen.) 我聽日要考英文試。 ngo5 ting1 jat6 jiu3 haau2 jing1 man4 si5 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 聽日 (ting1 jat6) = morgen - 聽 (ting1) = morgen - 日 (jat6) = dag 要 (jiu3) = moeten / zullen 考 (haau2) = examen doen / een toets maken 英文 (jing1 man4) = Engels (de taal) 試 (si5) = toets / examen / proef ➤ 我聽日要考英文試 betekent letterlijk: Ik morgen moet [een] Engels-toets maken → Vrij vertaald: Ik moet morgen een Engels examen doen. Maatwoord(en): ✔️ Er is impliciet een maatwoord vóór 試 (toets), maar dat wordt hier weggelaten (wat normaal is in spreektaal). Als je het voluit zegt: 一個英文試 (jat1 go3 jing1 man4 si5) = één Engels examen → 個 (go3) is dan het maatwoord voor een toets of examen Bijzondere opmerkingen: 考 (haau2) = “examen doen” is actief; ➤ als je zegt 考試, betekent dat: een toets doen ➤ als je zegt 考人, betekent dat: iemand ondervragen of examineren
106
Ik vind mijn Engelse leraar heel leuk. (of: Ik hou veel van mijn Engelse leraar.) 我好鍾意我嘅英文先生。 ngo5 hou2 zung1 ji3 ngo5 ge3 jing1 man4 sin1 saang1 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 好 (hou2) = erg / heel 鍾意 (zung1 ji3) = leuk vinden / houden van 我 (ngo5) = ik / mij 嘅 (ge3) = bezittelijk partikel (“mijn”) 英文 (jing1 man4) = Engels (taal) 先生 (sin1 saang1) = leraar / meneer / docent Maatwoord(en): ✔️ In de gesproken versie ontbreekt een maatwoord, wat gebruikelijk is in spontane spreektaal. Formeel zou je kunnen zeggen: 我好鍾意我嘅一位英文先生。 (ngo5 hou2 zung1 ji3 ngo5 ge3 jat1 wai2 jing1 man4 sin1 saang1) → Maatwoord: 位 (wai2) = beleefd maatwoord voor personen Bijzondere opmerkingen: 鍾意 (zung1 ji3) betekent zowel “leuk vinden” als “houden van”. ➤ Het is contextafhankelijk of het vriendelijk of romantisch bedoeld is. 先生 (sin1 saang1) wordt gebruikt voor: leraren volwassen mannen soms ook: echtgenoot
107
Morgen is het examen, dus ik moet vanavond studeren. 聽日就考試,所以我今晚要溫書。 ting1 jat6 zau6 haau2 si5, so2 ji5 ngo5 gam1 maan5 jiu3 wan1 syu1 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 聽日 (ting1 jat6) = morgen 就 (zau6) = dan meteen / dus / precies op dat moment 考試 (haau2 si5) = examen doen - 考 (haau2) = afleggen (van examen) - 試 (si5) = toets / proef 所以 (so2 ji5) = dus / daarom 我 (ngo5) = ik 今晚 (gam1 maan5) = vanavond - 今 (gam1) = nu / deze - 晚 (maan5) = avond 要 (jiu3) = moeten / willen 溫書 (wan1 syu1) = studeren / herhalen van de leerstof - 溫 (wan1) = herhalen / opfrissen 書 (syu1) = boek / leerstof ➤ 聽日就考試,所以我今晚要溫書。 betekent letterlijk: Morgen precies (is) toets, dus ik vanavond moet leerstof herhalen. → Vrij vertaald: Morgen is het examen, dus ik moet vanavond studeren. Bijzondere opmerkingen: 就 (zau6) drukt nadruk of een directe relatie in tijd uit → "dan is het zo ver", "precies dan". 溫書 (wan1 syu1) is een typisch Kantonees werkwoord voor leren door herhaling, letterlijk: boeken opwarmen. ➤ In Mandarijn is het equivalent: 複習 (fuk1 zaap6) 所以 (so2 ji5) verbindt oorzaak en gevolg, net zoals "dus" in het Nederlands.
108
Ik ben altijd al heel ijverig geweest met studeren. (of: Ik ben altijd heel vlijtig geweest in het leren.) 我一向都好勤力溫書。 ngo5 jat1 hoeng3 dou1 hou2 kan4 lik6 wan1 syu1 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 一向 (jat1 hoeng3) = altijd (van oudsher / vanaf het begin tot nu) 都 (dou1) = ook / zelfs / altijd al 好 (hou2) = erg / heel 勤力 (kan4 lik6) = ijverig / hardwerkend / vlijtig 溫書 (wan1 syu1) = studeren / leerstof herhalen 溫 (wan1) = herhalen / opfrissen 書 (syu1) = boek / leerstof ➤ 我一向都好勤力溫書 betekent letterlijk: Ik altijd ook heel ijverig leerstof herhalen. → Vrij vertaald: Ik ben altijd al heel ijverig met studeren geweest. Bijzondere opmerkingen: 一向 (jat1 hoeng3) geeft aan dat iets altijd zo is geweest, in tegenstelling tot gewoon 成日 (sing4 jat6) wat meer "vaak / regelmatig" betekent. ➤ 一向 legt nadruk op consistent gedrag over een lange tijd. 都 (dou1) versterkt hier het idee van steeds, consequent ➤ Combinatie 一向都 is krachtig: steeds al, altijd al 勤力 (kan4 lik6) is een bijvoeglijk naamwoord dat meestal over studie of werkhouding gaat
109
Ik ben aan het studeren. (of: Ik ben de leerstof aan het herhalen.) 我溫緊書。 ngo5 wan1 gan2 syu1 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 溫 (wan1) = herhalen / opfrissen (van leerstof) 緊 (gan2) = aspectpartikel die aanduidt dat de actie op dit moment bezig is → 溫緊 = ben aan het herhalen / studeren 書 (syu1) = boek / leerstof ➤ 我溫緊書 betekent letterlijk: Ik ben leerstof aan het herhalen → Vrij vertaald: Ik ben aan het studeren.
110
Ik kan Mandarijn spreken. (of: Ik spreek Mandarijn.) 我識講國語。 ngo5 sik1 gong2 gwok3 jyu5 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 識 (sik1) = kunnen / in staat zijn om (vaak gebruikt voor talen of vaardigheden) 講 (gong2) = spreken / praten 國語 (gwok3 jyu5) = Mandarijn (letterlijk: nationale taal) Bijzondere opmerkingen: 識 (sik1) wordt in het Kantonees gebruikt voor: vaardigheden: 識游水 = kunnen zwemmen talen: 識講英文 = kunnen spreken Engels kennen van mensen: 識佢 = ik ken hem/haar 國語 (gwok3 jyu5) betekent Mandarijn (Standaard Chinees), letterlijk: “de nationale taal” ➤ In Taiwan en Hongkong is 國語 gebruikelijk als benaming voor Mandarijn ➤ In het vasteland van China gebruikt men vaak 普通話 (pou2 tung1 waa6) = Standaardspraak
111
Hij/Zij heeft iets dringends dat hij/zij met hem/haar moet bespreken. 佢有緊急事要同佢傾。 keoi5 jau5 gan2 gap1 si6 jiu3 tung4 keoi5 king1 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 佢 (keoi5) = hij/zij 有 (jau5) = hebben 緊急 (gan2 gap1) = dringend / urgent 事 (si6) = zaak / iets / kwestie 要 (jiu3) = moeten / nodig hebben 同 (tung4) = met 佢 (keoi5) = hij/zij (tweede persoon in de zin) 傾 (king1) = bespreken / praten ➤ 佢有緊急事要同佢傾 betekent letterlijk: Hij/Zij heeft een dringende zaak (die hij/zij) met hem/haar moet bespreken. → Vrij vertaald: Hij/Zij moet dringend iets met hem/haar bespreken. Maatwoord(en): ✔️ Er is géén expliciet maatwoord, maar als je het zou specificeren, kun je zeggen: 一件緊急事 (jat1 gin6 gan2 gap1 si6) = één dringend iets/zaak → 件 (gin6) is het maatwoord voor abstracte zaken of gebeurtenissen. Bijzondere opmerkingen: De structuur 有 (jau5) + [iets] + 要 (jiu3) + [doen] is gebruikelijk om aan te geven dat men iets heeft dat gedaan moet worden: 我有嘢要做。= Ik heb iets te doen. 佢有事要講。= Hij/Zij heeft iets te zeggen. 傾 (king1) is vaak verkort voor 傾計 (king1 gai2) = praten, maar in deze context betekent het eerder: overleggen / bespreken
112
Zij kunnen de hele dag praten zonder zich te vervelen. (of: Ze raken nooit verveeld, ook al praten ze de hele dag.) 佢哋可以傾成日都唔悶。 keoi5 dei6 ho2 ji5 king1 seng4 jat6 dou1 m4 mun6 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 佢哋 (keoi5 dei6) = zij (meervoud van 佢 = hij/zij) 可以 (ho2 ji5) = kunnen / in staat zijn om 傾 (king1) = praten / kletsen (kort voor 傾計 king1 gai2) 成日 (seng4 jat6) = de hele dag - 成 (seng4) = compleet / heel - 日 (jat6) = dag 都 (dou1) = zelfs dan / ook 唔 (m4) = niet 悶 (mun6) = verveeld / saai vinden ➤ 佢哋可以傾成日都唔悶 betekent letterlijk: Zij kunnen praten de hele dag zelfs niet verveeld. → Vrij vertaald: Zij kunnen de hele dag praten zonder zich te vervelen. Bijzondere opmerkingen: 傾 (king1) is spreektaal en betekent “gezellig kletsen” of “praten”. ➤ Vaak onderdeel van 傾計 (king1 gai2) = samen babbelen, praten 成日 (seng4 jat6) betekent letterlijk “volledige dag” → “de hele dag” ➤ Veelgebruikt in spreektaal voor duur: 成晚 (seng4 maan5) = de hele avond 成個星期 (seng4 go3 sing1 kei4) = de hele week 都唔悶 (dou1 m4 mun6) is een mooie manier om te zeggen “zelfs dan is het niet saai” of “zelfs dan vervelen ze zich niet”. Varianten en context: 佢哋成日傾電話都唔悶。 (keoi5 dei6 seng4 jat6 king1 din6 waa2 dou1 m4 mun6) = Ze kunnen de hele dag bellen zonder zich te vervelen. 你哋成日一齊玩,都唔悶咩? (nei5 dei6 seng4 jat6 jat1 cai4 waan2, dou1 m4 mun6 me1?) = Jullie zijn altijd samen aan het spelen – vervelen jullie je nooit?
113
Laten we de volgende keer verder praten. (of: Volgende keer praten we verder.) 下次再傾。 haa6 ci3 zoi3 king1 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 下次 (haa6 ci3) = volgende keer - 下 (haa6) = volgend / volgend(e) - 次 (ci3) = keer / gelegenheid 再 (zoi3) = opnieuw / nog een keer / verder 傾 (king1) = praten / kletsen (kort voor 傾計 king1 gai2) ➤ 下次再傾 betekent letterlijk: Volgende keer opnieuw praten → Vrij vertaald: Tot de volgende keer! We praten dan verder. Maatwoord(en): ✔️ 次 (ci3) is het maatwoord voor aantal keren of gelegenheden. Bijzondere opmerkingen: 下次再傾 is een vriendelijke en informele afsluiter van een gesprek, zoals: "Tot later!" "Volgende keer praten we verder" "We praten later nog wel" Het impliceert dat het gesprek niet is afgelopen uit onwil, maar gewoon gepauzeerd wordt. Zeer beleefd en sociaal. Je zou ook kunnen zeggen: 下次再傾啦! (haa6 ci3 zoi3 king1 laa1) = met extra nadruk / vriendelijkheid ("oké, tot later dan!") Varianten en context: 好啦,下次再傾。 (hou2 laa3, haa6 ci3 zoi3 king1) = Oké dan, laten we volgende keer verder praten. 冇問題,下次再傾! (mou5 man6 tai4, haa6 ci3 zoi3 king1!) = Geen probleem, we praten de volgende keer verder!
114
Ik begrijp het niet. (of: Ik versta het niet goed.) 我聽唔明呀。 ngo5 teng1 m4 ming4 aa3 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 聽 (teng1) = horen / luisteren 唔 (m4) = niet 明 (ming4) = begrijpen / verstaan 呀 (aa3) = eindpartikel dat vriendelijkheid, lichtheid of aandrang uitdrukt ➤ 我聽唔明呀 betekent letterlijk: Ik hoor niet (en) begrijp niet (wat je zegt). → Vrij vertaald: Ik versta het niet of Ik begrijp het niet (wat je zegt). Bijzondere opmerkingen: 聽唔明 (teng1 m4 ming4) is een veelgebruikte combinatie die letterlijk betekent “horen maar niet begrijpen” → dus: niet verstaan ➤ Wordt gebruikt bij taalproblemen, slechte geluidskwaliteit, of onbekende begrippen. 呀 (aa3) maakt de zin zachter en minder hard of bot. ➤ Zonder 呀 klinkt de zin directer of kortaf: 我聽唔明。 = “Ik versta het niet.” 我聽唔明呀。 = “Ehm, ik begrijp het niet echt, hoor.” Varianten en context: 你講咩呀?我聽唔明。 (nei5 gong2 me1 aa3? ngo5 teng1 m4 ming4) = Wat zeg je? Ik begrijp het niet. 講慢啲,我聽唔明呀。 (gong2 maan6 di1, ngo5 teng1 m4 ming4 aa3) = Spreek wat langzamer, ik begrijp het niet. 我唔識廣東話,聽唔明你講咩。 (ngo5 m4 sik1 gwong2 dung1 waa2, teng1 m4 ming4 nei5 gong2 me1) = Ik spreek geen Kantonees, dus ik begrijp niet wat je zegt.
115
"Eh..." / "Dus..." / "Nou..." / "Dan..." (afhankelijk van context) 咁... gam2... ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 咁 (gam2) = zo / dan / dus / in dat geval / op die manier Bijzondere opmerkingen: 咁 (gam2) komt van 咁樣 (gam2 joeng6) = “zo” / “op deze manier” Het wordt in gesprekken gebruikt als: overgang naar een nieuwe zin: 咁,我哋幾時開始? (Nou, wanneer beginnen we?) als reactie op een voorstel: 咁就好啦!(Dan is het goed!) als aarzeling of om tijd te winnen: 咁……我唔係好清楚喎。(Ehm... ik weet het niet zo goed.) om een gevolg aan te duiden: 佢唔嚟,咁我哋點算? (Hij komt niet, wat doen wij dan?) Varianten en context: 咁你想點? (gam2 nei5 soeng2 dim2?) = Dus wat wil je? 咁樣做唔啱。 (gam2 joeng6 zou6 m4 ngaam1) = Zo doen is niet juist. 咁啱我都有去喎。 (gam2 ngaam1 ngo5 dou1 jau5 heoi3 wo3) = Toevallig was ik daar ook!
116
Kun je wat langzamer praten, alsjeblieft? 你可唔可以講慢啲呀? nei5 ho2 m4 ho2 ji5 gong2 maan6 di1 aa3? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 你 (nei5) = jij 可唔可以 (ho2 m4 ho2 ji5) = kan of kan niet? / is het mogelijk? 講 (gong2) = spreken / praten 慢啲 (maan6 di1) = wat langzamer - 慢 (maan6) = langzaam - 啲 (di1) = een beetje / meer (comperatief partikel) 呀 (aa3) = eindpartikel voor vriendelijkheid of zachtheid Bijzondere opmerkingen: 啲 (di1) maakt een bijvoeglijk naamwoord comparatief: 快啲 (faai3 di1) = sneller 靜啲 (zing6 di1) = stiller 多啲 (do1 di1) = meer 慢啲 (maan6 di1) = langzamer 呀 (aa3) verzacht de vraag → maakt het vriendelijk en niet te dwingend.
117
Alsjeblieft, spreek langzamer. (Letterlijk: "Bedankt / alsjeblieft, spreek wat langzamer.") 唔該講慢啲。 m4 goi1 gong2 maan6 di1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 唔該 (m4 goi1) = alsjeblieft / dank je (beleefde uitdrukking, hier als "alsjeblieft") 講 (gong2) = spreken / praten 慢 (maan6) = langzaam 啲 (di1) = een beetje / ietsjes (vergrotende trap voor bijvoeglijke naamwoorden zoals "langzaam") Bijzondere opmerkingen De combinatie 慢啲 (maan6 di1) is typisch Kantonees en betekent "wat langzamer" of "een beetje langzamer". Het partikel 啲 (di1) wordt vaak gebruikt om een bijvoeglijk naamwoord te verzachten of om de vergrotende trap aan te geven.
118
Loop langzamer. (Letterlijk: "Loop een beetje langzaam.") 行慢啲。 haang4 maan6 di1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 行 (haang4) = lopen / wandelen 慢 (maan6) = langzaam 啲 (di1) = een beetje / ietsjes
119
Alsjeblieft, zeg het nog eens wat langzamer. 唔該慢啲講多次。 m4 goi1 maan6 di1 gong2 do1 ci3 ## Footnote Woord voor woord uitleg 唔該 (m4 goi1) = alsjeblieft (of: bedankt, afhankelijk van context) 慢 (maan6) = langzaam 啲 (di1) = een beetje / ietsjes 講 (gong2) = zeggen / spreken 多 (do1) = meer 次 (ci3) = keer (maatwoord voor herhaling van acties, zoals "keer", "maal") Opbouw: 唔該 (m4 goi1) = alsjeblieft 慢啲 (maan6 di1) = wat langzamer 講 (gong2) = zeg 多 (do1) = meer 次 (ci3) = keer → letterlijk: Alsjeblieft wat langzamer nog een keer zeggen → natuurlijk: Alsjeblieft, zeg het nog een keer wat langzamer. Maatwoorden in deze zin ✅ 次 (ci3) is het maatwoord in deze zin. Het wordt gebruikt voor herhalingen van acties, zoals “een keer”, “twee keer”, enz. In 多次 (do1 ci3) betekent het “meer keren” of “nog een keer”.
120
Alsjeblieft, praat wat zachter. (Letterlijk: “Alsjeblieft zachtere stem.”) 唔該細聲啲。 m4 goi1 sai3 seng1 di1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 唔該 (m4 goi1) = alsjeblieft / dank je (beleefde uitdrukking) 細 (sai3) = klein 聲 (seng1) = stem / geluid 啲 (di1) = een beetje / ietsjes Opbouw: 唔該 (m4 goi1) = alsjeblieft 細 (sai3) = klein 聲 (seng1) = stem 啲 (di1) = een beetje → letterlijk: Alsjeblieft kleinere stem een beetje → natuurlijk: Alsjeblieft, zachter praten. Bijzondere opmerkingen 細聲 (sai3 seng1) betekent letterlijk “kleine stem”, maar het wordt idiomatisch gebruikt als "zacht praten" of "fluisteren". De toevoeging van 啲 (di1) maakt het verzoek vriendelijker en geeft aan dat het niet streng bedoeld is, maar eerder als “een beetje zachter”. Deze structuur (唔該 + beschrijving + 啲) is erg gebruikelijk in beleefde verzoeken in het Kantonees. Andere voorbeelden: 唔該快啲 (m4 goi1 faai3 di1) = Alsjeblieft wat sneller. 唔該靜啲 (m4 goi1 zing6 di1) = Alsjeblieft wat stiller.
121
Ik begrijp het niet. (Letterlijk: "Ik hoor [het] niet duidelijk.") 我聽唔明。 ngo5 teng1 m4 ming4 ## Footnote Woord voor woord uitleg 我 (ngo5) = ik 聽 (teng1) = horen / luisteren 唔 (m4) = niet (ontkenning) 明 (ming4) = begrijpen / duidelijk zijn Opbouw: 我 (ngo5) = ik 聽 (teng1) = hoor 唔 (m4) = niet 明 (ming4) = duidelijk / begrijp → letterlijk: Ik hoor het niet duidelijk → natuurlijk: Ik begrijp het niet. Bijzondere opmerkingen De uitdrukking 聽唔明 (teng1 m4 ming4) is een veelgebruikte Kantonese constructie die letterlijk “niet duidelijk horen” betekent, maar functioneert als "ik begrijp het niet", vooral als het gaat om gesproken taal. Alternatief voor algemeen begrip, ongeacht of het om gehoor of conceptueel begrip gaat, zou zijn: 我唔明 (ngo5 m4 ming4) = “Ik begrijp het niet” (meer algemeen of conceptueel). Deze zin is typisch voor gesproken Kantonees, vooral als men iets niet goed heeft gehoord of niet heeft begrepen.
122
Praat sneller. (Letterlijk: "Spreek wat sneller.") 講快啲。 gong2 faai3 di1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 講 (gong2) = spreken / zeggen 快 (faai3) = snel 啲 (di1) = een beetje / ietsjes (vergrotende trap) Opbouw: 講 (gong2) = spreek 快 (faai3) = snel 啲 (di1) = een beetje → letterlijk: Spreek een beetje snel → natuurlijk: Praat sneller.
123
Doe wat harder je best. (Letterlijk: "Wat ijveriger zijn.") 勤力啲。 kan4 lik6 di1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 勤力 (kan4 lik6) = ijverig / hardwerkend / vlijtig 啲 (di1) = een beetje / ietsjes (vergrotende trap of verzachting) Opbouw: 勤力 (kan4 lik6) = ijverig zijn / hard je best doen 啲 (di1) = een beetje → letterlijk: Wat ijveriger. → natuurlijk: Doe wat harder je best. of Werk wat harder. Bijzondere opmerkingen 勤力 (kan4 lik6) is een adjectief dat in het Kantonees betekent: "ijverig", "vlijtig", of "hardwerkend". Het kan ook functioneren als een soort aansporing of evaluatie. De toevoeging 啲 (di1) maakt het een vergrotende trap of geeft een milde aansporing: “Een beetje harder je best doen.” Ook gebruikelijk als aanmoediging: tegen een leerling, werknemer, of vriend.
124
Wie is hij/zij eigenlijk? (Letterlijk: "Hij/zij is wie gekomen?") 佢係邊個嚟㗎? keoi5 hai6 bin1 go3 lai4 gaa3? ## Footnote Woord voor woord uitleg 佢 (keoi5) = hij / zij 係 (hai6) = is (koppelwerkwoord: zijn) 邊個 (bin1 go3) = wie - 邊 (bin1) = welke / wie - 個 (go3) = maatwoord voor mensen of algemene dingen 嚟 (lai4) = komen (hier: grammaticaal element, geen letterlijke beweging) 㗎 (gaa3) = eindpartikel dat interesse, verrassing of bevestiging kan aangeven → letterlijk: Hij/zij is wie gekomen (dan)? → natuurlijk: Wie is hij/zij eigenlijk? / Wie is dat nou? Bijzondere opmerkingen De combinatie 邊個嚟㗎? (bin1 go3 lai4 gaa3?) is een typische Kantonese vraagvorm die natuurlijk klinkt in spreektaal. Het werkwoord 嚟 (lai4) wordt hier niet letterlijk als "komen" bedoeld, maar als een soort identificerende structuur: → "Wie is (dat die gekomen is)?"
125
Ik ben de oudste broer. (Letterlijk: "Ik [ben] oudste broer.") Let op: afhankelijk van context kan het ook betekenen “mijn oudste broer” — zie uitleg bij bijzondere opmerkingen. 我大佬。 ngo5 daai6 lou2 ## Footnote Woord voor woord uitleg 我 (ngo5) = ik / mijn 大佬 (daai6 lou2) = oudste broer (letterlijk: grote broer) Opbouw: 我 (ngo5) = ik / mijn 大佬 (daai6 lou2) = oudste broer → letterlijk: "Ik oudste broer" → kan betekenen: a) "Ik ben de oudste broer" (ik ben de oudste van de broers), of b) "Mijn oudste broer" (als bezittelijk voornaamwoord → zie opmerkingen hieronder) Bijzondere opmerkingen Zonder werkwoord: In het Kantonees laat men vaak het koppelwerkwoord “係 (hai6)” (= zijn) weg in spreektaal. Dus: 我係大佬。 (ngo5 hai6 daai6 lou2) = "Ik ben de oudste broer." 我大佬。 (ngo5 daai6 lou2) kan dan nog steeds betekenen "Ik ben de oudste broer", maar ook: Bezittelijk gebruik: In het Kantonees kan 我 (ngo5) ook “mijn” betekenen. Dus: 我大佬 (ngo5 daai6 lou2) = "mijn oudste broer" ✅ Welke betekenis bedoeld wordt, hangt dus af van de context en intonatie. Voorbeelden: 佢係我大佬。 (keoi5 hai6 ngo5 daai6 lou2) = Hij is mijn oudste broer. 我大佬唔鍾意你。 (ngo5 daai6 lou2 m4 zung1 ji3 nei5) = Mijn oudste broer houdt niet van jou.
126
Hij/Zij lijkt erg op mij. (Letterlijk: "Zijn/haar uiterlijk lijkt erg op mij.") 佢個樣同我好似。 keoi5 go3 joeng6 tung4 ngo5 hou2 ci5 ## Footnote Woord voor woord uitleg 佢 (keoi5) = hij / zij 個 (go3) = maatwoord voor personen en dingen 樣 (joeng6) = uiterlijk / gezicht / voorkomen 同 (tung4) = met / en / ten opzichte van 我 (ngo5) = ik / mij 好 (hou2) = erg / heel 似 (ci5) = lijken op / gelijkenis hebben met → letterlijk: Zijn uiterlijk lijkt erg op mij. → natuurlijk: Hij/Zij lijkt erg op mij. Maatwoorden in deze zin ✅ 個 (go3) is het maatwoord dat hoort bij 樣 (joeng6) – “uiterlijk/gezicht”. In Kantonees zeg je 一個樣 (jat1 go3 joeng6) = "één uiterlijk / een gezicht" In deze zin wordt 個樣 (go3 joeng6) gebruikt als "zijn/haar uiterlijk" → 佢個樣 = zijn/haar uiterlijk Bijzondere opmerkingen De structuur A 同 B 好似 (A tung4 B hou2 ci5) betekent "A lijkt veel op B", en is heel gebruikelijk in gesproken Kantonees. 同 (tung4) is hier geen "met" in de betekenis van samen doen, maar "ten opzichte van", dus: "lijkt op..." Je kunt dit ook omdraaien zonder dat de betekenis verandert: 我同佢好似。 = Ik lijk erg op hem/haar. 樣 (joeng6) betekent letterlijk "uiterlijk" of "gezicht", en is een veelgebruikte informele manier om te zeggen dat iemand op iemand anders lijkt qua uiterlijk.
127
Dat is hem/haar! (of: Hij/Zij is het! – met nadruk) 就係佢呀。 zau6 hai6 keoi5 aa3 ## Footnote Woord voor woord uitleg 就 (zau6) = precies / net / juist / exact 係 (hai6) = is (koppelwerkwoord) 佢 (keoi5) = hij / zij 呀 (aa3) = eindpartikel voor bevestiging, lichte nadruk of uitroep → letterlijk: Precies is hij/zij [namelijk]! → natuurlijk: Dat is hem/haar! of Hij/Zij is het nou net! Bijzondere opmerkingen 就係 (zau6 hai6) is een zeer gebruikelijke Kantonese constructie om iets of iemand sterk te bevestigen of aan te wijzen: → "Precies dat is het!" → "Het is precies die persoon!" De eindpartikel 呀 (aa3) voegt een gevoel van lichte verrassing, bevestiging of nadruk toe. Het maakt de zin levendiger, vooral in gesprekken. Voorbeelden: 就係你啦!(zau6 hai6 nei5 laa1!) = Jij bent het dus! 就係嗰個人呀!(zau6 hai6 go2 go3 jan4 aa3!) = Dat is die persoon!
128
Papa neemt me mee om naar een voetbalwedstrijd te kijken. 爸爸帶我去睇足球比賽。 baa4 baa1 daai3 ngo5 heoi3 tai2 zuk1 kau4 bei2 coi3 ## Footnote Woord voor woord uitleg 爸爸 (baa4 baa1) = papa 帶 (daai3) = meenemen / begeleiden 我 (ngo5) = mij / ik 去 (heoi3) = gaan 睇 (tai2) = kijken 足球 (zuk1 kau4) = voetbal - 足 (zuk1) = voet - 球 (kau4) = bal 比賽 (bei2 coi3) = wedstrijd / competitie → letterlijk: Papa brengt mij om (te) kijken (naar de) voetbalwedstrijd → natuurlijk: Papa neemt me mee om naar een voetbalwedstrijd te kijken. Maatwoorden in deze zin Er worden geen maatwoorden expliciet genoemd, maar in een volledige of preciezere zin zou je er een kunnen gebruiken vóór "足球比賽", zoals: 一場足球比賽 (jat1 coeng4 zuk1 kau4 bei2 coi3) → "één voetbalwedstrijd", waarbij 場 (coeng4) het maatwoord is voor evenementen, wedstrijden, toneelstukken enz. In deze zin is het echter weggelaten, wat normaal is in informele spreektaal.
129
Mijn vader is ingenieur. 我爸爸係工程師。 ngo5 baa4 baa1 hai6 gung1 cing4 si1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 我 (ngo5) = ik / mijn 爸爸 (baa4 baa1) = papa / vader 係 (hai6) = is (koppelwerkwoord “zijn”) 工程師 (gung1 cing4 si1) = ingenieur - 工程 (gung1 cing4) = techniek / engineering - 師 (si1) = specialist / meester / professional Maatwoorden in deze zin Er is geen expliciet maatwoord in deze zin. In een uitgebreidere versie zou je kunnen zeggen: 我爸爸係一位工程師。 (ngo5 baa4 baa1 hai6 jat1 wai2 gung1 cing4 si1) → “Mijn vader is een ingenieur.” 位 (wai2) is dan het beleefde maatwoord voor personen. In spreektaal wordt het maatwoord vaak weggelaten, zoals in deze zin.
130
Hoe oud is jouw vader? 你爸爸幾歲? nei5 baa4 baa1 gei2 seoi3? ## Footnote Woord voor woord uitleg 你 (nei5) = jij / jouw 爸爸 (baa4 baa1) = vader / papa 幾 (gei2) = hoeveel / hoe 歲 (seoi3) = jaar oud (maatwoord voor leeftijd) → letterlijk: Jouw vader hoeveel jaar oud? → natuurlijk: Hoe oud is jouw vader? Maatwoorden in deze zin ✅ 歲 (seoi3) is een maatwoord voor leeftijd (jaartal van een persoon). Het wordt gebruikt als een telwoord voor hoe oud iemand is. Bijvoorbeeld: 我八十歲 (ngo5 baat3 sap6 seoi3) = Ik ben 80 jaar oud. 你幾歲?(nei5 gei2 seoi3?) = Hoe oud ben jij? Bijzondere opmerkingen Deze zin is een typische informeel gestelde vraag over iemands leeftijd. Je kunt ook 你爸爸幾多歲?(nei5 baa4 baa1 gei2 do1 seoi3?) zeggen, wat iets informeler of vriendelijker klinkt — beide zijn correct in het Kantonees. De bezitsconstructie 你爸爸 gebruikt niet het partikel 嘅 (ge3), wat in spreektaal vaak wordt weggelaten voor familieleden: 你爸爸 = jouw vader (informeel, natuurlijk) 你嘅爸爸 = jouw vader (meer nadruk of formeler)
131
Jij lijkt op een vriend van mij. (Letterlijk: "Jij lijkt op één vriend van mij.") 你好似我一個朋友。 nei5 hou2 ci5 ngo5 jat1 go3 pang4 jau5 ## Footnote Woord voor woord uitleg 你 (nei5) = jij 好似 (hou2 ci5) = lijken op / zijn als - 好 (hou2) = erg / goed - 似 (ci5) = lijken op 我 (ngo5) = ik / mijn 一 (jat1) = één 個 (go3) = maatwoord voor mensen en dingen 朋友 (pang4 jau5) = vriend → letterlijk: Jij lijkt op mijn één vriend. → natuurlijk: Je lijkt op een vriend van mij. Maatwoorden in deze zin ✅ 個 (go3) is het maatwoord voor 朋友 (pang4 jau5) – “vriend”. De combinatie 一個朋友 (jat1 go3 pang4 jau5) betekent “één vriend”. In deze context wordt het vertaald als “een vriend (van mij)”. Bijzondere opmerkingen 好似 (hou2 ci5) is een vaste uitdrukking in Kantonees die betekent “lijkt op”. Het bestaat uit 好 (hou2) = goed/erg en 似 (ci5) = lijken op. Samen vormen ze een werkwoord: 好似 = lijken op. 我一個朋友 betekent letterlijk “mijn één vriend”, maar idiomatisch: "een vriend van mij". In het Kantonees is dit een gebruikelijke manier om onbepaalde verwijzing te maken: → 我一個朋友話... = “Een vriend van mij zei...” Let op: Als je zegt 你好似我個朋友。 dan betekent het: “Je lijkt op die ene specifieke vriend van mij” — 個 (go3) dan als bepaald lidwoord (die ene vriend). In jouw oorspronkelijke zin (我一個朋友), klinkt het alsof de spreker een van zijn vrienden bedoelt, zonder te specificeren wie.
132
Wie ben jij? 你係邊個? nei5 hai6 bin1 go3? ## Footnote Woord voor woord uitleg 你 (nei5) = jij 係 (hai6) = bent / is (koppelwerkwoord “zijn”) 邊個 (bin1 go3) = wie - 邊 (bin1) = welke / wie - 個 (go3) = maatwoord voor personen → letterlijk: Jij bent wie? → natuurlijk: Wie ben jij?
133
Wie is dat? (of: Wie is het? – met nadruk of nieuwsgierigheid) 邊個嚟㗎? bin1 go3 lai4 gaa3? ## Footnote Woord voor woord uitleg 邊 (bin1) = welke / wie 個 (go3) = maatwoord voor personen 嚟 (lai4) = komen / komen zijn 㗎 (gaa3) = eindpartikel dat nadruk, bevestiging of nieuwsgierigheid uitdrukt → letterlijk: Wie is [het die gekomen is]? → natuurlijk: Wie is dat? / Wie is het eigenlijk? Maatwoorden in deze zin ✅ 個 (go3) is het maatwoord dat hoort bij 邊個 (bin1 go3) – “wie (persoon)”. In het Kantonees gebruik je 個 standaard als maatwoord voor personen. Bij vragen zoals 邊個...?, is 個 meestal vereist: 邊個人 (bin1 go3 jan4) = welke persoon 邊個打嚟㗎?(bin1 go3 daa2 lai4 gaa3?) = wie heeft gebeld? Bijzondere opmerkingen De zin 邊個嚟㗎? is typisch voor gesproken Kantonees, met een informele, nieuwsgierige of licht verbaasde toon. Het werkwoord 嚟 (lai4) betekent normaal “komen”, maar hier wordt het niet letterlijk gebruikt. Het functioneert als een grammaticaal hulpwerkwoord om te verwijzen naar iemands aanwezigheid of identiteit. Denk aan: “Wie is het die net aankwam / hier is?” De eindpartikel 㗎 (gaa3) voegt nuance toe zoals: lichte nadruk nieuwsgierigheid bevestiging van iets onverwachts Voorbeelden van verwante zinnen: 邊個嚟呀?(bin1 go3 lai4 aa3?) → Wie is er gekomen? (neutraler) 邊個嚟㗎?(bin1 go3 lai4 gaa3?) → Hé, wie is dat eigenlijk?
134
Moeder en dochter 母女 mou5 neoi5 ## Footnote Woord voor woord uitleg 母 (mou5) = moeder 女 (neoi5) = dochter / vrouw / meisje → 母女 (mou5 neoi5) betekent letterlijk: moeder en dochter. Maatwoorden bij dit woord Er is geen maatwoord in het woord zelf, maar als je een specifieke moeder en dochter bedoelt, gebruik je: 對 (deoi3) = maatwoord voor een paar / een koppel → 一對母女 (jat1 deoi3 mou5 neoi5) = een moeder-dochterpaar Bijvoorbeeld: 佢哋係一對母女。 (keoi5 dei6 hai6 jat1 deoi3 mou5 neoi5) = “Zij zijn een moeder en dochter.” Bijzondere opmerkingen 母女 verwijst naar de relatie tussen moeder en dochter, niet naar hun afzonderlijke rollen in een zin. Andere familie-duo’s volgen een vergelijkbaar patroon: 父子 (fu6 zi2) = vader en zoon 母子 (mou5 zi2) = moeder en zoon 姐妹 (zeoi2 mui6) = zussen 兄弟 (hing1 dai6) = broers
135
Zijn/haar moeder is een leraar. 佢媽媽係個教師。 keoi5 maa4 maa1 hai6 go3 gaau3 si1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 佢 (keoi5) = hij / zij (in deze context: zijn of haar) 媽媽 (maa4 maa1) = moeder 係 (hai6) = is (koppelwerkwoord “zijn”) 個 (go3) = maatwoord voor personen 教師 (gaau3 si1) = leraar / leerkracht → letterlijk: Zijn/haar moeder is een leraar. Maatwoorden in deze zin ✅ 個 (go3) is het maatwoord dat hoort bij 教師 (gaau3 si1). Uitleg: In het Kantonees gebruik je maatwoorden (量詞) altijd vóór een zelfstandig naamwoord als je het aantal of de specificatie van een persoon of ding wilt aangeven. 個 (go3) is het meest gebruikte algemene maatwoord en is zeer gebruikelijk voor personen (zoals vrienden, familieleden, professionals). In deze zin duidt 個教師 op "een leraar", niet zomaar "leraren" in het algemeen. Vergelijk: 一個教師 (jat1 go3 gaau3 si1) = één leraar 兩個教師 (loeng5 go3 gaau3 si1) = twee leraren 個教師好嚴 (go3 gaau3 si1 hou2 jim4) = Die leraar is streng. Bijzondere opmerkingen en taalkundige context ➤ Bezit zonder “嘅 (ge3)” In het Kantonees laat men het bezittelijke partikel “嘅 (ge3)” vaak weg bij directe familieleden of andere zeer hechte relaties, vooral in spreektaal. 佢媽媽 = zijn/haar moeder (natuurlijk, spreektaal) 佢嘅媽媽 = zijn/haar moeder (met nadruk, formeler of schriftelijk) ➤ Het gebruik van “係 (hai6)” 係 (hai6) is het standaard koppelwerkwoord “zijn” in het Kantonees. Het wordt gebruikt voor zinnen waarin je een identiteit, beroep, nationaliteit of rol wil aangeven. Voorbeelden: 我係學生。 (ngo5 hai6 hok6 saang1) = Ik ben een student. 佢係我老師。 (keoi5 hai6 ngo5 lou5 si1) = Hij/zij is mijn leraar.
136
Mijn moeder is vijftig jaar oud. 我媽媽五十歲。 ngo5 maa4 maa1 ng5 sap6 seoi3 ## Footnote Woord voor woord uitleg 我 (ngo5) = ik / mijn 媽媽 (maa4 maa1) = moeder 五 (ng5) = vijf 十 (sap6) = tien → 五十 (ng5 sap6) = vijftig 歲 (seoi3) = jaar oud (maatwoord voor leeftijd) → letterlijk: Mijn moeder vijftig jaar oud. → natuurlijk: Mijn moeder is vijftig jaar oud. Maatwoorden in deze zin ✅ 歲 (seoi3) is een maatwoord voor leeftijd. Het wordt gebruikt na een getal om iemands leeftijd aan te geven. Bijvoorbeeld: 我八歲 (ngo5 baat3 seoi3) = Ik ben acht jaar oud 你幾歲?(nei5 gei2 seoi3?) = Hoe oud ben jij? Bijzondere opmerkingen In het Kantonees is het gebruikelijk om het koppelwerkwoord “係 (hai6)” weg te laten bij leeftijdszinnen. Dus: 我媽媽五十歲。 (zonder “係”) is volledig natuurlijk en correct. 我媽媽係五十歲。 (met “係”) is ook mogelijk, maar klinkt iets zwaarder of formeler. Net als bij 佢媽媽, wordt hier ook 我媽媽 zonder het bezittelijke partikel 嘅 (ge3) gezegd, omdat het over een direct familielid gaat. In gesproken taal is dit de norm. Vergelijkbare zinnen 佢爸爸六十五歲。 (keoi5 baa4 baa1 luk6 sap6 ng5 seoi3) = Zijn vader is 65 jaar oud. 你爺爺八十歲。 (nei5 je4 je2 baat3 sap6 seoi3) = Jouw opa is 80 jaar oud. 我女朋友廿八歲。 (ngo5 neoi5 pang4 jau5 jaa6 baat3 seoi3) = Mijn vriendin is 28 jaar oud. → 廿 (jaa6) = twintig (informeel alternatief voor 二十)
137
Ik heb twee oudere broers. 我有兩個大佬。 ngo5 jau5 loeng5 go3 daai6 lou2 ## Footnote Woord voor woord uitleg 我 (ngo5) = ik 有 (jau5) = hebben / er is 兩 (loeng5) = twee (voor telwoorden; variant van 二 (ji6) bij maatwoorden) 個 (go3) = maatwoord voor personen of algemene dingen 大佬 (daai6 lou2) = oudste broer / oudere broer → letterlijk: Ik heb twee oudere broers. Maatwoorden in deze zin ✅ 個 (go3) is het maatwoord voor 大佬 (daai6 lou2), omdat het hier om personen gaat. In combinatie met getallen zoals 兩 (loeng5), is 個 het meest gebruikelijke maatwoord voor mensen. De combinatie 兩個 (loeng5 go3) betekent “twee stuks (personen)”. Bijzondere opmerkingen 大佬 (daai6 lou2) betekent letterlijk “grote broer” of “oudere broer”. → Hoewel het soms specifiek de oudste broer kan betekenen, wordt het ook vaak gebruikt voor elke oudere broer. → Om nog specifieker te zijn, kun je zeggen: 大哥 (daai6 go1) = oudste broer 二哥 (ji6 go1) = tweede oudere broer Let op het gebruik van 兩 (loeng5) in plaats van 二 (ji6): In het Kantonees gebruik je 兩 voor "twee" voor een maatwoord of zelfstandig naamwoord. Bijvoorbeeld: ✅ 兩個人 (loeng5 go3 jan4) = twee personen ❌ 二個人 is fout / onnatuurlijk Vergelijkbare zinnen 我有一個細佬。 (ngo5 jau5 jat1 go3 sai3 lou2) = Ik heb één jongere broer. 我有三個姐姐。 (ngo5 jau5 saam1 go3 ze4 ze1) = Ik heb drie oudere zussen. 佢有兩個女朋友。 (keoi5 jau5 loeng5 go3 neoi5 pang4 jau5) = Hij heeft twee vriendinnen.
138
Ik vecht vaak met mijn jongere broer. (Letterlijk: "Ik heel de tijd met [mijn] jongere broer vecht.") 我成日同細佬打交。 ngo5 sing4 jat6 tung4 sai3 lou2 daa2 gaau1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 我 (ngo5) = ik 成日 (sing4 jat6) = altijd / vaak / de hele tijd 同 (tung4) = met 細佬 (sai3 lou2) = jongere broer 打交 (daa2 gaau1) = vechten / ruzie maken → letterlijk: Ik de hele tijd met (mijn) jongere broer vecht. → natuurlijk: Ik vecht vaak met mijn jongere broer. Bijzondere opmerkingen 🔹 成日 (sing4 jat6) Letterlijk “de hele dag”, maar idiomatisch betekent het “vaak” of “altijd” in het Kantonees. → Zeer gebruikelijke uitdrukking in spreektaal. → Voorbeeld: 佢成日唔返屋企。 = Hij komt vaak niet naar huis. 🔹 同 (tung4) Hier betekent het “met” (iemand samen doen). → 我同佢打交。 = Ik vecht met hem. 🔹 打交 (daa2 gaau1) Letterlijk: 打 (slaan) + 交 (wissel/ruil) Samen: ruzie maken / vechten (meestal fysiek) Het is een informele uitdrukking. In ernstigere contexten zeg je bijv. 打架 (daa2 gaau3) of 打人 (daa2 jan4) = iemand slaan.
139
Ik ben zijn/haar jongere broer. 我係佢細佬。 ngo5 hai6 keoi5 sai3 lou2 ## Footnote Woord voor woord uitleg 我 (ngo5) = ik 係 (hai6) = ben / is (koppelwerkwoord “zijn”) 佢 (keoi5) = hij / zij → hier: zijn / haar 細佬 (sai3 lou2) = jongere broer → letterlijk: Ik ben zijn/haar jongere broer.
140
Dit is mijn oudere zus. 呢個係我家姐。 ni1 go3 hai6 ngo5 gaa1 ze1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 呢 (ni1) = dit 個 (go3) = maatwoord voor mensen en dingen 係 (hai6) = is (koppelwerkwoord “zijn”) 我 (ngo5) = ik / mijn 家姐 (gaa1 ze1) = oudere zus (informeel, typisch Kantonees) → letterlijk: Dit is mijn oudere zus.
141
Hij/Zij heeft twee jongere zussen. 佢有兩個細妹。 keoi5 jau5 loeng5 go3 sai3 mui6 ## Footnote Woord voor woord uitleg 佢 (keoi5) = hij / zij 有 (jau5) = heeft / hebben 兩 (loeng5) = twee (specifiek vóór maatwoorden) 個 (go3) = maatwoord voor personen 細妹 (sai3 mui6) = jongere zus → letterlijk: Hij/Zij heeft twee jongere zussen.
142
Zijn/Haar vrouw is twee jaar geleden overleden. 佢老婆兩年前過身。 keoi5 lou5 po4 loeng5 nin4 cin4 gwo3 san1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 佢 (keoi5) = hij / zij → in deze context: zijn / haar 老婆 (lou5 po4) = vrouw / echtgenote 兩年 (loeng5 nin4) = twee jaar - 兩 (loeng5) = twee (voor maatwoorden) - 年 (nin4) = jaar 前 (cin4) = geleden / vóór 過身 (gwo3 san1) = overlijden / sterven (beleefde uitdrukking in Kantonees) → letterlijk: Zijn vrouw twee jaar geleden overleden. → natuurlijk: Zijn vrouw is twee jaar geleden overleden. Maatwoorden in deze zin ✅ 年 (nin4) is het maatwoord/tijdseenheid voor jaar. 兩年 = twee jaar Er is in deze zin verder geen maatwoord voor personen nodig, omdat het over een specifieke persoon (zijn vrouw) gaat. Bijzondere opmerkingen 🔹 過身 (gwo3 san1) Dit is een beleefde, eufemistische manier om te zeggen dat iemand is overleden. Letterlijk betekent het "overgaan van het lichaam", maar het wordt gebruikt als een respectvolle manier om doodgaan te zeggen in het Kantonees. Alternatieven: 死咗 (sei2 zo2) = gestorven (directer, minder beleefd) 離世 (lei4 sai3) = heengaan (formeel) 🔹 兩年前 (loeng5 nin4 cin4) Deze tijdsaanduiding betekent "twee jaar geleden": 兩年 (loeng5 nin4) = twee jaar 前 (cin4) = geleden / daarvoor → Samen: 兩年前 = twee jaar geleden 🔹 老婆 (lou5 po4) Informele term voor “vrouw” of “echtgenote” → Letterlijk: oud (老) + vrouw (婆)
143
Die is zijn/haar vrouw. (of: Dat is zijn/haar echtgenote.) 嗰個係佢老婆。 go2 go3 hai6 keoi5 lou5 po4 ## Footnote Woord voor woord uitleg 嗰 (go2) = die / dat (verwijzing op afstand) 個 (go3) = maatwoord voor personen en dingen → 嗰個 (go2 go3) = die / dat (persoon of ding) 係 (hai6) = is (koppelwerkwoord “zijn”) 佢 (keoi5) = hij / zij → in deze context: zijn / haar 老婆 (lou5 po4) = echtgenote / vrouw (informeel) → letterlijk: Die is zijn/haar vrouw. → natuurlijk: Dat is zijn vrouw. / Die persoon is zijn vrouw.
144
Zijn/Haar vrouw is tien jaar ouder dan hij/zij. 佢老婆大佢十年。 keoi5 lou5 po4 daai6 keoi5 sap6 nin4 ## Footnote Woord voor woord uitleg 佢 (keoi5) = hij / zij → hier: zijn / haar 老婆 (lou5 po4) = vrouw / echtgenote 大 (daai6) = groter / ouder 佢 (keoi5) = hij / zij (hier als vergelijkingsobject: dan hij/zij) 十 (sap6) = tien 年 (nin4) = jaar → letterlijk: Zijn vrouw ouder dan hem tien jaar. → natuurlijk: Zijn vrouw is tien jaar ouder dan hij.
145
Dit is haar/zijn man. (of: Dit is haar echtgenoot. – afhankelijk van context) 呢個係佢老公。 ni1 go3 hai6 keoi5 lou5 gung1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 呢 (ni1) = deze / dit 個 (go3) = maatwoord voor personen of dingen → 呢個 (ni1 go3) = deze (persoon) 係 (hai6) = is (koppelwerkwoord "zijn") 佢 (keoi5) = hij / zij → hier: zijn / haar 老公 (lou5 gung1) = echtgenoot / man (informeel) → letterlijk: Deze is haar/zijn man. → natuurlijk: Dit is haar man.
146
Hoe is mijn gerecht? (of: Hoe smaakt mijn eten?) 我個餸點呀? ngo5 go3 sung3 dim2 aa3? ## Footnote Woord voor woord uitleg 我 (ngo5) = ik / mijn 個 (go3) = maatwoord voor dingen 餸 (sung3) = gerecht / bijgerecht / gekookt eten (meestal bij de rijst) 點 (dim2) = hoe / hoe is het 呀 (aa3) = eindpartikel voor vraag, verrassing of vriendelijkheid → letterlijk: Mijn gerecht, hoe (is het)? → natuurlijk: Hoe is mijn gerecht? / Smaakt het? Bijzondere opmerkingen 🔹 餸 (sung3) In het Kantonees verwijst 餸 meestal naar de gerechten die je eet met rijst. Het is dus het gekookte eten dat niet de rijst zelf is. Voor rijst zeg je 飯 (faan6). 🔹 點 (dim2) als vraagwoord 點 betekent hier: hoe is het? → Vaak gebruikt in de betekenis: hoe smaakt het? / hoe is het geworden? 🔹 呀 (aa3) als eindpartikel De partikel 呀 (aa3) verzacht de vraag en maakt ze vriendelijker of nieuwsgieriger. Zonder 呀 klinkt het directer of neutraler: Vergelijkbare zinnen 你覺得我個餸點呀? (nei5 gok3 dak1 ngo5 go3 sung3 dim2 aa3?) = Wat vind je van mijn gerecht? 你個餸好香喎! (nei5 go3 sung3 hou2 hoeng1 wo3) = Jouw gerecht ruikt lekker!
147
Wat vind je van mij als persoon? (of: Hoe ben ik? / Hoe vind je mij als mens?) 我個人點呀? ngo5 go3 jan4 dim2 aa3? ## Footnote Woord voor woord uitleg 我 (ngo5) = ik / mijn 個 (go3) = maatwoord voor personen 人 (jan4) = persoon / mens 點 (dim2) = hoe / hoe is het / wat vind je ervan 呀 (aa3) = eindpartikel (vragend, vriendelijk, nieuwsgierig) → letterlijk: Mijn persoon, hoe (is het)? → natuurlijk: Hoe ben ik? Wat vind je van mij als persoon? Bijzondere opmerkingen 🔹 我個人 in context 我個人 (ngo5 go3 jan4) betekent letterlijk “mijn persoon”, maar het wordt idiomatisch gebruikt als: → “ik als persoon” → “hoe ik ben” Het kan ook contextueel een emotionele of persoonlijke lading hebben: "Hoe zie jij mij?" "Wat voor indruk heb je van mij?" "Ben ik oké als mens?" 🔹 點呀 (dim2 aa3) Een vriendelijke, informele manier om te vragen: hoe is het? / wat denk je ervan? 呀 (aa3) maakt de toon zachter en minder confronterend. 7. Vergelijkbare zinnen 我個樣點呀? (ngo5 go3 joeng6 dim2 aa3) = Hoe zie ik eruit? / Wat vind je van mijn uiterlijk? 我煮嘅飯點呀? (ngo5 zyu2 ge3 faan6 dim2 aa3) = Hoe is het eten dat ik heb gekookt? 你覺得我個人點呀? (nei5 gok3 dak1 ngo5 go3 jan4 dim2 aa3) = Wat vind jij van mij als persoon?
148
Nog beter! / Zelfs beter! (of: Nog aantrekkelijker!, afhankelijk van context) 仲正! zung6 zeng3! ## Footnote Woord voor woord uitleg 仲 (zung6) = nog / zelfs / bovendien (geeft een hogere graad aan) 正 (zeng3) = goed / knap / aantrekkelijk / topkwaliteit → letterlijk: Nog beter / nog aantrekkelijker → natuurlijk: Nog beter! Zelfs aantrekkelijker! En of het goed is! Bijzondere opmerkingen 🔹 正 (zeng3) in Kantonees Zeer informele en populaire term die betekent: mooi / knap (voor mensen) goed / perfect / cool (voor dingen of situaties) Vergelijkbare uitdrukkingen 好正! (hou2 zeng3) = Super! / Fantastisch! 仲勁! (zung6 ging6) = Nog krachtiger / indrukwekkender 仲靚! (zung6 leng3) = Nog mooier
149
Vanavond zijn er drie gerechten. (of natuurlijker: Vanavond hebben we drie gerechten.) 今晚有三個餸。 gam1 maan5 jau5 saam1 go3 sung3 ## Footnote Woord voor woord uitleg 今晚 (gam1 maan5) = vanavond - 今 (gam1) = dit / huidig - 晚 (maan5) = avond 有 (jau5) = hebben / er is / er zijn 三 (saam1) = drie 個 (go3) = maatwoord voor dingen of personen 餸 (sung3) = gerecht / bijgerecht (gekookt eten dat je eet met rijst) → letterlijk: Vanavond [zijn er] drie gerechten. → natuurlijk: Vanavond hebben we drie gerechten. Maatwoorden in deze zin ✅ 個 (go3) is het maatwoord voor 餸 (sung3) – gerecht. 一個餸 = één gerecht 三個餸 = drie gerechten In Kantonees gebruik je 個 als standaardmaatwoord voor tellen van: personen algemene dingen porties/onderdelen van een maaltijd zoals gerechten Bijzondere opmerkingen 🔹 餸 (sung3) In de Kantonese cultuur betekent 餸 specifiek de gerechten die je eet met rijst, niet de rijst zelf. De rijst heet 飯 (faan6). Een standaardmaaltijd is 「一飯三餸」(jat1 faan6 saam1 sung3) = één portie rijst en drie bijgerechten.
150
Kantonezen houden van soep drinken. (of natuurlijker: Kantonezen zijn dol op soep.) 廣東人鍾意飲湯。 gwong2 dung1 jan4 zung1 ji3 jam2 tong1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 廣東人 (gwong2 dung1 jan4) = Kantonezen / mensen uit Guangdong - 廣東 (gwong2 dung1) = Guangdong (provincie in Zuid-China, regio van het Kantonees) - 人 (jan4) = persoon / mensen 鍾意 (zung1 ji3) = houden van / graag doen 飲 (jam2) = drinken 湯 (tong1) = soep → letterlijk: Kantonezen houden van soep drinken. → natuurlijk: Kantonezen zijn dol op soep. Kantonezen houden van soep. Maatwoorden in deze zin Er zijn geen maatwoorden in deze zin. Als je een specifieke portie soep noemt, gebruik je bijvoorbeeld: 一碗湯 (jat1 wun2 tong1) = een kom soep 碗 (wun2) = maatwoord voor een kom Bijzondere opmerkingen 🔹 飲湯 (jam2 tong1) In het Kantonees zeg je letterlijk “soep drinken”, in tegenstelling tot het Nederlands waar we eerder “soep eten” zeggen. Omdat 湯 (tong1) een vloeistof is, gebruik je 飲 (jam2) = drinken ❌ 食湯 zou grammaticaal fout zijn in het Kantonees
151
Dessert: cake (of: Een dessertcake / Cake als dessert, afhankelijk van context) 甜品蛋糕 tim4 ban2 daan6 gou1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 甜品 (tim4 ban2) = dessert / zoetigheid - 甜 (tim4) = zoet - 品 (ban2) = product / gerecht (hier: eetwaar, soort eten) 蛋糕 (daan6 gou1) = cake - 蛋 (daan6) = ei - 糕 (gou1) = cake / koek / gebak → letterlijk: Zoet gerecht (dessert) – eicake → natuurlijk: Cake als dessert / Dessertcake Maatwoorden Als je dit in een volledige zin gebruikt, heb je meestal een maatwoord nodig. De twee meest gebruikte zijn: 件 (gin6) = maatwoord voor platte of stukvormige dingen zoals taart, koek, kleding 一件蛋糕 (jat1 gin6 daan6 gou1) = een stuk cake 個 (go3) = algemeen maatwoord (voor één volledige cake, bijv. verjaardagstaart) 一個蛋糕 (jat1 go3 daan6 gou1) = één hele cake Bijzondere opmerkingen 🔹 甜品 vs. 甜點 甜品 (tim4 ban2) = gebruikelijk in Kantonees, betekent dessert / nagerecht 甜點 (tim4 dim2) = gebruikelijker in Mandarijn, betekent zoetigheid / gebakje → In Hongkong en Zuid-China hoor je bijna altijd 甜品 🔹 蛋糕 is een leenvertaling Het woord 蛋糕 (daan6 gou1) is ontstaan als vertaling van het Engelse “cake” 蛋 (ei) → verwijst naar het hoofdingrediënt 糕 (gebak) → algemene term voor gebakken/gestoomde zoetigheden
152
Als je elke dag dessert eet, word je gegarandeerd dik. 如果你日日都食甜品實會好肥。 jyu4 gwo2 nei5 jat6 jat6 dou1 sik6 tim4 ban2 sat6 wui5 hou2 fei4 ## Footnote Woord voor woord uitleg 如果 (jyu4 gwo2) = als / indien 你 (nei5) = jij 日日 (jat6 jat6) = elke dag 都 (dou1) = ook / altijd / sowieso (hier: versterkend, zoals "steeds") 食 (sik6) = eten 甜品 (tim4 ban2) = dessert / nagerecht 實 (sat6) = zeker / beslist / gegarandeerd 會 (wui5) = zullen / worden 好 (hou2) = erg / heel 肥 (fei4) = dik / vet → letterlijk: Als jij elke dag ook dessert eet, [dan] gegarandeerd zal [je] erg dik worden. → natuurlijk: Als je elke dag dessert eet, word je gegarandeerd dik. Bijzondere opmerkingen 🔹 如果 (jyu4 gwo2) Voorwaardelijke voegwoord: "als / indien" Wordt gevolgd door een situatie of voorwaarde 🔹 日日都 (jat6 jat6 dou1) 日日 (jat6 jat6) = elke dag 都 (dou1) = versterkt hier het idee van herhaling of gewoonte → “echt élke dag” 🔹 實會 (sat6 wui5) 實 (sat6) = zeker / beslist 會 (wui5) = zullen / worden → Samen: “je zult zeker…” 🔹 好肥 (hou2 fei4) 好 (hou2) = erg / heel 肥 (fei4) = dik → “heel dik” → Informeel, niet per se grof, maar in directe context kan het humoristisch of sarcastisch klinken
153
Is er een dessert? (of: Heb je iets van dessert? / Hebben we een toetje?) 有冇甜品? jau5 mou5 tim4 ban2? ## Footnote Woord voor woord uitleg 有 (jau5) = hebben / er is 冇 (mou5) = niet hebben / er is niet 甜品 (tim4 ban2) = dessert / nagerecht → letterlijk: Hebben / niet hebben dessert? → natuurlijk: Is er dessert? / Heb je een toetje?
154
Ik wil zoete soep eten. (of natuurlijker: Ik heb zin in Cantonese zoetigheid / Ik wil een dessertsoep eten.) 我想食糖水。 ngo5 soeng2 sik6 tong4 seoi2 ## Footnote Woord voor woord uitleg 我 (ngo5) = ik 想 (soeng2) = willen / graag willen / zin hebben in 食 (sik6) = eten 糖水 (tong4 seoi2) = letterlijk "suikerwater", maar betekent in Kantonees: zoete dessertsoep → letterlijk: Ik wil zoet soep eten. → natuurlijk: Ik wil dessertsoep. Ik heb zin in Cantonese zoetigheid. Bijzondere opmerkingen 🔹 糖水 (tong4 seoi2) in Kantonese cultuur Dit verwijst naar een hele categorie van warme of koude zoete soepen, meestal geserveerd als dessert. Veelvoorkomende soorten 糖水: 紅豆沙 (hung4 dau6 saa1) = rodebonensoep 芝麻糊 (zi1 maa4 wu4) = zwarte sesamsoep 楊枝甘露 (joeng4 zi1 gam1 lou6) = mango-pomelo-dessert met kokos 薑汁撞奶 (goeng1 zap1 zong6 naai5) = melk met gember 🔹 食糖水, niet 飲糖水 Hoewel het letterlijk "suikerwater" is en je het met een lepel eet, gebruik je in Kantonees meestal 食 (sik6) i.p.v. 飲 (jam2). Waarom? Omdat 糖水 meestal lepelbare gerechten zijn, vergelijkbaar met 粥 (congee).
155
Hij/Zij is een heel goed persoon. (of: Hij/Zij is erg aardig. / Hij/Zij heeft een goed karakter.) 佢個人好好。 keoi5 go3 jan4 hou2 hou2 ## Footnote Woord voor woord uitleg 佢 (keoi5) = hij / zij 個 (go3) = maatwoord voor personen 人 (jan4) = persoon / mens 好 (hou2) = goed 好 (hou2) = erg / heel → letterlijk: Hij/zij – persoon – goed – goed → natuurlijk: Hij/Zij is een heel goed persoon. Hij/Zij is erg aardig. Maatwoorden in deze zin ✅ 個 (go3) is het maatwoord voor 人 (jan4) – persoon. 一個人 = één persoon 佢個人 = letterlijk: "zijn/haar persoon" → idiomatisch: “als persoon” / “qua karakter” Bijzondere opmerkingen 🔹 個人 als uitdrukking 佢個人好好 betekent niet letterlijk alleen "die persoon is goed", maar ook: → Hij/Zij heeft een goed karakter → Hij/Zij is aardig, beleefd, oprecht, betrouwbaar... Dit is een algemene positieve evaluatie van iemands persoonlijkheid of gedrag.
156
Hij/Zij rent nog trager. (of: Hij/Zij is zelfs trager met rennen.) 佢跑得仲慢。 keoi5 paau2 dak1 zung6 maan6 ## Footnote Woord voor woord uitleg 佢 (keoi5) = hij / zij 跑 (paau2) = rennen 得 (dak1) = (mogelijkheids- of graadpartikel) – hier: in staat zijn om op een bepaalde manier te rennen 仲 (zung6) = nog / zelfs nog meer 慢 (maan6) = langzaam / traag → letterlijk: Hij/zij – rennen – (in hoeverre) – nog – traag → natuurlijk: Hij/Zij rent nog trager. Hij/Zij is nóg langzamer. Bijzondere opmerkingen 🔹 跑得 (paau2 dak1) = hoe goed/snel iemand kan rennen Deze structuur is typisch voor Cantonese graad- of modaliteitsconstructies: 跑得快 (paau2 dak1 faai3) = snel kunnen rennen 跳得高 (tiu3 dak1 gou1) = hoog kunnen springen 打得勁 (daa2 dak1 ging6) = krachtig kunnen slaan 🔹 仲 (zung6) = nog / zelfs nog Versterkt de vergelijking, vaak impliciet met iets of iemand anders: 佢跑得慢。 = Hij/Zij rent traag. 佢跑得仲慢。 = Hij/Zij rent nog trager (dan iemand anders / dan eerder) 🔹 Impliciete vergelijking Deze zin suggereert een vergelijking, ook al wordt die niet expliciet genoemd. Voorbeelden: vergeleken met een ander persoon → “佢跑得仲慢過我。” = Hij/Zij rent nog trager dan ik. of vergeleken met zijn/haar eigen vorige prestatie 7. Vergelijkbare zinnen 你跑得快過佢。 (nei5 paau2 dak1 faai3 gwo3 keoi5) = Jij rent sneller dan hij/zij. 佢跳得仲高。 (keoi5 tiu3 dak1 zung6 gou1) = Hij/Zij springt nog hoger. 佢講得仲清楚。 (keoi5 gong2 dak1 zung6 cing1 co2) = Hij/Zij spreekt nog duidelijker.
157
Hoe zeg je "ugly" in het Kantonees? 廣東話點講 lelijk 呀? gwong2 dung1 waa2 dim2 gong2 UGLY aa3?
158
Lelijk gezicht / Onaantrekkelijk uiterlijk (of: Je ziet er slecht uit, contextueel: Je bent lelijk) 樣衰。 joeng6 seoi1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 樣 (joeng6) = uiterlijk / gezicht / hoe iemand eruitziet 衰 (seoi1) = slecht / rampzalig / onaantrekkelijk (in deze context: negatief oordeel) → letterlijk: Uiterlijk – slecht → natuurlijk: Onaantrekkelijk / lelijk gezicht Bijzondere opmerkingen 🔹 樣衰 is informeel en vaak spottend Veelgebruikt in dagelijks Kantonees, vaak plagerig, soms grof of beledigend, afhankelijk van toon en context. Tegen vreemden is het onaardig of zelfs aanstootgevend. 🔹 Vergelijking met andere termen: 樣衰 (joeng6 seoi1) = Lelijk (gezicht) - Spot / informeel 醜樣 (cau2 joeng6) = Lelijk gezicht - Direct / grof 唔靚 (m4 leng3) = Niet mooi - Mild / beleefd 核突 (wat6 dat6) = Afzichtelijk - Spottend / grof
159
Jij bent echt lelijk! (of: Wat zie jij er slecht uit! – vaak spottend of plagerig) 你好樣衰! nei5 hou2 joeng6 seoi1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 你 (nei5) = jij 好 (hou2) = erg / heel 樣 (joeng6) = uiterlijk / gezicht 衰 (seoi1) = slecht / onaantrekkelijk → letterlijk: Jij – heel – uiterlijk – slecht → natuurlijk: Je ziet er heel slecht uit / Wat ben jij lelijk (spot, plagerig) Bijzondere opmerkingen 🔹 📣 Spottende / plagerige toon Deze zin is typisch Kantonees in hoe men grappig of sarcastisch met elkaar omgaat. Afhankelijk van intonatie kan het zijn: 😄 grappig bedoeld (tussen vrienden): “Je ziet er vandaag weer uit hoor!” 😒 beledigend: “Wat ben jij lelijk!” 🔹 🔄 Mogelijke variaties 你好醜樣! (nei5 hou2 cau2 joeng6) = Jij hebt een lelijk gezicht (directer, vaak gemener) 你個樣衰到爆! (nei5 go3 joeng6 seoi1 dou3 baau3) = Je bent echt extreem lelijk (sterk spottend) 🔹 ⚠️ Sociaal gebruik ✔️ In grappige context onder vrienden of familie (zelfspot of plagerij) ❌ Vermijd dit bij onbekenden of in formele situaties — het kan grof of beledigend overkomen 7. Voorbeeldzinnen 你化咗妝都仲係好樣衰。 (nei5 faa3 zo2 zong1 dou1 zung6 hai6 hou2 joeng6 seoi1) = Zelfs met make-up zie je er nog steeds slecht uit. 佢成日話我樣衰,我唔理佢。 (keoi5 sing4 jat6 waa6 ngo5 joeng6 seoi1, ngo5 m4 lei5 keoi5) = Hij/Zij zegt altijd dat ik lelijk ben, maar ik trek me er niets van aan.
160
Klopt het of niet? (of: Is dat juist? / Heb ik gelijk of niet?) 啱唔啱呀? ngaam1 m4 ngaam1 aa3? ## Footnote Woord voor woord uitleg 啱 (ngaam1) = juist / correct / kloppen 唔啱 (m4 ngaam1) = niet juist / incorrect 呀 (aa3) = eindpartikel voor vragen of om zachte toon toe te voegen → letterlijk: Juist – niet juist – [vraagpartikel]? → natuurlijk: Klopt dat of niet? Heb ik gelijk? Is dat waar? Bijzondere opmerkingen 🔹 Gebruik van 呀 (aa3) aan het einde Verzacht de toon van de vraag Maakt de vraag vriendelijker of informeler Zonder 呀 klinkt het directer of neutraler: 啱唔啱? = klopt het? 啱唔啱呀? = klopt het (vriendelijk / casual)? Voorbeeldzinnen 你講嘅啱唔啱呀? (nei5 gong2 ge3 ngaam1 m4 ngaam1 aa3?) = Wat jij zegt, klopt dat wel? 啱唔啱你講? (ngaam1 m4 ngaam1 nei5 gong2?) = Is wat jij zegt juist? 我估啱唔啱? (ngo5 gu2 ngaam1 m4 ngaam1?) = Heb ik het goed geraden?
161
Hoe zeg je dit? (of: Hoe noem je dit? / Hoe spreek je dit uit?) 呢個點講? ni1 go3 dim2 gong2 ## Footnote Woord voor woord uitleg 呢 (ni1) = dit / deze 個 (go3) = maatwoord voor dingen, personen 點 (dim2) = hoe / op welke manier 講 (gong2) = spreken / zeggen / uitspreken → letterlijk: Deze (maatwoord) – hoe – zeggen → natuurlijk: Hoe zeg je dit? Hoe spreek je dit uit? Maatwoorden in deze zin ✅ 個 (go3) is het maatwoord voor 呢 (ni1) → 呢個 (ni1 go3) = dit (ding) 呢個詞 (ni1 go3 ci4) = dit woord 呢個字 (ni1 go3 zi6) = dit karakter Vaak weggelaten als het al duidelijk is wat je aanwijst of bedoelt Bijzondere opmerkingen 🔹 Typische leer-vraag Veel gebruikt door taalstudenten, kinderen of mensen die iets willen leren zeggen in een andere taal: "Hoe zeg ik dit in Kantonees?" "Hoe noem je dit?" 🔹 Informele spreektaal In meer formele of volledigere versie zou je zeggen: 呢個用廣東話點講? (ni1 go3 jung6 gwong2 dung1 waa2 dim2 gong2?) = Hoe zeg je dit in Kantonees? Vergelijkbare zinnen 嗰個點講? (go2 go3 dim2 gong2?) = Hoe zeg je dat? 呢個英文點講? (ni1 go3 jing1 man4 dim2 gong2?) = Hoe zeg je dit in het Engels? 點講「ugly」呀? (dim2 gong2 "ugly" aa3?) = Hoe zeg je “ugly”?
162
Hij/Zij is niet lelijk. (of: Hij/Zij ziet er niet slecht uit.) 佢唔樣衰。 keoi5 m4 joeng6 seoi1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 佢 (keoi5) = hij / zij 唔 (m4) = niet 樣 (joeng6) = uiterlijk / gezicht / verschijning 衰 (seoi1) = slecht / onaantrekkelijk (in deze context: lelijk) → letterlijk: Hij/Zij – niet – uiterlijk – slecht → natuurlijk: Hij/Zij is niet lelijk. Hij/Zij ziet er goed uit. (impliciet, zonder overdreven lof) Maatwoorden in deze zin Er wordt geen maatwoord gebruikt, maar in volledig correcte grammaticale vorm zou je zeggen: 佢個樣唔衰。 (keoi5 go3 joeng6 m4 seoi1) = Zijn/haar uiterlijk is niet slecht. → 個 (go3) = maatwoord voor 樣 (joeng6) In spreektaal wordt 個 vaak weggelaten, vooral in informele context of snelle conversatie zoals hier: 佢唔樣衰。 is spreektaal en volledig begrijpelijk, maar 佢個樣唔衰。 is grammaticaal vollediger. Bijzondere opmerkingen 樣衰 (joeng6 seoi1) is een informele, enigszins negatieve term. Door 唔 ervoor te zetten wordt het verzacht: → “Niet lelijk” = impliciet neutraal tot licht positief In tegenstelling tot 靚仔 / 靚女, is 唔樣衰 niet per se een compliment, maar meer een afwezigheid van lelijkheid 7. Vergelijkbare zinnen 佢個樣幾好睇。 (keoi5 go3 joeng6 gei2 hou2 tai2) = Zijn/haar uiterlijk is best goed om naar te kijken. 佢唔算樣衰。 (keoi5 m4 syun3 joeng6 seoi1) = Hij/Zij is niet echt lelijk (milder, genuanceerder) 佢好靚。 (keoi5 hou2 leng3) = Hij/Zij is knap / mooi.
163
Je hebt gelijk. (of: Dat klopt. / Je zit goed.) 你啱。 nei5 ngaam1 ## Footnote Woord voor woord uitleg 你 (nei5) = jij 啱 (ngaam1) = juist / correct / kloppen → letterlijk: Jij – juist → natuurlijk: Je hebt gelijk. Je hebt het goed. Bijzondere opmerkingen 🔹 Gebruik van 啱 (ngaam1) 啱 is een veelgebruikte term in Kantonees om aan te geven dat iets klopt of goed is. Korte en krachtige manier om te bevestigen: 啱! = Klopt! 你啱。 = Jij hebt gelijk. 啱啦! = Ja hoor, klopt helemaal! 🔹 Alternatieve vormen Kantonese Jyutping Nederlandse betekenis 啱啱 (ngaam1 ngaam1) = Zojuist / net (andere betekenis!) 啱晒 (ngaam1 saai3) = Helemaal juist / helemaal correct 講得啱 (gong2 dak1 ngaam1 = Goed gezegd / Klopt wat je zegt Voorbeeldzinnen 你講得啱。 (nei5 gong2 dak1 ngaam1) = Je zegt het goed. 佢啱晒,你唔好再爭拗啦。 (keoi5 ngaam1 saai3, nei5 m4 hou2 zoi3 zang1 ngaau3 laa1) = Hij/Zij heeft helemaal gelijk, ga niet verder ruziën. 啱,我都咁諗。 (ngaam1, ngo5 dou1 gam3 nam2) = Klopt, dat dacht ik ook.
164
De vrouw is erg mager. 女人好瘦 neoi5 jan2 hou2 sau3 ## Footnote Woord voor woord uitleg 女人 (neoi5 jan2) = vrouw 好 (hou2) = erg / heel / zeer (in deze context gebruikt als graadaanduiding voor het bijvoeglijk naamwoord) 瘦 (sau3) = mager / dun Bijzondere opmerkingen Voorbeelden: 佢好高 (keoi5 hou2 gou1) = Hij/Zij is erg lang 呢度好凍 (ni1 dou6 hou2 dung3) = Het is hier erg koud
165
Magere persoon of mager iemand 瘦人 sau3 jan4 ## Footnote Woord voor woord uitleg 瘦 (sau3) = mager / dun 人 (jan4) = persoon / mens Bijzondere opmerkingen 瘦人 (sau3 jan4) is een compacte beschrijving en klinkt natuurlijk, maar het wordt meestal in bredere context gebruikt, bijvoorbeeld: 嗰個瘦人係我朋友 (go2 go3 sau3 jan4 hai6 ngo5 pang4 jau5) = Die magere persoon is mijn vriend Het is vergelijkbaar met andere samenstellingen zoals: 高人 (gou1 jan4) = lange persoon 肥人 (fei4 jan4) = dik persoon Deze vormen zijn beschrijvend, maar in sociale context kunnen ze ook als direct of onbeleefd overkomen als je het uiterlijk van iemand benoemt zonder context of verzachting. Bijvoorbeeld, 瘦人 kan feitelijk zijn, maar ook gevoelig klinken als je het als aanspreking gebruikt.
166
Ik ben afgevallen. (of: Ik ben magerder geworden.) 我瘦咗。 ngo5 sau3 zo2. ## Footnote Woord voor woord uitleg 我 (ngo5) = ik 瘦 (sau3) = mager / dun 咗 (zo2) = perfectief aspectpartikel, geeft aan dat een handeling of verandering voltooid is → hier: afgevallen zijn of magerder zijn geworden Bijzondere opmerkingen De partikel 咗 (zo2) wordt veel gebruikt in het Kantonees om een voltooide actie of verandering van toestand aan te geven. Hier geeft het aan dat de spreker nu magerder is dan voorheen. 瘦 (sau3) fungeert hier als resultatieve toestand, en niet als een actieve handeling. Het is dus geen werkwoord in strikte zin (je doet niet actief 'mager'), maar door 咗 (zo2) toe te voegen wordt het een verandering van staat: → “Ik ben magerder geworden” i.p.v. “Ik ben mager”. Zonder 咗 (zo2), dus gewoon 我瘦 (ngo5 sau3), betekent het iets algemener: Ik ben mager (feitelijke beschrijving).
167
Als je te veel eet, word je dik. (Letterlijk: "Te veel eten zal dik maken.") 食太多會肥。 sik6 taai3 do1 wui5 fei4. ## Footnote 🧩 Woord-voor-woord uitleg: 食 (sik6) = eten 太 (taai3) = te (veel) 多 (do1) = veel 會 (wui5) = zal / kunnen 肥 (fei4) = dik worden, vet ✏️ Opmerkingen bij de zinsconstructie: 肥 (fei4) is een bijvoeglijk naamwoord (“dik”), maar in deze context wordt het als werkwoord gebruikt (“dik worden”). Dit is gebruikelijk in het Kantonees.
168
"Dikke buik" of informeler: "buikje", "bierbuik" 大肚腩 daai6 tou5 naam5 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg 大 (daai6) = groot 肚 (tou5) = buik 腩 (naam5) = onderbuik / buikvet / buikzijde (vaak gebruikt om een zachte, uitstekende buik te beschrijven) Let op: 肚腩 (tou5 naam5) is een typisch Kantonese samenstelling en komt zelden voor in Mandarijn. In het Mandarijn zou men bijvoorbeeld 肚子 (duzi) gebruiken voor "buik", en voor "dikke buik" vaak iets als 啤酒肚 (bierbuik). Bijzonderheden 腩 (naam5) is een Kantonese term en wordt weinig tot niet gebruikt in standaard Mandarijn. Dit maakt het woord duidelijk Kantonese spreektaal. De uitdrukking 大肚腩 wordt vaak informeel of zelfs spottend gebruikt om te verwijzen naar een zichtbare, uitstekende buik, zoals bij mensen met overgewicht of een bierbuik.
169
"Je bent dikker geworden." 你肥咗。 nei5 fei4 zo2 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg 你 (nei5) = jij 肥 (fei4) = dik / mollig / vet (bij mensen: aankomen) 咗 (zo2) = voltooid aspectpartikel: geeft aan dat iets is gebeurd of veranderd Bijzonderheden over de zin De structuur [subject] + [werkwoord/adjectief] + 咗 (zo2) geeft een verandering van toestand aan. In dit geval: "肥 (fei4)" betekent "dik", dus "肥咗 (fei4 zo2)" betekent letterlijk: "dikker geworden". Deze constructie is typisch voor het Kantonees. Mandarijn zou iets als 你變胖了 (nǐ biàn pàng le) gebruiken.
170
"Koude drank" 凍飮 dung3 jam2 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg 凍 (dung3) = koud (bij temperatuur, meestal eten of drinken) 飮 (jam2) = drinken / drank (opmerking: dit is de traditionele vorm van 饮 (jam2), en wordt in Hongkong nog veel gebruikt) Samen betekent 凍飮 (dung3 jam2): een koud drankje, meestal een koude versie van een warme drank zoals melkthee, koffie of lemon tea. Maatwoord(en) Er zit geen maatwoord in deze uitdrukking. Als je een specifieke hoeveelheid wilt zeggen, gebruik je bijvoorbeeld: 一杯凍飮 (jat1 bui1 dung3 jam2) = een glas koude drank → Maatwoord: 杯 (bui1) = glas/beker/kopje Bijzonderheden over de zin 飮 (jam2) is de traditionele vorm en wordt actief gebruikt in het Kantonees (vooral in Hongkong). In standaard Mandarijn zou men 饮料 (yǐnliào) zeggen voor "drankje" of 冷饮 (lěngyǐn) voor "koude drank". De constructie 凍 + 飮 is typisch Kantonese samentrekking en veel gebruikt in cafés of restaurants, bijvoorbeeld als je zegt: 我要杯凍奶茶 (ngo5 jiu3 bui1 dung3 naai5 caa4) = Ik wil een koude melkthee.
171
Je handen zijn heel koud. 你隻手好凍。 nei5 zek3 sau2 hou2 dung3 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg 你 (nei5) = jij 隻 (zek3) = maatwoord voor lichaamsdelen zoals handen, ogen, oren 手 (sau2) = hand 好 (hou2) = heel / erg 凍 (dung3) = koud Maatwoord(en) ✅ 隻 (zek3) is het maatwoord voor de hand (手 (sau2)). Hoewel er twee handen zijn, gebruikt men in spreektaal vaak enkelvoud (vergelijkbaar met "je hand is koud" = "je handen zijn koud" in context). Bijzonderheden over de zin Het gebruik van 好 (hou2) i.p.v. 很 (han2) is typisch voor het Kantonees. 你隻手 is idiomatisch Kantonees. Hoewel 雙手 (soeng1 sau2) letterlijk “beide handen” betekent, klinkt dat formeler of poëtischer. Als je beide handen expliciet wil benoemen in Kantonees, zou je kunnen zeggen: 你對手好凍。 (nei5 deoi3 sau2 hou2 dung3) waarbij 對 (deoi3) ook een maatwoord is voor een paar dingen.
172
Canada is erg koud. 加拿大好凍。 gaa1 naa4 daai6 hou2 dung3 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 加拿大 (gaa1 naa4 daai6) = Canada 好 (hou2) = erg / heel 凍 (dung3) = koud
173
Een hete zomer 炎熱嘅夏天 jim4 jit6 ge3 haa6 tin1 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 炎熱 (jim4 jit6) = heet, zinderend heet 嘅 (ge3) = attributief partikel (verbindt een bijvoeglijk naamwoord aan een zelfstandig naamwoord, typisch voor Kantonees) 夏天 (haa6 tin1) = zomer
174
Vandaag is het erg heet. 今日好熱。 gam1 jat6 hou2 jit6 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 今日 (gam1 jat6) = vandaag 好 (hou2) = erg, heel 熱 (jit6) = heet
175
Een hete dag 炎熱嘅一日 jim4 jit6 ge3 jat1 jat6 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 炎熱 (jim4 jit6) = heet, zinderend heet 嘅 (ge3) = attributief partikel in Kantonees (verbindt bijvoeglijk naamwoord met zelfstandig naamwoord) 一 (jat1) = één 日 (jat6) = dag; ook gebruikt als maatwoord voor dagen in Kantonees
176
Gisteren was het erg heet, maar vandaag is het wat beter. 琴日好熱,不過今日好啲。 kam4 jat6 hou2 jit6, bat1 gwo3 gam1 jat6 hou2 di1 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 琴日 (kam4 jat6) = gisteren 好 (hou2) = erg / heel (versterkt bijvoeglijk naamwoord) 熱 (jit6) = heet 不過 (bat1 gwo3) = maar, echter 今日 (gam1 jat6) = vandaag 好啲 (hou2 di1) = wat beter; - 好 (hou2) = goed - 啲 (di1) = een beetje, wat (comparerende partikel) Opmerkingen over de zin: Dit is een natuurlijke en idiomatische Kantonese zin, perfect voor dagelijkse conversatie. Het gebruik van 啲 (di1) na een bijvoeglijk naamwoord zoals 好 is typisch Kantonees om een vergelijking of lichte verbetering uit te drukken: 好啲 = iets beter 熱啲 = iets heter 快啲 (faai3 di1) = een beetje sneller 不過 (bat1 gwo3) is een veelgebruikte informele manier om "maar" te zeggen in het Kantonees. Een formelere versie zou zijn 然而 (jin4 ji4), maar dat is niet gebruikelijk in spreektaal. De overgang tussen de twee zinnen is vloeiend zonder koppelwoord als "係" (hai6), wat typisch is voor het Cantonese spreken: be-werkwoorden worden vaak weggelaten.
177
Het was erg heet rond het middaguur. 中午好熱。 zung1 ng5 hou2 jit6 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 中午 (zung1 ng5) = middaguur / rond 12 uur 's middags 好 (hou2) = erg, heel 熱 (jit6) = heet Opmerkingen over de zin: Dit is een natuurlijke Kantonees zin, kort en direct. De zin heeft geen werkwoord, wat gebruikelijk is in het Kantonees voor zinnen die een toestand beschrijven. → Het werkwoord "is" of "was" (zoals 係 hai6) wordt vaak weggelaten. Je zou eventueel de tijd meer expliciet kunnen maken met iets als: 今日中午好熱。 (gam1 jat6 zung1 ng5 hou2 jit6) = Het was erg heet vanmiddag. 中午 (zung1 ng5) is formeel correct, maar in spreektaal hoor je soms ook: 晏晝 (aan3 zau3) = middag (meer gebruikelijk in conversatie) Dus: 晏晝好熱。 (aan3 zau3 hou2 jit6) = Het was heet in de middag (meer informeel)
178
Wolkenkrabber / hoog flatgebouw / hoog appartementsgebouw 高樓大廈 gou1 lau4 daai6 haa6 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 高 (gou1) = hoog 樓 (lau4) = gebouw, verdieping, flat 大 (daai6) = groot 廈 (haa6) = gebouw (meestal groot of officieel) Maatwoorden: In deze woordgroep zit geen maatwoord, maar als je het in een volledige zin gebruikt zoals "één hoog flatgebouw", zou je zeggen: 一座高樓大廈 (jat1 zo6 gou1 lau4 daai6 haa6) → 座 (zo6) is het maatwoord voor gebouwen.
179
Een lange jongen 高嘅男仔 gou1 ge3 naam4 zai2 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 高 (gou1) = lang, groot (in lengte of hoogte) 嘅 (ge3) = attributief partikel (verbindt bijvoeglijk naamwoord met zelfstandig naamwoord; typisch Kantonees) 男仔 (naam4 zai2) = jongen - 男 (naam4) = mannelijk - 仔 (zai2) = kind, jongen (verkleinwoord / informele term) Opmerkingen over de zin: Het gebruik van 嘅 (ge3) als verbindingspartikel maakt dit een bijvoeglijke-bij-zelfstandig naamwoord-constructie, zoals typisch is voor het Kantonees: 靚嘅女仔 (leng3 ge3 neoi5 zai2) = een mooi meisje 大嘅問題 (daai6 ge3 man6 tai4) = een groot probleem Je kunt ook de volgorde en structuur veranderen voor meer nadruk: 個男仔好高。 (go3 naam4 zai2 hou2 gou1) = De jongen is erg lang
180
In dat kantoor zijn veel lange mensen. 嗰個辦公室有好多好高嘅人。 go2 go3 baan6 gung1 sat1 jau5 hou2 do1 hou2 gou1 ge3 jan4 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 嗰個 (go2 go3) = dat (嗰 go2 = aanwijzend voornaamwoord "dat", 個 go3 = maatwoord voor plaatsen en dingen) 辦公室 (baan6 gung1 sat1) = kantoor - 辦公 (baan6 gung1) = werken (formeel), kantoorwerk - 室 (sat1) = kamer / ruimte 有 (jau5) = hebben / er is / er zijn 好多 (hou2 do1) = veel - 好 (hou2) = erg / heel - 多 (do1) = veel 好高 (hou2 gou1) = erg lang - 好 = versterking - 高 = lang / groot 嘅 (ge3) = attributief partikel 人 (jan4) = mensen
181
Lang geboren worden (lang zijn) is ook niet per se een goede zaak. 生得高都唔一定係好事。 saang1 dak1 gou1 dou1 m4 jat1 ding6 hai6 hou2 si6 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 生得 (saang1 dak1) = geboren zijn (met de eigenschap van …); - 生 (saang1) = geboren worden - 得 (dak1) = gebruikt om een vermogen of kenmerk aan te duiden, hier in de structuur "生得高" = "lang geboren zijn", dus: lang zijn (van nature) 高 (gou1) = lang (van gestalte) 都 (dou1) = ook / zelfs 唔一定 (m4 jat1 ding6) = niet per se - 唔 (m4) = niet - 一定 (jat1 ding6) = zeker / noodzakelijk / beslist 係 (hai6) = is (koppelwerkwoord) 好事 (hou2 si6) = iets goeds / een goede zaak - 好 (hou2) = goed - 事 (si6) = zaak, ding, kwestie Opmerkingen over de zin: 生得高 is een typische Kantonese expressie die betekent “van nature lang zijn”. De structuur verb + 得 + adjectief komt vaak voor in Kantonees: 唱得好 (coeng3 dak1 hou2) = goed kunnen zingen 跑得快 (paau2 dak1 faai3) = snel kunnen rennen De uitdrukking 唔一定係好事 betekent letterlijk: "is niet noodzakelijk een goede zaak", en is veelgebruikt in gesprekken met nuance of relativering. 都唔一定… benadrukt dat zelfs als iets zo is, het toch niet altijd positief is. Het klinkt genuanceerd of wijs.
182
Hij/Zij is zowel lang als mager. 佢又高又瘦。 keoi5 jau6 gou1 jau6 sau3 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 佢 (keoi5) = hij/zij (afhankelijk van context) 又…又… (jau6 ... jau6 ...) = zowel ... als ... 高 (gou1) = lang (van gestalte) 瘦 (sau3) = mager / slank Opmerkingen over de zin: 又...又... is een standaard en natuurlijk patroon in Kantonees om meerdere eigenschappen van iets of iemand op te sommen. Het betekent "zowel ... als ..." en wordt vaak gebruikt voor: 又靚又叻 (jau6 leng3 jau6 lek1) = mooi én slim 又高又大 (jau6 gou1 jau6 daai6) = lang én groot Dit patroon werkt ook zonder onderwerp, bijvoorbeeld in reactie op een vraag: Q: 佢點呀?(keoi5 dim2 aa3?) = Hoe is hij/zij? A: 又高又瘦。= Lang en mager.
183
Hij/Zij is zowel dik als klein (kort van gestalte). 佢又肥又矮。 keoi5 jau6 fei4 jau6 ai2 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 佢 (keoi5) = hij / zij 又 (jau6) = zowel / en ook 肥 (fei4) = dik 矮 (ai2) = klein (kort van lengte, meestal bij mensen) Opmerkingen over de zin: De structuur 又...又... is opnieuw een typische Kantonees spraakpatroon om twee eigenschappen te combineren. Hier betekent het dus: "zowel dik als klein". Let op: 肥 (fei4) wordt vaak gebruikt voor "dik" bij mensen. Hoewel het neutraal kan zijn, kan het ook negatief klinken, afhankelijk van toon en context. → In formele of beleefde context kan men zachtere termen gebruiken zoals 胖 (pun4), maar dat is dan weer Mandarijn-invloed. 矮 (ai2) is neutraal en feitelijk: klein van gestalte. De combinatie 肥 + 矮 wordt soms spottend of kritisch gebruikt, dus toon en context zijn belangrijk als je deze zin zegt.
184
Gaan we vanavond naar de bar om alcohol te drinken? 今晚去酒吧飲酒? gam1 maan5 heoi3 zau2 baa1 jam2 jau2? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 今晚 (gam1 maan5) = vanavond 去 (heoi3) = gaan 酒吧 (zau2 baa1) = bar, café - 酒 (zau2) = alcohol - 吧 (baa1) = bar (Engelse leenvertaling, zoals in "pub") 飲酒 (jam2 jau2) = alcohol drinken - 飲 (jam2) = drinken - 酒 (jau2) = alcohol Opmerkingen over de zin: Dit is een natuurlijke en idiomatische vraagzin in spreektaal Kantonees. Er is geen vraagpartikel (bijv. 嗎 maa3) nodig aan het eind — het vragende karakter komt voort uit intonatie of context. Toch zou je voor nadruk of vriendelijkheid eventueel kunnen toevoegen: 今晚去酒吧飲酒呀? (met 呀 aa3 op het eind – klinkt zachter of uitnodigender) Het onderwerp (bijv. 我哋 = wij) is weggelaten, wat heel gebruikelijk is in spreektaal als het uit de context duidelijk is.
185
Ik trakteer. / Ik betaal (voor ons). 我請。 ngo5 ceng2 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 請 (ceng2) = uitnodigen, trakteren, iemand iets aanbieden (vaak met de betekenis: betalen voor een maaltijd, drankje, enz.) Opmerkingen over de zin: 我請 is een kort, krachtig en zeer gebruikelijk zinnetje in het Kantonees wanneer je aanbiedt te betalen, bijvoorbeeld in een restaurant of bar. Het is vriendelijk en informeel, maar beleefd. Je kunt het uitbreiden, bijvoorbeeld: 我請你食飯。 (ngo5 ceng2 nei5 sik6 faan6) = Ik trakteer je op eten. 今次我請。 (gam1 ci3 ngo5 ceng2) = Deze keer trakteer ik.
186
Ik kom zeker. / Ik zal er zeker zijn. 一定到。 jat1 ding6 dou3 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 一定 (jat1 ding6) = zeker, beslist, zonder twijfel 到 (dou3) = aankomen, aanwezig zijn, arriveren Opmerkingen over de zin: Deze zin is natuurlijk en gebruikelijk in spreektaal Kantonees, vooral als een bekrachtiging dat je ergens naartoe zult gaan. Je kunt het op zichzelf gebruiken als reactie op een uitnodiging of afspraak: A: 今晚你嚟唔嚟?(gam1 maan5 nei5 lai4 m4 lai4?) = Kom je vanavond? B: 一定到!(jat1 ding6 dou3) = Zeker weten! Voor nog vriendelijker of informeler toon kan je toevoegen: 放心,一定到。 (fong3 sam1, jat1 ding6 dou3) = Geen zorgen, ik kom zeker. 我一定到。 (ngo5 jat1 ding6 dou3) = Ik ben er zeker (explicieter met onderwerp).
187
Ik ga vanavond naar de bar. 我今晚去酒吧。 ngo5 gam1 maan5 heoi3 zau2 baa1 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 今晚 (gam1 maan5) = vanavond - 今 (gam1) = nu / heden - 晚 (maan5) = avond 去 (heoi3) = gaan 酒吧 (zau2 baa1) = bar, café, kroeg Opmerkingen over de zin: 今晚 (gam1 maan5) is veel gebruikelijker en natuurlijker in het dagelijks Kantonees dan 夜晚 (je6 maan5) als je het hebt over “deze avond” of “vanavond”. De zinsvolgorde volgt het Kantonese patroon: Onderwerp (我) → tijd (今晚) → werkwoord (去) → plaats (酒吧) Informeel kan je ook nog variëren met: 今晚我去酒吧。 (gam1 maan5 ngo5 heoi3 zau2 baa1) → iets meer nadruk op de tijd 我今晚去飲嘢。 (ngo5 gam1 maan5 heoi3 jam2 je5) = Ik ga vanavond wat drinken (algemener en heel spreektaalachtig) ✅ Deze versie klinkt veel natuurlijker in dagelijks Kantonees dan de meer formele “我夜晚去酒吧”.
188
Hij/Zij werkt overdag. 佢日頭做嘢。 keoi5 jat6 tau4 zou6 je5 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 佢 (keoi5) = hij / zij 日頭 (jat6 tau4) = overdag / daglicht / de tijd dat de zon schijnt - 日 (jat6) = zon / dag - 頭 (tau4) = hoofd / begin (hier: tijdsdeel, "overdag") 做嘢 (zou6 je5) = werken, dingen doen - 做 (zou6) = doen, maken, uitvoeren - 嘢 (je5) = dingen, werk (Kantonees voor “zaken” of “stuff”) Opmerkingen over de zin: 日頭 (jat6 tau4) is een typisch Kantonese tijdsaanduiding voor “overdag”. Het is spreektaal, informeel, en veel natuurlijker dan 白日 (baak6 jat6), dat vooral in geschreven of literair Chinees voorkomt. 做嘢 (zou6 je5) is spreektaal Kantonees en zeer veel gebruikt voor “werken” of “bezig zijn met iets”: 佢做嘢做得好快。= Hij/zij werkt heel snel. 嘢 (je5) is het juiste karakter; 野 (je5) is fout in deze context en betekent “veld / wild / ruw”. ✅ Deze zin is volledig natuurlijk in spreektaal Kantonees en wordt vaak gebruikt in gesprekken zoals: A: 佢平時幾點做嘢? B: 佢日頭做嘢,夜晚就休息。
189
Wij gaan vanavond uit (voor plezier) / Wij gaan vanavond iets leuks doen. 我哋今晚去玩。 ngo5 dei6 gam1 maan5 heoi3 waan2 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我哋 (ngo5 dei6) = wij 今晚 (gam1 maan5) = vanavond 去 (heoi3) = gaan 玩 (waan2) = spelen / plezier maken / uitgaan / iets leuks doen Opmerkingen over de zin: Deze zin is volledig natuurlijk en idiomatisch Kantonees. 玩 (waan2) wordt in het Kantonees breed gebruikt om allerlei leuke vrijetijdsactiviteiten aan te duiden, afhankelijk van context: 出去玩 (ceot1 heoi3 waan2) = uitgaan / op stap gaan 去朋友屋企玩 = op bezoek gaan bij een vriend (om te chillen/spelen) Als je specifieker wil zijn over wat je gaat doen, kun je het aanvullen: 我哋今晚去唱K玩。 = Wij gaan vanavond karaoke doen voor de lol. 我哋今晚去打機玩。 = We gaan gamen vanavond. ✅ De zin heeft de natuurlijke zinsvolgorde van het Kantonees: Onderwerp – tijd – werkwoord – activiteit
190
Zij komen morgenavond terug. / Zij komen morgenavond thuis. 佢哋聽晚返。 keoi5 dei6 ting1 maan5 faan1 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 佢哋 (keoi5 dei6) = zij (meervoud van 佢 = hij/zij) 聽晚 (ting1 maan5) = morgenavond - 聽 (ting1) = morgen - 晚 (maan5) = avond 返 (faan1) = terugkeren / thuiskomen / teruggaan (algemeen voor ‘terug naar een bekende plek gaan’, zoals huis of werk) Opmerkingen over de zin: 返 (faan1) is in het Kantonees een veelgebruikt werkwoord dat afhankelijk van context kan betekenen: thuiskomen → 返屋企 (faan1 uk1 kei2) teruggaan naar werk → 返工 (faan1 gung1) terugkeren van een reis → contextafhankelijk In jouw zin is 返 op zichzelf gebruikt. Dat is gebruikelijk in spreektaal als de bestemming uit de context duidelijk is: Bijv. als iemand op reis is: “佢哋聽晚返” = Ze komen morgenavond terug. Of als je weet dat ze naar huis komen: “Zij komen morgenavond thuis.” Voor meer duidelijkheid kun je het aanvullen met: 佢哋聽晚返屋企。 = Zij komen morgenavond thuis. 佢哋聽晚返嚟香港。 = Zij komen morgenavond terug naar Hongkong.
191
Waar ben jij gisteravond geweest? 你尋晚去咗邊? nei5 cam4 maan5 heoi3 zo2 bin1? ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 你 (nei5) = jij 尋晚 (cam4 maan5) = gisteravond - 尋 (cam4) = gisteren - 晚 (maan5) = avond 去咗 (heoi3 zo2) = gegaan (verleden tijd van “gaan”) - 去 (heoi3) = gaan - 咗 (zo2) = voltooid aspectpartikel = geeft aan dat de actie is afgerond 邊 (bin1) = waar (plaats) Opmerkingen over de zin: De structuur 去咗邊? (heoi3 zo2 bin1?) is een veelgebruikte, idiomatische Kantonese manier om te vragen "waar ben je heen gegaan?" 尋晚 (cam4 maan5) is de natuurlijke, spreektaalterm voor "gisteravond". In geschreven Chinees zie je soms 昨晚 (zoek6 maan5), maar dat is meer Mandarijn of formeel.
192
Vandaag is er een betoging / demonstratie. 今日遊行。 gam1 jat6 jau4 hang4 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 今日 (gam1 jat6) = vandaag - 今 (gam1) = nu / huidig - 日 (jat6) = dag 遊行 (jau4 hang4) = betogen, demonstreren, optocht houden - 遊 (jau4) = wandelen, rondtrekken - 行 (hang4) = lopen, voortbewegen Opmerkingen over de zin: Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 今日發生咩事? Jyutping: gam1 jat6 faat3 sang1 me1 si6? = Wat is er vandaag gebeurd? B: 今日遊行。 Jyutping: gam1 jat6 jau4 hang4 = Vandaag is er een demonstratie.
193
Het is vandaag bijzonder heet. 今日特別炎熱。 gam1 jat6 dak6 bit6 jim4 jit6 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 今日 (gam1 jat6) = vandaag - 今 (gam1) = nu / huidig - 日 (jat6) = dag 特別 (dak6 bit6) = bijzonder, speciaal, uitzonderlijk 炎熱 (jim4 jit6) = heet, zinderend heet Opmerkingen over de zin: Deze zin is grammaticaal correct en klinkt natuurlijk in geschreven of meer formele gesproken Kantonees. 炎熱 (jim4 jit6) is een vrij formeel woord voor “heet” en wordt vaker gebruikt in nieuws, rapporten of weerberichten dan in alledaagse gesprekken. In spreektaal zou men meestal zeggen: ✅ 今日特別熱。 Jyutping: gam1 jat6 dak6 bit6 jit6 = Het is vandaag bijzonder heet. (natuurlijker in dagelijkse spraak) Of nog informeler: ✅ 今日熱到爆。 Jyutping: gam1 jat6 jit6 dou3 baau3 = Vandaag is het extreem heet. (“爆” = exploderen → overdreven, informeel) Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 今日好似特別曬喎。 Jyutping: gam1 jat6 hou2 ci5 dak6 bit6 saai3 wo3 = Het lijkt vandaag extra zonnig hè? B: 係呀,今日特別炎熱。 Jyutping: hai6 aa3, gam1 jat6 dak6 bit6 jim4 jit6 = Ja, het is vandaag bijzonder heet.
194
Ik heb je vandaag gezien. 我今日見到你。 ngo5 gam1 jat6 gin3 dou2 nei5 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 今日 (gam1 jat6) = vandaag 見到 (gin3 dou2) = heb gezien - 見 (gin3) = zien - 到 (dou2) = resultaatpartikel dat aangeeft dat de actie is geslaagd (hier: "zien" is daadwerkelijk gebeurd) 你 (nei5) = jij Opmerkingen over de zin: 見到 is een voltooide actie: “zien” met resultaat → “heb gezien”. Deze combinatie is typisch Kantonees (en Chinees in het algemeen) om de voltooiing van een handeling uit te drukken. Bijv.: 聽到 (teng1 dou2) = heb gehoord 搵到 (wan2 dou2) = heb gevonden De zinsvolgorde volgt het normale patroon: Onderwerp (我) → tijd (今日) → werkwoord (見到) → object (你) ✅ De zin is volledig natuurlijk en standaard in spreektaal Kantonees. Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 你幾時見到佢㗎? Jyutping: nei5 gei2 si4 gin3 dou2 keoi5 gaa3? = Wanneer heb je hem/haar gezien? B: 我今日見到你。 Jyutping: ngo5 gam1 jat6 gin3 dou2 nei5 = Ik heb je vandaag gezien.
195
Morgen is een vrije dag. / Morgen zijn we vrij. 聽日放假。 ting1 jat6 fong3 gaa3 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 聽日 (ting1 jat6) = morgen - 聽 (ting1) = morgen (Kantonese uitspraak van 明天 in Mandarijn) - 日 (jat6) = dag 放假 (fong3 gaa3) = vrij zijn / een vrije dag hebben / vakantie hebben - 放 (fong3) = vrijgeven / loslaten - 假 (gaa3) = vakantie, verlof, vrije dag Opmerkingen over de zin: Als je het iets formeler of explicieter wilt zeggen: 聽日係公眾假期。 Jyutping: ting1 jat6 hai6 gung1 zung3 gaa3 kei4 = Morgen is een officiële feestdag. Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 聽日要返工嗎? Jyutping: ting1 jat6 jiu3 faan1 gung1 maa3? = Moet je morgen werken? B: 唔使呀,聽日放假。 Jyutping: m4 sai2 aa3, ting1 jat6 fong3 gaa3 = Nee joh, morgen zijn we vrij.
196
Jij was gisteren te laat. / Jij kwam gisteren te laat. 你尋日遲到。 nei5 cam4 jat6 ci4 dou3 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 你 (nei5) = jij 尋日 (cam4 jat6) = gisteren - 尋 (cam4) = gisteren - 日 (jat6) = dag 遲到 (ci4 dou3) = te laat aankomen - 遲 (ci4) = laat (tijd) - 到 (dou3) = aankomen, arriveren Opmerkingen over de zin: Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 點解老師嬲你呀? Jyutping: dim2 gaai2 lou5 si1 lau1 nei5 aa3? = Waarom is de leraar boos op jou? B: 因為我尋日遲到。 Jyutping: jan1 wai6 ngo5 cam4 jat6 ci4 dou3 = Omdat ik gisteren te laat was.
197
Ik trakteer je op een drankje. / Ik bied je iets te drinken aan. 我請你飲嘢。 ngo5 ceng2 nei5 jam2 je5 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 請 (ceng2) = uitnodigen, trakteren, aanbieden (in deze context: betalen voor iemand) 你 (nei5) = jou 飲 (jam2) = drinken 嘢 (je5) = dingen / spul — in deze context: drankjes (algemeen voor “iets te drinken”) 飲嘢 (jam2 je5) = iets drinken Opmerkingen over de zin: Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 嘩,好熱呀! Jyutping: waa1, hou2 jit6 aa3! = Wow, het is heet! B: 我請你飲嘢,走啦! Jyutping: ngo5 ceng2 nei5 jam2 je5, zau2 laa1! = Ik trakteer je op een drankje, kom op!
198
Ik zal je zeker trakteren op een drankje. / Ik trakteer je beslist op iets te drinken. 我一定請你飲嘢。 ngo5 jat1 ding6 ceng2 nei5 jam2 je5 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 一定 (jat1 ding6) = zeker, beslist, zonder twijfel 請 (ceng2) = trakteren, uitnodigen, iets aanbieden (in context: jij betaalt) 你 (nei5) = jou 飲嘢 (jam2 je5) = iets drinken - 飲 (jam2) = drinken - 嘢 (je5) = dingen / spul (in deze context: drankjes) Opmerkingen over de zin: Deze zin is heel gebruikelijk in spreektaal Kantonees, en klinkt als een vriendelijke belofte of verzekering. 一定 (jat1 ding6) drukt sterke overtuiging uit, en komt vóór het werkwoord: 我一定去。= Ik ga zeker. 佢一定知。= Hij/Zij weet het zeker. De volgorde volgt het gebruikelijke patroon: Onderwerp (我) → bijwoord (一定) → werkwoord (請) → object (你) → actie (飲嘢) Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 你話上次請,結果冇請喎! Jyutping: nei5 waa6 soeng6 ci3 ceng2, git3 gwo2 mou5 ceng2 wo3! = Je zei de vorige keer dat je zou trakteren, maar uiteindelijk deed je het niet! B: 呢次我一定請你飲嘢! Jyutping: ni1 ci3 ngo5 jat1 ding6 ceng2 nei5 jam2 je5! = Deze keer trakteer ik je zeker op een drankje!
199
Deze soep is te zout. 呢個湯太鹹喇。 ni1 go3 tong1 taai3 haam4 laa3 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 呢個 (ni1 go3) = deze (met maatwoord 個 voor telbare dingen zoals "soep") 湯 (tong1) = soep 太 (taai3) = te (in de betekenis van “te veel”) 鹹 (haam4) = zout (smaak) 喇 (laa3) = eindpartikel, drukt bevestiging of een lichte nadruk uit (vergelijkbaar met “hoor” of “nou” in het Nederlands) 喇 (laa3) wordt in het Kantonees vaak gebruikt na een constatering of vaststelling, bijvoorbeeld: 佢走咗喇。= Hij is vertrokken. 落雨喇!= Het regent! Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 嘩,你試咗未? Jyutping: waa1, nei5 si3 zo2 mei6? = Wow, heb je het al geproefd? B: 呢個湯太鹹喇! Jyutping: ni1 go3 tong1 taai3 haam4 laa3! = Deze soep is te zout!
200
De krokodil beweegt langzaam in het water. 鱷魚喺水入面慢慢郁。 ngok6 jyu4 hai2 seoi2 jap6 min6 maan6 maan6 juk1 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 鱷魚 (ngok6 jyu4) = krokodil 喺 (hai2) = in, op (locatief werkwoord → waar iets zich bevindt) 水 (seoi2) = water 入面 (jap6 min6) = binnenin 慢慢 (maan6 maan6) = langzaam 郁 (juk1) = bewegen, een beweging maken Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 條鱷魚做緊咩呀? Jyutping: tiu4 ngok6 jyu4 zou6 gan2 me1 aa3? = Wat is de krokodil aan het doen? B: 鱷魚喺水入面慢慢郁。 Jyutping: ngok6 jyu4 hai2 seoi2 jap6 min6 maan6 maan6 juk1 = De krokodil beweegt langzaam in het water.
201
Ik ga op reis met bagage bij me. / Ik reis terwijl ik bagage bij me heb. 我帶住行李去旅行。 ngo5 daai3 zyu6 hang4 lei5 heoi3 leoi5 hang4 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 我 (ngo5) = ik 帶住 (daai3 zyu6) = bij je dragen / meenemen (met aspectpartikel 住, wat aangeeft dat de actie voortduurt terwijl iets anders gebeurt) - 帶 (daai3) = meenemen, bij zich hebben - 住 (zyu6) = aspectpartikel dat "voortdurend", "terwijl" of "bij zich houdend" aanduidt 行李 (hang4 lei5) = bagage 去 (heoi3) = gaan 旅行 (leoi5 hang4) = reizen Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 你咁多嘢拎去邊呀? Jyutping: nei5 gam3 do1 je5 ling1 heoi3 bin1 aa3? = Waar ga je heen met al die spullen? B: 我帶住行李去旅行。 Jyutping: ngo5 daai3 zyu6 hang4 lei5 heoi3 leoi5 hang4 = Ik neem m’n bagage mee op reis.
202
De chirurg is bezig met opereren. 外科醫生做緊手術。 ngoi6 fo1 ji1 sang1 zou6 gan2 sau2 seot6 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 外科醫生 (ngoi6 fo1 ji1 sang1) = chirurg - 外科 (ngoi6 fo1) = chirurgie - 醫生 (ji1 sang1) = arts, dokter 做緊 (zou6 gan2) = is bezig met doen - 做 (zou6) = doen / uitvoeren - 緊 (gan2) = aspectpartikel voor een lopende actie (≠ “正在”) 手術 (sau2 seot6) = operatie Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 醫生而家做緊咩呀? Jyutping: ji1 sang1 ji4 gaa1 zou6 gan2 me1 aa3? = Wat is de arts nu aan het doen? B: 外科醫生做緊手術。 Jyutping: ngoi6 fo1 ji1 sang1 zou6 gan2 sau2 seot6 = De chirurg is bezig met een operatie.
203
De keuzes van vanavond zijn rundvlees en kip. 今晚嘅選擇有牛肉同雞肉。 gam1 maan5 ge3 syun2 zaak6 jau5 ngau4 juk6 tung4 gai1 juk6 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 今晚 (gam1 maan5) = vanavond 嘅 (ge3) = attributief partikel (spreektaalversie van 的) 選擇 (syun2 zaak6) = keuze, opties 有 (jau5) = er is/zijn 牛肉 (ngau4 juk6) = rundvlees 同 (tung4) = en (tussen twee dingen in spreektaal) 雞肉 (gai1 juk6) = kippenvlees Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 今晚有咩食? Jyutping: gam1 maan5 jau5 me1 sik6? = Wat is er vanavond te eten? B: 今晚嘅選擇有牛肉同雞肉。 Jyutping: gam1 maan5 ge3 syun2 zaak6 jau5 ngau4 juk6 tung4 gai1 juk6 = De keuzes van vanavond zijn rundvlees en kip.
204
Ik draag sandalen in de zomer. 我夏天着涼鞋。 ngo5 haa6 tin1 zoek3 loeng4 haai4 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg (voor de versie: 我夏天着涼鞋): 我 (ngo5) = ik 夏天 (haa6 tin1) = zomer 着 (zoek3) = dragen (van kleding, schoenen) 涼鞋 (loeng4 haai4) = sandalen - 涼 (loeng4) = koel - 鞋 (haai4) = schoenen Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 你幾時會着涼鞋? Jyutping: nei5 gei2 si4 wui5 zoek3 loeng4 haai4? = Wanneer draag jij sandalen? B: 我夏天着涼鞋。 Jyutping: ngo5 haa6 tin1 zoek3 loeng4 haai4 = Ik draag sandalen in de zomer.
205
een paar sandalen 一對涼鞋 jat1 deoi3 loeng4 haai4 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 一 (jat1) = één 對 (deoi3) = maatwoord voor paren van dingen die in tweeën komen (zoals schoenen, oren, sokken) 涼鞋 (loeng4 haai4) = sandalen - 涼 (loeng4) = koel - 鞋 (haai4) = schoenen Maatwoord: 對 (deoi3) is het juiste maatwoord voor schoenen, sandalen, sokken, handschoenen enz. → Bijvoorbeeld: 一對鞋 (jat1 deoi3 haai4) = een paar schoenen 一對襪 (jat1 deoi3 mat6) = een paar sokken Opmerkingen over de zin: Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 你買咗咩呀? Jyutping: nei5 maai5 zo2 me1 aa3? = Wat heb je gekocht? B: 一對涼鞋。 Jyutping: jat1 deoi3 loeng4 haai4 = Een paar sandalen.
206
een paar handschoenen 一對手套 jat1 deoi3 sau2 tou3 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 一 (jat1) = één 對 (deoi3) = maatwoord voor dingen die per paar komen (zoals schoenen, sokken, handschoenen) 手套 (sau2 tou3) = handschoenen - 手 (sau2) = hand - 套 (tou3) = hoes, omhulsel — hier: "glove" of "handschoen" Maatwoord: 對 (deoi3) is het correcte maatwoord voor handschoenen, omdat ze in een paar komen (links en rechts). Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 咁凍,你有冇戴手套呀? Jyutping: gam3 dung3, nei5 jau5 mou5 daai3 sau2 tou3 aa3? = Het is zo koud, draag je handschoenen? B: 有呀,我戴咗一對手套。 Jyutping: jau5 aa3, ngo5 daai3 zo2 jat1 deoi3 sau2 tou3 = Ja, ik draag een paar handschoenen.
207
Trek alsjeblieft je handschoenen aan. / Doe alsjeblieft je handschoenen aan. 請戴上手套。 ceng2 daai3 soeng5 sau2 tou3 ## Footnote Woord-voor-woord uitleg: 請 (ceng2) = alsjeblieft (beleefd verzoek) 戴 (daai3) = dragen (accessoires zoals brillen, hoeden, handschoenen, sieraden) 上 (soeng5) = op, aan → hier: geeft aan dat iets wordt aangetrokken/aangedaan 手套 (sau2 tou3) = handschoenen Maatwoorden: Er wordt geen maatwoord gebruikt in deze zin, omdat het een algemeen bevel is. Je zou wel een maatwoord gebruiken in zinnen zoals: 請戴上一對手套。 (ceng2 daai3 soeng5 jat1 deoi3 sau2 tou3) = Doe alsjeblieft een paar handschoenen aan. Opmerkingen over de zin: 戴上 (daai3 soeng5) betekent letterlijk "aantrekken" of "aanbrengen" (van accessoires). Je kunt ook gewoon 戴手套 zeggen, maar 戴上 legt extra nadruk op het moment van "aanzetten". Deze zin is grammaticaal correct, beleefd en natuurlijk in Kantonees, vooral in formele of verzorgde contexten (bv. ziekenhuis, laboratorium, werkplaats). Voorbeelddialoog met Jyutping: A: 呢度可以入手術室未? Jyutping: ni1 dou6 ho2 ji5 jap6 sau2 seot6 sat1 mei6? = Mogen we de operatiekamer al in? B: 未呀,請戴上手套先。 Jyutping: mei6 aa3, ceng2 daai3 soeng5 sau2 tou3 sin1 = Nog niet, doe eerst je handschoenen aan alsjeblieft.