Hoofdstuk 1: Superdiversiteit

Question 1

Drie soorten landen gebaseerd op inkomen

Answer 1

1. High-income countries: >80% van bevolking in stedelijk gebied
2. Upper-middle-income countries: 50-80% van bevolking in stedelijk gebied
3. Low to lower-middle-income countries: meerderheid woont in landelijk gebied

Question 2

Cities

Answer 2

Minstens 50 000 inwoners
Bevolkingsdichtheid van min 1500 mensen/km2
Bebouwingsdichtheid van meer dan 50% bebouwd gebied
45% van de bevolking

Question 3

Towns

Answer 3

Minstens 5 000 inwoners
Bevolkingsdichtheid van min 300 mensen/km2
35% van de bevolking

Question 4

Villages

Answer 4

Minder dan 5 000 inwoners
20% van de bevolking

Question 5

Grootsteden

Answer 5

Steden met 100 000 inwoners
Meer dan helft van de wereldbevolking

Question 6

Metropolen

Answer 6

Steden met meer dan 1 000 000 inwoners

Question 7

Steden in Vlaanderen

Answer 7

13 centrumsteden (1/4 Vlaamse bevolking)
Twee grootsteden: Antwerpen en Gent (1/8 van Vlaamse bevolking)
Elf regionale steden: Aalst, Brugge, Genk, Hasselt, Kortrijk, Leuven, …

Question 8

Sociale desorganisatie-theorie

Answer 8

Theorie die stelt dat er verschillende zones zijn in een stad: centrale zone, fabrieken zone, zone of transition, …
Verlies aan sociale controle als gevolg van migratie en verstedelijking
Zone of transition: plaats waar veel kans is op criminaliteit en deviant gedrag

Question 9

Superdiversiteit

Answer 9

Nieuwe fase in migratiehistoriek en demografie
Immigratiesamenleving

Question 10

Post-multiculturalisme

Answer 10

Reactie tegen multiculturalisme want we verliezen dominante meerderheid uit oog
Vertovec: verantwoordelijkheid ligt niet alleen bij mensen die binnenkomen, maar ook bij ons (meerderheid betrekken)

Question 11

Multiculturalisme

Answer 11

Promotie van tolerantie, respect voor collectieve identiteiten en groepen (vooral specifieke focus op identiteit van migranten en etnische minderheden)
Veel kritiek begin 21ste eeuw: kiem van extremisme en terrorisme

Question 12

Drie voordelen van multiculturalisme

Answer 12

1. Groep representeren bij lokaal of nationaal beleid
2. Instituties herstructureren naar pluralistische provisie en dienstverlening
3. Maatregelen nemen om gelijkheid, respect en tolerantie te promoten

Question 13

Drie manieren waardoor er druk op/verzet tegen multiculturalisme kwam

Answer 13

1. Veranderende aard van globale migratie
2. Veranderende spanningen in formatie van naties
3. Slechte socio-economische omstandigheden

Question 14

Drie gevolgen van verzet multiculturalisme

Answer 14

1. Afbreken sociaal systeem
2. Etnische spanningen
3. Groei van extremisme en terrorisme

Question 15

Acht kritieken op multiculturalisme volgens Vertovec

Answer 15

1. Marginalisatie van minderheden
2. Verdeel-en-heers strategie
3. Gemeenschap wordt benaderd als vaststaand, terwijl die veranderlijk is
4. Meer aandacht voor cultuur dan voor socio-economische deprivatie
5. Persistente aanwezigheid van discriminatie en racisme in samenleving
6. Diepe en blijvende ongelijkheid onder etnische minderheden
7. Kritiek op etnische minderheden zelf gericht
8. Drang om eigen culturen, tradities en eigen identiteit te behouden

Question 16

Marginalisatie van minderheden

Answer 16

Binnen de groep waar al aandacht aan wordt besteed, zijn er nog altijd andere minderheden die over het hoofd worden gezien → bevinden zich aan de rand en voelen zich niet thuis

Question 17

Verdeel-en-heers strategie

Answer 17

We spelen bepaalde groepen tegen elkaar uit en sommige groepen krijgen meer mogelijkheden dan anderen

Question 18

Belgische migratiegeschiedenis

Answer 18

1945: aantrekken gastarbeiders (Polen, Italianen) voor heropbouw
Golden Sixties: werkmogelijkheden die mensen die hier woonden niet wilden doen → nog meer gastarbeiders van overal naar hier
1974: immigratiestop
‘70-‘80: veel gastarbeiders worden immigranten en laten families overkomen

Question 19

Oorzaken scharniermoment naar superdiversiteit (jaren 1990)

Answer 19

Verdere gezinshereniging, versnelde globalisering, asielaanvragen
1989: val Berlijnse muur → migratie uit Oost-Europa + uitbreiding EU met nieuwe lidstaten

Question 20

Le croissant pauvre

Answer 20

Achterstandswijken
Mensen uit Noord-Afrika en nieuwkomers (zonder papieren)

Question 21

Territoriale seggregatie

Answer 21

Mensen werken minder samen omdat ze voelen dat hun buurten gestigmatiseerd zijn en ze denken alles zelf te moeten doen
Minder organisatie van bovenuit in deze buurten omdat er bv. amper toerisme is → organisationeel gebrekkig + er wordt veel doorgeschoven naar buurtopbouwwerk

Question 22

Superdiversiteit: een kwantitatieve breuk

Answer 22

Majority-minority cities: steden waar de meerderheid van de bewoners uit een brede waaier van minderheden bestaat

Question 23

Superdiversiteit: een kwalitatieve breuk

Answer 23

Basispatroon van migratie veranderde: van mensen uit een klein aantal landen van herkomst naar een klein aantal gastlanden naar mensen uit een zeer groot aantal landen van herkomst naar een zeer groot aantal gastlanden → diversiteit in de diversiteit

Question 24

Diversiteit in de diversiteit

Answer 24

Enorme hybriditeit in achtergronden van migranten: meer nationaliteiten, meertaligheid, groei religieuze diversiteit, transnationalisme, diversiteit in migratiemotieven, verblijfsstatuten, sociaal-economische positief en tussen gemeenschappen
→ concept ‘nationaliteit’ wordt in vraag gesteld: wat betekent het nog?

Question 25

Negen uitdagingen waarmee we ons moeten bezighouden

Answer 25

1. Geraken we eindelijk voorbij het wij-zij denken 2. Erken toenemend belang van transnationale realiteiten 3. Pak de (gekleurde) armoede (eindelijk) (écht) aan 4. Maak van integratie opnieuw een positief burgerschap-verhaal 5. Stimuleer Nederlands vanuit erkenning van meertaligheid 6. Werken aan herverdeling én erkenning 7. Werken aan structuur én cultuur 8. Superdiversiteit vraagt interculturalisering van opleidingen en beroepen 9. Superdiversiteit, welke toekomstscenario's?

Question 26

Uitdaging 1: Geraken we eindelijk voorbij het wij-zij denken?

Answer 26

Eigen aan superdiversiteit: wij-zij denken Zorgt voor onvoldoende (h)erkenning van complexe realiteit Doel: 'wij-zowel-als-zij denken' + van 'of/of-denken' (of Belg of migrant) naar 'en/en-denken' (en Belg en migrant)

Question 27

Klassieke asssimilatietheorie

Answer 27

Proces waarbij etnische minderheidsgroepen zich aanpassen aan de normen en waarden van de meerderheidsgroep Verwerpt dubbele etnische identiteit → past niet bij superdiversiteit

Question 28

Uitdaging 2: Erken toenemend belang van transnationale realiteiten

Answer 28

Migratie is fundamenteel veranderd van definitief afscheid (communicatietechnologie, snelle goedkope mobiliteit) Transnationaliteit: leven in één land én tegelijk ook elders

Question 29

Uitdaging 3: Pak de (gekleurde) armoede (eindelijk) (écht) aan

Answer 29

Structurele armoede is heel erg gelinkt aan migratie (amper maatschappelijke reactie op) 12% autochtone Belgen onder armoedegrens, 52% Marokkaanse gezinnen, >1/3 Turkse en Oost-Europese gezinnen

Question 30

Uitdaging 4: Maak van integratie opnieuw een positief burgerschap-verhaal

Answer 30

Burgerschap-verhaal: burgers worden effectief als volwaardig burger gezien Puur statistisch is er geen meerderheid meer, maar de macht behoort nog steeds tot de witte 45-65 jarige hetero man Open/verdoken assimilatie-beleid: iedereen mag zogezegd meedoen, maar onder onze voorwaarden Convivaliteit

Question 31

Convivaliteit

Answer 31

Verwijst naar de wijze waarop individuen met diverse culturele achtergronden met elkaar samenleven in superdiverse steden, waarbij diversiteit als een doodnormaal en alledaags gegeven wordt beschouwt dat nauwelijks nog opgemerkt wordt

Question 32

Uitdaging 5: Stimuleer Nederlands vanuit erkenning en meertaligheid

Answer 32

Nederlands stimuleren, maar we leven de facto in meertalige steden (meer dan 100 in Brussel) Meertaligheid noodzakelijk in frontlinie en zorgberoepen, ligt politiek heel gevoelig Doel: meertaligheid koesteren en vanuit die erkenning Nederlands aanleren

Question 33

Uitdaging 6: Werken aan herverdeling én erkenning

Answer 33

Herverdeling: versterking sociaal-economische positie vanuit benadering van de andere als gelijke (~ongelijkheid) Erkenning: waardering van verschil in culturele posities en erkenning van fundamentele verschillen (~identiteit)

Question 34

Uitdaging 7: Werken aan structuur én cultuur

Answer 34

Bestrijden van structurele achterstelling (armoede, arbeidsmarkt, …) én werken aan cultuur zonder te culturaliseren Etnisch-culturele elementen als kracht, maar ook drempel erkennen Van cultuur-sensitief naar divers-sensitief

Question 35

Uitdaging 8: Superdiversiteit vraagt interculturalisering van opleidingen en beroepen

Answer 35

Frontlinieberoepen (onderwijs, zorg, …) werken meer dan ooit in en met diversiteit Nood aan (verdere) interculturalisering

Question 36

Uitdaging 9: Superdiversiteit, welke toekomstscenario's?

Answer 36

Superdiversiteit is een feitelijke ontwikkeling, op zichzelf niet goed of slecht, hangt af van hoe we er mee omgaan Scharniermoment: roept nieuwe vragen op of plaatst oude vragen over migratie/integratie in een nieuwe context Angst en vernedering of hoop en empowerment

Question 37

Scenario 1: Angst en vernedering?

Answer 37

Wij-zij-denken blijft wederzijds dominant Groeiende gekleurde armoede, werkloosheid en ongelijkheid Wederzijdse polarisering → Superdiversiteit als sociale tijdbom

Question 38

Scenario 2: Hoop en empowerment

Answer 38

Superdiversiteit groeit uit tot een evidente realiteit Ruimte voor en erkenning van meervoudige identiteiten, emancipatie en sociale stijging → Toekomst van steden ligt niet in (verdere) polarisatie, maar in mobilisatie van de superdiversiteit van alle bewoners

Question 39

Vier kritieken op superdiversiteit

Answer 39

1. Het is slechts één manier om (etnisch-culturele) diversiteit te benaderen 2. Vaak is de ene visie/benadering ontwikkeld als reactie op een andere 3. Benaderen diversiteit louter positief, te weinig aandacht voor structurele ongelijkheid 4. Activistische benaderingen: intersectionaliteit, post-kolonialisme