Discopathie Flashcards
(33 cards)
1
Q
types pijn
A
- discogene pijn
- lang staan
- flexie - facettair
- zitten
- extensie en rotatie - zenuwpijn
- discus hernia
- spinale of foraminale stenose - spierpijn
2
Q
discografie
A
- indicatie
- pre-op discogene pijn na falen conservatief
- zekerheid hebben over pijnlijke discus
- meestal te zien door black disc op T2 = minder water houdend - onderzoek
- inspuiting van contrast in intervertebrale discus ruimte
- onder lichte sedatie = communicatie met patiënt voor pijn nog nodig
- op niveau van vermoeden = black disc
- plus boven & onderliggend niveau - gevolg
- constrast geeft druk zoals in stand
- reproductie van herkenbare pijn
3
Q
andere methodes van beeldvorming
A
- nucleare imaging = botscan
- inspuiting van technesium IV
- scan na 3u
- combinatie met CT mogelijk
- infectie, tumor & trauma - zenuwen
- EMG = evaluatie van spier denervatie
- SSEP somatosensorisch evoked potentials = sensibel
- MEP magnetisch = doorgankelijkheid van ruggenmerg
4
Q
algemene therapie van lage rugpijn
A
- algemeen
- meestal zelflimiterend
- gevolg = symptomatische therapie
- bedrust < 2 dagen
- NSAID
- analgesie
- acute blokkade = spierrelaxantia vb: valium & diazepam - oefenen
- zijn hoeksteen
- systematisch opdrijven
5
Q
IDD
A
- internal disk derangement
- meestal enkele dark disc = beste therapie
- soms multi-segmentaire degeneratie
- jonge patienten - klachten
- lage rugpijn
- pseudoradiculopathie = pijn in verloop van dermatoom maar niet onder knie - provocatie
- flexie
- HNP hoesten niezen persen
- lange periodes zelfde houding = zitten, staan, stappen, …
- reducatie = extensie & ruglig
6
Q
therapie van IDD
A
- initieel conservatief
- indien persisterend
- puur discus problematiek = prothese
- bijkomende facettaire problematiek = VALIF video-assisted anterior lumbar interbody fusion
- bijkomende instabiel segment = PLIF posterior - indicaties voor prothese
- enige indicatie = pijndempend na falen van conservatief
- andere oorzaken uitsluiten
- MRI = geïsoleerde black disc
- botscan = geen actieve facetproblematiek
- EMG = geen tekenen van denervatie
- flexie-extensie = geen instabiliteit
- discografie = voor zekerheid in van niveau
7
Q
VALIF & PLIF
A
- VALIF anterior lumbar interbody fusion
- bij discogene pijn & facetdegeneratie
- niveau vastzetten met kooi
- kooi vullen met bot van crista iliaca
- toegang langs buik - PLIF posterior
- bij eerdere operatie
- bij instabiliteit
- bij zenuwproblematiek
- toegang langs rug
8
Q
indicaties van VALIF of PLIF
A
- beide
- monosegmentaal of bisegmentaal
- DDD degenerative disk dissease - VALIF
- soft tissue stenose
- failed disc surgery zonder laminectomy
- facetproblematiek - PLIF
- beenderige stenose
- failed disc surgery met laminectomy
- radiculopathie
9
Q
specifieke indicaties VALIF
A
- DDD degeneratieve disk dessease
- 6 maand onsuccesvol conservatief
- discogene oorsprong van pijn
- mediane hernia = enige hernia die toegelaten is - foraminale stenose
- enkel soft-tissue stenose
- door discus
- anders PLIF
10
Q
verloop van prothese operatie
A
- insnede buik
- L5-S1 = suprapubisch
- L4-L5 = mediaan onder navel of soms boven
- L3-L4 = mediaan en periumbiblicaal = boven navel - structuren tegenkomen
- retroperitoneaal = buikvlies losmaken maar niet openen
- aortha & vena cava inferior
- bij L4-5 naar rechts verschuiven
- bij L5-S1 = tussen bifurcatie werken - ingreep
- insnede lig. longitudinale anterior
- insnede discus
- verwijderen van discus
- tussenwervel ruimte op te hogen
- plaatsen van proef
- plaaten van prothese bestaande uit kern & dekplaten ≈ anatomische discus
–> allemaal op maat voor zo groot mogelijk dekvlak
11
Q
post-op discusprothese
A
- acuut
- vroege mobilsiatie
- binnen 24u - subacuut
- vermijdern van hyperextensie & excessieve rotatie
- voor 3 maand
- tijd nodig voor heling & littekenweefsel te vormen = stabiliseren structuren
12
Q
specifiek discus revalidatie
A
- hard-brace
- niet meer gebruikt
- kan voor korte-termijn limitaties
- bij VALIF wel - soft-brace
- beter want bewegelijkheid wilt behouden worden
- patiënt bewust houden van contra-indicaties - kine
- rugspieroefeningen
- buikspieroefeningen laattijdig door klieven op middellijn
13
Q
lumbale discus degeneratie
A
- bevloeiing
- grootste avasculaire structuur in lichaam
- voeding door diffusie van eindplaten & annulus
- geen heling mogelijk
- gevolg = persiterende & vaak progressieve klachten - progressieve ruptuur
- pseudo-radiculair pijn patroon in benen
- pijn in bekken - provocatie
- flexie of rotatie
- valsalva = verhogen van intradiscale druk
- druk boven pubis naar promontorium = verhogen van druk = pijn
–> enkel mogelijk bij magere patiënten
- reducatie = extensie of neerliggen - complicatie van degeneratie = herniatie
14
Q
discus hernia
A
- algemeen
- scheur in annulus fibrosus
- sneller bij voordien lichte scheuren
- aanwezigheid van nulceus in uitpuiling - leeftijd
- 45-50j
- nog elastische discus = hogere drukken
- ouder = uitdroging met stijfheid
15
Q
discus afwijkingen
A
- vorm van discus
- normale discus = dorsaal concaaf
- bulging = breed convex
- hernia = focaal convex
- extrusie = basis van hernia is smaller dan hernia zelf
- sequester = hernia komt los - gevolgen bulging
- zeurende pijn bij lang staan of slenteren
- assymptomatisch kan ook
- moeilijke therapie - gevolgen hernia = compressie
- pijn door ruptuur posterior annulus vezels = innervatie
- duraal zak
- zenuwwortel = afh van locatie
- weinig correlatie met symptomen
16
Q
symptomen hernia
A
- pijn
- uni/bilateraal = 50/50
- acute lumbago
- flexie - ischialgie = beenpijn
- radiculaire compressie
- soms enige/pijnlijkste symptoom - stijfheid
- paravertebrale spasme
- acute blokade - antalgische houding
- bij iedereen verschillend
- flexie pijnlijk = nucleus drukt meer naar dorsaal in letsel
- extensie pijnlijk = inklemming van letsel
17
Q
ernst van hernia
A
- algemeen
- anterior = weinig effect
- lateraal = wisselend effect
- posterior = altijd problematisch - indicatie beeldvorming
- zonder alarm signalen = niet nodig
- vertrouwen op spontane genezening
- pas na 4-6w nog pijn - evaluatie beeldvorming
- zenuwwortels zichtbaar = zwart omringd door wit
- zichtbare compressie = geen wet meer rond zenuw
18
Q
klinisch verloop van hernia
A
- zelflimiterend
- door natuurlijke bescherming = afbraak hernia
- 6m-1j
- bij 15-20% volledig spontaan verdwijnen
- afwachtend voor operatie = vorming littekenweefsel waar niks meer aan te doen valt - intermittende klachten
- pijnvrije episodes
- twijfelgevallen van compressie
- geen operatie = zal verbeteren - afbraak hernia
- basis wordt dunner dan hernia = extrusie
- basis volledig weg = sequester
- hernia is los van discus & kan naar caudaal vallen in spinaal kanaal
19
Q
chronische hernia
A
- onstaan
- progressieve degeneratie
- aanleiding tot hernia - symptomen
- chronische rugpijn
- hernia = opstoot - klinisch onderozek
- langdurig antalgische houding
- assymetrische spieroverbelasting = therapie
- assymetrische spierverkorting
20
Q
snelle diagnose aangetaste wortel
A
- L4
- Qc
- patellapees reflex - L5
- tibialis anterior & extensor digitorum
- hielgang
- geen specifieke reflex - S1
- gastrogencemius & peronei
- gluteus medius & minimus
- teengang & trendelenburg
- achillespees reflex
21
Q
testen bij discus hernia
A
- lasegue = SLR
- genoteerd als positief in dermatoom X op X°
- contralaterale SLR = heel specifiek en meer bij grote herniatie
- zittende = automatisch SLR, zou ook pijn moeten doen
–> indien niet = DD bekijken - femorale stretch test
- L3-4 of hoger testen
- n. femoralis op rek brengen = langs iliopsoas & in Qc
- heupextensie
- knieflexie
22
Q
testen op spierniveau
A
- algemeen
- vet = voornamelijk
- normaal = ook mogelijk
- bij pathologie op niveau = kan mogelijk door irritatie op niveau zelf of andere zenuw op lager niveau voor zelfde spier - niveau’s
- iliopsoas = L1-L2-L3
- adductoren = L2-L3-L4
- quadriceps = L2-L3-L4
- tibialis anterior = L4-L5
- hamstrings = L4-L5-S1-S2
- extensor hallucis longus = L5-S1
- peroneus longus = L5-S1
- gluteus maximus = L5-S1-S2
- triceps surae = S1-S2
23
Q
diagnose van discus hernia
A
- RX
- face & profiel
- spondyloisthesis of verdwijnen van interdiscale ruimte - MRI = beste
- EMG = aantasting van spieren
- belangerijk voor follow-up
- test is positief ofwel direct ofwel pas na 6w
- klinisch onderzoek & progressie tijdens therapie is hiervoor belangerijk
24
Q
niveau discus letsel x radix
A
- mediaan
- 2 niveau’s onder
- tak die nog centraal loopt - posteromediaal
- 1 niveau onder
- tak die al naar lateraal loopt voor = volgende niveau uit treden - intraforaminaal
- op niveau zelf
- compressie ganglion spinale - extraforaminaal
- op niveau zelf
- wisselende klachten
25
conservatieve therapie van discus hernia
1. niet-invasief
- NSAID
- analgetica
- lokale warmte
- TENS
1. mobiliteit
- tractie lumbaal
- passieve mobilisatie binnen pijngrens
- stretching verkorte spieren
1. spierkracht
- na acute fase = 4-6w
- progressief versterkend
2. andere
- rust in flower houding = 90/90° met minder spanning op zenuw
- rugscholing
26
analgetica discus hernia
1. eerste trap
- paracetamol
- vaak onvoldoende
- GI-complicaties
2. tweede trap
- codeïne & tramadol
- duizeligheid & nausea
3. derde trap
- morfine & fentanyl
- hevige complicaties
27
infiltraties discus hernia
1. epidurale infiltratie
- cortisone = inflammatoire reactie remmen
- gevolg = drukvermindering
- interlaminair = tussen proc. spinosi
- peri-radiculair = rond radix
- pas effect na 14d
- enkel terugbetaald bij kanaal stenose
3. zenuwwortel infiltratie = wortelblok
- tijdelijke druktoename
- gevoelig voor patiënt
3. PRF pulserende radiofrequente golven
- sensibel deel van ganglion opwarmen
- minder pijngewaarwording
- voorafgaand door proefblok
- lenmisol -> na 2u midner pijn ervaring
28
algemeen operatie na discus hernia
1. indicaties
- leeftijd rond 50j
- progressief neurologisch deficiet
- kracht onder 3/5
- persisterende & onhoudbare pijn = vooral beenpijn
- falen van conservatieve therapie langer dan 6w
2. pre-opatief = contoleren van niveau met beeldvorming
29
operatie discus hernia opties
1. hemilaminotomie en disectomy
- gouden standaard
- 85% succes
2. endoscopische disectomy = 80% succes
1. chemonucleolysis
- enzym chemopapaine inspuiten
- langzaam oplossen van hernia
- trage pijnvermindering
- risico op spondylodiscitis
- 70% succes
2. percutane disectomy
- wegzuigen met camera
- 50% succes
- laser disectomy = nog minder goed
30
operatie discus hernia uitvoering
1. toegang dorsaal
- lig. flavum = bekomen van goede visualisatie
- facet gewricht moet intact blijven
- radix verplaatsen naar lateraal of mediaal
2. toegang paramediaan
- laterale hernia = intra of extra-foraminaal
- beter zicht radix = onder proc. transversus
31
revalidatie operatie discus hernia
1. do's
- wisselhoudingen zijn belangerijk
- wandelen
2. don't
- vermijden van langdurig statisch bewegingen
- vermijden van flexie, rotatie & optillen
3. prognose
- sedentaire jobs = 2 weken
- fysieke jobs = 6-8 weken
32
complicaties na discus hernia operatie
1. letsels
- durale scheur met dura lek
- zenuwwortel letsel
- vena iliaca letsel
3. infectie
- discus = aspiratie voor cultuur en antibiotica
--> pas na weken of maanden
- oppervlakkig = debridgment en sluiten over drains
33
onvolledige therapie discus hernia operatie
1. incomplete therapie
- verkeerde indicatie
- verkeerde niveau
2. verkeerde indicaties
- spinale stenose = meer & diffuser dermatomen & myotomen aangetast
- recess stenosis = hypertrofie van facies articulairis superior & inferior