Hoorcollege 7: schematherapie Flashcards
Gebaseerd op de dia's, mijn aantekeningen en een samenvatting (89 cards)
1
Q
wat is de big 4?
A
modellen waar het meeste onderzoek naar is gedaan, ontwikkelt in de klinische praktijk, gebaseerd op psychotherapie.
2
Q
uit welke therapieën bestaat de big 4?
A
- Transference focused therapy (TFP)
- Mentalisation based therapy (MBT)
- Schema focused therapy (SFT)
- Dialectical behavior therapy (DBT)
3
Q
Otto Kernberg ontwikkelde deze therapie:
A
TFP
4
Q
Anthony Bateman en Peter Fonagy ontwikkelden deze therapie:
A
MBT
5
Q
Jeffrey Young ontwikkelde deze therapie:
A
Schematherapy
6
Q
Marsha Linehan ontwikkelde deze therapie:
A
DBT
7
Q
Wie ontwikkelde TFP?
A
Otto Kernberg
8
Q
Wie ontwikkelde MBT?
A
Anthony Bateman en Peter Fonagy
9
Q
Wie ontwikkelde Schematherapy?
A
Jeffrey Young
10
Q
Wie ontwikkelde DBT?
A
Marsha Linehan
11
Q
vanaf wanneer ongeveer bedachten mensen dat je iets aan PS’en kan doen?
A
vanaf de jaren ‘90
12
Q
wat staat centraal bij TFP?
A
alleen de individuele overdracht
13
Q
Wat voor soort therapie is TFP?
A
psychoanalytische therapie
14
Q
Voor welke 2 aandoeningen werkt MBT vooral goed?
A
1.borderline PS
2. antisociaal PS
15
Q
Wat voor soort therapie is MBT?
A
psychodynamisch
16
Q
Wat voor soort therapie is schematherapie?
A
binnen het cognitieve gedragskader
17
Q
wat is een onderdeel van DBT?
A
o.a. mindfulness
18
Q
wat is bijzonder bij DBT?
A
therapeut is altijd bereikbaar
19
Q
Twijfel over 5e therapie bij big 4, welke?
A
STEPPS of VERS
20
Q
waarvoor staat STEPPS?
A
Systems Training for Emotional Predictability and Problem Solving
21
Q
wat voor soort therapie is STEPPS?
A
cognitieve gedragstherapie (voor BPS)
22
Q
wat is de focus van STEPPS?
A
emotieregulatie problematiek en gedragsmanagement vaardigheden
23
Q
van wie was Jeffrey Young een leerling?
A
van Aaron Beck
24
Q
wat ontwikkelde Aaron Beck?
A
cognitieve therapie voor depressie
25
waar is Fritz Perls van bekend?
van de Gestalttherapie
26
waar bestond het cognitieve therapie model voor depressie uit?
het behandelen van automatische gedachtes en onderliggende kern opvattingen
27
wat is de focus van Gestalttherapie?
je moet je dingen doorleven, zoals bij de stoelentechniek
28
wat is de stoelentechniek van de Gestalttherapie?
Hierbij zet je verschillende modi (= kanten van jezelf) op een stoel en laat je ze met elkaar praten; je ziet hierdoor wat je met jezelf doet.
29
Wat is de reis die Jeffrey Young aflegde tot de schematherapie?
- Jeffrey Young had depressieve klachten, ging naar de psycholoog toe --> ontevreden over cognitieve therapie --> zit veel dieper --> ging naar Gestalttherapeut --> dit hielp Young
30
wat gebeurde er in 1990?
1. boek van Beck kwam op de markt: “Cognitive Therapy for Personality Disorder”
2. Young bracht ook een boek uit: “Cognitive Therapy for Personality Disorder a Schema Focus Approach”
31
wat gebeurde er in 2003?
Young bracht een nieuw boek uit over schematherapie: “Schema Therapy: A Practitioner’s Guide”
32
wat is schematherapie voor soort therapie?
- psychotherapiemodel dat verschillende therapieën integreert
33
welke 4 theorieën zijn geïntegreerd in schematherapie?
1. cognitieve gedragstherapie
2. (experiëntiele) Gestalttherapie
3. psychodynamische therapie
4. hechtingstheorie
34
welke van de 4 geïntegreerde therapieën van schematherapie is het belangrijkst voor persoonlijkheidsstoornissen?
hechtingstheorie, aangezien alle mensen met een persoonlijkheidsstoornis onveilig gehecht zijn
35
schematherapie bouwt voort op cognitieve gedragstherapie, hoe?
grote nadruk op:
1. onderzoeken van oorzaken uit de kindertijd en adolescentie
2. experiëntele technieken
3. therapeutische relatie
4. maladaptieve copingsstijlen
36
voor welke PS is de meeste evidentie gevonden m.b.t. schematherapie?
borderline PS
37
wat zijn vroege maladaptieve schema's?
- zijn zelfvernietigende kernthema’s of patronen die we ons hele leven herhalen
- een soort bril/opvatting
38
hoe ontstaan schema's?
- Schema’s ontwikkelen zich in de vroege kindertijd als reactie op onvervulde behoeftes, zoals veiligheid, liefde, emotionele connectie en aandacht.
- Wanneer deze behoeftes niet worden vervuld, worden schema’s ontwikkeld die tot uiting komen in verscheidende situaties en kunnen leiden tot ongezonde levenspatronen
- toentertijd hielpen de schema's, nu niet meer
39
wat is een mode?
een moodstate, gekarakteriseerd door intense emoties en gedragingen
40
hoe kom je in een mode?
Wanneer één of meerdere schema’s worden getriggerd kunnen we in een bepaalde gemoedstoestand/ emotionele staat (= mode) komen.
41
wat is een bekend schema bij vermijdende PS?
"ik ben een mislukkeling"
42
hoe kan je onvervulde kernbehoeftes in de kindertijd krijgen?
1. iets wat er wel was, maar niet moest zijn (trauma, misbruik)
2. iets wat er niet was, maar wel moest zijn (liefde, warmte)
3. iets wat er te veel was (controle, bescherming, vrijheid (en dus te weinig grenzen))
43
wat zijn de 5 domeinen van emotionele kernbehoeften volgens Young?
1. veilige hechting
2. autonomie, competentie en identiteitsgevoel
3. vrijheid om emoties en behoeften te uiten/zelfespressie (PS=niet de kans gekregen)
4. spontaniteit en spel
5. grenzen en zelfcontrole
44
wat is van invloed op de vorming van schema's?
o.a.:
1. temperament (genetisch)
45
wie heeft meer grenzen nodig: een verlegen of temperamentvol kind?
een temperamentvol kind
46
welke 5 schema's horen bij domein "basisveiligheid en verbondenheid met anderen/gehechtheid"
1. Verlating/instabiliteit
2. Wantrouwen en/of misbruik
3. Emotionele verwaarlozing
4. Sociaal isolement/vervreemding
5. Minderwaardigheid/schaamte
47
bij wel domein horen deze schema's:
1. Verlating/instabiliteit
2. Wantrouwen en/of misbruik
3. Emotionele verwaarlozing
4. Sociaal isolement/vervreemding
5. Minderwaardigheid/schaamte
bij het domein "basisveiligheid en verbondenheid met anderen/gehechtheid"
48
welke 4 schema's horen bij het domein "autonomie, competentie en identiteitsgevoel"?
1. Mislukking
2. Afhankelijkheid/ onbekwaamheid
3. Kwetsbaarheid voor ziekte en gevaar
4. Verstrengeling/ kluwen
49
welke 2 schema's horen bij het domein "zelfexpressie"?
1. Onderwerping
2. Zelfopoffering
50
welk domein hoort er bij deze schema's ?
1. emotionele geremdheid
2. Meedogenloze normen/overdreven kritisch
bij het domein "spontaniteit en spel"
51
bij welk domein horen deze schema's?
1. Zich rechten toe-eigenen
2. Gebrek aan zelfbeheersing/ -discipline
bij het domein "realistische grenzen"
52
welk domein hoort er bij deze schema's:
1. emotionele geremdheid
2. Meedogenloze normen/overdreven kritisch
bij het domein "spontaniteit en spel"
53
Welk domein hoort bij deze schema's?
1. Mislukking
2. Afhankelijkheid/ onbekwaamheid
3. Kwetsbaarheid voor ziekte en gevaar
4. Verstrengeling/ kluwen
bij het domein "autonomie, competentie en identiteitsgevoel"
54
welk domein hoort bij deze schema's?
1. Onderwerping
2. Zelfopoffering
bij het domein "zelfexpressie"
55
welke 2 schema's horen bij het domein "spontaniteit en spel"?
1. emotionele geremdheid
2. Meedogenloze normen/overdreven kritisch
56
welke 2 schema's horen bij het domein "realistische grenzen"?
1. Zich rechten toe-eigenen
2. Gebrek aan zelfbeheersing/ -discipline
57
welk schema zie je vooral bij cluster C?
onderwerping
58
bij welk cluster zie je vooral het schema "onderwerping"?
cluster C
59
welk schema zie je vaak bij borderline PS?
verlating
60
wat doe je als therapeut bij schematherapie?
1. kijken naar bestaande klachten
2. kijken naar het verloop van de kindertijd (welke kernbehoeften niet vervuld?)
3. ook kijken naar eventuele PS'en
4. belangrijkste schema uitkiezen en daarmee aan de slag
61
waardoor blijven schema's in stand?
3 mechanismen:
1. cognitieve vervormingen
2. zelfvernietigende levenspatronen/doen wat past bij je schema
3. maladaptieve copingsstijlen
62
hoe houden cognitieve vervormingen schema's in stand?
je ziet wat je verwacht volgens het schema, bevestiging gevonden voor het schema
63
hoe houden zelfvernietigende levenspatronen schema's in stand?
-onbewust selecteren en behouden van relaties die het schema activeren en bestendigen, terwijl relaties worden vermeden die waarschijnlijk het schema zullen genezen
64
hoe houden maladaptieve copingsstijlen schema's in stand?
op 3 manieren
65
op welke 3 manieren houden maladaptieve copingsstijlen schema's in stand?
1. overgave
2. vermijden
3. overcompensatie
66
hoe houdt de maladaptieve copingsstijl "overgave" schema's in stand?
je geeft je eraan over, je accepteert het --> geen verandering
67
hoe houdt de maladaptieve copingsstijl "vermijden" schema's in stand?
zo leven dat het schema niet wordt geactiveerd
68
hoe houdt de maladaptieve copingsstijl "overcompensatie" schema's in stand?
proberen het schema te bestrijden door te denken, voelen, gedragen en relaties aan te gaan alsof het tegenovergestelde van het schema waar is
69
wat is het doel van schematherapie?
- het helen van schema's
70
verdwijnen de schema's?
niet altijd, vaak blijft er een minder actief en minder lang durend schema achter
71
welke 4 soorten modi heb je?
1. kind modi
2. disfunctionele copingmodi
3. onaangepaste ouder modi
4. gezonde volwassen modus
72
welke kindermodi heb je?
1. kwetsbare kind
2. boze kind
3. impulsieve kind
4. blij kind
73
welke disfunctionele coping modi heb je?
1. overgeven: willoze inschikkelijke
2. vermijding: zelfsusser/onthechte beschermer3. 3. overcompensatie: overcompensator
74
welke 2 onaangepaste oudermodi heb je?
1. straffend
2. veeleisend
75
wat is de disfunctionele coping modus?
hoe je met het schema om gaat wanneer deze getriggerd wordt
76
hoe ko je aan de onaangepaste oudermodi?
geïnternaliseerd vanuit de ouders
77
wat zijn gezonde modi?
1. blije kindmodus
2. gezonde volwassenemodus
78
er is een discussie over eventueel 2 nieuwe core emotional needs, welke 2?
1. zelfcoherentie
2. rechtvaardigheid
79
welke 3 nieuwe schema's zijn voorgesteld?
1. gebrek aan coherente identiteit
2. gebrek aan betekenisvolle wereld
3. oneerlijkheid
80
wat doe je in de assessment en education fase?
- welke schema's + wanneer ontstaan?
- patiënt meenemen in het model
81
wek je bij borderline PS met modi of schema's?
modi
82
werk je bij cluster C PS met modi of schema's?
schema's
83
wat doe je in de veranderfase bij cognitieve technieken?
- je gaat opzoek naar bewijs tegen het schema
84
wat doe je in de veranderfase bij experiëntiële technieken?
bestrijd het schema op emotioneel niveau, door middel van Imagery Rescripting (ImRs), rollenspellen (= stoelentechniek, typisch voor schematherapie)
85
wat doe je in de veranderfase bij gedragspatroonverbreking?
nieuw en adaptiever gedrag gebruiken
86
wat doe je in de veranderfase bij patiënt-therapeut-relatie?
- empathische confrontatie en beperkte reparenting,
- via groepstherapie.
87
welk onderdeel van de veranderfase is de belangrijkste voorspeller van succes?
patiënt-therapeut-relatie
88
wat zijn 3 experiëntiële technieken?
1. Imagery Rescripting
2. EMDR
3. Stoelentechniek
89
wat is Imagery Rescripting?
- Traumaverwerkingstechniek die net zo effectief is als EMDR.
- Als therapeut stap je in het beeld en in de situatie door de cliënt in tegenwoordige tijd te laten praten over de traumatische gebeurtenis.
- Vervolgens haalt de therapeut de cliënt uit het beeld en spreekt hij/ zij de gezonde kant aan en vraagt “hoe kijk je nu tegen de situatie aan”.
- Daarna gaat de cliënt weer terug naar de ervaring, en spreekt zijn/ haar behoeftes uit. Hierdoor wordt de situatie anders afgesloten en wordt het anders opgeslagen en verwerkt in het geheugen.
