Geneeskunde 1C1 HC week 3 - 3-4 Flashcards
(42 cards)
Waar ligt de lever en welke regel is erop van toepassing?
Hoog in de buik tegen het diafragma rechts
Regel van 2:
- 2de grootste orgaan (na de huid)
- 2de meest complexe orgaan (na de hersenen)
- 2% van het totale lichaamsgewicht
- 2 lobben
- 2delige bloedtoevoer (vena porta (70%) en a. hepatica propria)
Wat is een functionele unit van een orgaan en wat is die van de lever?
Smallest - Structurally distinct - self sufficient organ –> kleinste deel van een orgaan dat alle functies van het hele orgaan zelf kan uitvoeren
In de lever moet het hebben: tweeledige bloedtoevoer (arterieel en portaal), tweeledige afvoer (bloed en gal) en alle leverfuncties. In de lever is dit niet goed gedefinieerd, het meest in de buurt komend en meest gebruikt zijn:
- Klassiek hexagonale lobulus
- Lever acinus
- Primaire lobulus
Wat zijn de kenmerken van de microscopische structuur van de lever volgens de hexagonale lobulus?
Venocentrische lobulaire structuur: in het midden loopt de centrale vene en bij de periferie het portale gebied (met galgang, arteriole en portale venule), hiertussenin lopen sinusoïden in het sinusoïdaal systeem
- Bloed gaat van portaal gebied naar centrale venen
- Inbedding in bindweefsel met lymfocyten en mestcellen + lymfevaten en zenuwtakken aanwezig
Wat zijn de kenmerken van de microscopische structuur van de lever volgens de lever acinus structuur?
Uitgaan van hetzelfde hexagon, maar het portale gebied staat centraal, er ontspringen hier penetrerende portale venen over de zijvlakken hieruit sinusoïden richting de centrale vene
- Bloed gaat eerst over de lijnen van het hexagon voordat het naar binnen gaat
- Zone dichtste bij penetrerende vene (de hepatocyten) ontvangt het meeste bloed (zuurstof en nutriëntrijk) –> zone 1 (hoogste metabole activiteit)
- Zone dichtste bij centrale vene (de hepatocyten) ontvangt het minst verse bloed en is ook bij ischemie het eerst en meest aangedaan –> zone 3
Hoe ziet het histologische beeld van de lever eruit en wat is erin te onderscheiden?
- De centrale vene ligt in het midden en is een groot wit vat
- Portal tracten erom heen die een vene (grote diameter en dunne wand), arterie (dikke wand met glad spierweefsel) en galweg (ronde parelketting door kernen in de cellen en 1 laag kubisch epitheel) bevatten (laatste 2 dichtbij elkaar)
- Er ligt ook bindweefsel omheen met lymfocyten en mestcellen (zijn er ook andere cellen is er een ontsteking (bijv. granulocyten))
- Bij grotere gebieden kun je ook lymfevaten en zenuwbanen zien
Welke cellen bevinden zich in de lever?
Meer dan 15 verschillende soorten, belangrijkste:
- Hepatocyten
- Galweg epitheel
- Epitheel
- Sinusoïden
- Hepatic stellate cellen (HSC)
Wat zijn de kenmerken van hepatocyten?
- 80% volume oppervlak
- liggen in 1 (soms 2) cellaag dikke platen
- polygonale cellen met 1 of meerdere kernen
- eosinofiel granulair (veel rER) en glycogeen-rijk cytoplasma
- grenzen aan: andere hepatocyten (lateraal, tight junctions), galcanaliculi (galuitscheiding, apicaal/tussen hepatocyten) en sinusoïden (basolateraal)
- zorgen voor eiwitsynthese, productie galzouten, ijzermetabolisme, vetmetabolisme, detoxificatie en verwerken aminozuren
Uit welke onderdelen bestaat het galsysteem in de lever?
Gal ontstaat in hepatocyten, hierna komt het langs een aantal structuren:
- Galcanaliculi: alleen te zien met CD10 kleuring, als je ze in een normale kleuring ziet is er iets mis
- Kanaaltjes van Hering (CoH): ene kant hepatocyten en andere kant galgang epitheel en ook stamcellen, vormen progenitor-cel compartiment, op overgang portale veld, met Keratin19 kleuring zichtbaar
- Gal kanaaltjes: kubisch-laag cilindrisch epitheel met basaalmembranen, voeren het gal af naar de grote gang
- Interlobulaire galkanalen: ronde parelketting met 1 laag kubisch epitheel, met Keratin19 kleuring zichtbaar
Wat is het doel van lever cirrose bekijken?
- Stadium (foto) en activiteit (ontstekingsproces over de tijd) van onderliggende leverziekte bekijken: ethiologie en oorzaak
- Wat is de schatting van de hepatische reserve: hoeveel is er over (bij laatste 20% pas echt veel klachten)
- Identificatie en preventie van complicaties: wat je nu gaat doen
Wat zijn de grootste complicaties van een gevorderde leverziekte (lever cirrose)?
- Spataderen
- Ascites: vrij vocht in de buik
- Encefalopathie: verwarring door een leverziekte
- HCC: kanker in eindstadium leverziekte
- Infectie: extra vatbaar
- Ondervoeding: afbreken van spieren (sarcopenie), meer water en vet
Wat is levercirrose en wat zijn de kenmerken ervan?
Beschadiging en herstel: regeneratie en littekenvorming –> continue op- en afbouw, als je de oorzaak weg kunt nemen kan de lever in zekere mate regenereren. Kenmerken:
- Bevat de hele lever
- Fibrose dat nodulus omringt
- Vernietiging vasculaire en galwegen
- Regeneratie
- Nodulariteit
Welke 2 soorten levercirrose heb je?
- Micronodulair: noduli < 3 mm, meestal gekoppeld aan alcohol (lever is niet meer mooi glad) –> 2 glazen man en 1 glas vrouw per dag
- Macronodulair: noduli > 3 mm, kan elke oorzaak hebben maar meestal geen alcohol
Hoe is het beloop van chronische virale hepatitis?
- Acute infectie: je kunt genezen, maar ook asymptomatische drager worden (veel bij hep.C)
- Chronische hepatitis: kan stabiliseren en kwijtraken of cirrose vormen
- Cirrose: kan gecompenseerd (geen klachten) of gedecompenseerd (wel klachten) zijn
- Gedecompenseerd cirrose: of je krijgt leverkanker en gaat dood of soms is er een optie voor een levertransplantatie
–> op ieder moment is de oorzaak van de leverziekte dus van belang, omdat het de einddiagnose kan bepalen
Wat is Non Alcoholic Steato-Hepatitis (NASH)?
Diabetes van de lever
- Vetstapeling in zachte weefsels (lever)
- Reactie op stapeling zorgt voor fibrose
- Veel voorkomend bij overgewicht/obesitas
Wat zijn de oorzaken van levercirrose?
Van veel naar weinig voorkomend:
- Alcohol
- Virale hepatitis (A, B of C)
- NASH (non alcoholic steato-hepatitis)/NAFLD
- Drugs en toxicaties (medicijnen)
- Galweg obstructie
- Auto-immuunziekte
- Idiopathisch
- Hemochromatosis (ijzer stapeling), Wilsons’ dissease (koper stapeling)
Wanneer is er spraken van gedecompenseerde levercirrose?
Er zijn complicaties opgetreden als:
- icterus (geelzucht), ascites (vrij vocht), uitgezette bloedvaatjes en encefalopathie
- spontane bacteriële peritonitis, hepatorenaal syndroom (nierfunctiestoornissen) en ondergewicht (slechte voedingsstatus)
- hepatocellulair carcinoom
Wat is belangrijk bij de klinische diagnose van levercirrose?
- Kan jarenlang asymptomatisch zijn
- Geschiedenis belangrijk (roken, vermoeidheid, etc.)
- Fysieke bevindingen: vergrootte lever, geelzucht bij aankijken, ascites, uitgezette bloedvaatjes, grote mild, rode handen (palmar erythema), weeïge reuk (fetor hepaticus), purpura, spider angiomen (eindarteriën met spaakvormig vaatstelsel)
- Verhoogde leverfuncties, laag trombocytengetal
- Mannen met borstvorming (minder testosteron vorming)
- Flapping tremor/ANT (animal naming test): encefalopathie testen (spierkracht hand laag of in 1 minuut <12 dieren kunnen opnoemen)
Waarom is het belangrijk een leverbiopsie te doen bij verdenking op levercirrose?
Oorzaak cirrose vast proberen te stellen en activiteit van leverziekte vaststellen
- Percutaan (door de huid, boven de ribben), transjugulair veneus (hals via vena jugularis) bij verhoogde bloedingsneiging, laparoscopisch (open buik), open chirurgie (niet vaak meer) of hem pluggen (gaatje opvullen voor minder nabloeding)
Hoe kun je m.b.v. een FibroScan levercirrose aantonen?
Een non-invasief op echo-gebaseerde techniek die de lever met het geluid in plakken snijdt
- Simpel, snel, comfortabel, goedkoop en voor grote gebieden
- Probe zendt echogeluid uit en bij fibrose wordt dit teruggekaatst en dit wordt weer gemeten –> bij een normale lever zacht weefsel dus weinig terug vang
- Je kunt heel goed een normale lever en cirrose onderscheiden, maar de gebieden hiertussen zijn moeilijk
Hoe kun je m.b.v. een echo levercirrose aantonen?
De rand van de lever bekijken en kijken of deze lijn scherp is
- Ook ascites, pleuravocht, opening van de vaten, collateralen, retrogade flow (terugstroom in v. porta (door te hoge weerstand)
Welke 2 grote classificatie systemen zijn er voor levercirrose en waar hou je hierbij rekening mee?
CHILD-PUGH: operatierisico inschatten met A, B en C (slechtste staat)
- encefalopathie classificeren –> klinisch gevolg
- mate ascites –> klinisch gevolg
- getal van bilirubine (voor geelzucht) –> functioneel
- getal van albumine (maat synthese) –> synthese
- PT-INR (maat stolling) –> stolling
MELD: objectief, vooral voor transplantatiescreening en wanneer dit moet gebeuren
- Bilirubine, INR en creatinine waardes berekenen en invullen in een calculator op internet
- >15 op weg naar transplantatie met overlevingswinst en <15 dan nog andere mogelijkheden bekijken
Wat kan er allemaal ontstaan bij een te hoge druk in de levervaten?
- Spataderen in de slokdarm (en maag)
- Grote mild en bloedplaatjes omlaag
- Caput medusae: v. umbilicalis open, naar navel en hier vertakking van venen
- Spataderen bij het rectum (aambeien)
–> kunnen allemaal voor complicaties zorgen
Wat is varices (spataderen) bloeding en wat is er kenmerkend aan?
Belangrijkste levensbedreigende complicatie van portale hypertensie
- Mortaliteit bepaald door vermogen van lever om de klap op te vangen (reserves) en de grootte van de bloeding
- Hoeft niet altijd i.c.m. levercirrose, de reserves zijn dan nog veel beter
- Aanpak: controleer de bloeding en controleer de portale hypertensie (HTN)
Wat is ascites en hoe heeft het te maken met levercirrose?
Uiting van geavanceerde levercirrose
- 5-jaarsoverleving ong. 30% lager bij de vorming van dit
- je krijgt het door natrium vast te houden en hierbij ook water (+ meer aldosteron)
- belangrijk zoutinname beperken (negatieve zoutbalans gewenst) –> niet fijn voor patiënten –> mogelijk plastabletten geven
- eerst dieet, dan mogelijk diuretica toevoegen, bij sommige mensen het vocht eruit halen, TIPS (shunt en druk van het systeem halen), infectie voorkomen (SBP)