OG 3: Hiërarchie der normen + gelding in tijd en ruimte

Question 1

Rechtsbescherming tegen formele wetgever (= parlement)

Answer 1

Preventief: Raad van State, afdeling wetgeving

Curatief: Grondwettelijk Hof

Question 2

Rechtsbescherming tegen formele wetgever: RvS, wetgeving

Wat?

Answer 2

= adviesorgaan
Voert preventieve wettigheidscontrole uit voor wetten, decreten en ordonnanties

Question 3

Rechtsbescherming tegen formele wetgever: RvS, wetgeving

Procedure

Answer 3

Normen van de wetgevende vergadering worden voorgelegd aan de Raad van State voor advies
Tenzij: bijzondere redenen van hoogdringendheid

Normen vanuit de regering uit? Moet advies vragen aan de Raad van State
Normen vanuit het parlement? Moet niet, mag advies vragen

Question 4

Rechtsbescherming tegen formele wetgever: RvS, wetgeving

Resultaat

Answer 4

Het advies is niet bindend, maar risico op latere vernietiging door de rechter is er.

Question 5

Rechtsbescherming tegen formele wetgever: Grondwettelijk Hof

Bevoegdheden

Answer 5

Beslecht bevoegdheidsconflicten tussen wetten, decreten en ordonnanties + toets deze aan:
De bevoegdheidsverdelende regels
Titel II (fundamentele rechten en vrijheden)
Art. 170, 172, 191

Question 6

Rechtsbescherming tegen formele wetgever: Grondwettelijk Hof

Procedure

Answer 6

Beroep tot vernietiging:
Door de Ministerraad, een gemeenschaps- of gewestregering, door een natuurlijke persoon of rechtspersoon
Binnen de 6 maanden na publicatie, via een verzoekschrift

2) Prejudiciële vraag:
In het kader van een concrete rechtszaak voor een rechtbank of hof
Vraag: Is de wet, decreet of ordonnantie wel in overeenstemming met de grondwet?
In het kader van de taak die de rechter of hof behandeld
Door middel van een beslissing tot verwijzing

Question 7

Rechtsbescherming tegen formele wetgever: Grondwettelijk Hof

Resultaat

Answer 7

Beroep tot vernietiging:
Indien ongrondwettig: bepaling verdwijnt retroactief uit de rechtsorde, geldt voor iedereen + kan de gevolgen van een vernietigende bepaling handhaven indien zij dit nodig acht

2) Prejudiciële vraag:
Indien ongrondwettig: bepaling mag niet meer worden toegepast in de concrete zaak, maar blijft wel bestaan
Het arrest = gezaghebbend + oefent druk uit op de wetgever om in te grijpen —> regel word uiteindelijk nooit meer toegepast (‘stille dood’)

Question 8

Rechtsbescherming tegen bestuur

Answer 8

Preventief: Raad van State, afdeling wetgeving

Curatief: Raad van State, afdeling bestuursrechtspraak

Question 9

Rechtsbescherming tegen bestuur: RvS, wetgeving

Wat?

Answer 9

= adviesorgaan
Voert preventieve wettigheidscontrole voor alle reglementaire besluiten van regeringen of individuele ministers (niet van gemeenten of provincies)

Question 10

Rechtsbescherming tegen bestuur: RvS, wetgeving

Procedure

Answer 10

Besluiten worden voorgelegd aan de Raad van State voor advies

Tenzij: bijzondere redenen van hoogdringendheid

Question 11

Rechtsbescherming tegen bestuur: RvS, wetgeving

Resultaat

Answer 11

Het advies is niet bindend, maar risico op latere vernietiging door de rechter is er.

Question 12

Rechtsbescherming tegen bestuur: RvS, bestuursrechtspraak

Bevoegdheden

Answer 12

Bevoegdheden
Toetst administratieve rechtshandelingen* aan hogere rechtsnormen

Question 13

Rechtsbescherming tegen bestuur: RvS, bestuursrechtspraak

Procedure: 1

Answer 13

Beroep tot nietigverklaring
Door overheden en particulieren
Binnen een termijn van 60 dagen na bekendmaking, betekening of kennisname van de administratieve rechtshandeling
Door middel van een verzoekschrift
Toetsing: Raad van State oordeelt enkel over de legaliteit + controleert of de administratieve rechtshandeling aangetast is door:
Schending van de wet
Machtsafwending
Overschrijding van bevoegdheid
Niet-naleving van substantiële of op straffe van nietigheid voorgeschreven normen

Question 14

Rechtsbescherming tegen bestuur: RvS, bestuursrechtspraak

Procedure: 2

Answer 14

Schorsingberoep*
Voorwaarden:
Op het eerste gezicht minstens 1 middel dat de vernietiging van de administratieve rechtshandeling kan verantwoorden
Spoedeisendheid

Question 15

Rechtsbescherming tegen bestuur: RvS, bestuursrechtspraak

Resultaat

Answer 15

1) Beroep tot vernietiging
Indien gegrond: bepaling wordt vernietigd + verdwijnt retroactief uit de rechtsorde, geldt voor iedereen

2) Schorsingberoep
Schorsing van de gevolgen van de administratieve rechtshandeling tot uitspraak over het beroep tot nietigverklaring

Question 16

Supranationale en internationale rechtbanken

Answer 16

Supranationaal recht + internationaal recht met rechtstreekse werking staat boven de Belgische Grondwet

De nationale normen kunnen getoetst worden aan supranationale of internationale normen

België kan voor het Hof van Justitie (supranationale organisatie) of Europees Hof voor de Rechten van de Mens (internationale organisatie) worden gedaagd

Question 17

Alle Belgische rechtbanken

Answer 17

Een partij in een rechtszaak denkt dat een administratieve rechtshandeling in strijd is met een hogere norm

De partij van de exceptie van onwettigheid inroepen (art. 159 GW)