HC 1.9 Micronutriënten

Question 1

Vitamine A

Answer 1

• retinol
• Vetoplosbare vitamine  galzouten nodig
• Zit in: alleen dierlijke bronnen (margarine) en beta-caroteen (wortels)
• Teveel: giftig (zwellingen en oedemen)
• Te weinig: geassocieerd met voorkomen van nachtblindheid
• Ligand van de retinol acid receptor  daardoor zeer teratogeen

Question 2

Vitamine B2

Answer 2

• Stof: riboflavine/lactoflavine
• Co-enzym voor een aantal oxidatieve enzymen, waaronder NADH-dehydrogenese (belangrijk voor energie metabolisme)
• Zit in: lever, gist, melkproducten, broccoli, spinazie en asperges
• Nodig voor: afbraak alcohol (deficiënt bij zware drank gebruikers)
• Te weinig: droge mond, waterige ogen, huidproblemen (vooral in de schaamstreek), normocytaire anemie (te weinig rode bloedcellen, maar met een normaal aspect)

Question 3

Vitamine B3

Answer 3

• Stof: nicotinezuur/nicotinamide
• Onderdeel van: NAD en NADP
• Zit in melk, aardappelen, brood, vlees, groente, eieren (geen maïs  Zuid-Amerikaanse bevolking kunnen een tekort krijgen aan B3, omdat ze vaak alleen maïs eten)
• Te weinig: pellagra (3D: diarrhee, dermatitis en dementie)
• Teveel: stimulatie van phospholipase A2  behandelen met aspirine

Question 4

Vitamine B5

Answer 4

• Stof: panthotheenzuur
• Onderdeel van: acetyl-CoA (co-enzym A)
• Zit in: vlees, eieren, volkorenproducten, peulvruchten, melk en melkproducten en groente en fruit
• Te weinig: moeheid, depressie, pijnlijke spieren, haarverlies, immuundeficiëntie (tekort zeer zeldzaam)
• Teveel: overdosis  pijn

Question 5

Vitamine B6

Answer 5

• Stof: pyridoxine
• Onderdeel van: co-enzym voor transaminases, decarboxylases en racemizatie (belangrijk voor neurotransmittersynthese en glycogenolyse)
• Teveel: buikpijn, lucid dreams en remt zwangerschapsmisselijkheid

Question 6

Vitamine B7/8

Answer 6

• Stof: biotine
• Onderdeel van: Co‐enzym, belangrijk bij o.a. CO2 – consumerende processen, prosta‐ glandine productie, vitamine C opname
• Zit in: Wordt geproduceerd door darmbacteriën en zit in peulvruchten, sojabonen, pinda’s, bieten, tomaten, sla en wortelen en orgaanvlees
• Overdosis: haaruitval, zwakke nagels, bloedarmoede, depressies, vermoeidheid, spierpijn, verhoogde cholesterol, en tintelingen of gevoelloosheid

Question 7

Vitamine B9/11

Answer 7

• Stof: foliumzuur
• Onderdeel van: Co‐enzym, betrokken bij de overdracht van groepen met één koolstofatoom (zoals methyl‐, methyleen‐ en formylgroepen)  nucleotidesynthese
• Functie: Synthese van rode bloedcellen en ontwikkeling van de hersenen en het ruggenmerg bij een foetus meest gevoelig voor tekort
• Zit in: Spinazie, spruitjes, broccoli, kool, asperges, fruit en wit bier

Question 8

Vitamine B12

Answer 8

• Stof: cobalamine
• Onderdeel van: co‐enzym bij omzetting van homocysteïne in methionine
• Zit in: Vlees, lever, eieren, melk, kaas
• Te weinig: Pernicieuze anemie met grote vermoeidheid, uitputting, depressiviteit, geheugenproblemen, spier‐, gewrichts‐ en zenuwklachten
• Opname door intrinsic factor

Question 9

Vitamine C

Answer 9

• Stof: L-ascorbinezuur
• Onderdeel van: Functioneert als co‐enzym in meer dan 800 verschillende biochemische reacties in het lichaam waaronder hydroxylatie
• Functie: synthese van collageen
• Zit in: citrusvruchten en andere soorten fruit, evenals de groeiende uiteinden (knoppen en scheuten) van verscheidene planten
• Aanmaak: de mens kan zelf geen vitamine C maken
• Slikken van enkele grammen (of minder) vitamine C per dag zinloos, geen effecten op verkoudheid of virusinfecties. Wel kans op buikloop en een rebound‐effect

Question 10

Vitamine D

Answer 10

• Stof: cholecalciferol
• Vet oplosbare prohormonen
• Aanmaak: Vitamine D3 kan in het menselijk lichaam worden geproduceerd onder invloed van ultraviolet licht, tekorten vooral bij mensen met een donkere huid, veel lichaamsbedekking of die weinig buiten komen

Question 11

Hypervitamose D

Answer 11

• Teveel: Metastatische verkalkingen van de zachte weefsels, constipatie, moeheid, zwakheid, snelle irritatie
• Veel etnische verschillen
• Ideale niveau vitamine D is moeilijk te bepalen

Question 12

Vitamine E

Answer 12

• Stof: α‐tocoferol
• Te weinig: Tekort zeldzaam, nooit gevolg van een slecht dieet, maar soms door pancreasinsufficientie, ziekte van Crohn of buismaag
• Aandoening: Neuromusculaire problemen zoals spinocerebellaire ataxia, myopathie, retinopathie (agressieve suppletietherapie)
• Overdosis: remming van vitamine K en bloedingsproblemen

Question 13

Vitamine F

Answer 13

• Stof: essentiële vetzuren
• Te weinig: schaadt de groei van jonge kinderen
• Geen echte vitamine, maar een vetzuur
• Zit in:  ‐linoleenzuur/linolzuur, groenten zoals broccoli, noten en een aantal plantaardige oliën

Question 14

Vitamine K

Answer 14

• Aanmaak: darmbacteriën
• Te weinig (volwassenen): vetmalabsorptie, dialyse, antibiotica
• Essentieel voor de vitamine K afhankelijke stollingsfactoren