GK Les 3.7 Flashcards
(18 cards)
Welke groepen psychofarmaca zijn er?
> Antipsychotica
Antidepressiva
Stemmingsstabilisatoren
Anxiolytica
Antipsychotica - Indicatie & soorten
Indicatie: Psychose, manische episode, delier
1) Klassieke (typische) antipsychotica
Sterke blokkade dopamine receptoren
- bij psychoses wordt er veel dopamine aangemaakt
- dopamine heb je wel nodig, om te kunnen bewegen
2) Nieuw (atypische) antipsychotica
- Zwakke blokkade dopamine, sterke blokkade serotonine
Ook serotonine wordt teveel aangemaakt bij psychoses
Antipsychotica - werkingsmechanisme
Werking:
> Verminderd wanen, hallucinaties, agressie, agitatie en angst
> Verminderd met name de positieve symptomen, minder de negatieve.
Wanneer werkt het?
- Agitatie verminderd binnen enkele uren/dagen
- Positieve symptomen verminderen na 2-6 weken
Positieve symptomen = verschijnselen die er eerst niet waren, maar door de psychose erbij gekomen zijn. -> hallucinaties, waanbeelden, verwardheid
Contra-indicaties en bijwerkingen - Antipsychotica
Contra-indicaties:
x Cardiovasculaire ziekten (MI, hartfalen, ritmestoornissen)
x Parkinson
- Bij Parkinson -> te weinig dopamine -> dus logische contra-indicatie van antipsychotica.
Bijwerkingen:
- Slaperigheid, sedering, verhoogd gewicht (door verhoogde eetlust)
- Extrapiramidale stoornissen = beweegstoornis -> vooral klassieke antipsychotica
Wat is extrapiramidale stoornissen?
extrapiramidale systeem -> ‘finetuning’ beweging, reflex en houding.
Extrapiramidale bijwerkingen van antipsychotica:
> Acute dystonie = spierkrampen hoofd/nek
> Acathisie = wiebelen en wippen, onrust
> Parkinsonisme: tremoren, spierzwakte, rigiditeit (=stijfheid)
> Dyskinesie = onwillekeurige trekkende beweging van gezicht
Bij welke psychofarmaca komt extrapiramidale bijwerking voor?
Vooral bij klassieke antipsychotica
Antidepressiva - Indicatie & soorten
Indicatie: Depressie, angststoornissen, OCS, PTSS, neuropatische pijn
1) Tricyclische antidepressiva (TCA’s, klassiek)
- Bijv. amitryptiline, clomipramide
- Vooral bij ernstige depressies
2) Selectieve serotonine heropname remmers (SSRI’s, modern)
- Bijv. Fluoxetine (prozac), Paroxetine (seroxat)
Antidepressiva - werkingsmechanisme
Werking:
> remmen heropname van serotonine (en noradrenaline)
> verminderen depressie en verbeteren stemming
Wanneer werkt het?
- Na 3-6 weken
- eerst verergering vd klachten (CAVE -> suïcide-risico)
Contra-indicaties en bijwerkingen - Antidepressiva
Contra-indicaties:
x TCA is gevaarlijk bij cardiovasculaire aandoeningen (CAVE -> overdosering)
x SSRI’s zijn redelijk veilig
Bijwerkingen:
- TCA hebben veel meer bijwerkingen dan SSRI’s
- Beiden: gewichtstoename, seksuele dysfuncties, sedering of onrust, slaapstoornissen,
maag-darmklachten, serotoninesyndroom (bij SSRI’s).
Welke antidepressiva heeft meer bijwerkingen?
TCA hebben veel meer bijwerkingen dan SSRI’s
Stemmingsstabilisatoren - Indicatie & soorten
Indicatie: Bipolaire stoornis, soms depressie (lithium), epilepsie (anti-epileptica)
1) Lithium (een licht metaal)
> 1e keus!
> bijv. camcolit, priadel
2) Anti-epileptica
> Valproïnezuur (depakine) of carbamazepine (tegretol)
Stemmingsstabilisatoren - werkingsmechanisme
Werking:
> Werkingsmechanisme lithium en anti-epileptica = onbekend
> Invloed op serotonine en noradrenaline (hoe?)
> Profylaxe voor zowel manische als depressieve fase
> Werkt specifiek op uitgelaten stemming en grootheidswaan
Wanneer werkt het?
- na 1-2 weken in de acute fase
- Volledige profylaxe na 6-12 maanden
Contra-indicaties en bijwerkingen - Stemmingsstabilisatoren
Contra-indicaties:
x Lithium: zwangerschap, cardiovasculair, hypothyreoïdie, hersenschade, nierziekten.
x Anti-epileptica: zwangerschap, leverziekten
Bijwerkingen:
> Lithium: maag-darm stoornissen, hypothyreoïdie, nierschade, huidaandoeningen
- Cave -> overdosering door smalle therapeutische breedte; verwardheid, convulsies,
coma.
- Elke 3-6 maand lithium spiegel controleren
> Anti-epileptica: duizelig, misselijk, huidaandoeningen, sufheid, soms overdosering.
Anxiolytica - Indicatie & soorten
Indicatie: angst, slaapstoornissen, anesthesie (“roesje”)
1) Benzodiazepinen
- bijv. Oxazepam, Temaxepam, Diazepam
De ‘pammetjes’
Anxiolytica - Werkingsmechanisme
Werking:
> Afname van spanning en onrust door:
- versterking GABA = de belangrijkste inhiberende neurotransmitter (remt de
prikkeloverdracht)
- Anxiolytisch: slaapbevorderend, spierrelaxerend, anticonvulsief
Anxiolyse = angst verminderd
Wanneer werkt het?
- Kort na inname (oxazepam), kortwerkend of langwerkend (diazepam)
Contra-indicaties en bijwerkingen - Anxiolytica
Contra-indicaties:
x Slaapapneu, leverinsufficiëntie, respiratoire insufficiëntie (i.v.m. ademdepressie)
x CAVE -> andere psychofarmaca en alcohol (versterking sedatie benzodiazepine)
Bijwerkingen:
- Relatief weinig bijwerkingen: sufheid, spierzwakte, concentratiestoornissen, verwardheid,
desoriëntatie, dubbelzien.
- Overdosering is lastig, alleen met alcohol of andere psychofarmaca gevaarlijk.
- Verslavend (!!); maximaal enkele weken voorschrijven, na 5 dagen gewenning.
Verslaving aan benzodiazepinen
Tolerantie:
- Steeds meer nodig voor hetzelfde effect
- Geen tolerantie voor anxiolyse, wel voor sedatie en spierrelaxatie
Onthouding / abstinentie / ontwenning:
x Als je stopt geeft dat veel lichamelijke klachten
x Klachten: angst, onrust, prikkelbaar, misselijk, trillen, spierkrampen, delier
x Vaker bij abrupt stoppen, bij kortwerkende benzo’s, bij langdurig gebruik en bij andere
verslavende middelen (alcohol) en bij een persoonlijkheidsstoornis)
Rebound:
> klachten komen heviger terug na stoppen
> Bijv. slapeloosheid komt terug en plots ook de angst
Welke psychofarmaca zijn verslavend?
!! Benzodiazepinen zijn de enige psychofarmaca die verslavend zijn !!
