Kristni og miðaldir

Question 1

Hvar breiddist kristni fyrst út?

Answer 1

Í borgum við miðjarðarhaf, aðallega hjá lágstétta fólkii þar sem konur voru fremstar í flokki.

Question 2

Vinsælir samkomustaðir kristinna manna.

Answer 2

Heimili ríkra kvenna, en þeir þurftu oft að fara með leynd vegna yfirvofandi ofsókna.

Question 3

Páll postuli

Answer 3

Boðaði að erindi við Jesú væri ætlað öllum, ekki bara gyðingum.

Question 4

Sakramenti

Answer 4

Er samkvæmt kristnum mönnum tákn og farvegur guðlegar náðar.

Question 5

Djáknar

Answer 5

Voru aðstoðarmenn við m.a. helgiathafnir, til að byrja með gengdu bæði karlar og konur því embætti.

Question 6

Patríarkar

Answer 6

Biskupar í þeim borgum sem voru mikilvægastar.

Question 7

Merking við orðinu kirkja

Answer 7

1. Húsið kirkja

2. orð yfir samfélag trúaðara

Question 8

Konstantínus árið 330

Answer 8

Gerði Býsans að höfuðborg Rómverska keisaradæmisins. Seinna fékk hún nafnið konstantínópel til heiðurs keisaranum.

Question 9

Ódóvakar árið 476

Answer 9

Germani sem hrakti síðasta keisara Vesturríkisins frá völdum og settist sjálfur að.

Question 10

Hvað var tákn endaloka Vestrómverksaríkisins? . (einnig mörk fornaldar og miðaldar í Evrópu)

Answer 10

Þegar Ósóvakar tók undir sig keisararíkið og settist í valdastól.

Question 11

Mílanótilskipunin

Answer 11

Árið 313 gaf Konstantínus hana út. Hún kvað á um almennt trúfrelsi.

Question 12

Þeódósus árið 380

Answer 12

Keisari sem gerði kristni að ríkistrú í Rómarveldi. Hann bannaði líka iðkun annara trúarbragða.

Question 13

Titillinn páfi upphaflega átti við um

Answer 13

Alla biskupa í Vestrómverska ríkinu

Question 14

Patríarkinn í Rom á 5.öld

Answer 14

Krafðist að forysta hans meðal kristinna manna væri viðurkennd á forsendu að hann væri arftaki Pétur postula.

Question 15

Klofningur kirkjudeildanna

Answer 15

Var árið 1054. Klofningur deildanna í austri og vestri.

Question 16

Vesturkirkjan

Answer 16

Rómverskkaþólskakirkjan. Laut forystu páfa.

Question 17

Austurkikjan

Answer 17

Mynduðust þjóðkirkjur sem lutu sameiginlegri forsjá patríarka og keisara í Konstantínópel.

Question 18

Hvað stóð Býsanríkið lengi?

Answer 18

til 1453. Tyrkir náðu Konstantínópel á sitt vald.

Question 19

Almenn kirkjuþing

Answer 19

Þegar kallaðir voru saman allir biskupar kristinnar til að skera út um deiluefni. Gerðist 7 sinnum frá 4öld og fram á 8öld.

Question 20

Kirkjuþing í Níkeu

Answer 20

Konstantínus boðaði 391 keisara á það þing. Deilan var um eðli krists. Hvort kristni væri fjölgyðistrú. Upp úr því kom þrenningarlærdómur kirkjunnar(faðir, sonur og heilagur andi)

Question 21

Var kristni ákveðin sem fjölgyðistrú á kirkjuþingi í Níkeu

Answer 21

Nei, ákveðið var að það voru til 3 birtingarmyndir sama guðs.

Question 22

Kirkjuþing í Kalkedon

Answer 22

Það var árið 451. Þá var útskurðað að kristur hefði tvenns konar eðli, mannlegt og guðlegt,

Question 23

Eineðliskirkjur

Answer 23

Fulltrúar nokkra kirkjudeilda sættu sig ekki við tvenskonar eðli krists.Þeir klufu sig frá kirkjunni og stofnuðu kirkjudeildir. Sem starfa í dag og kallast eineðliskirkjur.

Question 24

Hverjar eru eineðliskirkjurnar?

Answer 24

Armenska kirkjan, Sýrlenska kirkjan, Eþíópíska og Koptíska kirkjan.

Question 25

Pakómíus

Answer 25

Egypti sem stofnaði klaustur við ána Níl árið 320. Deildarskipt eftir kynjum og er ip fyrta sem sögur fara af í kristnum sið.

Question 26

Klaustursamfélagið á Atosarfjalli

Answer 26

Var í Grikklandi. Starfar enn í dag í anda Basils, afarmikilvæg trúarmiðstöð í Austurkirkjunni.

Question 27

Benedikt frá Núrsíu

Answer 27

Hann gerði reglu sem vesturkirkjan mótaðist eftir. Hann stofnaði klaustið á Cassínófjalli á Suður-Ítalíu árið 529.

Question 28

Reglan hans Benedikts

Answer 28

Klaustin stæðu undir sig sjálf en munkarnir unnu við jarðrækt og búskap og skaðaði það mikil verðmæti.

Question 29

Lénskerfið

Answer 29

Áhrifamesta umbótahreyfingin. | Byggðist á því að landeigengur veittu löns sín að léni gegn þjónustu á borð við hervernd.

Question 30

Afleiðingar Lénskerfisins

Answer 30

Meginafleiðing=Veraldlegir höfðingjar tóku í vaxandi mæli að hlutast til um veitingu kitkjulegra embætta. Hagsmunir kirkjunnar manna og veraldlega höfðingja fléttuðust saman í gegnum margslungin og flókin bandalög.

Question 31

Benediktsklaustrið í Cluny

Answer 31

Í frakklandi. Var stofnað 910. Lénskerfið er kennt við það.

Question 32

Gregoríus VII og Urbanus II

Answer 32

Meðal atkvæðamestu páfa á miðöldum. Komu úr röðum Cluny-manna.

Question 33

Kirkjuvaldsstefna

Answer 33

Stefna Gregoríusar. | Í henni fólst krafa um óskorðað val kirkjunnar yfir eignum sínum, embættum og löggjafar- og dómsvald í eigin málum.

Question 34

Skoðanir Cluny-manna

Answer 34

Sögðu að kirkjunnar þjónar ættu að vera ókvæntir. Að tveimur ástæðum: 1.Einlífi átti að gera mönnum auðveldara að sinna óskiptri trúarlegri köllun sinni. 2. Jafnframt kom það í veg fyrir að þeir seldu kirkjueignir í hendur afkomendum sínum.

Question 35

Cistersíana-reglan

Answer 35

Byggð á forskrift heilags Benedikts. Reglan breiddist út undir lok 12.aldar.

Question 36

Benharður frá Clairvaux

Answer 36

Þekktasti talsmaður Cistersíana reglunar.

Question 37

Ágústínusarmúnkar

Answer 37

Vígðir prestar og lögðu mikið upp úr vandaðari guðfræði.

Question 38

Íslenskur ágústínusarmunkur

Answer 38

Þorlákur Þórhallsson, biskup í Skálholti. 1984 lýsti páfinn yfir að hann væri "verndardýrlingur Íslands"

Question 39

Betlimunkareglur

Answer 39

Komu fram á 13öld. Störfuðu innan borgarsamfélagsins við fræðslu og umönnun þeirra sem liðu skort.

Question 40

Stofnendur Beltimunkareglunar

Answer 40

Frans frá Assisi og heilagur Dominíkus

Question 41

Svartmunkar

Answer 41

kallaðir Dominíkanar. Þeir beittu lærdómi sínum af óblindandi festu gegn meintum villitrúarmönnum.

Question 42

Gotar á 4öld

Answer 42

Þeir bjuggu við Doná. Þeir tóku upp kristni fyrir tilstilli Wulfila biskups.

Question 43

Wulfila Biskup

Answer 43

Setti biblíuna á gotnesku, sem varð þá að ritmáli.

Question 44

Keltar á 5.öld

Answer 44

Voru kristnaðir á Írlandi af heilögum Patreki.

Question 45

Blóminn í írskum klaustrum

Answer 45

Bókagerð og fræðastarf. á 6,7 og 8öld.

Question 46

Aðalbert konungur

Answer 46

Konungur af Kent(foringi Engilsaxa) skírðist til kristinnar trúar á 6.öld.

Question 47

Kantaraborg

Answer 47

Helsta trúarmiðstöð í Englandi.

Question 48

Munkar á 8.öld

Answer 48

Silgdu til meginlandsins til að boða kristni. Þannig barst trúin til Hollands og Þýsklands.

Question 49

Kloðvík

Answer 49

Leiðtofi Franka. Mælti fyrir að allir þegnar sínir skyldu taka skírn eftir að hafa heitið með árangursríkum hætti á guð kristinna manna í orustu.

Question 50

Páfaríkið

Answer 50

Stofnað árið 756. Frankar urðu sérstakir verndarr páfa og í kjölfar sigur þeirra á Langbörðum var páfaríkið stofnað.

Question 51

Karlungar

Answer 51

Frægustu stjórnendur Frankaríkis. Komust til valda um miðja 8.öld

Question 52

Karlamagnús

Answer 52

Voldugastur Karlunga. Tók við embættinu árið 786. Páfi krýndi hann keisara árið 800.

Question 53

Býsönsk list

Answer 53

Var lík list hellenismans. Blanda af evrópskum og austrænum áhrifum en þó alls ekki raunsæ.

Question 54

Bologna í Ítalíu

Answer 54

Elsti háskólinn í Evrópu er þar, stofnaður á 11öld

Question 55

Frúarkirkjan

Answer 55

Notre Dame. Stofnað á 12.öld. Guðfræði og kirkjuréttur höfuðgreinar.

Question 56

Jústinaníus

Answer 56

Lét byggja Ægisif. Hann samræmdi einnig hið mikla safn af rómverskum lögum í einn ættbálk.

Question 57

Heraklíus

Answer 57

Keisari á 7.öld. Hóf umfangsmiklar umbætr á stjórnsýslu Býsansríkisins.

Question 58

Opinbert tungumál Býsansríkisins á 7.öld

Answer 58

Gríska

Question 59

Valdimar prins 988

Answer 59

Tók skírn og fyrirskipaði jafnframt að heiðnum guðalíkneskjum skyldi táknrænum hætti kastað í ána Dnépúr.

Question 60

Metropolitan

Answer 60

Sérstakt höfuðbisupsdæmi sem var stofnað og biskupinn þar bar þennan titil. Taldist hann höfuð rússnesku Réttrúnaðarkirkjunnar

Question 61

Hvenær var islam til?

Answer 61

Á 7.öld.

Question 62

Múhameð

Answer 62

Var upphafsmaður Islam. Hann var kaupmaður sem gerðist trúarleiðtogi eftir að honum tóku að berast vitranir frá guði, sem múslimar kalla allah.

Question 63

Guð múslima

Answer 63

Allah

Question 64

Medína

Answer 64

Borg þar sem fylgismenn Múhameðs stofnuðu samfélag sem múhameð var leiðtogi og gengdi polistísku forystuhlutverki.

Question 65

Guðlegir sendiboðar islam

Answer 65

Abraham, Móses og Jesús

Question 66

Kóraninn

Answer 66

Helgirit Islam

Question 67

Einkenni islams

Answer 67

Krafan um að gefa á sig vald hinum eina guði, Allah. Sá sem gerir það og viðurkennir að Múhameð sé spámaður hans getur kallast Múslimi.

Question 68

Mekka

Answer 68

Borg, þar sem múhameð hóf trúboð sitt. Miðstöð arabískar fjölgyðistrúar.

Question 69

Shítar

Answer 69

Töldu að tengdasonur Múhameðs, Ali, ætti að taka við af honum.

Question 70

Súnnítar

Answer 70

Töldu að Abu Bekr, tengdafaðir múhameðs ætti að taka við af honum. 90% múslima eru súnnitar.

Question 71

Bagdad á 13öld

Answer 71

Monólskir herforingjar ráðast inn í Bagdad og sundra kalífaríkinu. Taka þá Tyrkir forystu meðal múslima.

Question 72

Markmið krossferðanna

Answer 72

Var að ná Palestínu, landinu helga úr höndum múslima.

Question 73

Márar

Answer 73

Afkomendur Berba og araba á Pýreneaskaga

Question 74

Krossferðir

Answer 74

Voru herferðir og stríð háð undir merkjum krossins til að verja kristna menn og helga staði gegn þeim sem rómversk-kaþólska kirkjan skilgreindir sem óvini trúarinnar.

Question 75

Fyrsta krossferðin

Answer 75

Farin árið 1905. Fóru til Palestínu sem þau náðu á vald sitt árið 1909

Question 76

Fjórða krossferðin

Answer 76

Árið 1202. Réðust á kristna menn í Býsans. Rændu í mörgum borgum áður en þeir komu til Býsans. Feneyskir keisarar sendu þá í þessa för.