HC6 Psychofarmacologie

Question 1

Depressie

Answer 1

Aanwezig over gehele levensloop en bereikt piek in middelbare leeftijd waarna het weer afneemt als men ouder wordt.

Question 2

Anatomical Therapeutic Chemical classification system

Answer 2

Hierin worden alle werkzame stoffen verdeeld in groepen op basis van het orgaan of systeem waarop ze werken met bijbehorende therapeutische, farmacologische en chemische eigenschappen.

Question 3

DDD

Answer 3

Defined Daily Dose, de veronderstelde gemiddelde onderhoudsdosis per dag voor geneesmiddel voor volwassenen

Question 4

Drugs

Answer 4

Vaak illegale substanties die verslaving, gewenning of een duidelijke bewustzijnsverandering veroorzaken.

Question 5

Farmaceutische medicijn

Answer 5

Een stof die wordt gebruikt om een ziekte te behandelen, genezen, voorkomen, diagnosticeren of om welzijn te bevorderen.

Question 6

Psychofarmaca/ psychoactieve medicijn/ psychofarmaceutisch of psychotroop

Answer 6

Chemische stof die de bloed-hersenbarriere passeert en voornamelijk op CZS werkt waar het de hersenfunctie beïnvloedt, wat zorgt voor verandering in perceptie, stemming, bewustzijn, cognitie en gedrag

Question 7

Psychofarmacologie

Answer 7

Wetenschappelijke studie naar de effecten van medicijnen op stemming, sensatie, denken en gedrag

Question 8

Farmacokinetiek

Answer 8

Tak van farmacologie die zich bezighoudt met de beweging van geneesmiddelen in je lichaam. Samengevat als ADME

Question 9

ADME

Answer 9

Absorptie/ administratie
Distributie (weg van medicijn naar doelwit)
Metabolisme
Eliminatie/ excretie

Question 10

Intraperitoneaal

Answer 10

In de buikholte

Question 11

Oraal

Answer 11

via de mond

Question 12

Transdermaal

Answer 12

Via de huid (zalf)

Question 13

Inhaleren

Answer 13

over de longen

Question 14

transmucosaal

Answer 14

via/ over slijmvliezen

Question 15

Sublinguaal

Answer 15

onder de tong

Question 16

Rectaal

Answer 16

via de anus

Question 17

Enteraal

Answer 17

via het maagdarmkanaal

Question 18

Parenteral administration

Answer 18

wanneer stoffen het maagdarmkanaal overslaan

Question 19

Intraveneus

Answer 19

direct in de ader

Question 20

Intramusculair

Answer 20

In het spierweefsel

Question 21

Subcutaan

Answer 21

net onder de huid

Question 22

Intradermaal

Answer 22

in de huid

Question 23

Epiduraal

Answer 23

in de ruimte rond dura mater van het ruggenmerg

Question 24

Intrathecaal

Answer 24

in de bloed-hersenbarrière

Question 25

Distributie: Oraal medicijn

Answer 25

Duurt langer. Wordt eerst opgenomen door cellen in maag of darmen. Dan gaat het bloed nar je lever, vanuit daar naar hart en andere delen lichaam. Daar actief worden opgenomen vanuit bloed om medicijn bij doelcel te krijgen (tenzij lipofiel)

Question 26

Cellen in lever zijn gemaakt om..

Answer 26

drugs om te zetten, daardoor is er een kleinere hoeveelheid dan ingenomen te detecteren in het bloed

Question 27

Distributie: hersenen

Answer 27

Deze medicijnen moeten niet alleen getransporteerd worden uit kleine bloedvaten, maar ook door bloed-hersenbarriere. Deze bestaat uit hoge dichtheid van gliacellen die ervoor zorgen dat geen stofjes van buitenaf in hersenen komen

Question 28

Medicijn kan worden verdeeld over lichaamsvloeistoffen:

Answer 28

Intracellulair (meerderheid) Extracellulair - Interstitial: tussen cellen - Intravasculair/ plasma - Cerebrospinaal: hersenvocht

Question 29

Lichaam bestaat uit verschillende componenten

Answer 29

lichaamsvloeistoffen metabool weefsel (spieren, bindweefsel, hersenen, zenuwen) intracellulair water extracellulair water botweefsel vet

Question 30

Lever is belangrijk, omdat..

Answer 30

het door middel van enzymen ervoor zorgt dat het medicijn makkelijker oplosbaar wordt in water (metabolisme), waardoor het beter uitgescheiden kan worden door de nieren of gal naar de darmen

Question 31

Gal

Answer 31

Middel dat afvalstoffen (vetten) kan emulgeren, waardoor het, het lichaam kan verlaten door middel van ontlastig

Question 32

Excretie/ eliminatie via:

Answer 32

Nieren: urine lever: gal en feces huid: zweet longen: ademhaling klieren: tranen, speeksel, zweet en melk haar en nagels

Question 33

T 1/2 (halfwaardetijd)

Answer 33

na de hoeveelheid tijd nog maar de helft van een medicijn meetbaar is in het bloed verschillende weefsels, verschillende tijden uitgangspunt in bloed

Question 34

Farmacodynamiek

Answer 34

Effect van stof op cel - synthese van stof voorkomen - opslag voorkomen - verhoging afgifte van NT - stimulatie van postsynaptische receptoren - inwerken op auto-receptor - remmen van receptoren - blokkeren van heropname van stof - remmen en metabolisme/ afbraak van stof

Question 35

Binden

Answer 35

voordat psychofarmaca een effect op cel kan hebben, moet het zich kunnen binden. psychofarmaca heeft meestal een sterker of blokkerend effect dan lichaamseigenstoffen downregulation upregulation

Question 36

Downregulation

Answer 36

Minder receptoren in cel, dus ongevoeliger voor bepaalde stof

Question 37

Upregulation

Answer 37

Meer receptoren in cel, dus gevoeliger voor bepaalde stof

Question 38

Specificity

Answer 38

Wanneer een stof wordt uitgescheden door een cel kan deze alleen binden aan de juiste receptor

Question 39

Affiniteit

Answer 39

Zegt iets over hoe makkelijk/ lang/ sterk een ligand kan binden aan een receptor. Dit gaat om zowel vorm als lading (moet tegengesteld zijn) Bij dezelfde hoeveelheid ligand, zal afhankelijk van affiniteit van receptor, meer of minder procent van het ligand binden

Question 40

Diversity

Answer 40

Het aantal receptoren waar ligand aan kan binden of aantal liganden wat aan receptor kan binden

Question 41

Verzadiging (saturatie)

Answer 41

Percentage van receptoren dat bezet is. Bij 100% heeft extra toediening van stof geen extra effect, alle bindingsplaatsen zijn bezet

Question 42

Drug-ligand competitie

Answer 42

Medicijn kan competitie aangaan met ligand voor plekje op receptor

Question 43

Non-competitieve drug (allosteric)

Answer 43

Bindt aan ander plekje op receptor, waardoor er geen concurrentie is.

Question 44

Allosteric antagonist

Answer 44

Kan medicijn beïnvloeden zonder alles-of-niets principes

Question 45

Competitieve drug (orthosteric)

Answer 45

Wanneer medicijn zich op hetzelfde plekje wil binden als NT

Question 46

Orthosteric antagonist

Answer 46

Blokkeert volledig de agonistische effecten zonder enige mate van antagonisme (alles-of-niets)

Question 47

Antagonist

Answer 47

Veroorzaakt geen reactie in cel, maar remt werking van agonisten, omdat deze het plekje op receptor bezet houdt.

Question 48

Agonist

Answer 48

Activeert biologisch proces in cel - hormoonafgifte - DNA afschriften en aanmaak/opslag eiwitten - openen/ sluiten ionkanalen - activatie/inhibitie van enzymen

Question 49

Partial agonist

Answer 49

Zorgt voor gedeeltelijke activatie van receptor en is vergelijkbaar met een dimmer

Question 50

Inverse agonist

Answer 50

Produceert een tegengestelde reactie van een agonist, geen inhibitie, maar tegenovergestelde reactie

Question 51

Partial inverse agonist

Answer 51

Produceert een tegengestelde reactie van een agonist, maar minder sterk dan de inverse agonist

Question 52

Antidepressiva

Answer 52

worden gebruikt voor de behandeling van uiteenlopende stoornissen zoals klinische depressie, dysthymie, angststoornissen, eetstoornissen en borderline persoonlijkheidsstoornis.

Question 53

Stimulanten

Answer 53

Worden gebruikt om aandoeningen zoals ADHD en narcolepsie te behandelen, maar ook om eetlust te onderdrukken.

Question 54

Antipsychotica

Answer 54

Worden gebruikt om psychose, schizofrenie en manie te behandelen

Question 55

Stemmingsstabilisatoren

Answer 55

Worden gebruikt om bipolaire stoornis en schizofrenie affectieve stoornis te behandelen

Question 56

Anxiolytica

Answer 56

Worden gebruikt om angststoornissen te behandelen

Question 57

Relaxanten

Answer 57

Worden gebruikt als hypnotica, sedativa en anesthetica

Question 58

Tryptofaan

Answer 58

Aminozuur dat je binnenkrijgt via eten. Wordt via enzymen omgezet naar serotonine en melatonine

Question 59

MAO (mono-amine-oxidase)

Answer 59

Enzym die serotonine inactiveert door zuurstof toe te voegen, waardoor serotonine omgezet wordt in een andere stof (= afbraak serotonine)

Question 60

Mono-amine-oxidase inhibitor

Answer 60

Blokkeert de werking van MAO, waardoor er meer serotonine overblijft in synaptische spleet. Remt afbraak serotonine, remkt ook de afbraak van norepinefrine en dopamine

Question 61

Serotonine transporters

Answer 61

Indien serotonine in postsynaptische cel terecht is gekomen, zorgt deze (eiwit) ervoor dat serotonine weer terug opgenomen wordt in presynaptische cel. Hierdoor hoeft serotonine niet steeds opnieuw aangemaakt te worden SERT: serotonine transporter NET: norepinefrine transporter DAT: dopamine transporter

Question 62

Heropname remmers

Answer 62

Remmen de heropname van monoamines uit synaptische spleet. Blokkeren presynaptische transporters, waardoor er netto meer serotonine overblijft in synaptische spleet. Werken als ANTAGONIST voor heropname transporters

Question 63

SSRI (selectieve serotonine heropname remmers)

Answer 63

Blokkeert heropname van serotonine, waardoor er meer overblijft in synaptische spleet

Question 64

TCA (triclische antidepressiva)

Answer 64

blokkeren heropname van verschillende stoffen

Question 65

SNRI (serotonine-norepinefrine heropname remmers)

Answer 65

Blokkeren heropname van zowel serotonine als norepinefrine