Evidence based medicine EBM Flashcards
(34 cards)
Wat is evidence based medicine?
Evidence-based medicine (EBM) is het zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruik van het huidige beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor individuele patiënten
Wat zijn de drie aspecten die heel belangrijk zijn in het beslissingsproces van EBM?
- Inschatten van de prognose op basis van klinische gegevens. (baselinerisk op de ongewenste uitkomst)
- Bewijsmateriaal (evidence) hierbij ook number needed to treat and number needed to harm.
- evidence-based shared-decision-making –> patient zijn mening moet altijd worden meegenomen in het besluit
Evidence en proof zijn dit hetzelfde? en wat is evidence dan eigenlijk?
Nee niet hetzelfde. Evidence is bijvoorbeeld sterk bij een RCT en zwakker bij een cohort studie.
Wat is onbewerkte evidence en verwerkte evidence?
onbewerkte evidence (de originele onderzoeken)
verwerkte evidence (dit zijn onder andere systematische reviews, analyses, kompassen en richtlijnen)
welke vijfstaps-methode wordt gebruikt bij EBM in de praktijk?
Identificeren van een klinische vraag en vertalen naar een specifieke vraagstelling in de vorm van een PICO;
Efficiënt zoeken naar het best beschikbare evidence;
Het beoordelen van het gevonden bewijs op kwaliteit van de methodologie en de toepasbaarheid in de eigen praktijk;
Interpreteren van het effect (hoe relevant is de grootte van het effect);
Het nemen van een beslissing op basis van de gevonden evidence en het regelmatig evalueren van dit proces.
Welke twee vaardigheden worden van de clinicus vereist om EBM succesvol uit te voeren?
pathofysiologie en epidemiologie
Wat betekent kostenreductiegeneeskunde?
Als beleidsorganen alleen kijken naar behandelingen die kostenbesparend zijn en waarvoor voldoende bewijsmateriaal aanwezig is, wordt er gesproken van kostenreductiegeneeskunde. (evidence biased medicine)
Wat zijn de regels bij prioriteit stellen bij vragen?
Zijn er richtlijnen voor mijn beroepsgroep op dit gebied?
Moet ik het antwoord vandaag hebben voor een specifieke patiënt?
Hoe vaak komt deze vraag voor in mijn praktijk?
Vind ik het probleem belangrijk?
Is het antwoord makkelijk te vinden?
Wat is de formule voor waarde van de informatie?
Relevantie (voor de patiënt) * validiteit (van het onderzoek) / De benodigde hoeveelheid werk om informatie te vinden.
Wat is het verschil tussen background questions en foreground questions?
Background questions zijn vooral vragen die in de context bestaan en gaan vaak over algemene onderdelen van een ziekte
Foreground questions zijn vragen die vrij specifiek zijn voor de patiënt in kwestie
BQ voorbeeld:
wat is de verwekker van pneumonie?
FQ voorbeeld:
is de mortaliteit van patiënten met een community acquired longontsteking lager wanneer vanaf het begin een antibioticum wordt gekozen met activiteit tegen Legionella?
Wat is het verschil in toepassing van de PICO-structuur tussen prognose/etiologie en diagnostiek?
Bij prognose/etiologie is de interventie een risicofactor of voorspeller, geen behandeling.
Bij diagnostiek gaat het om een test en diens betrouwbaarheid (zoals sensitiviteit/specifiteit), niet om gezondheidsuitkomsten.
Wat is het verschil tussen een specifieke en sensitieve pico?
Sensitief: Als een vraag die vaak terugkomt in de eigen praktijk beantwoord moet worden dus algemene patient met goed beschreven interventie.
Specifiek: een bepaald geneesmiddel voor een patient
Wat zijn hulpvragen voor je PICO?
P: Is de populatie die onderzocht is in de studie wel vergelijkbaar met mijn patiënt of gaat het hier bijvoorbeeld om volwassenen in plaats van kinderen?
I: Is de interventie wel dezelfde als die waarover ik iets wil weten, of is (bijvoorbeeld) de dosering anders?
C: Vergelijken ze wel met bijvoorbeeld de tot nu toe eerste keus therapie, of vergelijken ze juist met een placebo?
O: Meten ze wel de uitkomst waarin ik geïnteresseerd ben?
Wat is de formule voor netto-effect?
Netto-effect = Number needed to treat - Number needed to harm
Wat is generaliseerbaarheid (externe validiteit)?
De mate waarin resultaten gelden voor vergelijkbare patiënten in andere regio’s of tijdsperiodes, met dezelfde pathofysiologie.
Wat is extrapoleerbaarheid?
De toepasbaarheid van resultaten op andere patiënten, behandelingen of uitkomsten, buiten het oorspronkelijke onderzoeksdomein.
Wat is toepasbaarheid?
Of onderzoeksresultaten uitvoerbaar zijn in de lokale praktijk, gezien infrastructuur, middelen en kennis.
Wat zijn de vijf dimensies van EBM?
Level: het soort studiedesign (niveau van de hiërarchie);
Kwaliteit: de validiteit binnen het design (op basis van een critical appraisal);
Precisie: het betrouwbaarheidsinterval;
Grootte: de grootte van het effect (hoeveel patiënten zijn er nodig in de meting, number needed to harm) en de klinische relevantie hiervan;
Relevantie: de klinisch relevante uitkomstmaten en follow-up duur.
Wat is effectmodificatie?
Een situatie waarin het effect van een behandeling verschilt tussen subgroepen, bijvoorbeeld doordat sommige patiënten wel en anderen geen baat hebben.
Wat zijn de drie conclusies die getrokken kunnen worden bij evidence rond een interventie?
In een bepaalde setting, patiëntengroep of populatie is het waarschijnlijk dat de interventie meer goed doet dan kwaad;
Dat de interventie meer goed doet dan kwaad is onwaarschijnlijk (evidence of no effect);
Het is niet zeker of de interventie meer goed dan kwaad doet (no evidence of effect).
Wat is het multiplicatieve model bij risicoberekening?
De behandeling verlaagt het risico met een vast percentage (bijv. 50%). Bij een achtergrondrisico van 20% wordt dat 10%, bij 10% wordt het 5%.
Dus risico is 20%. Als dit verlaagt met 50% = 20 * 0.5 = 10%
Wat is het additieve model bij risicoberekening?
De behandeling verlaagt het risico met een vast aantal procentpunten (bijv. 5%). Dus van 20% naar 15%, of van 10% naar 5%.
Waarom zijn cijfers over effectiviteit alleen niet genoeg voor besluitvorming?
Omdat ook persoonlijke factoren meespelen. Bijv. iemand met weinig risico kan toch voor behandeling kiezen uit angst, terwijl een ander bij twijfel liever afwacht.
Wat zijn de 5 stappen voor EBM?
Zet de voor- en nadelen van de interventie op een rijtje;
Kijk of (en zo ja, hoe) het effect van de behandeling afhangt van het achtergrondrisico;
Kijk of er al verschillende relatieve effecten in verschillende situaties zijn beschreven (effectmodificatie);
Bereken/bepaal de absolute risicoreductie voor de patiënt;
Weeg de voor- en nadelen van de behandeling tegen elkaar af.
