Ethische kwestie

Question 1

Ethische dilemma’s betreffen…

Answer 1

• complexe menselijke interacties
• conflict van waardes
• meerdere mogelijke opties om te handelen
• waarvan geen enkele optimaal
  –> kunnen worden opgelost op basis van individuele waardes (ethiek) of maatschappelijke normen (morelen)

Question 2

Deontologische ethiek

Answer 2

Een actie is moreel goed omdat een bepaald aspect van de actie zelf goed is, niet omdat het gevolg van de actie goed is

Question 3

Teleologische ethiek
- utilitarisch/consequentialistisch

Answer 3

De basisstandaard van moraliteit is de exacte waarde van wat de actie tot stand brengt

Question 4

Voorbeelden ethische kwesties

Answer 4

• risico-evaluatie: conflict tussen verbale informatie vs. actuariële analyse
• preventie van schade aan zelf (of anderen) vs. autonomie
• vertrouwelijkheid vs. preventie van schade

Question 5

4 principes van gezondheidszorg ethiek

Answer 5

• weldadigheid
• niet-schadelijkheid
• autonomie
• gerechtigheid

Question 6

Weldadigheid

Answer 6

• doe wat het beste is voor de patient
• moet gebaseerd zijn op individuele situatie

Question 7

Niet-schadelijk

Answer 7

• do no harm
• includeert anderen in de maatschappij die kunnen worden geschaad

Question 8

Autonomie

Answer 8

• recht om controle over het eigen lichaam te houden
• respecteren van zelf-determinatie

Question 9

Gerechtigheid

Answer 9

• eerlijkheid in medische beslissingen
• rechtvaardige verdeling van resources

Question 10

Problemen met die 4 principes

Answer 10

• mentale ziekte kan autonomie in het gedrang brengen
• om psychiatrische patienten ten goede te komen is het soms nodig om te handelen op manieren die voor de patient worden ervaren als schadelijk.

Question 11

Ethiek in Nederland

Answer 11

Mensen kunnen onvrijwillig worden opgenomen in een mentale gezondheidsinstelling
- inbewaringsinstelling
- rechtelijke machtiging
- zelfbindingsregeling
–> staat in de wet Wvggz 01-01-2020

Question 12

The Human Rights Act of 1998

Answer 12

Beschermt rechten van mensen in landen binnen de Raad van Europa
- bindend voor alle instituten en autoriteiten en moet in acht worden genomen bij wetgeving

Question 13

Relevant voor mentale gezondheidszorg
- human rights act

Answer 13

• recht om niet gemarteld of behandeld te worden op een inhumane of vernederende manier
• recht op vrijheid
• recht om niet gediscrimineerd te worden

Question 14

Toestemming voor beoordeling

Answer 14

Voor gedetineerde individuen is het moeilijk om onderscheid te maken tussen behandeling en beoordeling
Belangrijk dat professionals het doel van beoordeling uitleggen alsook potentiële gevolgen
- toestemming
- recht om te weigeren (met gevolgen vandien)
- transparantie over interesses institutie en individu

Question 15

Vertrouwelijkheid vs. delingsplicht

Answer 15

Ethische principe in algemene gezondheidszorg: er wordt niet gedeeld zonder toestemming
- kan worden gebroken wanneer het delen risico op schade aan het individu og andere personen substantieel vermindert
- verschillen tussen landen in wat een geldige reden is voor breken vertrouwelijkheid
NL: als er sprake is van acuut gevaar moet de psycholoog de politie op de hoogte stellen

Question 16

Professionele codes

Answer 16

Professionals worden begeleid bij het maken van ethische beslissingen door nationale instanties en professionele organisaties
Nederlands Instituut van Psychologen NIP
- omvat basis ethische principes
- regels omtrent vertrouwelijkheid, toestemming, rapportage etc.

Question 17

4 basisprincipes NIP

Answer 17

• verantwoordelijkheid
• respect
• deskundigheid
• integriteit

Question 18

Risico’s integriteit

Answer 18

• high-profile casus met berichtgeving in de media
• samensmelting van risico en kwetsbaarheid slachtoffers
• vooroordelen en stereotypes tegen bepaalde groepen

Question 19

The insanity defense

Answer 19

De aangeklaagde die een misdaad heeft gepleegd wordt hiervan vrijgesproken vanwege de aanwezigheid van een mentale ziekte gedurende de tijd van de daad
Actus Reus (criminele daad) + Mens Rea (schuldige geest) –> iemand kan enkel aansprakelijk zijn als beide zijn bewezen met een redelijke mate van zekerheid

Question 20

Affirmatieve verdediging

Answer 20

Aangeklaagde erkent actus reus, maar voert redenen aan tegen toerekeningsvatbaarheid

Question 21

Historische tests van krankzinnigheid

Answer 21

• wilde beest test
• krankzinnige waanideeën
• test om capaciteit te testen om goed en fout te onderscheiden

Question 22

Wilde beest theorie

Answer 22

In de middeleeuwen stelde het Britse legale systeem dat krankzinnigheid iemand ontoerekeningsvatbaar maakt ‘if the defense doth not know what he is doing, no more than a wild beast

Question 23

Krankzinnige waanideeën

Answer 23

In sommige gevallen werden mensen ontoerekeningsvatbaar verklaard omdat ze dingen geloofden die krankzinnig zijn

Question 24

Test om capaciteit te testen om goed en fout te onderscheiden

Answer 24

‘If a mad man or a natural fool, or a lunatic in the time of his lunacies hath no knowledge of good nor evil, do kill a man, this is no felonious acte, nor anything forfeited by it… for they cannot be said to have any understanding will

Question 25

Moderne tests van krankzinnigheid

Answer 25

- M'Naghten regel - Model Penal Code test - Psychose als criterium - Nederlands open criterium

Question 26

M'Naghten regel

Answer 26

- opgesteld in 1843 - mentale ziekte + onvermogen om aard van de daad te begrijpen OF wist niet dat het fout was - Standaard in Engenland, Wales en meerde US staten Kritiek:Focus op kennis i.p.v. contole over gedrag

Question 27

Model Penal Code

Answer 27

- De model penal code is een model-akte die is opgesteld om wetgeving op staat-niveau in de VS te helpen hun strafwetten te updaten en standardiseren over het hele land - over insanity defense - mentale ziekte die leidt tot: onvermogen om onrechtmatigheid van de daad te begrijpen of onvermogen om eigen gedrag te laten corresponderen met de vereisten van de wet --> combineert kennis met controle over gedrag

Question 28

Psychose als criterium

Answer 28

- the offender is not accountable if, at the time of the act, he/she is psychotic - specifiek voor psychotische stoornis - benoemt niet specifieke effect van stoornis op functioneren Kritiek: neemt geen andere mentale ziekte in acht

Question 29

Open criterium in Nederland

Answer 29

Geen specifiek criterium voor de condities waaronder mentale ziekte een insanity defense onderbouwt - forensische psychiaters en psychologen moeten een mening vormen over het niveau van toerekeningsvatbaarheid van de aangeklaagde - laat veel ruimte voor expert beoordelaars en de rechter

Question 30

3 niveaus van toerekeningsvatbaarheid

Answer 30

- toerekeingsvatbaar - verminderd toerekeningsvaarbaar - krankzinnig/ compleet ontoerekeningsvatbaar

Question 31

Problemen betrouwbaarheid van insanity beoordeling

Answer 31

A. beoordeling van een mentale staat in het verleden B. faking good or faking bad

Question 32

Neurowetenschap en insanity beoordeling

Answer 32

- hersenafwijkingen op scans kunnen ondersteunend gebruikt worden, maar de relevantie van de afwijking voor de misdaad moet kunnen worden vastgesteld --> hiervoor is een neuropsychologische evaluatie nodig