EBM

Question 1

analytisch onderzoek

Answer 1

1. relatie tussen 2 factoren kwantificeren
   - effect van interventie I of blooedstelling E
   - op uitkomst O
   - experimenteel = onderzoek actief een factor veranderen
   - observationeel = kijken naar passieve veranderingen
2. experimenteel onderzoek
   - manipuleren van onafhankelijke variabele
   - effect bestuderen van afhankelijke variabele
3. piramide van evidentie
   - niet zo zwart-wit afgebeeld
   - vb: goede PCT kan beter zijn dan slechte RCT

Question 2

RCT

Answer 2

1. randomized controlled trail
   - intervenieren = causale relaties bestuderen door manipulatie
   - gouden standaard
2. controlled
   - gerandomiseerd = vergelijkbare groepen
   - gestandaardiseerd = zoveel externe factoren reduceren
   - interne validitieit = effecten beter kunnen vergelijken
   - grootste zekerheid dat impect door interventie veroorzaakt werd

Question 3

voor & nadelen RCT

Answer 3

1. voordelen = zeker weten
   - causale relaties van interventie bestuderen
   - controle van externe variabelen
   - maximale interne validiteit
2. nadelen = soms klinisch irrelevant
   - externe validiteit is soms erg laag = beperkte generaliseerbaarheid
   - tijdrovend & duur
   - vaak practische of ethische barrières
   –> vb: haalbaarheid, veiligheid & uitvoering = mensen niet onderwerpen aan schadelijke interventies
   - vaak uitgaan van harde eindpunten & minder op kwaliteit van leven
   - therapie aanpassen tijdens studie

Question 4

interne validiteit

Answer 4

1. interne validiteit
   - effect van manipulatie
   - de waarheid binnen de studie
   - ook effect confounding variables = interne & externe factoren
2. voorwaarden
   - temporele opvolging
   - covariatie van oorzaak & gevolg = verandering enkel door interventie
   - geen alternatieve verklaringen voor veranderingen vb: door confounders
3. externe factoren
   - performance bias = blinding van participanten & onderzoekers
   - bewust of onbewuste reactie van onderzoekers & patiënten voorkomen

Question 5

soorten confounders

Answer 5

1. gelinkt aan patiënt
   - selectie effect = reprensentatieve sampling & randomisatie
   - maturatie/leeftijd effect = veroudering van participanten bij langdurige studies
   - attrition/uitvallers effect = altijd naar drop-out kijken ≈ max 10% & redenen/status van patiënt
   - history/tijds effect = verandering van uitwendige omstandigheden vb: seizoenwisseling, pandemie, …
2. gelinkt aan metingen
   - test/reactief effect = meermaals testen kan leereffect (korte termijn) & gedragsveranderingen (lange termijn) uitvoeren
   –> Hawthorn-effect
   - instrumentation/meetfout effect = test-retest toepassen
   - regression to the mean
   - extreme groepen = ceiling effect

Question 6

externe validiteit

Answer 6

1. externe validiteit
   - is de waarheid van de studie extrapoleerbaar naar situaties buiten de studie = effectieve klinische relevantie
   - beide gaan soms ten koste van elkaar
   - standaardiseren <=> extrapoleren
   –> lage externe validitiet in RCT
2. PCH patiënt centered healthcare
   - per patiënt een gepaste therapie
   - in RCT geen tailoring mogelijk door randomisatie
   - homogene groep behouden door strenge exlusiecriteria
   - dan daalt externe validiteit weer

Question 7

statistische conclusie validiteit

Answer 7

1. algemeen
   - gepast gebruik van statistische procedure
   - relatie tussen O onafhankelijke & A afhankelijke variabele
2. statistische power
   - type 1 fout ten onrecht verwerpen van juiste H0 = zeer hoge power
   –> gevonden verschillen niet relevant
   - type 2 fout ten onrechte behouden van foute H0 = lage power
   –> verschillen niet gevonden
3. andere
   - assumpties van statistische tests niet gerespecteerd vb: normale verdeling, …
   - betrouwbaarheid & variatie in data
   - ontbreken van ITT intention to treat analyse <=> per protocol analyse
   –> iedereen die je zou behandelen, ook drop-outs, analyseren

Question 8

constructvaliditeit

Answer 8

1. bewust kiezen van outcomes
   - praktische bruikbaarheid = toepasbaar & klinisch relevant
   - validiteit
   - rekening houden met experimental bias
   = klinimetrie

Question 9

tussenvormen van RCT

Answer 9

= trapje lager dan RCT

1. PCT pragmatische clinische trials
2. quasi-experimenteel onderzoek
   - minimaal 1 vereiste voor RCT ontbreekt = randomisatie of controlled
   –> beide kunnen ook ontbreken
   - lagere interne validiteit door bias
   - nog steeds waardevol
   - meer praktisch & ethisch haalbaar

Question 10

PCT

Answer 10

= pragmatische/praktische klinische trial

1. verschillen met RCT = minder gestandaardiseerd
   - diversere pupulatie = minder exlusiecriteria
   - controles zijn vaak usual care = actieve behandeling
   - behandeling zoals in kliniek
   - belangerijke klinische outcomen = tevredenheid, QOL, functionaliteit, …
2. gelijkenissen met RCT
   - randomized
   - controled
   - onderscheid niet zwart-wit = Precis-continum

Question 11

bias

Answer 11

1. effect
   - systematische fout in resultaten = onder of overschatting
   - door methodologische tekortkomingen
   - daling van interne validiteit
   - resultaat studie ≠ werkelijk resultaat
2. soorten
   - storende variabelen
   - drop-outs van studie
   - selectie
   - …

Question 12

observationeel onderzoek

Answer 12

1. algemeen
   - relatie tussen E exporsure & O outcome bestuderen
   - zelf geen manipulaties uitvoeren
   - observationeel = vergelijken met controle
   - observationeel met actieve controle = vergelijken met usual care
2. soorten
   - case-control = exposures verschillen
   - longitudinaal
   –> retrospectief = in verleden
   –> prospectief = vanaf nu
   - clinical trial
3. diagnostic test accuracy study
   - false/true positive/negatieves
   - sensitivity & specificity
   - gouden standaard tov. index test