Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831)

Question 1

Noem drie Duitse idealisten.

Answer 1

1. Fichte.
2. Schelling.
3. Hegel.

Question 2

Wat is het Duits idealisme?

Answer 2

Deze filosofen gaan over de grens van Kants onderscheid tussen de fenomenale en de noumenale wereld nadenken. Bij al deze filosofen zie je een poging om dit onderscheid te overschrijden. Je krijgt een soort terugkeer van de metafysica in een nieuwe vorm. Bij Kant was de metafysica namelijk verworpen. Zo komen zij op een werkelijkheid die vol is van ‘geest’, daarom zijn het idealisten. Dit is de achtergrond van Hegels tijd.

Question 3

Waarom is Kants theorie paradoxaal?

Answer 3

Volgens Kant is er een relatie tussen de werelden, we krijgen zintuiglijke kennis en dat verwerven we. Maar er zit een contradictie in. Objecten buiten ons oefenen indrukken op ons uit, waarover wij kennis krijgen. Dan past hij een categorie toe op het noumenale: de oorzaak van een verschijning. Maar Kant zegt zelf dat de categorieën slechts toepasbaar zijn op het observeerbare. Maar nu wordt causaliteit onobserveerbaar.

Question 4

Welke kritiek had Hegel op Kant?

Answer 4

Kants epistemologie onderzoekt de mogelijkheid van ware kennis. Bevat de kritik der Reinen Vernunft zelf ook kennis? Als het geen kennis bevat is het niets waard. Als het wel kennis bevat, wat is dan de geldigheidsuitspraak van de kritiek zelf? Kant komt terecht in oneindige regressie, omdat hij voorafgaand aan de kennis probeert vast te stellen wat ware kennis is en wat niet. Kant probeert het onmogelijke te doen: te zwemmen voordat hij het water ingaat. Je weet alleen wat kennis is vanuit het kenproces zelf: zwemmen leer je alleen door het water in te gaan, je kunt alleen iets weten over kennen vanuit de reflectie die eigen is aan het kenproces zelf. De Kritik de Reinen Vernunft is dus maar een schriftelijke theorie over kennen, maar daar heb je niets aan. Je moet eerst kennen voordat je kunt vaststellen wat kennen is.

Question 5

Hoe werd Spinoza geïnterpreteerd in de tijd van het Duits idealisme?

Answer 5

Spinoza kan op meerdere manieren geïnterpreteerd worden. De Duitse idealisten vonden hem een pantheïst; het goddelijke is overal.

Question 6

Hoe neemt Hegel Spinoza’s substantiebegrip over?

Answer 6

Bij Spinoza is er maar een Substantie. Deus siva natura: God is de natuur. Bij Hegel wordt dit: Das Wahre ist das Ganze. De werkelijkheid is een systeem waar alles met elkaar samenhangt.

Question 7

Waarom zijn Duitse idealisten systeemdenkers?

Answer 7

Het zijn systeemdenkers en holistische denkers. Je kunt alleen maar in zaken denken als je het vanuit een geheel denkt. In de werkelijkheid hangt namelijk alles met elkaar samen, dat geheel vormt een systeem.

Question 8

Wat is het verschil tussen Hegel en Spinoza?

Answer 8

Spinoza heeft het over God. De totaliteit is statisch, de werkelijkheid is God en niets anders. Maar Hegel heeft het over de Geist (geest). De werkelijkheid is een geestelijk systeem; de geest is overal. De natura is inclusief cultuur. De werkelijkheid is dynamisch: de geest is altijd in een ontwikkelingsproces. De werkelijkheid is een project van de geest om tot vrijheid te komen. De natuur, de menselijke geest en de hele werkelijkheid is een ontwikkeling naar grotere zelfkennis van de geest.

Question 9

Hoe beschouwd Hegel de werkelijkheid? (Kenny)

Answer 9

Hegel is de eerste filosoof die de werkelijkheid niet mathematisch vindt. Het systeem van de werkelijkheid moet je vergelijken met een organisch model. De werkelijkheid is groei in de biologische zin. Het is een ontwikkelingsproces/groeiproces. De geschiedenis van de werkelijkheid is niets anders dan de ontwikkeling van de geest.

Question 10

Waarom vinden we bij Hegel teleologie terug en wat is er problematisch aan?

Answer 10

Dit had Spinoza afgeschaft, maar Hegel brengt de term terug. De geest ontwikkelt zich door de natuur en de werkelijkheid heen. De werkelijkheid is dus het doel van de geest om zichzelf te ontwikkelen.

Problematisch: de positie van het individu. Bij Hegel is de geschiedenis een groot project dat zichzelf door individuen heen beweegt, om zichzelf te ontwikkelen/ontdekken. Dus individuen worden als het ware gebruikt, middel, om tot zelfbegrip te komen.

Question 11

Wat is dialectiek?

Answer 11

Deze term neemt Hegel over van Kant. Kant toont aan dat de rede in een paradox komt als ze metafysische vragen stelt (vragen over de werkelijkheid). Dit zijn antinomieën die niet overwonnen kunnen worden. Je probeert vragen te stellen over categorieën die niet binnen onze ervaringen horen. Dit behoort tot kants begrip van transcendentale dialectiek. Zo krijg je tegenstellingen tussen these en antithese.
These: God bestaat.
Antithese: God bestaat niet.
Negatieve kwalificatie van dialectiek: je komt in onverzoenbare tegenstellingen terecht als je metafysische vragen stelt.

Question 12

Wat is Hegels kritiek op Kant transcendentale dialectiek?

Answer 12

Het blijft steken in de tegenstellingen. Kant doet aan verstandsdenken. In het Duits heb je twee woorden voor het verstand: Verstand en Vernunft. Kant denkt met zijn Verstand. Dit is laag denken. Hij is niet in staat om tegenstellingen te verzoenen op een hoger niveau van redelijkheid (Vernunft). Vanuit het Vernunft kun je die tegenstellingen wel met elkaar verenigen.

Question 13

Wat is Hegels’ nieuwe transcendentale dialectische schema? Noem een voorbeeld.

Answer 13

These-antithese-synthese. Iedere synthese is zelf weer een these voor een volgend stap in het proces. Dit leidt weer tot een nieuwe tegenstelling. Het proces wordt op die manier in beweging gezet.

These: zijn.
Antithese: niets. (niets kan niet gedacht worden zonder een bepaalde voorstelling, daarom gaan zijn en niets een verbinding aan die tot stand komt in de synthese van zijn en niets).
Synthese: worden.

Je bent iets en niets, want je bent nog iets niet dus je bent iets aan het worden.

Question 14

Waarom is de werkelijkheid dialectisch?

Answer 14

Dialectiek is geen model, schema of methode. De werkelijkheid is dialectisch. De werkelijkheid van de geest is er een van dialectische tegenstellingen die overwonnen worden. Het is de geest die zich ontwikkeld door die tegenstellingen heen. De geest komt steeds tot nieuwe syntheses. Het centrale idee is dat een antithese (weerstand) nodig is voor ontwikkeling. Voor ontwikkeling heb je altijd negativiteit nodig. Die tegenstelling is dus noodzakelijk voor ontwikkeling (vervreemding en toeëigening) Die vervreemding is nodig om je iets toe te kunnen eigenen.

Question 15

Wat is vrijheid volgens Hegel?

Answer 15

We hebben vrijheid in zoverre we hetgeen vreemd is eigen kunnen maken. Naarmate we steeds meer onszelf en de wereld kennen worden we vrijer. Hoe minder vreemd is voor ons hoe meer zelfbegrip we ontwikkelen.

Question 16

Wat heeft Hegel met fenomenologie te maken?

Answer 16

De leer van de verschijning van de geest is de fenomenologie. De ontwikkeling van de Geist door de menselijke geschiedenis heen te tonen. Verschillende vormen van bewustzijn volgen elkaar op in dialectische processen.

Question 17

Wat is Hegels verband met geschiedenis?

Answer 17

Hegel is de eerste filosofie die interesse had in de geschiedenis van de filosofie. In die filosofie vind je namelijk de Geist aan het werk in haar beste toestand. Je kunt het beste kijken naar wat filosofen in de geschiedenis gedaan hebben om verstand van zaken op te wekken over tijd en plaats. Je kunt Griekenland het beste leren kennen door de oude Griekse filosofen te lezen. Het is een bepaald ontwikkelingsstadium van de geest dat je het best kunt ontdekken bij de filosofen, want die zijn het best bewust van de begrippen. Filosofen geven de Zeitgeist het best weer.

Question 18

Wat is de meester-slaaf-dialectiek van Hegel?

Answer 18

Twee zelfsbewustzijnen die tegen elkaar gericht zijn en elkaar weigeren te erkennen. Een vorm van bewustzijn die tegenstrijdig zijn. Uiteindelijk onderwerpt de een zich aan de ander, resulteren in een meester-slaaf-dialectiek. In deze relatie vervreemdt de meester zich uiteindelijk van zichzelf en de wereld. In zo’n relatie vind je altijd spanning die tot de synthese leidt. Die vervreemding kan alleen maar een fase zijn die leidt tot de synthese. Resultaat: strijd om dood en leven. Dit is een van de moeilijkste en meest invloedrijkste teksten van Hegel. Cruciaal idee dat de marxisten en de existentialisten inspireerde. Vb. Marxisme: klassenstrijd tussen de kapitalisten en het proletariaat moet uitkomen in een opstand.

Question 19

Wat is absoluut weten?

Answer 19

Het hele proces van de verschijning van de geest gaat. niet eindig door. Het is teleologisch dus bereikt op een begeven moment zijn doel. Het is gericht op zelfbewustzijn en vrijheid. Dat ultieme stadium heet absoluut weten.

Question 20

Waarom heeft Hegels filosofie het absoluut weten bereikt?

Answer 20

Zijn werk volgt een zogenaamde encyclopedie van de wetenschap, waarin de hele werkelijkheid als een systeem gevat is. Zijn filosofie toont de fundamentele eenheid tussen Geist en natuur. Pruisische democratie staat ons toekom in vrijheid te leven. Hegel zat op de universiteit van Berlijn. In deze staat heeft de wereldgeschiedenis een bepaald doel bereikt: politieke vrijheid. Van Egypte (Farao vrij) naar Athene/Griekenland (een paar mannen vrij) naar de vrijheid in Pruisen. Het is een Duits zwaartepunt, waar de filosofie zijn eindstadium heeft bereikt.

Question 21

Wat zijn de drie media waarin de geest zichzelf begrijpt?

Answer 21

1. Kunst: zelfbegrip wordt vastgelegd in beelden, mist de link met de werkelijkheid.
2. Religie: de geest begrijpt zich in (religieus) gevoel. Maar God is transcendent, dus de Geest ervaart een kloof tussen zichzelf en de geest van God (Unglücklicher Bewusstsein).
3. Filosofie: de splitsing wordt opgeven. De geest begrijpt zich door middel van begrip. Het medium en de boodschap. Er is geen vervreemding meer, want de geest begrijpt zichzelf als de werkelijkheid.

Question 22

Wat bedoelt Hegel met de filosofie als Aufhebung?

Answer 22

De inhoud van filosofie en religie komt op hetzelfde neer: we spreken over de geest. Maar de vorm is anders. Religie is gevoel en filosofie is concept. Filosofie heeft een eigen vorm. Het is daarom de Aufhebung (opheffing) van de religie. Religie gaat gewoon door, maar niet langer in het project van de geest. Het project van de geest is de filosofie. Bij Hegel spreken we over een Christelijke religieuze filosofie.

Question 23

Wat is het eind van de geschiedenis?

Answer 23

Geschiedenis is een vooruitgang van de geest in zelfbegrip. Dat betekent dat het teleologische proces in feite zijn doel bereikt heeft. Daarmee bereiken we een belangrijk leerstuk van Hegel. Het einde van de geschiedenis. Met het bereiken van het eindstadium van de geest is de geschiedenis klaar. Natuurlijk gebeurd er nog steeds geschiedenis, maar het eigenlijke ontwikkelingsproces is voorbij. Dus bereiken we het einde van de geschiedenis.