H9 voedings en eetstoornissen Flashcards
(33 cards)
boulimia nervosa
meest bij jonge vrouwen
eetstoornis die zich kenmerkt door herhaalde eetbuien die worden gevolgd door zelfopgewekt braken in combinatie met overbezorgdheid over gewicht en lichaamsvorm
- gevoel gebrek aan controle over het eten
- enorme angst aan te komen
- zelfbeeld afh van gewicht en vorm lichaam
- ten minste 1 x per week 3 maanden lang (DSM-5)
anorexia nervosa
(zonder verlangen naar voedsel)
meest bij jonge vrouwen
eetstoornis die zich kenmerkt door het in stand houden van een abnormaal laag lichaamsgewicht en vertekend lichaamsbeeld, intense angst om aan te komen en bij vrouwen amenorroe (uitblijven menstruatie)
- onvermogen gevaar te zien van abnormaal laag gewicht
- start vaak bij eerste menstruatie, begin dikker worden
- 5-20% overlijdt (8x hoger risico op zelfmoord)
kenmerken eetstoornissen
- verstoorde patronen van eten en door maladaptieve manier om lichaamsgewicht te beheersen
- vaak samen met depressie of angststoornissen of middelgerelateerde stoornissen
anorexia nervosa 2 subtypen
1 type met eetbuien en braken
- frequente periodes van 3 maanden met
eetbuien en braken
- meestal iemand met impulscontrole problemen, vaak ook stelen of drugs
2. beperkend type zonder eetbuien en braken
- controleren heel strak hun gewicht, obsessief
problemen bij boulimia nervosa
- huidirritaties rond mond
- afbraak tandglazuur
- beschadigen smaakreceptoren
- buikpijn, breuk in middenrif
- alvleesklieronsteking
- menstruatiestoornissen
- 25-35% zelfmoord
factoren die bijdragen tot ontstaan van voedings- en eetstoornissen
sociaal-culturele factoren
psychische factoren
gezinsfactoren
biologische factoren
sociaal-culturele factoren
factoren die bijdragen tot ontstaan van voedings- en eetstoornissen
- maatschappelijke druk en hoge verwachtingen die opgelegd aan jonge vrouwen
- media en reclameboodschappen
- belang maatschappij aan uiterlijk
- vanaf 8 jaar meisjes zichzelf al te dik
- in niet-Westerse landen waar dun niet staat voor schoonheid veel minder eetstoornissen
psychische factoren
factoren die bijdragen tot ontstaan van voedings- en eetstoornissen
- aan eetstoornissen liggen diepere emotionele problemen ten grondslag
- bij boulimia kan ook met relatieproblemen te maken hebben, verbeter sociale vaardigheden kan helpen
1 emotionele factoren
2 leertheoretisch perspectief
3 cognitieve factoren
4 psychodynamische perspectieven
gezinsfactoren
factoren die bijdragen tot ontstaan van voedings- en eetstoornissen
- vaak achtergrond van gezinsconflicten
- ouders straffen voor gevoel eenzaamheid en vervreemding die ze thuis ervaren
- moeders vaak ongelukkiger over functioneren gezin en vaak zelf problemen met lijnen, minder goed in staat hun dochter op te voeden tot onafhankelijke vrouwen
- meisjes met anorexia helpen het wankele evenwicht in stand te houden bij disfunctionele gezinnen (systeemperspectief)
- nog onzeker of gezinspatronen bijdragen aan ontstaan eetstoornis of gevolg zijn van eetstoornis
biologische factoren
factoren die bijdragen tot ontstaan van voedings- en eetstoornissen
- vermoeden afwijkingen in hersenmechanismen die honger en verzadiging reguleren rol spelen bij boulimia waarschijnlijk neurotransmitter serotonine
- wordt ondersteund doordat eetbuien afnemen als men antidepressiva zoals fluoxetine slikt,
- vaak in de familie, zou genetische component kunnen zijn
:boulimia eeneiig tweeling 23% allebei eetstoornis dan twee-eiig 9%
:anorexia eeneiig tweeling 50% allebei eetstoornis dan twee-eiig 5%
3 cognitieve factoren
psychische factoren die bijdragen tot ontstaan van voedings- en eetstoornissen
- perfectionisme en overmatige bezorgdheid fouten te maken, niet snel tevreden
- iemand met boulimia denkt vaak dichotoom (zwart-wit) als ze maar iets afwijken van strenge
dieet dan zijn ze een mislukkeling - iemand met boulimia vaak disfunctionele cognitieve stijl, lijdt tot overdreven aanname over negatieve gevolgen gewichtstoename
- overmatig bezorgd over gewicht en lichaamsvorm kan in adolescentie leiden tot ontstaan verstoord eetgedrag
4 psychodynamische perspectieven
psychische factoren die bijdragen tot ontstaan van voedings- en eetstoornissen
- meisjes met anorexia kunnen zich moeilijk van gezin losmaken en individuele entiteit vormen
- meisjes met anorexia stellen volwassen worden uit, geen volwassen problemen hoeven oplossen
- meisjes met boulimia meer emotionele problemen, minder eigenwaarde
fluoxetine
- die beschikbaarheid neurotransmitter serotonine in hersenen doet toenemen
- eetbuien afnemen als men antidepressiva fluoxetine slikt,
behandeling eetstoornissen
- moeilijk te behandelen
- 50% terugval na behandeling anorexia in ziekenhuis
- gezinstherapie of individuele therapie na hospitalisatie op lange termijn
- cognitieve gedragstherapie bij ongeveer 2/3 eetbuien uitgebannen als dat belangrijkste symptoom was
- behavioristische techniek van blootstelling met responspreventie (origineel voor obsessieve-compulsieve)
- boulimia persoon blootgesteld aan eten verboden voedsel, therapeut blijft erbij om braken te voorkomen, totdat aandrang purgeren over is
cognitieve gedragstherapie (CGT) bij eetstoornis
- cognitieve gedragstherapie bij ongeveer 2/3 eetbuien uitgebannen als dat belangrijkste symptoom was
- helpt zelfondermijnende gedachten en aannamen te onderzoeken
- onrealistische verwachting lijnen
- alles-of-niets denken
behandeling eetstoornissen
- moeilijk te behandelen
- 50% terugval na behandeling anorexia in ziekenhuis
- gezinstherapie of individuele therapie na hospitalisatie op lange termijn
- cognitieve gedragstherapie bij ongeveer 2/3 eetbuien uitgebannen als dat belangrijkste symptoom was
- behavioristische techniek van blootstelling met responspreventie (origineel voor obsessieve-compulsieve)
- boulimia persoon blootgesteld aan eten verboden voedsel, therapeut blijft erbij om braken te voorkomen, totdat aandrang purgeren over is (vaak effectief)
- Interpersoonlijke psychotherapie (IPT) bij boulimia (als CGT niet werkt)
- antidepressiva zoals fluoxetine bij boulimia goed maar wisselend effect bij anorexia
cognitieve gedragstherapie (CGT) bij eetstoornis
- cognitieve gedragstherapie bij ongeveer 2/3 eetbuien uitgebannen als dat belangrijkste symptoom was
- helpt zelfondermijnende gedachten en aannamen te onderzoeken
- onrealistische verwachting lijnen
- alles-of-niets denken
eetbuistoornis
- aandoening die zich kenmerkt door herhaalde eetbuien zonder compenserend gedrag zoals bv. purgeren of excessief sporten of laxerende middelen
eetbuistoornis
- aandoening die zich kenmerkt door herhaalde eetbuien zonder compenserend gedrag zoals bv. purgeren of excessief sporten of laxerende middelen
- eetbui gemiddeld 1 keer per week gedurende 3 maanden
- gebrek aan controle over het eten en veel te grote hoeveelheden eten in tijdsbestek
- vaak eet men in afzondering, uit schaamte
- 3,5% vrouwen en 2% mannen op enig moment in leven (vaker dan boulimia of anorexia)
- hangt vaak samen met depressie en voorgeschiedenis van mislukte poging blijvend gewicht te verliezen
- vaak genetische component
behandeling eetbuistoornis
- cognitieve gedragstherapie effectief en heeft voorkeur (na 1 jaar meer resultaat dan antidepressiva)
- antidepressiva, vooral SSRI’s (bv Prozac) kan frequentie eetbui verminderen, serotonine genormaliseerd
- eetlustremmers kunnen ook werken
obesitas
- aandoening waarbij sprake is van overtollig lichaamsvet, meestal BMI van 30 of meer
- verkort levensduur met gemiddeld 7 jaar
- evenveel mensen ondervoed als obesitas in hele wereld
- 1 op 3 kinderen te zwaar of loopt risico
- 90-95% na 5 jaar weer op oude gewicht
- voor langdurig succes blijvend afvallen moet verstandig dieet worden gevolgd met minder vet en calorieën in combinatie met regelmatige lichaamsbeweging
factoren samenhangen met obesitas
genetische factoren (vaak in combinatie met dieet en lichaamsbeweging)
stofwisselingsfactoren
- bij veel afvallen reageert lichaam in vertragen stofwisseling
- intensieve lichaamsbeweging zou wellicht stofwisseling kunnen doen toenemen door vet in spieren te veranderen vetcellen
- mensen met obesitas hebben meer vetcellen 200 miljard, normaal 25-30 miljard
- bloedsuikerspiegel daalt nadat we langer geleden hebben gegeten, onttrekt vet aan vetcellen geeft seintje bij verminderen, hoe meer vetcellen, hoe meer seintjes dat er weer gegeten moet worden
- vetcellen verdwijnen niet door dieet, krimpen alleen
- overtollig eten in jeugd + erfelijkheid bepaald aantal vetcellen levenswijze
- dieet en lichaamsbeweging
psychische factoren
- psychodynamische theoretici: in orale fase gefixeerd door conflict over af en onafhankelijk
- gering gevoel eigenwaarde
- gebrek aan verwachtingen omtrent eigen effectiviteit
- gezinsconflicten en negatieve emoties
- vrouwen zoeken vaker behandeling
Gedragsmatige technieken gewichtsverlies te bevorderen
A van overeten veranderen - A in omgeving veranderen - Interne A's beheersen B van overeten veranderen - eettempo verlagen - verander je routine van boodschappen doen - oefen met incompatibele reacties - doorbreek de keten C van overeten veranderen - beloon jezelf voor behalen dieet- of caloriedoelstellingen - gebruik zelfbestraffing
A van overeten veranderen
A in omgeving veranderen
- vermijd omgevingen die overeten veroorzaken
- verwijder snoep en andere lekkernijen uit het huis
- serveer voedsel op kleine borden
- dien van tevoren geplande porties op, geen open schalen op tafel
- vries restjes direct in, houdt ze niet warm op fornuis
- kom zo weinig mogelijk in de keuken
- stel voedselvrije zones in je huis in
- koppel eten los van andere stimuli zoals tv kijken, telefoneren of lezen
Interne A’s beheersen
- begraaf onaangename gevoelens niet in doos koekjes of beker ijs
- label gevoelens van honger als signaal dat je calorieën verbruikt. Het is ok dat ik honger heb, dat betekent niet dat ik dood ga of flauwval, elke minuut uitstel eten verbruik ik energie