hoofdstuk1+2

Question 1

psychodynamisch perspectief

Answer 1

Benadering binnen de psychologie die ervan uitgaat dat gedrag gemotiveerd wordt door innerlijke krachten, herinneringen en conflicten, waarvan een persoon zich nauwelijks bewust is en waarover hij weinig controle heeft.
Freud+Erikson

Question 2

Continue verandering

Answer 2

Geleidelijke kwantitatieve (hoeveelheid) ontwikkeling, waarbij prestaties op een bepaald niveau voortvloeien uit die op de vorige niveaus.

Question 3

Discontinue verandering

Answer 3

Ontwikkeling die in aparte stappen of stadia plaatsvindt, en waarbij elk stadium gedrag oplevert dat kwalitatief (inhoud en hoedanigheid) anders is dan gedrag in eerdere stadia.

Question 4

Kritieke periode

Answer 4

Een specifieke tijdsspanne in de ontwikkeling waarin een bepaalde
gebeurtenis de grootste, en zelfs onomkeerbare, gevolgen heeft.
Bijvoorbeeld het krijgen van rodehond aan het begin van de zwangerschap.

Question 5

Plasticiteit

Answer 5

De mate waarin een zich ontwikkelend gedragspatroon of fysieke structuur
veranderbaar is.

Question 6

Gevoelige periode

Answer 6

Een afgebakende tijdsspanne, meestal vroeg in het leven, waarin mensen
extra gevoelig zijn voor bepaalde omgevingsinvloeden en sterk ontvankelijk
zijn voor het leren van specifieke vaardigheden.

Question 7

Het verschil tussen kritieke periode en gevoelige periode

Answer 7

 Kritieke periode – missen van invloeden heeft permanente, onomkeerbare gevolgen
 Gevoelige periode – missen van invloeden kan de ontwikkeling verstoren
 Latere ervaringen kunnen deze tekorten echter weer opheffen (plasticiteit)

Question 8

Maturatie

Answer 8

Het proces van het zich geleidelijk ontvouwen van voorbestemde genetische
informatie (nature).

Question 9

Biopsychosociaal

Answer 9

Tegenwoordig wordt aangenomen dat gedrag een biopsychosociale
verklaring nodig heeft, waarbij de verschillende biologische, psychische en
sociale factoren elkaar wederzijds beïnvloeden.

Question 10

Behavioristisch perspectief

Answer 10

Benadering binnen de psychologie die ervan uitgaat dat je moet kijken naar waarneembaar gedrag en externe stimuli in de omgeving om de ontwikkeling van het individu te begrijpen.
Pavlov, watson, skinner en bendora

Question 11

Cognitief perspectief

Answer 11

Benadering binnen de psychologie die zich richt op de processen die mensen in staat stellen de wereld te leren kennen, begrijpen en overdenken.
Piaget

Question 12

Systemisch perspectief

Answer 12

Perspectief waarbij men kijkt naar de relatie tussen individuen en hun fysieke wereld, cognitieve wereld, persoonlijkheidswereld en sociale wereld.
Vygotsky, brofenbrenner, boszomemyi

Question 13

Evolutionair perspectief

Answer 13

Benadering binnen de psychologie die gedrag probeert te identificeren dat het resultaat is van de genetische erfenis van onze voorouders.
Rorens, beïnvloed door het vroege werk van Darwin

Question 14

Theorie Freud

Answer 14

Psychoanalytische theorie – gaat ervan uit dat onbewuste krachten bepalend
zijn voor iemands persoonlijkheid en gedrag.

Question 15

Volgens Freud kent elke persoonlijkheid drie aspecten:

Answer 15

 Id 
Het primitieve, ongeorganiseerde, aangeboren deel dat opereert vanuit het genotsprincipe. 
 Honger
 Seks
 Agressie
 Irrationele impulsen
 Ego 
Het rationele en redelijke deel dat opereert vanuit het realiteitsprincipe. 
 Houdt instinctieve energie in toom
 Superego
Vertegenwoordigt iemands geweten en maakt onderscheid tussen goed en kwaad. 
 Kinderen nemen dit rond hun 5e
 of 6e
 jaar over van ouders, leerkrachten e.d.

Question 16

Volgens Freud voltrekt de psychoseksuele ontwikkeling zich via deze vijf fasen

Answer 16

1. Oraal – geboorte tot 12-18 maanden
   Interesse in orale bevrediging door zuigen, eten, bewegen van de lippen, bijten.
2. Anaal – 12-18 maanden tot 3 jaar
   Bevrediging door ontlasting op te houden en zich juist te ontlasten, zindelijkheid.
3. Fallisch – 3 tot 5-6 jaar
   Interesse in de genitaliën, weten om te gaan met het oedipuscomplex.
4. Latentie – 5-6 jaar tot adolescentie
   Seksualiteit grotendeels op de achtergrond.
5. Genitaal – adolescentie tot volwassenheid
   Opnieuw ontluiken van seksuele interesses en aangaan van volwassen seksuele relaties.

Question 17

Oedipuscomplex

Answer 17

Een erotische binding ervaren met de ouder van het tegenovergestelde
geslacht en de andere ouder als concurrent zien. Het oplossen hiervan leidt
uiteindelijk tot identificatie met de ouder van hetzelfde geslacht.

Question 18

Theorie Erikson

Answer 18

Psychosociale ontwikkeling – de veranderingen in onze interacties met
anderen en in hoe we aankijken tegen het gedrag van anderen en tegen
onszelf als leden van de maatschappij. Volgens de theorie van Erikson
ontwikkelen mensen zich gedurende hun leven in acht stadia. In elk stadium
is een crisis/conflict dat het individu moet oplossen. Hoewel geen enkele
crisis ooit volledig wordt opgelost moet het individu de crisis in elk stadium
wel in voldoende mate het hoofd hebben geboden om verder te gaan naar
het volgende stadium en zich te ontwikkelen.

Question 19

De acht stadia van psychosociale ontwikkeling volgens Erikson

Answer 19

1. Vertrouwen vs wantrouwen – geboorte tot 12-18 maanden
    Vertrouwen dankzij steun van de omgeving
    Angst voor en zorgen over anderen
2. Autonomie vs schaamte en twijfel – 12-18 maanden tot 3 jaar
    Onafhankelijkheid ontstaat wanneer experimenteren wordt gestimuleerd
    Twijfels over zichzelf, gebrek aan onafhankelijk bij geen ruimte voor experimenteren
3. Initiatief vs schuld – 3 tot 5-6 jaar
    Ontdekken van manieren om handelingen in gang te zetten
    Schuldgevoel over daden en gedachten
4. IJver vs minderwaardigheid – 5-6 jaar tot adolescentie
    Groeiend besef van competenties
    Gevoelens van minderwaardigheid, geen vertrouwen in eigen kunnen
5. Identiteit vs identiteitsverwarring – adolescentie
    Bewustzijn van de eigen uniekheid, weten welke rol te vervullen
    Onvermogen om passende rollen in het leven te herkennen
6. Intimiteit vs isolement – eerste volwassenheid
    Ontwikkeling van liefdevolle seksuele relaties en hechte vriendschappen
    Angst voor relaties met anderen
7. Generativiteit vs stagnatie – volwassenheid
    Gevoel bij te dragen aan de continuïteit van het leven
    Bagataliseren van eigen activiteiten
8. Ego-integriteit vs wanhoop – rijpheid
    Gevoel van eenheid in wat men in het leven heeft bereikt
    Spijt van gemiste kansen

Question 20

Meningen over het psychodynamisch perspectief

Answer 20

 Freuds introductie van onbewuste invloeden is een monumentale mijlpaal
 Uit studies blijkt dat onbewuste herinneringen van invloed zijn op gedrag
 Onderzoek bevestigt de stadia van psychoseksuele ontwikkeling van Freud niet
 Freuds theorie is gebaseerd op een beperkte onderzoeksgroep (rijke middenklasse)
 Eriksons visie dat mensen zich hun hele leven ontwikkelen krijgt veel steun
 Eriksons theorie is op sommige punten vaag
 Beide theorieën zijn seksistisch en discriminerend, omdat ze zich vooral richten op mannen
 De theorieën beschrijven eerder gedrag redelijk goed, maar kunnen gedrag niet voorspellen

Question 21

Watson

Answer 21

Een van de eerste Amerikaanse psychologen die een behavioristische
benadering toepaste. Hij stelde dat het mogelijk is om vrijwel elk gedrag op
te roepen door de omgeving van een individu in een bepaalde richting te
sturen.

Question 22

Kwantitatief

Answer 22

Behavioristen zien ontwikkeling als kwantitatief. Het groeiende vermogen om
problemen op te lossen bij kinderen, is bijvoorbeeld het resultaat van grotere
intellectuele capaciteiten, en niet van veranderingen in het soort denken.

Question 23

Twee vormen van stimulus-respons-leren

Answer 23

1. Klassieke conditionering (Pavlov)
   Een vorm van leren waarbij een organisme op een bepaalde manier leert reageren op een
   neutrale stimulus die dat type respons normaal gesproken niet uitlokt.
2. Operante conditionering (Skinner)
   Een vorm van leren waarbij een vrijwillige respons versterkt of verzwakt wordt, afhankelijk
   van de associatie met positieve of negatieve consequenties.

Question 24

Gedragsmodificatie

Answer 24

Een behavioristische techniek om de frequentie van gewenst gedrag te
verhogen en de frequentie van ongewenst gedrag te verlagen.

Question 25

Theorie Bandura

Answer 25

Sociaal-cognitieve leertheorie – benadering binnen de psychologie waarbij de nadruk ligt op leren door het gedrag van een andere persoon (een model) te observeren en na te doen.

Question 26

Volgens Bandura voltrekt sociaal-cognitief leren zich in vier stappen

Answer 26

1. Aandacht: je neemt het gedrag van een model waar 2. Retentie: je kunt je het gedrag op een later tijdstip nog herinneren 3. Reproductie: je kunt het gedrag dat je eerder zag reproduceren 4. Motivatie: je bent gedreven om het gedrag te leren en uit te voeren, doordat  Je ziet dat het iets oplevert en/of  Je op een bepaalde manier opkijkt tegen het model

Question 27

Meningen over het behavioristisch perspectief

Answer 27

 Behaviorisme heeft aanzienlijke bijdragen geleverd aan ontwikkelingspsychologie, zoals  Technieken voor beïnvloeden en onderwijzen van kinderen met een handicap  Aanpakken om agressie in te dammen  Door sociale media zijn rolmodellen hierbij in de spotlights komen te staan

Question 28

Theorie Piaget

Answer 28

Volgens Piaget doorlopen alle mensen in een vaste volgorde een reeks universele cognitieve ontwikkelingsstadia, waarbij in elk stadium de kwantiteit en kwaliteit van kennis en begrip veranderen. Daarbij gaat het handelen vooraf aan het begrijpen. Piaget concentreerde zich op de cognitieverandering die plaatsvindt wanneer kinderen de overstap maken van het ene naar het andere stadium.

Question 29

Volgens Piaget zijn deze basisprincipes samen verantwoordelijk voor de adaptatie van kinderen

Answer 29

 Assimilatie – ervaringen inpassen in bestaande schema’s Het proces waarbij mensen een nieuwe ervaring interpreteren aan de hand van hun huidige cognitieve ontwikkelingsstadium en denkwijze.  Accommodatie – Het proces waarbij bestaande manieren van denken of doen veranderen in reactie op nieuwe stimuli of gebeurtenissen.

Question 30

Piagets fasen in de cognitieve ontwikkeling

Answer 30

 Sensomotorisch – geboorte-2 jaar Ontwikkeling van zintuigen, motoriek, geheugen en objectpermanentie, weinig tot geen vermogen om dingen symbolisch weer te geven.  Preoperationeel – 2-7 jaar Ontwikkeling van taal, fijne motoriek, symbolisch denken en egocentrisch denken.  Concreet operationeel – 7-12 jaar Ontwikkeling van conservatiebegrip, reversibiliteit en logica.  Formeel operationeel – 12 jaar-volwassenheid Ontwikkeling van logisch redeneren en abstract denken.

Question 31

Objectpermanentie

Answer 31

Idee dat mensen en objecten bestaan ook al zijn ze niet zichtbaar.

Question 32

Egocentrisch denken

Answer 32

De wereld alleen vanuit zichzelf bekijken.

Question 33

Conservatiebegrip

Answer 33

Idee dat kwantiteit niet gerelateerd is aan fysieke verschijning, dus dat een bol klei evenveel klei kan bevatten als een pannenkoek van klei.

Question 34

Meningen over Piagets theorie

Answer 34

 Zijn beschrijvingen van cognitieve groei staan na duizenden onderzoeken nog overeind  In grote lijnen is Piagets visie op de volgorde van cognitieve ontwikkeling kloppend  Bij de details van Piagets theorie zijn echter wel vraagtekens te plaatsen:  Sommige cognitieve vaardigheden manifesteren zich duidelijk eerder dan hij dacht  Bepaalde vaardigheden manifesteren zich in niet-westerse culturen op andere tijden  In elke cultuur zijn mensen die het hoogste cognitieniveau nooit lijken te bereiken  De grootste kritiek op Piagets theorie is dat cognitieve ontwikkeling niet zo discontinu is

Question 35

Theorie critici Piaget

Answer 35

Informatieverwerkingstheorie – benadering van cognitieve ontwikkeling die probeert te achterhalen hoe mensen informatie coderen, opslaan en terughalen. De theorie komt voort uit ontwikkelingen in computers en gaat ervan uit dat zelfs complex gedrag als leren, herinneren, categoriseren en denken op te breken is in een reeks individuele, specifieke stappen.

Question 36

Meningen over de informatieverwerkingstheorie

Answer 36

 De theorie speelt een centrale rol in ons begrip van de ontwikkeling  De theorie verklaart menselijk gedrag, zoals creativiteit, niet volledig  De theorie hield geen rekening met de sociale context van ontwikkeling

Question 37

Bio-ecologisch model

Answer 37

Model dat uitgaat van vijf omgevingsniveaus die elk organisme gelijktijdig beïnvloeden (Bronfenbrenner)

Question 38

De vijf omgevingsniveaus van het bio-ecologisch model van Bronfenbrenner

Answer 38

1. Microsysteem De dagelijkse, directe omgeving waarin kinderen leven.  Thuis  Ouders  Verzorgers  Vrienden  Leraren 2. Mesosysteem Zorgt voor connecties tussen verschillende onderdelen van het microsysteem.  Directe en indirecte invloeden die ons met elkaar verbinden 3. Exosysteem Staat voor algemenere invloeden en omvat sociale instituties.  Gemeenten  Gemeenschappen  Scholen  Gebedshuizen  Plaatselijke media 4. Macrosysteem Vertegenwoordigt de overkoepelende culturele invloeden waaraan een individu blootstaat.  De maatschappij in het algemeen  Religieuze systemen  Politiek gedachtengoed  Andere brede veelomvattende krachten 5. Chronosysteem Ligt ten grondslag aan alle andere systemen.  De invloed van het verstrijken van de tijd  Historische gebeurtenissen  Geleidelijkere historische veranderingen

Question 39

Meningen over het bio-ecologisch model

Answer 39

 Bronfenbrenner zou te weinig oog hebben voor biologische factoren  Het model is echter van groot belang voor de ontwikkelingspsychologie

Question 40

Theorie Vygotsky

Answer 40

Sociaal-culturele theorie – benadering binnen de psychologie die het verloop van de cognitieve ontwikkeling ziet als het resultaat van sociale interacties tussen de leden van een cultuur.

Question 41

Scaffolding

Answer 41

Term die theoretici die voortbouwden op het werk van Vygotsky gebruikten bij het beschrijven van het leerproces waarin kinderen ondersteuning krijgen bij het leren van een taak die net boven hun niveau ligt, waardoor ze een hoger niveau kunnen bereiken. Naarmate de kinderen de taak beter beheersen, wordt de ondersteuning geleidelijk afgebouwd, zodat zij de taak uiteindelijk zelfstandig kunnen uitvoeren.

Question 42

Meningen over Vygotsky’s theorie

Answer 42

De sociaal-culturele theorie heeft steeds meer invloed gekregen (multiculturele samenleving)  Volgens critici zou Vygotsky te weinig oog hebben voor biologische factoren  Daarnaast is de theorie empirisch erg lastig te toetsen

Question 43

Natuurlijke selectie

Answer 43

Organismen met bepaalde kenmerken, die ervoor zorgen dat zij beter in hun omgeving passen, hebben meer kans op overlevende nakomelingen dan minder goed aangepaste organismen (Darwin).

Question 44

Ethologie

Answer 44

De wetenschap die kijkt naar de invloed van biologische kenmerken op ons gedrag. Het evolutionair perspectief leunt zwaar op ethologie.

Question 45

Onderzoek Lorenz

Answer 45

Lorenz ontdekte dat pasgeboren ganzen genetisch zodanig geprogrammeerd zijn dat ze zich hechten aan het eerste bewegende object dat ze na hun geboorte zien. Zijn werk leidde er uiteindelijk toe dat ontwikkelingspsychologen aandacht gingen besteden aan aangeboren genetische patronen in het menselijke gedrag

Question 46

Gedragsgenetica

Answer 46

Bestudeert de effecten van erfelijkheid op gedrag, hoe mensen bepaalde gedragskenmerken erven en hoe genetische factoren kunnen leiden tot psychologische stoornissen.

Question 47

Epigenetica

Answer 47

Onderzoekt in hoeverre ervaringen en leefomstandigheden iemands erfelijke aanleg kunnen beïnvloeden.

Question 48

Meningen over het evolutionair perspectief

Answer 48

Darwins evolutietheorie beschrijft de basale genetische processen correct  Men is het eens dat je je niet eenzijdig moet richten op genetische en biologische aspecten  Er is geen goede manier om evolutionaire theorieën te toetsen (evolutie is lange periode)  Het perspectief heeft veel relevant onderzoek opgeleverd naar de invloed van onze genen

Question 49

Meningen over het evolutionair perspectief

Answer 49

Darwins evolutietheorie beschrijft de basale genetische processen correct  Men is het eens dat je je niet eenzijdig moet richten op genetische en biologische aspecten  Er is geen goede manier om evolutionaire theorieën te toetsen (evolutie is lange periode)  Het perspectief heeft veel relevant onderzoek opgeleverd naar de invloed van onze genen

Question 50

Holistische benadering

Answer 50

Het gebruik van meerdere perspectieven tegelijkertijd, om een zo’n volledig mogelijk beeld te creëren. Ook wel eclectische benadering genoemd.

Question 51

Humanistische aanpak

Answer 51

Benadering geïntroduceerd door Rogers en Maslow als reactie op het behaviorisme en de psychoanalyse. De humanistische psychologie gaat uit van het positieve idee dat mensen een aangeboren drang hebben tot zelfactualisatie.

Question 52

ZDT Zelfdeterminatietheorie

Answer 52

theorie over menselijke motivatie uitgaande van de kerngedachte dat er drie natuurlijke basisbehoeften zijn die het functioneren, het welbevinden en de groei van mensen beïnvloeden: autonomie, verbondenheid en competentie. De theorie maakt ook onderscheid tussen extrinsieke en intrinsieke motivatie. Door vervulling van de drie basisbehoeften zou je de intrinsieke motivatie kunnen stimuleren.

Question 53

Empirisch-wetenschappelijk onderzoek bestaat grofweg uit vijf stappen

Answer 53

1. Hypotheses ontwikkelen 2. Onderzoek ontwerpen 3. Objectieve data verzamelen 4. De resultaten analyseren 5. Conclusies publiceren, bekritiseren en replicere