MIDTERM Flashcards
(75 cards)
1
Q
KAHALAGAHAN NG PAGSASALING WIKA
A
- Pagpapalaganap ng kristiyanismo o doktrina ng ibat ibang relihiyon.
- Pagpapayabong ng pamumuhay at ng kabuhayan ng mga pilipino.
- Nagkaroon ng kaalaman sa politika at makaalam ng mga makabagong teknolohiya
mula sa mga dayuhan. - Pagpapaunlad ng edukasyon.
- Pagpapayabong ng wikang pambansa o intelektwalisasyon.
- Pagpapalaganap ng kaalaman o kaisipang nakapaloon sa akda.
- Pagbibigay-liwanag sa kasaysayan at kultura ng ibang lugar.
2
Q
ANG KAHALAGAHAN NG PAGSASALING WIKA SA IBA’T IBANG ASPETO
A
- Pang araw-araw na buhay
Napakalaking papel ng wika sa pang araw-araw na kabuhayan at nakakapag saling wika tayo ng hindi natin namamalayan. - Pamahalaan
Ipinapabatid ang proclamation, batas, ordinansa, at pagbabatid sa iba’t ibang dayalekto ng wika ng pilipinas. Isinasalin upang mas maunawaan nang lubos sa sinumang magbabasa nito at umuunawa. - Media at Entertainment
May malaking gampanin ang pagsasaling wika sa aspetong ito. Tulad ng social media, mabilis tayo nakakapagkalap ng impormasyon na maarimg magbigay sa atin ng bagong kaalaman. - Panitikan
Mainam talaga na magkaroon tayo ng babasahin higit na lalo sa panitikan na nakasulat sa Filipino at sa iba’t ibang dayalekto sa pilipinas na may pagsasalin. Sa ganitong paraan ay mabibigyan natin ng pagpapahalaga at paggalang ang ating wika dahil ito ang nagbubuklod sa atin ng may pagkakilanlan. - Edukasyon
Nangangailangan tayo ng mayamang pag-aaral sa teknolohiya, agham, agrikultura at iba pang pag-aaral. Mahalagang maisalin ang iba’t ibang saliksik ng mga pilipino tungo sa wikang alam ng nakakarami at ayon ang wikang pambansa upang maging accessible sa mga pilipino ang mga naisulat o pananaliksik. - Bansa at sa naninirahan dito
Ang wika ay isa sa importanteng kasangkapan na bumubuo sa particular na bansa.
3
Q
(The Art of Translation, 1968)
Kasintanda ng panitikan
A
SAVORY
4
Q
Kinikilalang unang tagapagsalin sa Europa
Isinalin niya nang patula sa wikang latin ang Odyssey ni Homer na nakasulat sa wikang Griyego noong 240 B.C.
A
ANDRONICUS
5
Q
Kilalang makatang epiko, mandudula, dramatist at satirista.
Manunuklas ng Panitikang Romano.
Tatlong wikang alam niyang gamitin: Oscan, Griyego at Latin
A
QUINTOS ENNIUS
6
Q
Ikalawang manunulat sa tungkung-batong itinatag nina Ennius at Cicero.
Makata at dramatist
Fabulae Praetextae
Romulus at Clasidium
Nakapagsulat ng anim na trahedya at mahigit na 30 komedya
A
GNAEUS NAEVIUS
7
Q
Kinilalang pinakadakilang manunulumpating Romano at manlilikha na tinatawag na retorikong Ciceronian.
Kilalang Romanong pilosopo at consul.Manunulat na nagtangkang ipagtanggol ang mga simulaing republikano sa digmaang sibil.
Mga akda: In Verrem, De Inventione at De Oratore
A
MARCUS TULLIUS CICERO
8
Q
Nakaabot sa Baghdad
Isinalin sa wikang Arabic ang mga sinulat ni Aristotle, Plato, Galen, Hippocrates.
Nakilala ang Baghdad bilang isang paaralan ng pagsasaling wika.
A
PANGKAT NG MGA ESKOLAR SA SYRIA
9
Q
Nagsalin sa Latin ng mga sinulat ni Euclid (“Elements”) na noon ay nakasulat sa Wikang Arabic.
Nagsulat ng Questiones Naturales
A
ADELARD
10
Q
Isinalin sa wikang Latin ang Koran noong 1141
1200 A.D.
Sa panahong ito, umabot sa Toledo ang mga literaturang nakasulat sa Wikang Griyego
Barlaam et Josaphat
A
RETINES
11
Q
Kinilalang prinsipe ng pagsasaling-wika sa Europa
Lives of Famous Greek and Romans (1559)
Pinagkunan ni SIR THOMAS NORTH
A
JACQUES AMYOT
12
Q
Isinalin niya ang Chronicles no Froissart sa wikang Aleman.
A
JOHN BOURCHIER
13
Q
ang itinuring na unang panahon ng pagsasaling-wika sa
inglatera
A
Unang Elizabeth
14
Q
ang pinakataluktok ng pagsasaling wika sa Inglatera.
A
Ikalawang Elizabeth
15
Q
“Essay on the Principles of Translation”
A
Alexander Tytler
16
Q
tatlong pinadakilang salin ng Bibliya
A
Saint Jerome sa latin
Martin Luther sa aleman
Haring James sa ingles ( ng inglatera ) na kilala sa Authorized Version.
17
Q
kauna-unahang salin sa Ingles ng Bibliya ay isinagawa ni
A
John Wycliffe
18
Q
ang nagsalin sa Ingles ng Bibliya buhat sa wikang Griyego na salin naman ni Erasmus. Hindi naging katanggap-tanggap ang salin dahil sa masalimuot na mga talababa.
A
William Tyndale
19
Q
ang kauna-unahang salin sa Ingles ng Bibliya ay isinagawa ni
A
John Wycliffe
20
Q
ILAN SA MGA PINAKADAKILANG BERSYON NG SALIN NG BIBLIYA AY ANG:
A
Geneva Bible
Authorized Version
The New English Bible (1970):
21
Q
MGA KATANGIANG DAPAT ANGKININ NG ISANG TAGAPAGSALIN
A
- Sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin
- Sapat na kaalaman sa gramatika ng dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin
- Sapat na kakayahan sa pampanitikang paraan ng pagpapahayag
- Sapat na kaalaman ng paksang isasalin
- Sapat na kaalaman sa kultura ng dalawang bansang kaugnay sa pagsasalin
22
Q
15 Karaniwang Mito sa Pagsasalin
A
- Ang salitang “salin” ay Tagalog.
- Madaling magsalin, mabilis lamang itong gawin.
- Basta nakapagsasalita ng wikang Filipino, mahusay magsalin sa Filipino.
- Sinumang marunong sa banyagang wika, pwedeng magsali.n
- Mas madaling magsalin kaysa magsulat ng orihinal na akda.
- Ang pagsasalin ay isang segunda klaseng gawain.
- Kahit sinong tagasalin ay makakapag salin ng kahit anong materyal, basta’t alam nila ang wikang kasangkot.
- Upang maging matapat sa pagsasalin, kailangang panatilihin ang estruktura ng lenggwahe ng simulaang teksto sa pagsasalin.
- Kung ilan ang bilang ng salita sa simulaang teksto, iyon din dapat ang bilang ng itutumbas na salita sa tunguhang teksto.
22
Q
15 Karaniwang Mito sa Pagsasalin
A
- Ang salitang “salin” ay Tagalog.
- Madaling magsalin, mabilis lamang itong gawin.
- Basta nakapagsasalita ng wikang Filipino, mahusay magsalin sa Filipino.
- Sinumang marunong sa banyagang wika, pwedeng magsali.n
- Mas madaling magsalin kaysa magsulat ng orihinal na akda.
- Ang pagsasalin ay isang segunda klaseng gawain.
- Kahit sinong tagasalin ay makakapag salin ng kahit anong materyal, basta’t alam nila ang wikang kasangkot.
- Upang maging matapat sa pagsasalin, kailangang panatilihin ang estruktura ng lenggwahe ng simulaang teksto sa pagsasalin.
- Kung ilan ang bilang ng salita sa simulaang teksto, iyon din dapat ang bilang ng itutumbas na salita sa tunguhang teksto.
- Kailangan ng teorya sa pagsasalin upang makapagsalin.
- Ang adaptasyon ay hindi salin.
- Iisa lamang ang paraan o anyo ng pagsasalin.
- Hindi dapat mabahiran ng ideyolohiya ang gawaing pagsasalin.
- Ang mga eksperto sa wika at pagsasalin ang pinakamahusay magsalin ng mga tekstong disiplinal.
- Mas matapat ang sa anyo ng orihinal ang salin, mas may kalidad ang salin.
23
Q
MGA NAGSASALUNGATANG PARAAN SA PAGSASALIN
A
“SALITA” LABAN SA “DIWA”
“HIMIG-ORIHINAL” LABAN SA “HIMIG-SALIN”
“ESTILO NG AWTOR” LABAN SA “ESTILO NG TAGAPAGSALIN”
“PANAHON NG AWTOR” LABAN SA “PANAHON NG TAGAPAGSALIN”
“MAAARING BAGUHIN” LABAN SA “HINDI MAAARING BAGUHIN”
“TULA-SA TULA” LABAN SA “TULA SA PROSA”
24
Ayon kay ________, hindi naman ang ibig sabihin sa literal na salin ay ang literal na literal o isa-isang pagtutumbas sa mga salita sa orihinal na teksto.
Savory
25
Nagiging ____________ ang isang salin sapagkat karamihan ng mga salita ay halatang-halatang katumabas ng mga nasa orihinal na teksto; gayundin, sapagkat literal ang salin, may mga balangkas ng mga parirala at pangungusap sa orihinal na makikitang nalipat sa wikang pinagsalinan
himig-salin
26
Kapag naman idyomatiko ang salin, nagiging ____________ na rin ito sapagkat hindi na halos napapansin ng mambabasa na ang kanyang binabasa ay anu palang sinulat sa ibang wika.
himig-orihinal
27
– ang tagapagsalin ng Don Quixote. Nalathala niya ang kauna-unahang English translation sa London taong 1612.
Thomas Shelton
28
“The Father of English Literature” o “The Father of English Poetry.”
Geoffrey Chaucer
29
isang kilalang pilosoper at manunulat, na nagsabi di umano na di dapat bawasan, dagdagan o palitan ng tagapagsalin ang anumang ideya sa kanyang isinasalin sapagkat ang gayon ay
Lord Woodhouselee
30
Mga Katangiang Dapat Taglayin ng Isang Tagasalin-Wika.
1. Sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot sa Pagsasalin.
2. Sapat na kaalaman sa paksang isasalin.
3. Sapat na kaalaman sa Kultura ng dalawang bansang kaugnay sa pagsasalin.
31
II. Dalawang Wikang Kasangkot sa bawat Pagsasalin
1. Simulaang Lenggwahe (SL, source language sa Ingles) na ginagamit sa teksto ng orihinal.
2. Tunguhang Lenggwahe (TL, target language sa Ingles) na ginagamit ng tagasalin.
32
The guest arrived when the program was already over
Tapos na ang programa nang dumating ang panauhin
33
● Umiyak ang bata - Child
● Bata pa sya - Young
● Bata ng senador ang kuya ko - Protege
● Bata ng senador ang babaeng iyan - Mistress
● Nakita ko ang magbata sa luneta - Sweetheart
● Umiyak ang bata - Child
● Bata pa sya - Young
● Bata ng senador ang kuya ko - Protege
● Bata ng senador ang babaeng iyan - Mistress
● Nakita ko ang magbata sa luneta - Sweetheart
34
I. Preliminaryong Gawain
A. Paghahanda
B. Pagsusuri (Analysis)
35
II. Aktwal na Pagsasalin
A. Paglilipat (Initial Draft)
B. Pagsulat ng Unang Burador
C. Pagsasaayos ng Unang Burador
36
II. Aktwal na Pagsasalin
A. Paglilipat (Initial Draft)
B. Pagsulat ng Unang Burador
C. Pagsasaayos ng Unang Burador
37
III. Ebalwasyon ng Pagsasalin
1. Paghahambing ng salin sa orihinal
2. Balik-salin (Back-translation)
3. Pagsubok sa pag-unawa
4. Pagsubok sa Pagiging Natural ng Wikang Ginamit sa Salin
5. Pagsubok sa Gaan ng Pagbasa (Readability Test)
6. Pagsubok sa Konsistent (Consistency Test)
38
-Ito ay may kinalaman sa mga siyensiya, pangkalikasan man o panlipunan, at sa mga disiplinang akademiko na nangangailangan ng angkop na espesyalisadong wika.
PAGSASALING TEKNIKAL
39
si ___________ ang nagsabi sa kanyang aklat translations and translators na Ang isang prosa o tulugan ay dapat masalin sa paraang tuluyan din at ang tula ay paraang patula rin.
posgate
40
Si ___________ man ay naniniwala na kung isasalin sa paraang tuluyan ang isang tula, Ang salin ay kailangang magtaglay ng mga katangian ng tula
Matthew Arnold
41
Halimbawa: Ingles- “Christmas Tree” Filipino- “Krismas Tri”.
Pansinin na mayroon tayong ”Pasko” at “puno” ngunit hindi maaari ang ”Pamaskong Puno”.
Ingles- “Tricycle” Filipino “Traysikel”.
Ang katumbas ng ”bicycle” ay ”bisikleta”. Ang ginamit na paraan I.
Subalit ang”tricycle”ay hindi na naging ”trisikleta”.
Halimbawa: Ingles- “Christmas Tree” Filipino- “Krismas Tri”.
Pansinin na mayroon tayong ”Pasko” at “puno” ngunit hindi maaari ang ”Pamaskong Puno”.
Ingles- “Tricycle” Filipino “Traysikel”.
Ang katumbas ng ”bicycle” ay ”bisikleta”. Ang ginamit na paraan I.
Subalit ang”tricycle”ay hindi na naging ”trisikleta”.
42
Rule tuntunin
Ability kakayahan
Skill kasanayan
Rule tuntunin
Ability kakayahan
Skill kasanayan
43
Ingles Kastila Filipino
Check cheque tseke
Liter litro litro
Liquid liquido likido
Education educacion edukasyon
Ingles Kastila Filipino
Check cheque tseke
Liter litro litro
Liquid liquido likido
Education educacion edukasyon
44
Reporter reporter
Editor editor
Soprano soprano
Alto alto
Memorandum memorandum
Reporter reporter
Editor editor
Soprano soprano
Alto alto
Memorandum memorandum
45
Control kontrol
Meeting miting
Leader lider
Teacher titser
Control kontrol
Meeting miting
Leader lider
Teacher titser
46
- isang uri ng pagsasaling naiiba sapangkaraniwan at pangkalahatangkonsepto ng pagsasalin.
- Sinasalamin ng pagsasalingpampanitikan ang imahinasyon,matayogna kaisipan, at ang intuitibong panulat ngisang may akda.
PAGSASALING PAMPANITIKAN
47
naglalarawan ng personal na saloobin.
Eksprisibo
48
tumutukoy ito sa ekstrang kahulugan ng isang salita.
Konotatibo
49
Ang ____________ ay tumutukoy sa kakayahang iparating ang lantad at di lantad na kahulugaan ng isang konteksto.
Pragmatiks
50
gumagamit ng mga simbolismo
Simbolikal
51
nakapokus ito sa diwa at mensahe ng akda
Nakapokus sa anyo at nilalaman -
52
masining na paglalarawan
Subhektibo
53
ang salita ay nagkakaroon ng iba’t ibang kahulugan depende sa pagpapahayag nito ng awtor kaya’t pwedeng magkaiba ang kahulugan ng iisang salita.
Bukas sa iba’t ibang pagpapakahulugan o interpretasyon
54
hanggang sa kasukukayan ay gamit na gamit parin ang mga ito at mayroon din itong napapanahon na paksa
Hindi kumukupas at may katangiang unibersal –
55
Ang mga tekstong isinasalin ay napapangkat sa dalawa:
(1) mga materyales na teknikal at siyentipiko at (2) mga materyales na diteknikal o malikhaing panitikan
56
Ang tinatawag na __________ ay ang bilang ng mga pantig sa isang linya ng tula o tinatawag nating taludtod. Ang sukat sa Filipino ay tumutukoy sa bilang ng pantig ng isang salita, kaiba ito sa Ingles na nakabase sa diin.
sukat
57
Ang _________ ay ang pagkakatulad o ang pagkakahawig ng tunog ng huling dalawa o higit pang pantig ng huling salita sa taludturan o saknong ng tula
tugma
58
— ang mga taludtod ay nagtatapos sa patinig o
impit na tunog
Tugmaang ganap(patinig) —
59
ang mga taludtod ay nagtatapos sa katinig bagamat may iisang uri ng patinig sa loob ng pantig ang huli namang titik ay magkakaiba
Tugmaang di-ganap (katinig
60
tumutukoy sa isang grupo sa loob ng isang tula na may dalawa o maraming taludtod
2 na taludtod – couplet
3 na taludtod – tercet
4 na taludtod – quatrain
5 na taludtod – quintet
6 na taludtod – sestet
7 na taludtod – septet
8 na taludtod – octave
Saknong
61
Ito ay mga maririkit na salita para mapasaya ang mambabasa at mapukaw ang damdamin at kawilihan
Kariktan
62
Ito naman ay tumutukoy sa mga di-tiyak na pagtukoy ng mga bagay na binabanggit.
Talinhaga
63
Tumutukoy sa kung paano isinulat ang tula. Ito ay may apat (4) na anyo.
Anyo
64
walang sinusunod na tugma at sukat. Karaniwang ayon sa nais ng manunulat
Malayang Taludturan
65
may sukat, tugma at ginagamitang ng matatalinghagang salita
Tradisyunal
66
- mga tulang may tiyak na bilang ang pantig ngunit ang huling pantig ay hindi magkakasingtunog o hindi magkakatugma.
May sukat ngunit walang tugma
67
mga tulang walang tiyak na bilang ang pantig sa bawat taludtod ngunit ang huling pantig ay magkakasintunog o magkakatugma.
May tugma ngunit walang sukat
68
Tumutukoy sa paraan ng pagbigkas ng bawat taludtod ng tula. Ito ay karaniwang pataas o pababa.
Tono o Indayog
69
Mga Karaniwang Teknik o Paraan sa Pagsasalin ng Tula
1. Tula sa Tula VS. Tula sa Prosa
2.Makatang Tagasalin VS. Di makatang tagasalin
3.Linya Por Linya VS. Estropa por Estropa
4.Kumbensyunal sa Kumbensyunal VS. Kumbensyunal sa Malaya.
70
Ang pagsasalin sa isang tula ay higit na mabuti kung gagamitin saparaang tuluyan.
Belloc
71
Ang pagsasalin ng tula ay isang napakadelikadong gawain' na sapagsasaling tula-sa-tula, ang bisa ng awtor ay tulad ng gamot na nawawalan ng ‘espiritu.
Denham
72
Local Government Code 1991 (Republic Act No. 7160)
Ang Kodigo ng Pamahalaang Lokal ng 1991 (Batas Republika Blg. 7160)
73
Book I, Title One, Chapter 1, Section 2
Unang Aklat, Unang Titulo, Kabanata 1, Seksiyon 2
74
Declaration Policy
Pagpapahayag ng Patakaran
(a) It is hereby declared the policy of the State
(a) Ipinahahayag na patakaran ng Estado
Declaration Policy
Pagpapahayag ng Patakaran
(a) It is hereby declared the policy of the State
(a) Ipinahahayag na patakaran ng Estado
