farmakoekonomija Flashcards
(63 cards)
1
Q
Dva ključna termina
A
- korist
- trošak
- Cilj je što manji trošak uz što veću korist
2
Q
Udeo troškova za lekove u zdravstvenom budžetu
A
- razvijene zemlje 8-15%
- Srbija 13,31%
- Zemlje istočne Evrope: od 15 do 30%,
3
Q
Rastući troškovi lečenja u zdravstvu
A
- starenje populacije
- porast broja hroničnih bolesnika
- obimni zdravstveni preventivni program
- uvođenje novih lekova
- širenja indikacija postojećih lekova
- pritisak farmaceutske industrije
- pritisak bolesnika
- dostupnost informacija o lekovima
4
Q
Efikasnost u lečenju populacije
A
- fokus je zdravlje populacije, ne samo pojedinca
- zdravstveni budžet limitiran
- da se resursi premeste u ,,niski troškovi visoka efikasnost”
5
Q
Multicentrična i randomizirana KKS uključuju ekonomske pokazatelje na 2 načina:
A
- oni se naknadno analiziraju nakon sprovedenog ispitivanje
2. prikupljaju se uporedo sa kliničkim podacima
6
Q
Od čega zavise farmakoekonomska ispitivanja
A
Zavise od iznosa i strukt. troškova u zdr. sistemima, načina finansiranja i korišćenja usluga i sve ovo ograničava multicentrična ispitivanja
7
Q
5 spec. elemenata
A
- resursi- računaju se sve procedure za aplikaciju leka
- resursi koji su potrebni u terapiji ND koja se mogu pojaviti prilikom davanja leka
- uštede u širokoj zajednici
- troškovi dodatnih dijagnostičkih metoda ili npr. savet lekara, savet farmaceuta…
- troškovi nastali korišćenjem zdravstvene zaštite ako se produži život bolesnika
8
Q
trošak + ušteda = cena lečenja
A
wtf
9
Q
Troškovi
A
- direktni medicinski
- fiksni
- varijabilni - direktni nemedicinski
- indirektni
- nematerijalni - emotivni, psihološki
- oportunitetni
- inkrementalni
10
Q
Ekonomska evaluacija
A
-je komparativna analiza alternativnih tretmana
- razmatra posledice i troškove
- dve ili više alternativa
CILJ: preusmeriti ograničena budžetska sredstva na one intervencije koje doprinose poboljšanju zdravlja
11
Q
Ko vrši farmakoekonomske analize
A
- uprava bolnice
- farmaceutske kompanije
- vlada
- istraživači
12
Q
Zdravstveni ishod
A
- humanistički- cposledice lečenja pacijenta na funkcionalnost, kvalitet života
- ekonomski- trošak izbegnut ili smanjen nekom intervencijom
- klinički- medicinski događaj koji nastaju kao rezultat lečenja, npr. snižen krvni pritisak
13
Q
QUALY
A
to je koeficijent kvalitetnih godina života.
14
Q
CMA
A
Analiza minimalizacije troškova- koristi se da se nađe strategija sa najmanjom cenom- dve ili više strategija imaju ishod. Ispituje samo troškove- upoređuje troškove u naučnim jedinicama
-Dve alternative se porede, najčešće dva leka, i upoređuje se trošak terapije
15
Q
CEA
A
Analiza troškova i efikasnosti- upoređuje različite strategije koje imaju jedan isti cilj, odnosno jedan ishod lečenja.
Rezultat CEA- odnos troškova i efekta (c/e). Trošak po jedinici efekta.
-Poredi dve alternative kada imaju imaju isti ili veoma sličan ishod, ali se razlikuju u efetivnosti.
16
Q
ICER
A
ICER predstavlja dodatni trošak i efektivnost koja se dobija kada se jedna terapeutska alternativa poredi sa drugom.
ICER pokazuje koliko treba dodatno platiti za dodatnu jedinicu poboljšanja zdravstvenog stanja koja je dobijen sa novim lekom.
-drugi kvadrant se odbacuje
- četvrti je najbolji
17
Q
CUA
A
CUA je analiza odnosa trokova i korisnosti.
-Predstavlja metod pomoću kojeg se vrši analiza korisnosti kao mera za različite terapijske alternative.
-Korisnost se meri od 0-1
0- smrt
1- puno zdravlje
-Ishod se izražava preko QALY i DALY. (godine života izgubljene zbog teške bolesti, nesposobnosti)
18
Q
CBA
A
- Analiza odnosa troškova i koristi.
- Predstavlja potpunu analizu kod koje se vrši sagledavanje i upoređivanje svih troškova i ishoda za 2 ili više različitih terapijskih alternativa.
- Svi parametri su iskazani u novčanim jedinicama.
- PREDNOST- Upoređuje strategije sa potpuno različitim ishodima.
- NEDOSTATAK- etički problem jer se sve iskazuje novčano, a ne gleda se zdravlje
19
Q
Modelovanje u ekonomiji
A
To je izrada pojednostavljenog prikaza sistema.
Modeli se mogu koristiti za izradu farmakoekonomskih modela i izračunavanje cene koštanja intervencija, primene lekova u terapiji, kada se one ne mogu dobiti kliničkim istraživanjima.
Modeli mogu biti
1. ANALITIČKI
-matematički- podrazumeva izradu i sprovođenje studija koje koriste analitičke metode za događaje koji se dešavaju tokom vrmena
-statistički-
2. VIZUELNI
20
Q
Osnvni tipovi modela
A
- stablo odluke- to je najjednostavniji oblik vizuelno-analitičkog modela
- tehnika modelovanja koja se može koristiti kod većine farmakoekonomskih analiza, za procenu različitih alternativa kada se troškovi razlikuju i kada postoji određena verovatnoća ispoljavanje ishoda. - markovljev model- vizuelno-analitički model
- Kod hroničnih bolesti, gde se tokom vremena zdravstveno stanje pacijenta ne menja, ali može doći do poboljšanja
- zasniva se na seriji stanja u kojima može da se nađe pacijent u određenom momentu
21
Q
Kako možemo posmatrati dejstvo lekova
A
Na pojedincu ili na opštoj populaciji
22
Q
Def. istraživanja upotrebe lekova- DUS
A
DUS- istraživaje uportebe lekova
- Podrazumeva marketing, distribuciju, propisivanje i upotrebu lekova u društvu, uzimajuči u obzir njihove posledice, bilo medicinske, soc ili ekonomske.
1. deskriptivne studije- omogućavaju opis obrasca upotrebe lekova i identifikovanje problema koji zahtvaju detaljnija istraživanja
2. analitičke studije pokušavaju da povežu podatke o upotrebi lekova sa morbiditetom i ishodom lečenja i kvalitetom nege s krajnjim da se vidi d ali je terapija racionalna ili ne
23
Q
Analitičke studije
A
Povezuju podatke o upotrebi lekova sa morbiditetom, ishodom lečenja i kvalitetom nege sa krajnjim ciljem procene da li je terapija lekova racionalna ili ne.
24
Q
Farmakoepidemiološka ispitivanja su fokusirana na
A
- lek- odnos doze iefekta
- propisivača- indikatori kvaliteta propisivanja
- pacijenta- izbor leka i doze
25
DUS-Istraživanje upotrebe lekova- + FE pružaju uvid u
- obrazac upotrebe lekova
- kvalitet upotrebe- poređenje upotrebe lekova sa preporukama smernica
- pokazatelj upotrebe lekova- karakteristike korisnika, propisivača i leka
- ishodi upotrebe- zdravstveni ishodi i ekonomske posledice
26
Najvažniji aspekt FE je istraživanje sigurnosti leka
Značaj DUS- cilj- olakšati racionalno korišćenje lekova u populaciji.
27
DUS mogu da procene :
1. broj ispitanika koji uzimaju lekove
2. omoguće opis obima upotrebe leka
3. procene u kojoj se meri upotrebljavaju pravilno
4. omoguće primenjivanje indikatore kvaliteta u obrascima upotrebe lekova. PRIMER- primena tzv DU 90% metode
5. omoguće opis obrazaca ili profila upotrebe lekova
6. omoguće pružanje povratnih informacija lekarima koji propisuju lekove
7. omoguće upoređivanje uočenih obrazaca upotrebe lekova sa aktuelnim preporukama i smernicama za lečenje odr bolesti
28
Intervencije za poboljšanje upotrebe lekova- DUS
1. praćenje i procena efekata preduzetih mera za poboljšanje nepoželjnih obrazaca upotrebe lekova
2. praćenje uticaja regulatornih promena i zdravstvenog osiguranja
3. procena u kojoj meri farmaceutska industrija ima uticaj na upotrebu lekova
29
Vrste podataka DUS
1. podaci zasnovani na lekovima-
A- sakupljanje podataka o upotrebi lekova na različitim nivoima
B- podaci o indikacijama
C- podaci o dozama i doznim režimima
2. podaci zasnovani na problemu- kako se oboljenje leči
3. podaci o pacijentu- komorbiditeti
4. podaci o lekaru koji propisuje lek
30
Vrste istraživanje DUS
1. PREMA NAČINU PRIKUPLJANJA PODATAKA
- retrospektivno- baziraju se na već postojećim podacima
- prospektivno- ciljani plan prikupljanja podataka, potrebno je vreme
- istraživanje preseka- uzimaju podatke sa jedne vrmenske tačke
2. DUS MOŽE BITI
- kvalitativna
- kvantitativna
31
Za DUS se mogu koristiti nekoliko tipova studija
- studije preseka- bazirane na leku, indikaciji
- longitudinalne studije
- kontinuirane longitudinalne studije
32
Izvori podataka DUS
1. elektronska baza podataka
2. podaci iz regulatornih tela- ALIMS
3. podaci o snabdevanju lekovima
4. podaci iz prakse
5. podaci o propisima rp za lekove, i o izdavanju lekova
6. podaci o lekovima u slobodnoj prodaji
7. podaci koji se prodaju putem interneta
8. podaci iz domaćinstva
33
ATC klasifikacija
- Komplementarni, homeopatski i tradicionalni biljni lekovi nisu uključeni u ATC sistem
- lekovi su svrstani u 14 glavnih anatomskih grupa
- zasniva se na šifri od 7 slovno-brojčanih znakova
34
Intenzivnost upotrebe
1. u vanbolničkim uslovima- DDD na 1000 stanovnika na dan 42/1000 ... x 100 = 4,2%
2. u bolničkim uslovima- DDD na 100 bolničko- opskrbnih dana 42/100 .... x100 = 42%
35
Nedostaci ATC/DDD metodologije
- DDD nije skroz primenjiv na deci zbog doziranja, zbog TM
- postojanje različitih nacionalnih DDD pa je otežano poređenje među sredinama
- za mnoge lekove i kombinacije lekova-citostatici- ne postoji DDD
- Godišnje se ažurira
36
DU 90%
- Rangira lekove po količini DDD i određuje koliko lekova čine 90% od ukupne upotrebe, fokusirana je na glavninu upotrebe lekova
- Sadrži lekove koji se najčešće upotrebljavaju, ii maju najveći uticaj na zdr stanje pacijenata
. Imaju najveći uticaj na zdravstvno stanje
37
Adherencija
Stepen do kojeg se ponašanje pacijenta, uzimanjem lekova, poklapa sa dogovorenim preporukama osobe koja lek propisuje
38
Definicija farmakoekonomije
```
Disciplina ekonomije zdravstva koja
-identifikuje
-meri
-i upoređuje troškove i ishode
primene farmaceutskih proizvoda
```
39
Def. farmakoepidemiologije
Struka koja proučava primenu i delovanje lekova na velikom broju ljudi, populaciji ili određenoj populacionoj grupi.
40
Def DDD
DDD je definisana dnevna doza- dogovorena utvrđena količina određenog leka koja se najčešće koristi za najčešću indikaciju kod odraslih osoba
br DDD= doza leka x utrošena količina leka / DDD
41
Šta je ATC klasifikacija
Anatomsko- terapijsko- hemijska klasifikacija je sistem za klasifikaciju lekova koji deli lekove u grupe na osnovu organa ili organskih sistema na koje deluju u skladu sa svojim
- hemijskim
- farmakološkim
- terapijskim svojstvima
42
Izračunati ICER
ICER= troškovi leka B - troškovi leka A / ishod B - ishod A
ICER= razlika u trošku / razlika u ishodu
43
Gde se koriste FE analize?
- Kod stavljanja lekova na pozitivnu listu fonda
| - To radi vlada RS
44
Direktni i indirektni troškovi?
- Troškovi cene leka i hospitalizacije- DIREKTNI TROŠKOVI
| - izgubljeni prihodi koje nije bilo moguće ostvariti zbog bolesti- INDIREKTNI TROŠKOVI
45
Donošenje odluke pri uvođenju novog leka
Kada je ishod bolji, a troškovi veći, razmatra se
| prvi i treći kvadrant
46
Odakle podaci za FEK analize?
Od pacijenata, lekara, iz baze podataka- sve navedeno
47
Kako se ocenjuje kvalitet života?
Pacijent popunjava određene upitnike
48
Šta je QUALY
Godine prilagođene za kvalitet.
49
Šta spada u matematičke modele FEK?
Stablo odluke i Markovljev model.
-To su statistički modeli
WTF
50
Koji model se koristi kod hroničnih bolesti
Markovljev
51
Šta se koristi kao merilo potrošnje lekova u bolnicama?
DDD na 100 bolničko-opskrbnih postelja
52
Šta znači 42 DDD na 1000 stanovnika na dan
Da je 42 stanovnika od ukupno 1000 primilo DDD svakog dana.
53
Tačne tvrdnje za praćenje kontole lekova
1. ima za cilj racionalizaciju propisivanja lekova
2. u studijama praćenja potrošnje primenjuju se DDD i ATC klasifikacija
3. DDD predstavlja prosečnu dozu određivanja primenjena u glavnoj indikaciji
4. ATC klasifikacija je anatomsko- terapijsko- hemijska podela lekova.
54
Najčešći izvor podataka za istraživanje upotrebe lekova su
1. elektronske baze podataka
2. dnevnici pacijenata o redovnosti uzimanja terapije
3. podaci iz regulatornih tela
4. podaci iz regionalnih formulara
TAČNO- 1. 3.
55
Farmakoepidemiološka ispitivanja se odnose na
1. efekti dugotrajne primene leka u pojedinih rasa ili etičnih grupa
2. ispitivanje primene leka kod 400 a najviše 4000 pacijenata
3. efekti dugotrajne primene leka kod različitih populacija pacijenata
4. ispitivanje primene leka kod više hiljada pacijenata koji novoregistrovan lek uzimaju u uslovima stvarnog života
5.kratkotrajna ispitivanja koja traju do godinu dana
TAČNO 1.3.4.
56
Klasifikacija lekova u farmakoepidemiološkim ispitivanjima vrši se prema
1. svaka država mora da se pridržava svoje nacionalne klasifikacije lekova
2. za internacionalnu komparaciju upotreebe lekova nije bitna po kojoj metodi su lekovi klasifikovanu
3. međunarodno prihvaćenoj ATC klasifikaciji
TAČNO 3.
57
Definisana dnevna doza je
1. terapijska doza određenog leka koja se najčešće koristi za najčešću indikaciju kod odraslih osoba
2. maksimalna doza određenog leka koji se najčešće koristi za najčešću indikaciju kod odraslih osoba
3. prosečna dnevna doza određenog leka koja se najčešće koristi za najčešću indikaciju kod odraslih osoba
TAČNO 3
58
Adekvatno pridržavanje pacijenta preporučenoj terapiji definiše se kao
1. odlučnost-
2. komplijansa- stepen do koga se pacijent pridržava dogovorenih uputstava u uzimanju lekova
3. adherencija- mera u kojoj se ponašanje bolesnika u smislu uzimanja lekova, pridržavanja dijete i menjanja životnih navika podudara sa preporukama dogovorenim s propisivačem
4. lojalnost
TAČNO 2.3.
komplijansa- poslušnost
adherencija- saradnja lekara i pacijenta
59
Adherencija je
1. sposobnost pacijenta da sledi instrukcije zdravstvenog radnika
2. stepen do koga se ponašanje pacijenta poklapa sa dogovorenim preporukama osobe koja propisuje lek
3. vreme od početka do prekida terapije ili podrazumeva procenat pacijenata koji ostaju na terapiji posle određenog perioda
TAČNO 2.
60
Studije preseka
1. pružaju snapshot tj snimak upotrebe lekova u određeno vreme
2. koriste se za poređenje sa sličnim podacima prikupljenim tokom dugog vremenskog perioda u drugoj sredini
3. koriste se za poređenje sa sličnim podacima prikupljenim tokom drugog vremenskog perioda u drugoj sredini
4. koriste se za proučavanje trendova upotrebe lekova
TAČNO 1. ono što je srki dopisao
61
Intenzivnost upotrebe u vanbolničkoj sredini izražava se
1. u broju definisanih dnevnih doza na 1000 stanovnika na dan
2. u broju definisanih dnevnih doza na jednog stanovnika na dan
3. izražava se promilima
TAČNO 1
62
Intenzivnost upotrebe u bolničkoj sredini izražava se
1. u broju definisanih dnevnih doza na jednog bolesnika na dan
2. izražava se procentima
3. u broju definisanih dnevnih doza na 100 bolesničko-opskrbnih dana
TAČNO 3.
63
DUS- Drug Utilization Studies
```
Istraživanja upotrebe lekova bouhvataju
1- marketing
2. distribuciju
3. propisivanje
4. upotrebu lekova u društvu
- uzimaju se ubzir posledice lekova.
*Razlikujemo
-deskriptivne- identifikovanje problema koji zatevaju istraživajnja
-analitičke studije- povezujeu podatke o upotebi lekova sa morbiditetom, ishodom lečeenja i kvalitetom nege sa krajnjim ciljem da se proceni da li je terapija racionalna ili ne
```
