Introductie

Question 1

Antisociaal gedrag

Answer 1

Gedrag dat maatschappelijke normen niet respecteert, wetten of de rechten van anderen of (in het geval van kinderen) verwachtignen van autoriteitsfiguren zoals ouders of leraren schendt
- overkoepende term voor een breed scala aan gedragingen
- gedeeld component van antisociale gedrag

Question 2

Agressie

Answer 2

Enig gedrag dat gericht is op een ander individu dat wordt uitgevoerd met de directe bedoeling om schade toe te richten
- in toevoeging moet de dader het idee hebben dat het gedrag schade zal toerichten aan dat andere individu en dat dat andere individu gemotiveerd is om schade te ontwijken

Question 3

Geweld

Answer 3

Specifieke vorm van agressie met extreme schade als doel

Question 4

Wat is geen agressie of geweld?

Answer 4

Gedrag dat:
- onopzettelijk is
- consensueel is
- uiteinddelijk voordelig is

Question 5

Criminaliteit

Answer 5

Criminaliteit is gedrag dat door de wet strafbaar wordt gesteld

Question 6

Onderzoek naar antisociaal gedrag

Answer 6

• origineel gezien als puur biologisch of psychosociaal
• late 19e vroege 20e eeeuw: opkomst modellen: genetisch, evolutionair, biopsychologisch en psychosociaal

Question 7

Genetische modellen

Answer 7

Erfelijkheid van gedrag en variatie daarin zorgt voor individuele verschillen -> bewijs: rol genen in antisociaal gedrag ong. 50%
- Tweeling en adoptiestudies
- Moleculaire studies

Question 8

Tweeling en adoptiestudie

Answer 8

• Monozygote (MZ) tweeling = 100% overlap genen, 100% overlap omgeving
• Dizygote tweeling = 50% overlap genen, 100% overlap omgeving
• MZ in verschillende huizen = 100% overlap genen, 0% overlap omgeving
• Geadopteerd brus = 0% overlap genen, 100% overlap omgeving

Question 9

Moleculaire studies

Answer 9

• zoektocht naar variatie in allel-vormen
• echter: onwaarschijnlijk dat antisociaal gedrag gecodeerd is op één gen en invloed van genen kan verschillen in verschillende ontwikkelingsfases, blootstelling aan omgeving en soort antisociaal gedrag

Question 10

Evolutionaire modelle

Answer 10

• Stammen af van Darwin’s natuurlijke selectie –> antisociaal gedrag overleeft omdat het voordelen heeft
• evolutionaire modellen legitimeren niet dat mensen antisociaal gedrag vertonen, ze leggen enkel uit waarm ze dit mogelijk doen

Question 11

Biopsychologische modellen

Answer 11

Focussen op hoe aspecten van biologische systemen invloed hebben op antisociaal gedag
- hersenen
- hormoonsysteem
- zenuwstelsel
- immuunsysteem

Question 12

Psychosociale modellen

Answer 12

• focussen op de invloed van de omgeving op individuen
• sociale leermodellen: antisociaal gedrag wordt aangeleerd door anderen te observeren
  -sociale ontwikkelingsmodellen

Question 13

Sociale ontwikkelingsmodellen

Answer 13

• Beschermende factoren dragen bij aan positieve sociale skills en risicofactoren dragen bij aan gedragsproblemen
• Balans tussen beschermende en risicofactoren bepaalt levensstijl
• Factoren zitten op het niveau van het individu, de familie, het bredere sociale niveau en op meerdere niveaus (multilevel)

Question 14

Recenter onderzoek naar antisociaal gedrag

Answer 14

Recentere modellen integreren meerdere perspectieven
–> complexer, maar daarmee waarschijnlijk ook beter in staat om de volledige werkelijkheid te vatten

Question 15

Genen, omgeving en waar ze samenkomen

Answer 15

Gen-omgevingscorrelatie: passief, evocatief en actief
- gen-omgevingsinteractie
- omgeving beïnvloedt genen

Question 16

Interventie vanuit een ontwikkelings, biopsychosociaal perspectief

Answer 16

• gezien het belang van prenatale factoren, belang om vroeg te starten (zwangerschap of al daarvoor)
• aangezien risicofactoren vaak stabiel zijn, preventie/interventie zinvol in verschillende levensfasen
• preventieprogramma’s moeten zich richten op alle niveaus van risicofactoren
• Genen en omgeving hebben niet alleen afzonderlijke effecten, maar interacteren ook. Genen kunnen een belangrijke factor zijn die bepaalt welke types van interventies wekzaam zijn, voor wie.

Question 17

Agressie en geweld over tijd en de levenspanne

Answer 17

• geweld is in de laatste millennia afgenomen
• binnen mensenlevens ook sprake van afname; fysieke agressie hoogst in vroege kindertijd en neemt daarna af

Question 18

Patronen van agressie en geweld

Answer 18

• fysieke agressie hoort binnen het gedragsrepertoire van peuters
• maar frequentie over tijd verschilt
• 3 patronen van fysieke agressie
• twee patronen van indirecte agressie

Question 19

3 patronen van fysieke agressie

Answer 19

1. afwezigheid agressie vanaf vroege kindertijd t/m adolescentie
2. gemiddelde niveaus agressie in vroege kindertijd en afname daarna
3. hoge agressie in vroege kindertijd t/m adolescentie
   - 1 en 2 komen meest voor
   - 3 vaker bij jongens, 1 vaker bij meisjes

Question 20

2 patronen van indirecte agressie

Answer 20

• stabiel laag
• hoog en toenemend
  (erg hoog en stabiel)
  –> iets meer 1 dan 2
  –> meisjes vaker 2 dan jongens

Question 21

Categorisatie van agressie

Answer 21

Agressie kan worden gecategoriseerd op verschillende manieren:
- indirect versus direct
- type agressie
- motivatie voor agressie

Question 22

Indirecte agressie

Answer 22

Vaak meer anoniem, indirecte schade aan target
- bijv. sociale status of exclusie

Question 23

Directe agressie

Answer 23

Zichtbaarder en daarmee de dader ook identificeerbaarder
- bijv. iemand uitschelden

Question 24

Type agressie

Answer 24

• verbaal
• relationeel
• fysiek
• andere, niet interpersoonlijke vormen

Question 25

Reactieve agressie

Answer 25

Warm-bloedig, impulsief, in reactie op een (vermeende) provocatie, defensief --> link met negatieve emoties

Question 26

Proactieve agressie

Answer 26

Koud-bloedig, voorbereid, met een doel buiten het schade toebrengen aan een ander, instrumenteel en offensief

Question 27

Regulatie

Answer 27

- slechte zelf-regulatie - slechte emotie-regulatie - impulsiviteit --> allemaal reactieve agressie

Question 28

Psychopathologie

Answer 28

Reactief: - negatieve emotionaliteit - neuroticisme - sociale angst Proactief: - oppositioneel-opstandige gedragsstoornis - gedragsstoornis - deliquentie - middelengebruik - eigendomsmisdaad - binge drinken - antisociaal gedrag - psycopathie trekken

Question 29

Cognitieve bias

Answer 29

Reactief: vijandige attributie bias Proactief: positieve verwachtingen uitkomsten van agressie

Question 30

Sociale aanpassing

Answer 30

Reactieve agressie: - afwijzing door leeftijdsgenoten - slachtofferschap pesten leeftijdsgenoten - slechte sociale skills

Question 31

Hersenfunctioneren

Answer 31

Reactieve agressie: overactieve HPA as respons op stress

Question 32

Behandeling en beoordeling

Answer 32

Verschil tussen reactieve agressie en proactieve agressie kan belangrijk zijn in behandeling - maar let ook op: veel daders gebruiken beide soorten geweld!