Krvne stanice Flashcards
(38 cards)
1
Q
Sastav krvi.
A
Krv se sastoji od:
A) stanica = formirani sastojci
- eritrociti, leukociti, trombociti
B) tekućine u kojoj st. plivaju = plazma
2
Q
Prosječni ukupni volumen krvi?
A
5.5 L
3
Q
Što se dogodi s krvlju ako je izvan žilnog sustava?
A
Zgrušat će se.
Iz koaguluma će se izdvojiti serum (žuta tek.).
Serum je krvna plazma bez fibrinogena.
4
Q
Što je hematokrit?
A
H= V(zgusnutih eritrocita)/t
kod mušk.: 40-50%
kod žena: 35-45%
5
Q
Što je krvna plazma?
A
- proziran, žućkast, viskozan nadsloj (dobiven centrifugiranjem)
- prenosi hranjive tvari, ostatke metabolizma
- 55% krvi (44% eritrociti, 1% stanice)
6
Q
Objasni slojeve krvi pri centrifugiraju.
A
Gornji sloj čini krvna plazma, potom leukociti te najteži su eritrociti.
Leukocite prekriva tanki sloj trombocita.
Razdvajanje se događa na temelju gustoće.
7
Q
Uloge krvi.
A
- prijenos hormona, hranjivih tvari, plinova, ostatka metabolizma
- regulacija tjelesne temperature i osmotske ravnoteže
8
Q
Objasni sastav plazme.
A
- vod. ot. (90% voda) koja sadrži tek 10% tvari:
7% bjelančevine
2.1% org. sastojci: ak, vitamini, hormoni, lipoproteini, i dr.
0.9% anorg. soli
= pokazatelj sastava izvanst tek.
9
Q
Glavne bjelančevine krvne plazme.
A
- albumini (max, osm. tlak)
- alfa, beta, gama globulini
- lipoproteini
- protrombin, fibrinogen (zgrušavanje)
10
Q
Nabroji vrste krvnih stanica.
A
eritrociti neutrofilni granulociti eozinofilni granulociti bazofilni granulociti monociti b- limfociti t-limfociti prirodnoubilačke st. trombociti
11
Q
Kako se boje krvne stanice?
A
Mješavinama koje sadrže crvene i plave boje te azure
12
Q
Opiši eritrocite.
A
Crvene krvne stanice
- bikonkavni diskovi bez jezgre (velik omjer površine prema volumenu) koji u normalnim uvjetima ne napuštaju krvožilni sustav
- ispunjeni hemoglobinom
- 3.9-5.5 mil./mikroL kod žena; 4.1-6 mil./mikroL kod muškaraca
13
Q
Medicinski poremećaji krvi.
A
Anemija (smanjena konc. eritrocita)
Policitemija (povišena konc. eritrocita)
Anicitoza (puno eritrocita razl. vel.) - makrociti, mikrociti
14
Q
Opiši svojstva eritrocita.
A
Svojstva eritrocita:
- savitljiv (prilagodba malom promjeru i nepravilnim oblicima kapilara - HbA poprimaju oblik šalice)
- st. mem.: 40% lipidi, 50% proteini, 10% UH
- spektrin (protein citoskeleta) - veže se za unutrašnju membranu eritrocita, spaja sastojke membrane s citoskeletom te stvara mrežu koja omogućuje savitljivost membrane
- nisu krute, niska viskoznost
- u unutrašnjosti 33%tna ot. Hb (acidofilna): oksihemoglobin, karbaminohemoglobin (reverzibilno)
karboksihemoglobin (CO - ireverzibilno)
15
Q
Što određuje oblike eritrocita?
A
Periferni proteini koji služe kao skelet membrane
16
Q
Poremećaji hemoglobina.
A
Bolest srpastih stanica (valin-glutaminska kis.) - anoxia
Nasljedna sferocitoza - erictrociti kuglasti
17
Q
Opiši mlade eritrocite.
A
- tek napustili koštanu srž pa često sadržavaju zaostalu rRNA
- nazivaju se retikulociti, imaju nekoliko zrnaca ili mrežaste tvorbe u citoplazmi
- čine 1% uk. broja crvenih st. (povećan zahtjev pokazuje nedostatak kisika u tijelu - krvarenje ili NV)
- sazrijevajući, gube mitohondrije, ribosome i citopl. enzime
18
Q
Izvor E u eritrocitima.
A
- glukoza koja se anaerobno razgrađuje do laktata
19
Q
Sintetiziraju li eritrociti Hb?
A
Ne, nemaju jezgru ni organele
20
Q
Koliko mogu eritrociti preživjeti?
A
120 dana
21
Q
Kako se uklanjanju eritrociti?
A
Makrofazi u slezeni i koštanoj srži uklanjaju istrošene eritrocite.
Znak za uklanjanje: manjkavi kompleks oligosaharida prpojenog integralnim mem. proteinima.
22
Q
Opiši leukocite.
A
Bijele krvne st.
- nisu stalni dio krvi, većina odumre apoptozom
- podjela s obzirom na vrstu zrnaca i oblike jezgre:
A) granulociti (polimorfonuklearni leukociti)
B) agranulociti (mononuklearni leukociti)
- obje vrste su kuglaste dok su u plazmi
23
Q
Opiši granulocite.
A
- zrnca:
A) specifična - vežu neutralne, kisele ili bazične sastojke mješavine boje (neutrofili, bazofili, eozinofili)
B) azurofilna - grimizno se boje, predstavljaju lizosome - jezgra ima dva ili više režnjeva
- završno diferencirane stanice koje se ne dijele, pa ne sintetiziraju mnogo bjelančevina
- vijek im je nekoliko dana, odumiru apoptozom u vezivnom tkivu
- GK i hrapava ER slabo su im razvijeni
- posjeduju malo mitohondrija te ovise većinom o glikolizi
- sadržavaju glikogen i mogu djelovati u područjima siromašnim kisikom, poput onih zahvaćenih upalom
24
Q
Opiši agranulocite.
ispraviti karticu
A
- nemaju specifičnih zrnaca, ali sadržavaju različit broj azurofilnih zrnaca
- jezgra okrugla ili udubljena
- limfociti, monociti
- limfociti čine porodicu kuglastih stanica
- veliki limfociti smatraju se stanicama koje su aktivirane specifičnim antigenima
- citoplazma malih limfocita lagano je bazofilna, oskudna je i može sadržavati nekoliko azurofilnih zrnaca, ima nekoliko mitohondrija, mali GK te slobodne poliribosome
25
Uloga leukocita.
| ispravi karticu, str. 236.
- obrana
- ulaze u tkivo dijapedezom
-
26
Čemu služi kemotaksija?
privlečenje određene vrste st. nekim kem. posrednikom.
| Pridonosi brzom nakupljanju leukocita u području djelovanja
27
Normalan broj leukocita u krvi.
6000-10000 po mL krvi
28
Opiši neutrofil.
- 60-70% leukocita u krvi
- jezgra im je podijeljena na 2-5 režnjića povezanih tankim tračcima kromatina
- specifična zrnca najbrojnija, ali su malena
- sadržavaju i azurofilna zrnca
- sadržavaju i glikogen, malo mitohondrija (preživljavanje u slabo oksigeniranim st.)
- kratki vijek trajanja (6-7h u krvi, 1-4 dana u vezivu)
- aktivno fagocitiraju bakterije i druge male čestice
- nezreli neutrofili koji su tek ušli u optok imaju nesegmentiranu jezgru u obliku potkovice, ako ih je broj povećan vjerojatno se radi o odgovoru na bakterijsku infekciju
- u žena se neaktivni x-kromosom pojavljuje kao privjesak u obliku bubnjarskog štapića na jednom režnjiću jezgre koji se ne vidi kod svih neutrofila u krvnom razmazu
29
Nabroji zrnca neutrofila.
```
A) specifična:
alkalna fosfataza
kolagenaza
laktoferin
lizozim
neenzim. antibakt. bjelančevine
```
```
C) azurofilna:
kisela fosfataza
alfa-manozidaza
arilsulfataza
beta-galaktozidaza
beta-glukuronidaza
katepsin
5'-nukleotidaza
elastaza
kolagenaza
lizozim kationske antibakt. bjelančevine
```
30
Opiši eozinofil.
- 2-4% leukocita u normalnoj krvi
- otprilike iste veličine kao neutrofili i jezgra im je podijeljena u dva režnjića
- sjajna specifična zrnca koja su velika i izdužena, a boje se eozinom
- specifična zrnca sadržavaju kristalnu jezgru (internum) smještenu usporedo s dužom osi zrnca, a sadrži bjelančevinu koja se zove glavna bazična bjelančevina koja ima ulogu u ubijanju crva nametnika (shistosoma)
- okružena manje gustom tvari, externum (matriks)
u tkivima se eozinofili nalaze u vezivnom tkivu ispod epitela bronha, probavnog sustava, maternice i rodnice te u okolini crva nametnika kortikosteroidi uzrokuju brzi pad broja eozinofila
31
Eozinofilija.
- eozinofilija povezana sa alergijskim reakcijama i helmintijazom
32
Opiši bazofil.
- manje od 1% leukocita u krvi
- jezgra je podijeljena u nepravilne režnjiće, ali se obično slabo vidi, jer je prekrivena specifičnim zrncima
- specifična zrnca oboje se metakromatski bazičnom bojom iz uobičajene mješavine boja
spec. zrnca sadrže histamin i heparin
- metakromazija - posljedica prisutnosti heparina , ali postoji mogudnost da i inače, nisam sigurna. ako u posebnim okolnostima prijeđu u vezivno tkivo mogu potpomagati djelovanje mastocita u brzoj reakciji preosjetljivosti (može bit zbog histamina kojeg spec. zrnca također sadrže)
33
Nabroji zrnca bazofila.
eozinofilni kemotakt. čim.
heparin
histamin
peroksidaza
34
Nabroji zrnca eozinofila.
```
kisela fosfataza
arilsulfataza
beta-glukoronidaza
katepsin
fosfolipaza
RNA-za eozilna peroksidaza gl. b. bj.
```
35
Opiši limfocite.
| ispravi karticu str 242
- čine porodicu kuglastih stanica
veliki limfociti smatraju se stanicama koje su aktivirane specifičnim antigenima citoplazma malih limfocita lagano je bazofilna, oskudna je i može sadržavati nekoliko azurofilnih zrnaca, ima nekoliko mitohondrija, mali GK te slobodne poliribosome
36
Opiši monocite.
| ispravi karticu
nastaju u koštanoj srži jezgra im je ovalna, bubrežasta i obično smještena ekscentrično, jedna do dvije jezgrice kromatin je rahliji nego kod limfocita citoplazma je bazofilna i često sadržava sitna azurofilna zrnca oskudna hrapava ER, poliribosomi i mnogo malih mitohondrija, GK na staničnoj površini – mikrovili i pinocitotski mjehuridi monociti u krvi nisu završno diferencirane stanice, ved su prethodnici satnica mononuklearnog fagocitnog sustava nakon što prođu kroz kapilarnu stijenku i uđu u vezivno tkivo, diferenciraju se u makrofage
37
Opiši trombocite.
| ispravi karticu str 246
- diskoidni ulomci stanice bez jezgre
- nastaju odvajanjem djelića citoplazme velikog poliploidnog megakariocita koji se nalazi u košt. srži
- u obojenim krvnim razmazima često se nalaze u nakupinama
- svaki trombocit ima rubnu svijetloplavu, prozirnu zonu –hijalomeru i središnje područje koje sadržava grimizna zrnca, a naziva se granulomera - sadržavaju sustav kanala koji je povezan s uvrnudima njihove stanične membrane - duž ruba trombocita prolazi marginalni snop mikrotubula - unutar hijalomere nalazi se gusti tubularni sustav, molekule aktina i miozina…bla bla - granulomera – sadržava različita zrnca obavijena membr., te rijetke mitohondrije i čestice glikogena gusta tjelešca (delta-zrnca) – sadržavaju ione Ca, pirofosfat, preuzimaju i pohranjuju serotonin alfa zrnca – fibrinogen, trombocitni čimb. rasta te nekoliko drugih spec. tromb. bjelančevina lambda-zrnca – sadržavaju samo lizosomske enzime
38
Uloga trombocita.
| ispravi karticu str 246.
prvobitno nakupljanje (primarna agregacija) - stvara se trombocitni čep naknadno nakupljanje (sekundarna agregacija) - trombociti u čepu otpuštaju adhezivni glikoprotein i ADP grušanje krvi - nastanak fibrina koji stvara mrežu vlakana kojom budu uhvadene krvne stanice pa nastaje tromb stezanje ugruška - zbog uzajamnog djelovanja aktina, miozina i ATPa odstranjivanje ugruška - pomodu proteolitičkog enzima plazmina koji nastaje aktiviranjem plazminogena aktivatorom plazminogena koji stvara endotel
