Meðvitund Og Atferli Flashcards
(19 cards)
Hvað er meðvitund
Vísar til árverkn ieins og að vera vakandi, syfjaður eða sofandi.
Tengist tilfinningum, hugsanaferli og hugmyndum.
Meðvitundarstig einstaklings skilgreint með tvennskonar hætti:
- Útfrá atferli, spannar víðfemt svið hegðunar allt frá hámarks árverki til svefndás - coma
- Útfrá rafvirkni heilans sem hægt er að mæla með heilaafriti.
Hvað er Heilarafrit - EEG ?
Sýnir rafspennumun milli mismunandi punkta á yfirborði höfuðsins.
Heilarafritið endurspeglar rafspennumun milli tveggja punkta á höfðinu.
Samanlögð forspenna taugafruma í heilaberki.
Hvenær er heilarafrit notað - klínískt notagildi?
- Skurðsjúklingar í svæfingu
- Flogaveiki
- Coma og heiladauði
Hvað er flogaveiki - Hvernig orsakast það?
Flog orsakast af samstilltri og stjórnlausri afskautun í taugafrumum heilabarkarins.
Tengist einnig ósjálfráðum vöðvasamdrætti og missi á meðvitund.
Hver eru aðal svefnstigin ?
- NREM
- REM
NREM skiptist í 3 tímabil N1 - N3 (4 svefnstig)
Hvað er N1?
Stöku theta bylgjur birtast inn á milli alpha bylgna - milli svefns og vöku - léttur svefn
NREM skiptist í 3 tímabil N1 - N3 (4 svefnstig)
Hvað er N2?
Sveiflu tíðnin eykst, svefnspólur og aukin sveifluvídd, K complexar byrja að koma með reglulegu millibili inn á milli theta bylgna
- öndunin og hjartsláttur regluleg
- líkamshiti lækkar
NREM skiptist í 3 tímabil N1 - N3 (4 svefnstig)
Hvað er N3 (stig 3 og 4)
Delta bylgjur byrja að koma með theta bylgjunum. EFtir því sem svefnstiginu vindur fram verða delta bylgjurnar ráðandi - hægbylgjusvefn
- Djúpsvefn - mest endurnærandi
- BÞ lækkar
- Öndun hægist
- Blóðflæðið til vöðva eykst
- Vöðvar slakir
- Seyting vaxtar- og kynhormóna
Hvað er REM svefn ?
Hraðar augnhreyfingar, hækkað örvinarstig í heila. bylgjur af hærri tíðni.. Aukinn hjartsláttur, öndun
Heilinn er virkur en líkaminn lamaður
Theta verður ríkjandi. mikil virkni í EOG. EMG sýnir enga virkni
Birtist skyndilega eftir um klst í svefn
Paradoxical svefn.
Draumar
REM vs NREM
Hjá fullorðum: 75% svefntímans í NREM og 25% í REM
Hjá börnum: Hlutfall REM svefnsins hæst hjá ungabörnum (40-50%) - svefnhringurinn styttri (50 mín) hjá fullorðnum (90mín)
Svefn er nauðsynlegur fyrir…?
- Starfsemi taugakerfisins
- Samvægi líkamans
- Starfsemi ónæmiskerfisins
- Vitsmunalega virkni
Margar svefnrannsóknir í mönnum hafa beinst að mikilvægi svefns í tengslum við nám og minni. Rannsóknir áheilarafritum sýna að í svefni endurvirkjar heilinn taugabrautir sem voru virkjaðar í vöku fyrir svefninn. Vansvefta einstaklingar eiga erfiðara með að kalla fram upplýsingar úr minninu.
Hvað stýrir meðitundabreytingum / dægursveiflu ?
Kjarnar í undirstúku og heilastofni
Hvað gerir Dreifin (reticular activating system (RAS) í heilastofni?
- Gegnir lykilhutverki í stjórnun á meðvitundarstigi
- Taugafrumurnar liggja til stúkunnar og áfram til heilabarkarins.
- Samanstendur af taugum og taugabratuum sem losa mismunandi boðefni.
- Örvun og hömlun mismunandi taugafruma á þessu svæði miðla breytingum milli svefnstiga og vöku.
Hvaða heilasvæði koma að stjórn meðvitundar?
- Suprachiasmatic nucleus (SCN) - dægursveifla
- Monoaminergic RAS nuclei - noradrenalín, serotonin, histamín
- Orexin - secreting neurons
- Acetylcholine - secreting neurons
- Sleep center (GABAergic neurons)
Meðvitundarstig - boðefni í HEILASTOFNI
- Noradrenalín og serotonin: ríkjandi í vöku
- Acetylcholine (ACh): vaka, ríkjandi í REM svefni
Meðvitundarstig - boðefni í UNDIRSTÚKU
- GABA - framhluti undirstúkunnar: svefn - hömlun á taugafrumum sem seyta noradrenalíni, serótónín, histamíni og orexin Aftari hluti undirstúkunnar, stuðlar að vökuástandi með losun á histamíni.
- HIstamín - aftari hluti undirstúkunnar: vaka
Hvað er svefndá (coma)
Dá lýsir mikilli skerðingu á andlegri starfsemi vegna byggingar-, lífeðlis- eða efnaskiptaskerðingar í heilanum.
Hvað er heiladauði?
Heiladauði á sér stað þegar heilinn virkar ekki lengur og virðist ekki hafa möguleika á að starfa aftur.
