H8 Catastrophe and creativity (c. 1350- 1500) Flashcards

1
Q

Belangrijkste van 1350-1500

A
  • De Ottomaanse Turken ontstonden in Anatolië in de 13e eeuw en veroverden Byzantium in 1453.
  • Een epidemie kwam over Europa
  • Honderdjarige Oorlog in West-Europa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wanneer viel het Mongoolse Rijk en wie hield het tot dan toe bij elkaar?

A

Het Mongoolse Rijk viel in 1350. Het werd tot dan toe bijeengehouden door Tamerlane (Timur the Lame, 1336-1405) met zijn politieke en militaire successen en persoonlijke charisma.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Welke invloed had Tamerlane op het Mongoolse Rijk en hoe wordt zijn leger beschreven?

A

Tamerlane hield het Mongoolse Rijk bij elkaar met politieke en militaire successen en persoonlijk charisma. Zijn leger was buitengewoon gewelddadig, maar hij liet kunstenaars leven, wat leidde tot prachtige architectuur, kunst en literatuur in zijn rijk.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hoe groeiden de Ottomanen uit tot een machtige staat, en welke militaire tactieken en strategieën gebruikten ze?

A

De Ottomanen begonnen bescheiden maar breidden hun macht uit door elite troepen aan te nemen (Janissaries), het overnemen van wapens uit het westen (kanonnen en haakbussen), en hun territorium uit te breiden door militaire successen, zoals de verovering van Constantinopel in 1453 onder Mehmed II de Veroveraar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wat waren enkele strategieën die Mehmed II de Veroveraar gebruikte bij de verovering van Constantinopel?

A

Mehmed II de Veroveraar gebruikte kanonnen om de muren van Byzantium in 1453 omver te schieten, wat resulteerde in het einde van het Byzantijnse Rijk.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hoe overleefde de Byzantijnse cultuur ondanks de val van Constantinopel?

A

Ondanks de val van Constantinopel bleef de Byzantijnse cultuur voortleven. Veel Grieken vluchtten naar Venetië en namen hun cultuur mee. Ze richtten daar een gemeenschap op en behielden hun gewoonten, taal en religie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hoe probeerden de Ottomanen de controle te houden over hun rijk, en welke invloeden namen ze over van het Europese Westen?

A

De Ottomanen bouwden voort op het absolutisme uit het Europese Westen, namen kanonnen en haakbussen over, en regeerden met militaire macht. Ze namen ook Europese titels over, zoals kalief, en zagen zichzelf als de rechtmatige opvolgers van de Romeinse keizers.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wat waren enkele gevolgen van de Zwarte Dood in Europa, zowel sociaal als cultureel?

A

De Zwarte Dood leidde tot acute arbeidstekorten, opkomst van “Nouveaux Riches,” veranderende consumptiepatronen, en een obsessie met de dood. Het resulteerde ook in wetten die rijkdom beperkten en een intensievere interesse in artistieke thema’s zoals de Dance of Death.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hoe verspreidde de Zwarte Dood zich en wat waren enkele gevolgen op wereldwijde schaal?

A

De Zwarte Dood begon waarschijnlijk in China en verspreidde zich naar het Westen door handelsroutes met de Mongolen. Het trof steden zoals Caffa, Constantinopel, Florence, Pisa, Genua, Frankrijk, Moskou, enzovoort. Ongeveer 50% van de Europese bevolking stierf.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wat was de directe aanleiding van de Honderdjarige Oorlog?

A

De directe aanleiding van de Honderdjarige Oorlog was het verzoek van de Engelse koning om ook koning van Frankrijk te worden.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Wat waren enkele belangrijke factoren die bijdroegen aan de Honderdjarige Oorlog, naast het conflict tussen Engeland en Frankrijk?

A

Naast het conflict tussen Engeland en Frankrijk, waren belangrijke factoren onder andere de territoriale aanspraken van de Engelse koning op vasteland regio’s, de economische relaties tussen Engeland en Vlaanderen, en de strijd tussen twee concepten van Frankrijk: een gecentraliseerde monarchie versus een vereniging van territoria bestuurd door hertogen en graven.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Wie was Edward III van Engeland en hoe werd hij betrokken bij de Honderdjarige Oorlog?

A

Edward III van Engeland was een zoon van Isabella, de laatst levende dochter van de Franse koning Filip de Eerlijke. Toen Karel IV in 1328 overleed, maakte Edward III aanspraak op de Franse troon, maar de Fransen gaven de troon aan Filip VI, de neef van Karel IV. Dit leidde tot de eerste fase van de Honderdjarige Oorlog.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Welk wapen gaf het Engelse leger een voordeel tegenover de Fransen tijdens de Honderdjarige Oorlog?

A

Het Engelse leger had een voordeel dankzij niet-ridderlijke soldaten met pijl en boog, die goed getraind en gecoördineerd waren. Dit gaf de Engelsen een tactisch voordeel.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wie was Jeanne d’Arc en wat was haar rol in de Honderdjarige Oorlog?

A

Jeanne d’Arc was een zestienjarig boerenmeisje uit Domrémy. Ze overtuigde Charles VII van Frankrijk dat ze door God gestuurd was om de Engelsen te verslaan. Haar leiderschap resulteerde in het “wonderlijke” verslaan van de Engelsen bij Orléans in 1430, wat een keerpunt was in de oorlog. Ze leidde Charles VII naar Reims, waar hij tot koning werd gekroond. Ze werd later ontvoerd en veroordeeld voor ketterij, maar ze werd een symbool voor Frans verzet.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wat waren enkele consequenties van de Honderdjarige Oorlog in Frankrijk?

A

Enkele consequenties waren het systematisch gebruik van vuurwapens, diplomatieke relaties die zich ontwikkelden (vooral met Bourgondië na 1435), de verwoesting van steden tijdens gevechten, rondzwervende huurlingen (free companies), en het begin van herstel na 1453, met onder andere de oprichting van een staand leger onder koninklijk bewind.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hoe eindigde de Honderdjarige Oorlog en welke gevolgen had het voor Frankrijk?

A

De Honderdjarige Oorlog eindigde in 1453. Enkele gevolgen waren het gebruik van moderne wapens en huurlingentroepen, het herstel van handel en landbouw na 1453, de ineenstorting van Bourgondië, en de opkomst van een supervorstengroep in Frankrijk, bestaande uit machtige koningen, hertogen en signori.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wat waren de consequenties van de Honderdjarige Oorlog in Engeland, met name met betrekking tot de “War of the Roses”?

A

In Engeland leidde de Honderdjarige Oorlog tot de “War of the Roses,” een dynastieke oorlog tussen de nakomelingen van Edward III, verdeeld in de kampen van York en Lancaster. De oorlog eindigde in 1487 met de opkomst van de Tudor-koningen, die machtiger werden dan hun voorgangers.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Wat waren enkele redenen voor de ontevredenheid onder de bevolking tijdens deze periode?

A

Er was ontevredenheid onder de bevolking door veel ‘populaire opstanden’, geleid door onbeduidende ridders of rijke burgers. Deze opstanden, vaak met grote aantallen arme mensen, werden soms gemotiveerd door universele principes maar ook vaak door lokale ontevredenheden.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wat was de oorzaak van de opstand in Vlaanderen tussen 1323-1328?

A

De opstand in Vlaanderen tussen 1323-1328 werd veroorzaakt doordat de Graaf nieuwe belastingen oplegde. De Vlamen, gewend aan zelfbestuur, kwamen in verzet om hun land terug te winnen dat was ingenomen door de heersende macht.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Wie was Jacob van Artevelde en wat was zijn rol in de opstand in Gent?

A

Jacob van Artevelde leidde de opstand in Gent, waar de wevers in opstand kwamen omdat ze waren uitgesloten van stadsbestuur sinds 1320. Toen Engeland zich voorbereidde op de Honderdjarige Oorlog, sloten de Engelsen de wolhandel met Vlaanderen, waardoor de wevers zonder werk kwamen te zitten. Artevelde verwelkomde Edward III als de koning van Frankrijk in 1339, maar werd in 1345 vermoord door wevers die dachten dat hij hen had verraden.

21
Q

Wat gebeurde er tijdens de Jacquerie in Frankrijk in 1358?

A

De Jacquerie was een boerenopstand in Frankrijk in 1358, ontstaan als een reactie op de nederlaag bij de Slag bij Poitiers en ontevredenheid over de adel. Het werd brutaal onderdrukt nadat de boeren probeerden op te staan tegen de leden van de adel.

22
Q

Wat was Tyler’s Opstand in Engeland in 1381 en wat eisten de opstandelingen?

A

Tyler’s Opstand was een boerenopstand in 1381 in Engeland, waarbij een groep ‘commons’ naar Londen trok om het einde van slavernij (serfdom) te eisen. De opstand werd geïnspireerd door zowel persoonlijke belastingen als het conflict tussen nieuwe verwachtingen van vrijheid na de Zwarte Dood en oude verplichtingen van lijfeigenschap.

23
Q

Hoe probeerden de kledingwerkers in Italië in 1355 en 1371 hun positie te verbeteren?

A

In 1355 kwamen kledingwerkers in Siena in opstand tegen hun werkgevers (de wol gilde), wierpen het bestaande stadsbestuur omver en vestigden hun eigen bestuur. In 1371 eisten ze volgens de verordening van Siena betaald te worden en niet volgens de gilde, en kregen daarbij steun van popolo minuto (loonwerkers, ambachtslieden, handelaren en enkele leden van de adel).

24
Q

Wat waren enkele gevolgen van de Zwarte Dood en de Honderdjarige Oorlog voor de economie in Europa?

A

De Zwarte Dood en de Honderdjarige Oorlog veroorzaakten economische inkrimping in veel delen van Europa. Handelsrelaties werden verstoord, bedrijven gingen failliet, en oorlogsvoering leidde tot productiestops. De economische centra verschoven van het zuiden naar het noorden, behalve voor de groeiende slavenhandel in Zuid-Europa.

25
Q

Wat was de uitzondering op de economische neergang in Zuid-Europa na 1340?

A

Ondanks de economische neergang in Zuid-Europa na 1340, was er een groeiende slavenhandel. Meisjes uit het Mongoolse Rijk en Griekse of Slavische meisjes werden verkocht op de vrije markt in steden zoals Genua, Florence en Pisa, wat als prestigieus werd beschouwd.

26
Q

Wat kenmerkte de Grote Westerse Schisma tussen 1378-1417?

A

De Grote Westerse Schisma was een periode tussen 1378-1417 waarin twee pausen (één in Avignon, één in Rome) tegen elkaar streden. Later voegde een derde paus uit Bologna zich bij de strijd. De schisma was zowel politiek als religieus van aard en werd verder aangewakkerd door de steun van Frankrijk aan de paus in Avignon en Engeland aan de paus in Rome.

27
Q

Wat was de aanleiding voor het ontstaan van de Grote Westerse Schisma?

A

Het schisma ontstond door kritiek op de Avignon Paus, waarna Paus Gregorius XI in 1377 vanuit Avignon naar Rome terugkeerde. Na zijn dood kozen de kardinalen Urbanus VI als paus, wat leidde tot onwettige verklaringen en de benoeming van Clementus VII in Avignon. Dit resulteerde in de splitsing van de pauselijke macht.

28
Q

Wat waren enkele gevolgen van het schisma, met name voor de kerkelijke praktijken?

A

Tijdens het schisma probeerden pausen, zoals Bonifatius IX, hun inkomsten te verhogen door onder andere predikantsplaatsen op de vrije markt te zetten en boetedoening te commercialiseren, gebruikmakend van ontwikkelingen in het regime van het vagevuur. Dit leidde tot verontwaardiging over het idee dat de Hemel te koop was, vooral met de verkoop van aflaten.

29
Q

Hoe probeerde men het schisma op te lossen en wat was het resultaat?

A

Men probeerde het schisma op te lossen door middel van een raad, zoals de Raad van Pisa (1409). Hier werden beide pausen afgezet en een nieuwe gekozen, maar de afgezette pausen verwierpen de beslissing, wat resulteerde in drie pausen (Avignon, Rome, en Bologna). De Raad van Constance (1414-1418) kwam bijeen om de crisis op te lossen en voerde kerkelijke hervormingen door. Hoewel ze succesvol waren in het eerste, eindigde het niet de fragmentatie binnen de kerk.

30
Q

Hoe reageerde John Wyclif in Engeland op de rol van de kerk en wat waren zijn belangrijkste standpunten?

A

John Wyclif in Engeland pleitte voor een beperkte invloedssfeer van de kerk. Hij vond dat de staat zich moest bezighouden met tijdelijke zaken, terwijl het pauselijk decreet beperkt moest blijven tot wat al in de evangelies geschreven was. Hij moedigde aan dat leken de Bijbel zelf mochten interpreteren en verzette zich tegen de transsubstantiatie. Zijn ideeën werden aantrekkelijk gevonden door de koning van Engeland en delen van de adel en stedelijke klassen.

31
Q

Hoe beïnvloedde Jan Hus de Boheemse kerk, en wat waren de resultaten van zijn beweging?

A

Jan Hus in Bohemen, geïnspireerd door de geschriften van Wyclif, pleitte voor hervormingen in de kerk en geestelijkheid. Hij vertaalde delen van de Bijbel naar het Tsjechisch en moedigde Duitse vertalingen aan. Hus werd als ketter verbrand bij de Council of Constance, maar zijn beweging, de Hussieten, transformeerde de Boheemse kerk en stichtte een bijzondere kerk met zijn eigen liturgie voor de mis, bekend als Utraquism.

32
Q

Hoe gebruikten de Katholieke Monarchen in Spanje het Katholicisme als een instrument van soevereiniteit?

A

Ferdinand en Isabella, de Katholieke Monarchen van Spanje, gebruikten het Katholicisme als een instrument van strijdlustige koninklijke soevereiniteit. Ze voerden in 1478 de Inquisitie in om ‘crypto-Jews’ uit de weg te ruimen. Na de verovering van Granada in 1492 dwongen ze de Moslims om zich te bekeren tot het Christendom of Spanje te verlaten. Dit zette de toon voor het gebruik van het Katholicisme als een middel om politieke macht te consolideren.

33
Q

Wat was de rol van de Katholieke Monarchen in Spanje ten opzichte van Joden en Moslims?

A

De Katholieke Monarchen van Spanje dwongen na de verovering van Granada in 1492 zowel Joden als Moslims om zich te bekeren tot het Christendom of Spanje te verlaten. Deze gedwongen bekeringen leidden tot de oprichting van conversos, maar de Inquisitie werd ingevoerd om ‘crypto-Jews’ uit te roeien. De Moslims die zich bekeerden werden ook nooit volledig geaccepteerd en werden uiteindelijk uitgesloten van het koninkrijk in de vroege 17e eeuw.

34
Q

Wat kenmerkte de activiteiten van koningen en bestuurders in verschillende regio’s tijdens de Renaissance?

A

Koningen en bestuurders bemoeiden zich met kerkelijke zaken, worstelden met de militaire macht van de adel en legden winstgevende belastingen op.

35
Q

Hoe manifesteerde het humanisme zich in Renaissance Italië?

A

In Renaissance Italië richtten intellectuelen zich op het Latijn uit de Oudheid en wilden schrijven als Cicero, Varro en Livy. Deze groep, bekend als humanisten, reisde om oude werken te vinden en verbond hun humanisme aan de beoefening van klassieke literatuur.

36
Q

Wat waren enkele kenmerken van de Renaissance als een periode en een programma?

A
  • Klassieke taal en kunst werden modellen voor het heden.
  • Klassieke boeken werden vereist voor een gretige en geletterde elite.
  • Het moedigde oude klassieke kunst, sculpturen en architectuur aan als inspirerende modellen.
  • Het degradeerde de eigentijdse geschiedenis (laatste 1000 jaar) als barbaarse ‘Middeleeuwen’.
  • Het introduceerde nieuwe vocabulaire, symbolen en stijlen vanuit een heroïsch verleden.
37
Q

Welke steden bloeiden tijdens de Renaissance?

A

Steden zoals Florence (de Medici-familie), Rome, Urbino, Mantua, Venetië, Milaan en Perugia bloeiden tijdens de Renaissance.

38
Q

Hoe beïnvloedde perspectief de beeldende kunst tijdens de Renaissance?

A

Interesse in perspectief binnen de beeldende kunst, zoals te zien in Leonardo DaVinci’s ‘The Last Supper’, inspireerde anderen om anders naar de wereld te kijken. Jacopo de’ Barbari maakte bijvoorbeeld een nieuwe kaart van Venetië vanuit een denkbeeldig punt bovenaf.

39
Q

Wat waren de kenmerken van de Noordelijke Renaissance?

A

In Noord-Europa werd de Grieks-Romeinse stijl omarmd, met thema’s uit de Oudheid die werden afgebeeld op wandtapijten. De Bourgondiërs omarmden Renaissance-cultuur, inclusief muziek, kunst, literatuur en praal. Noordelijke kunstenaars, zoals Johann Dasse en Jan van Eyck, werden gewaardeerd voor hun realistische expressiviteit.

40
Q

Hoe ontwikkelde de muziek zich tijdens de Renaissance, zowel in Italië als in het noorden?

A

In zowel Italië als het noorden namen vorsten hun eigen muzikanten in dienst. Polyfonie, een meerstemmige compositie, werd populair, met harmonieuze samenklanken. Dissonanties werden gladgestreken door componisten zoals John Dunstable, en na de Honderdjarige Oorlog werden tertsen en sexten meer gewaardeerd.

41
Q

Wat waren enkele gevolgen van de Renaissance voor de kijk op de geschiedenis en de samenleving?

A

De Renaissance degradeerde de eigentijdse geschiedenis als ‘Middeleeuwen’ en presenteerde een ideale stad als een symbool voor welvaart, gemeenschap en macht. De menselijke stad werd een heilige institutie. In Noord-Europa werden wandtapijten uit Bourgondië gebruikt om scènes van macht te tonen, terwijl de Grieks-Romeinse stijl werd omarmd.

42
Q

Wat kan het spelen met oude tradities volgens de tekst teweegbrengen?

A

Het spelen met oude tradities kan worden beschouwd als het ontdekken van innerlijkheid, wat zich kan manifesteren in creatieve uitvindingen of het ontdekken van de wereld. Deze activiteit leidde tot een nieuwe periode.

43
Q

Hoe werd innerlijkheid gevonden in portretten en schilderijen tijdens de Renaissance?

A

Innerlijkheid werd gevonden in het centraal stellen van de mens in portretten en schilderijen. Dit kwam tot uiting in zowel het religieuze leven als in expressie.

44
Q

Wat was de devotio moderna-beweging in de lage landen en wat waren enkele kenmerken ervan?

A

De devotio moderna (de nieuwe toewijding) was een beweging in de lage landen die zuivering en vernieuwing zocht in het lezen en overpeinzen in plaats van publieke daden. Opgericht door Gerhard Groote in 1380, leefden de Broeders van ‘the Common Life’ minimalistisch, focusten zich op educatie, kopieerden manuscripten en waren gericht op individueel geloof.

45
Q

Wat waren de benodigdheden voor de boekdrukkunst, uitgevonden door Johann Gutenberg?

A

De benodigdheden voor de boekdrukkunst waren papier (vereiste watermolens en een voorraad weke papierbrij), metaal voor de drukletters (moest worden gemijnd en gevormd), en de perfecte inkt (die aan de drukletters moest blijven zitten en goed moest worden verspreid op papier).

46
Q

Hoe veranderde de boekdrukkunst de verspreiding van informatie, met een specifiek voorbeeld?

A

De boekdrukkunst was een machtig instrument voor massacommunicatie en veranderde de verspreiding van informatie. Een specifiek voorbeeld is dat Maarten Luther zijn 95 stellingen niet echt op de deur spijkerde, maar ze liet drukken en verspreiden, wat leidde tot de Reformatie.

47
Q

Welke nieuwe ontwikkelingen in navigatie worden genoemd in de tekst?

A

Nieuwe ontwikkelingen in navigatie omvatten het gebruik van Portolaanse kaarten, het kompas (geadopteerd uit China), en het benutten van oceanische winden om schepen voort te stuwen.

48
Q

Hoe breidde Portugal zijn macht uit in de 15e eeuw en wat waren enkele gevolgen hiervan?

A

Onder koning Joao I en Prins Hendrik ‘the Navigator’ breidde Portugal zijn macht uit naar de Moslimse haven van Ceuta en verder langs de Afrikaanse kust. De ontdekkingsreizen waren de prelude van kolonialisme, waarbij onbewoonde eilanden werden verdeeld onder volgers en suikerriet op Madeira werd verbouwd met behulp van Afrikaanse slavernij.

49
Q

Hoe reageerde Castile op de expansie van Portugal, met betrekking tot de ontdekkingsreizen?

A

Castile, onder Ferdinand en Isabella, reageerde op de expansie van Portugal door vasthoudend de Canarische Eilanden te willen veroveren als hun ‘antwoord’ op Portugal’s Kaapverdië. Toen Portugal Columbus in 1492 opdracht gaf om westelijk over de Atlantische Oceaan te trekken, probeerde Castile Portugal te overtreffen.