Oceanen: deel 1 Flashcards

(115 cards)

1
Q

waarin zit al het water op aarde vervat

A

in de hydrosfeer:
- oceanen/ zeeën
- sneeuw
- ijs
- rivieren/meren
- grondwater

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

hoe is de Golfstroom ontstaan

A

door de wind die de oceaan in beweging brengt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

hoeveel water van de totale hoeveelheid zit in de oceanen

A

70,8%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wat is de thermohaliene circulatie

A

wereldwijde systeem van zeestromen.
warme bovenstromen en koude onderstromen die meewerken aan uitwisseling warmte op aarde

=> belangrijk v/d energieverdeling op aarde

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

hoe zijn de oceanen ontstaan (aardse oorsprong

A

1)botsingen ontstaan aarde = veel E = T hoger
2) aarde vloeibaar
3) oceaan v. magma a. opp
4) gasbellen (waterdamp)
ontsnapt + stijgt
5) opp koelt af
6) waterdamp condenseert
7) miljoen jaar regen
8) water op opp

=> aardse oorsprong

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

wat is outgassing

A

de waterdamp in de vorm van gasbelletjes ontsnapte en opsteeg door de hete magma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

welke archeologie vinden we allemaal in de oceaan

A
  • onderwatervulkanen
  • oceanische ruggen
  • abyssale vlakten
  • diepzeetroggen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

waar komen vooral zeebergen voor

A

in de Pacifische Oceaan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

waar liggen hotspots in de zee

A

ze liggen boven mantelpluimen die opstijgen vanuit de diepte

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

waar liggen hotspots

A

een vaste ligging t.o.v. de erboven bewegende oceanische plaat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

hoe ontstaan vulkanen

A

ontstaan boven hotspot
groeien en steken boven water uit
=> rij van vulkanen op de oceaanbodem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

hoe ontstaan de onderwatervulkaanketen

A

De aardplaat beweegt, maar de hotspot blijft op dezelfde plek in de mantel.

🔥 Magma breekt door de aardkorst boven de hotspot en vormt een vulkaan.

🧊 Als de plaat verder beweegt, verplaatst de vulkaan zich weg van de hotspot.

🔽 De oude vulkaan wordt inactief, en een nieuwe vulkaan ontstaat op de nieuwe plek boven de hotspot.

🏝️ Zo ontstaat een keten van vulkanen of eilanden (zoals de Hawaïaanse eilanden).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

waar liggen oceanische ruggen

A
  • waar platen uit elkaar bewegen, en een oceanische korts wordt gevormd
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

wat zijn oceanische ruggen

A

langgerekte bergetens, die duizenden meters boven de abyssale vlakte uitstegen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

wat is de langste bergketen ter wereld

A

Oceanische rug in het midden van de Atlantische Oceaan

van Noordelijke IJszee tot in de buurt van Antarctica

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

wat vormt zich soms door ruggen + vb.

A

waar de rug boven de zeespiegel uitsteekt, vormen zich eilanden

bv. IJsland

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

wat zijn hydrothermale bronnen

A
  • komen voor ter hoogte van ruggen
  • heet water uit zeebodem grote druk
  • water met mineralen => zwarte kleur
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

wat zijn black smokers

A

vulkanische schoorstenen die zwarte rook uitspuwen

minderalen kristalliseren uit en vormen scoorsteenachtige structuren

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

verband organismen en black smokers

A
  • speciale leefomgeving v.
    speciale soorten
  • halen E uit H-sulfide uit
    hydrothermale bronnen
  • leven in omstandigheden
    die onleefbaar lijken (weg
    v. zon)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Hoe ontstaan transforme breukzones?

A

door het verspringen langs de oceanische ruggen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Wat is de Clarion-Clipperton Zone (CCZ)

A

Een uitgestrekte abyssale vlakte tussen de Clarionbreukzone en de Clippertonbreukzone in de oostelijke Pacifische Oceaan.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Waarom is er interesse in de Clarion-Clipperton Zone

A

Omdat het slib op de zeebodem bezaaid is met mangaanknollen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Wat bevatten mangaanknollen naast mangaan

A

Nikkel
Koper
Kobalt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Welke organismen gebruiken mangaanknollen als substraat

A

Sponzen, zeekomkommers en anemonen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Waarom zijn mangaanknollen belangrijk voor het ecosysteem
Ze vormen een hard substraat op een modderige vlakte ondersteunen fauna die zich eraan vasthecht
26
Wat is het risico van het ontginnen van mangaanknollen
Een cruciaal onderdeel van het leefgebied verdwijnt, wat de biodiversiteit bedreigt
27
Waar vind je diepzeetroggen
aan de randen van de Pacifische Oceaan
28
Hoe ontstaan diepzeetroggen
Door subductie: waar zwaardere oceanische kortst onder lichtere korst schuift
29
Wat zijn diepzeetroggen
De diepste delen van de oceaan waar de oceanische korst onder een andere korst wegduikt
30
Wat is ene bekend voorbeeld van een diepzeetrog
De Marianentrog in de Pacifische Oceaan
31
Hoe diep is de Marianentrog ongeveer
+/- 11 kilometer
32
Wat gebeurt er met poriënwater in de subductiezones
Het wordt samengeperst en zoekt een weg naar de zeebodem via diepere lagen
33
Wat zijn 'cold sleeps'
Bronnen op de zeebodem waar vloeistoffen uit de ondergrond worden uitgestoten
34
Hoe kunnen de uitgestoten vloeistoffen bij cold seeps variëren
In samenstelling, dichtheid en temperatuur
35
Welke soorten vloeistoffen kunnen bij cold seeps vrijkomen
Zout water, aardolie, methaan en modder
36
Wat kunnen cold seeps veroorzaken
De vorming van moddervulkanen
37
Wat is bijzonder aan ecosystemen rond cold seeps
Ze bestaan uit organismen zoals wormen en schelpen die overleven zonder zonlicht
38
Hoe overleven organismen bij cold seeps zonder zonlicht
Door gebruik te maken van de uitgestoten vloeistoffen via chemosynthese
39
op welke manieren wordt de oceanische circulatie aangedreven
- door wind - de thermohaliene circulatie
40
wat is een gyre
een ringvormige zeestroming
41
wat is een gevolg van gyres
plastic soep
42
waarom is de T op de ZP lager dan op NP
rond antartica komt een koude circumpolaire stroming v. die het warme zeewater v/d evenaar tegenhoudt
43
buitenaardse oorsprong ontstaan oceanen
door inslaande kometen (=vuile sneeuwballen) groot bombardement 4 miljard jaar geleden
44
hoe noemt de vulkaan op Hawaii
de Mauna Kea
45
wat zijn ecosysteemdiensten
de maatschappelijke voordelen die door de mens uit een ecosysteem worden gehaald
46
welke ecosysteemdiensten zijn er
- culturele - producerende - regulerende
47
welke dingen horen bij culturele diensten
- schoonheid - toerisme - recreatie
48
welke dingen horen bij regulerende diensten
- zuurstof - biodiversiteit - klimaat - koolstofreservoir
49
welke dingen horen bij regulerende diensten
- voeding - energie - medicatie - grondstoffen
50
waar is de biodiversiteit uitgebreider
in de occeanen
51
synoniem oppervlaktewater
eufotische zone
52
wat zijn benthos
soorten die leven in/op/ vastgehecht aan de bodem
53
wat zijn pelagische organismen + welke 2 delen
leven in open water - plankton of nekton
54
wat is het verschil tussen plankton en nekton
plankton = afhankelijk van waterstromen voor verplaatsing nekton = niet afhankelijk van waterstromen
55
welke zones heb je in de oceaan
- eufotische zone - schermerzone - bentische zone
56
kenmerken eufotische zone
- bovenste 200m - fotosynthese mogelijk
57
kenmerken schemerzone
-vanaf 200 tot 500/1000m - geen fotosynthese
58
kenmerken bentische zone
zeebodem + bovenop liggende waterlaag
59
uit wat zijn koraalriffen opgebouwd?
uit koraalpoliepen
60
zijn koraalriffen planten of dieren
dieren => lijkt op planten door algen
61
verband koraal en algen
leven nauw samen => in symbiose afvalstoffen poliep = voedsel alg poliepen krijgen E van algen die fotosynthese doen
62
waar vind je koraalriffen
vooral in de tropen, waar er warme zeestromingen zijn => bij koude zeestroming = geen koraal
63
waarom zijn koraalriffen belangrijk voor de mens
- bron van voedsel - beschermen kust tegen erosie - bron voor geneesmiddelen
64
waarom zijn koraalriffen bedreigt
door opwarming aarde - stoten hun algen af - bron van voedsel kwijt - verbleken/ worden wit
65
voor wat staat GCRMN
Global Coral Reef Monitoring Network
66
wie is de belangrijkste leverancier van zuurstofgas
fytoplankton
67
hoeveel procent van de hoeveelheid O² wordt geporduceerd in de oceanen
70%
68
leg de zuurstofcyclus uit
Zon + CO² => fotosynthese door fytoplankton O² geproduceerd gebruikt voor gasuitwisseling (door golven/wind) - O² terug omgezet in CO² door ademhaling zeeorganismen
69
waar bevinden zich dode zones van koraal zich voornamelijk
dichtbevolkte kustgebieden
70
wat is de rol van riveiren in de groei van fytoplankton
ze zorgen ervoor dat er veel voedingstoffen (door overbemesting) in de oceanen komt
71
waarom is er dieper in de oceanen veel minder + gevolg
fytoplankton sterft, zakt naar beneden. Bacteriën breken deze af, maar hebben veel O² nodig => gevolg: visverhuis/vissterfte
72
koolstofcyclus
1) C in atmosfeer 2) Planten nemen C op uit de atmosfeer. 3)Planten en dieren geven C weer af aan de atmosfeer. 4)Dode organismen brengen C in bodem en sedimenten. 5) Onder druk verandert C in steenkool, aardgas en aardolie. 6) Fossiele brandstoffen worden verbrand; C terug in de atmosfeer. 7) Vulkaanuitbarstingen – C terug in de atmosfeer. 8) De oceaan neemt C op uit de atmosfeer en kan het ook weer afgeven.
73
wat is de fysische koolstofpom
door thermohaliene circulatie: koud en zout water zinken. hierdoor wordt C vastgelegd in diepe koude wateren
74
wat is de biologische C pomp
fotosynthese fytoplankton dood - zakt nr bodem - CO² reservoir op bodem - want raakt bedolven
75
wat is het concept van een koolstofpomp
CO² transporteren uit de atmosfeer naar de diepzee
76
waarom is meer CO² in oceanen nadelig
meer CO² => zuurder water, waardoor organismen het moeilijk krijgen om skelet/ schelp op te bouw
77
vanaf wanneer nam de productie van vis sterk toe + wrm
jaren 60 - door groei wereldbevolking en toegenomen levensstandaard
78
hoe is de toename productie vis mogelijk gemaakt
door technologische vooruitgang: - grotere vissersschepen - bewaarmethodes - beter transport
79
wat houdt de aquacultuur in
= de viskweek - mariene aquacultuur - zoetwateraquacultuur
80
def hernieuwbare Ebronnen
= onuitputtelijke energiebronnen die bij gebruik geen CO² uitstoten
81
vormen van hernieuwbare E bronnen
windenergie getijdenenergie golfenergie
82
hoe werkt getijdenenergie
water stroomt vanuit zee bij vloed in het bekken en bij eb er weer uit, wat ervoor zorgt dat de turbines gaan draaien => ENERGIE
83
waar gebruikt men al getijdenenergie + wat is belangrijke voorwaarde om aan getijdenE te doen
- aan monding v/d Rance - groot verschil tussen laag en hoog water
84
wat is golfenergie
kracht van de golven wordt gebruikt om E op te wekken
85
wat zijn voordelen van GolfE t.o.v. windE
- minder zichtbaar - bijna altijd golven
86
nadelen van golf-E
- niet op commerciële schaal beschikbaar - duurder dan duurzame E
87
hoe wordt zout ontgonnen van oceanen
zeewater in bekkens geleid, afgesloten van zee Door verdamping slaat het zout neer.
88
wat is saliniteit, hoe komt het
- zout gehalte v/d oceaan - enerzijds aanvoer door rivieren, afkomstig van verweringsprocessen vasteland en onderzees vulkanisme - anderzijds evaporatie die zoet water aan zeewater onttrekt
89
welke 3 belangrijke soorten diepzeemineralen vinden we
1) afzetting metaalsulfiden op hydrothermale bronnen (black smokers) 2) mangaanknollen op abyssale vlakte 3) kobaltrijke korsten op onderzeese vulkanen
90
hoeveel procent van alle visbestanden in de wereld worden overbevist
30%
91
term voor het vissen op kleinere soorten omdat de aantallen van de grote vissen afnamen
Fishing down the foodweb
92
wat is trawlervisserij
de bodemvisserij waarbij reusachtige, trechtervormige sleepnetten achter boten worden getrokken
93
hoeveel procent van de haaienpopulatie in de wereld is in de laatste decenia verloren gegaan
80-99%
94
waarom leidt de afname van de haaienpopulatie ook tot een afname van de zeevogelpopulatie
haaien jagen op verschillende soorten vissen. als deze vissen 'vluchten', zwemmen ze naar het wateropp. waar de zeevogels deze kunne opeten
95
def bijvangst
alle andere gevangen dieren bij et vangen van een doelsoort
96
hoeveel haaien worden gevangen in bijvangst
50mln
97
wat is aquacultuur + hvl verschillende mariene diersoorten worden gekweekt + hoeveel % van onze consumptie
de teelt en kweek van waterorganismen, zoals vissen, schaaldieren, schelpdieren en waterplanten, in gecontroleerde omgevingen 580 soorten 50%
98
hoeveel ton kleine visjes heb je nodig om 1 ton zalm te oogsten
4 ton = 4000 kg
99
negatieve gevolgen van aquacultuur
- gevoelig voor parasieten - toevoeging van kleurstof in het vismeel - extra antibiotica
100
5 voordelen op vlak van duurzaamheid dat verbonden is aan algenteelt
- nauwelijks/ geen grondwater/zoetwater/ meststoffen - onttrekt CO² uit atmosfe - ontwikkelt toepassingen in bioplastic/biobrandstof
101
redenen waarom plastic zo veel gebruikt wordt
- veelzijdig - goedkoop
102
hoeveel zwerfvuil komt in de oceanen terecht
8 miljoen ton
103
hoeveel procent van het zwerfvuil in de oceanen is plastic
82%
104
hoeveel van het plastic in de oceanen is voor eenmalig gebruik + term
helft v. eenmalig gebruik = single use plastics
105
verband plastic en visnetten
visnetten gemaakt van kunstvezels = sterker/goedkoper zorgt voor 1/3 van plastic in oceanen
106
wat is een gyre + engelse term
- soort draaikolk waaruit plastic niet weg kan en naar het midden wordt gedreven => ocean garbage patches
107
organisatie die rivieren en oceanen opruimt
The ocean Cleanup
108
op welke 3 R's komt het voorkomen van plastic voor
- reduce - reuse - refuse
109
wat zijn microbeads + toepassingen
= minuscule plastic bolletjes met schurende werking - shampoo/tandpasta
110
waarom is de koraaldriehoek belangrijk
- hoogste mariene biodiversiteit ter wereld - mensen afhankelijk voor voedsel/inkomsten - golfbreker/ kustbescherming
111
territoriale wateren
22km van zee(bodem) + lucht verwijdert van kust behoord tot dat land
112
EEZ
= exclusieve economische zone bodemschatten => 370km buiten de kust
113
internationale wateren
buiten de EEZ, bevat veel grondstoffen,
114
ISA
internationale zeebodem autoriteit => rechten grondstoffen internationale wateren verdeeld
115
CCZ
clarion-clipperton zone => 17 zones waarin exploratie diepzeemijnbouw is toegestaan => 1,2 miljoen km²