Ónæmisfræði skilgreiningar Flashcards
(113 cards)
1
Q
Hvað er IgG?
A
Hlutleysir í líkamsvessum, virkjar compliment kerfið, sér um mótefnaháð dráp, mest í sermi, færst yfir í fylgju, verndar barnið fyrir sýkingum
2
Q
Hvar finnst IgA mest?
A
Í slímhúðum
3
Q
Hvað gerir IgM?
A
Virkjar compliment kerfið, fyrsta antibody sem líkaminn býr til við sýkingu
4
Q
Hvað er hlutverk IgE?
A
Ræsir mastfruma, eosínófíla og basófíla, tengist ofnæmi, útrýmingu sníkjudýra
5
Q
Hvar finnst IgD?
A
Í blóði, lítið þekkt
6
Q
Hvað eru Natural Killer frumur?
A
Hvít blóðkorn, ónæmisfruma sem getur drepið sýktar eða cancerous frumur
7
Q
Hvað er B frumuviðtaki (BCR)?
A
Himnubundið mótefni, greinir fjölbreytta 3D-strúktúra á yfirborði sameindar
8
Q
Hvað er T frumuviðtaki (TCR)?
A
Líkist Fab-hluta mótefnisins, greinir línulega peptíðbúta í vefjaflokkasameindum MHC
9
Q
Hvað er krossbinding?
A
Þegar T fruma virkjar B frumu í gegnum MHC II
10
Q
Hvað er sjálfsþol?
A
Að sértæka ónæmiskerfið bregst ekki við eigin frumum
11
Q
Hvað er ónæmisvaki (immunogen)?
A
Eitthvað sem vekur ónæmissvar eitt og sér
12
Q
Hvað eru B frumur?
A
Framleiða mótefni, hluti af áunnu ónæmi
13
Q
Hvað gerist við virkjuð B frumu?
A
Verður mótefnaseytandi plasmafruma
14
Q
Hvað er innate immunity?
A
Ósértækt ónæmi, varnir eru til staðar en breytast ekki
15
Q
Hvað eru virkar sameindir í ónæmiskerfinu?
A
Örverudrepandi ensím/peptíð, complement, interferon, TNF alpha, IL-6
16
Q
Hvað er vessabundið ónæmi?
A
B frumur, mynda sértæk mótefni
17
Q
Hvað er frumubundið ónæmi?
A
T-frumur greina framandi ónæmisvaka á yfirborði annarra frumna
18
Q
Hvar þroskast T frumur?
A
Í týmus
19
Q
Hvað er epitope?
A
Bindistaður á mótefnavaka fyrir TCR og BCR
20
Q
Hvað gerir milta?
A
Síar blóð, gegnir lykilhlutverki í myndun ónæmissvar
21
Q
Hvað er MALT?
A
Ónæmiskerfi slímhúða, skipt en samtengt
22
Q
Hvað gerist þegar eitilfruma greinir ónæmisvaka?
A
Virkjun til frumuskiptingar
23
Q
Hvað er clonal expansion?
A
Fjölgun eitilfrumna eftir að þær greina ónæmisvaka
24
Q
Hvað er mótefnasvar?
A
Svar eitilfrumna, frumusvar og endursvar
25
Hvað eru innanfrumusýklar?
Ráðast inn í frumur, veirur og sumar bakteríur
26
Hvað eru utanfrumusýklar?
Ráðast inn í millifrumur, brjóta niður millifrumuefni
27
Hvað er compliment kerfið?
Sameindir í millifrumuvökva sem veita fyrstu vörn gegn sýklum
28
Hvað er C3b?
Gera sýkilinn girnilegri, hjálpar til við agnaát
29
Hvað er C3a, C4a og C5a?
Staðbundið bólgusvar, draga til sín átfrumur
30
Hvað er hlutverk kompliment kerfisins í agnaáti?
Gera sýkilinn girnilegri “súkkulaðihúða” svo átfruman borði
## Footnote
Kompliment kerfið hjálpar til við að merkja sýkla fyrir átfrumur.
31
Hvað er C3b í kompliment kerfinu?
Merki sem hjálpar til við agnaát
## Footnote
C3b er hluti af kompliment kerfinu sem hjálpar í agnaáti.
32
Hvað gerir C3a, C4a og C5a í bólgusvari?
Draga til sín átfrumur og valda æðaleka
## Footnote
Þau eru bólguhvetjandi boðefni sem hjálpa í bólgusvörun.
33
Hvað gerir kompliment kerfið á sýklayfirborðinu?
Gerir gat á sýklayfirborðið
## Footnote
Rofferli er prótein complex sem myndast á yfirborði sýkla.
34
Hvað eru macrophagar?
Langlífar átfrumur sem greina fyrst sýkil í þekjuvef
## Footnote
Macrophagar eru mikilvægar í ónæmissvörun og agnaáti.
35
Hvað er hlutverk angafrumna?
Frumur sem greina fyrst sýkil í þekjuvef
## Footnote
Angafrumur eru einnig mikilvægar í sýnifrumum.
36
Hverjar eru helstu bólguhvetjandi boðefnin?
* IL-1b
* IL-6
* IL-12
* TNF alpha
* CXL8
## Footnote
Þessi boðefni eru seytt af virkjuðum macrophögum.
37
Hvað gerir IL-1beta?
Virkjar æðarþel svo blóðvökvi leitar í gegn og æðar skreppa saman
## Footnote
IL-1beta er mikilvægt í bólgusvörun.
38
Hvað er TNF-alpha?
Virkjar gegndræpi æðar svo IgG kompliment kemst í gegn
## Footnote
TNF-alpha er mikilvægt fyrir bólgusvar.
39
Hvað gerir IL-6?
Virkjar eitlafrumur og eykur framleiðslu mótefnis
## Footnote
IL-6 er einnig tengt við hita og acute-phase protein framleiðslu.
40
Hvaða frumur eru aðal granulocytar?
Neutrophilar
## Footnote
Neutrophilar eru skammlífir og eru fyrstar á sýkingarstað.
41
Hvað gerist við macrophaga þegar þeir ræsast?
Þeir framleiða sýkladrepandi peptíð og auka tjáningu á MHC2, CD80, CD40 og TNFR
## Footnote
Ræstur macrophagi er öflugur drápsvél.
42
Hvað er hlutverk NK fruma?
Eru fyrsta vörn gegn veirusýkingum
## Footnote
NK frumur eru ósértækar og virkjast snemma við sýkingu.
43
Hvað er MHC1?
Sameind á öllum frumum með kjarna sem sýnir peptíð til CD8+ T fruma
## Footnote
MHC1 er mikilvægt fyrir frumubundið ónæmi.
44
Hvað er MHC2?
Sameind á sýnifrumum sem sýnir peptíð til CD4+ T fruma
## Footnote
MHC2 er mikilvægt fyrir hjálp T fruma.
45
Hvað er hlutverk IL-12?
Virkjar NK frumur og kemur í gang skiptingu CD4+ fruma í Th1 frumur
## Footnote
IL-12 er mikilvægt í ónæmissvörun.
46
Hvað gerist við T frumur í Týmus?
Þær verða að vera MHC skilyrtar
## Footnote
T frumur þurfa að bindast MHC til að lifa af sjálfsmorðsstillingu.
47
Hvað er hlutverk B-fruma?
Hafa viðtaka og taka upp vaka sem þeir greina, brjóta niður og sýna
## Footnote
B-frumur mynda mótefni.
48
Hvað gerist ef TCR tengist sjálfspeptíð í Týmus?
Fruman deyr
## Footnote
Þetta er mikilvægt fyrir að forðast sjálfsónæmi.
49
Hvað er hlutverk macrophaga eftir að þeir hafa greint sýkil?
Gleypa bakteríur og loka inn í átbólu
## Footnote
Macrophagar eru mikilvægir í fyrstu línu vörn gegn sýkingum.
50
Fill in the blank: T-frumur eru virkjaðar í _______ þegar þær bindast MHC sameindum.
eitlum
## Footnote
T-frumur virkjast í eitlum eftir að angafrumur sýna ónæmisvakann.
51
Hver er hlutverk kladrepandi peptíð?
Eykur tjáningu á MHC2, CD80, CD40 og TNFR, framleiðir IL-12
## Footnote
Kladrepandi peptíð eru mikilvæg í ónæmissvörun.
52
Hvað þarf sýktur macrophagi til að ræsast?
2 boð
## Footnote
Þetta ferli er mikilvægt fyrir aktivering macrophaga.
53
Hvernig ræsast macrophagar í gegnum IFN gamma R?
Í gegnum CD40 sameind
## Footnote
CD40 er mikilvægt fyrir boðskipti milli frumna.
54
Hverjar eru afleiðingar boðefna frá Th2?
Ræsa macrophaga, auka vöðvasamdrátt og vefjaviðgerðir, sníkjudýr bindast verr
## Footnote
Th2 frumur spila mikilvægt hlutverk í ónæmissvörun gegn sníklum.
55
Hvað veldur IL-4 hjá B frumum?
Veldur IgE flokkaskiptum
## Footnote
IgE hefur mikilvægt hlutverk í ofnæmi.
56
Hvað ræsir IL-5?
Eosinphila
## Footnote
Eosinphilar eru mikilvægar í ónæmissvörun gegn sníklum.
57
Hvernig virkar CD8+ fruma gegn veirusýktum frumum?
Bindur TCR við MHC1-peptíð á markfrumu og drepur hana
## Footnote
CD8+ frumur eru lykilfrumur í að eyða veirusýktum frumum.
58
Hver er hlutverk IgG í áthúðun?
Hlutleysir og húðar sýkilinn
## Footnote
IgG er mikilvægt mótefni í ónæmissvörun.
59
Hvað gerist þegar mótefni bindast yfirborði sýkils?
Virkjun komplimentskerfisins fer í gang
## Footnote
Komplimentskerfið er mikilvægt fyrir eyðingu sýkla.
60
Hvað er mótefnaháð dráp?
Mótefnahúðuð fruma binst FcyR3 á NK frumur sem ræsir hana
## Footnote
NK frumur eru mikilvægar í að drepa sýktar frumur.
61
Hver er heilaga snýkjudýra þrenna?
Mastfrumur, eosinphilar, basophilar
## Footnote
Þessar frumur eru mikilvægar í ónæmissvörun gegn sníklum.
62
Hvað er T frumuháð svörun?
T frumuviðtakar ná að krossbinda BCR
## Footnote
Þetta er mikilvægt skref í virkjun B fruma.
63
Hvað er minnismyndun?
Notast við próteinvaka
## Footnote
Minnismyndun er mikilvæg fyrir langvarandi ónæmissvar.
64
Hvað gerist í kímstöðvahvarfi?
B frumur myndast þegar ræstar, í eitlum
## Footnote
Þetta ferli er mikilvægt fyrir þroskun B fruma.
65
Hvað er flokkaskipti?
B fruma fer í flokkaskipti og seytir IgG/IgE/IgA
## Footnote
Flokkaskipti er mikilvægt fyrir fjölbreytni í mótefnum.
66
Hvernig virkar Tfrumur í Th1?
Seyta IFN gamma og tjá CD40L
## Footnote
Th1 frumur eru mikilvægar í að eyða innanfrumusýklum.
67
Hvað er sjálfsofnæmissjúkdómur?
Sjálfsofnæmissjúkdómur er þegar sértæka ónæmiskerfið fer að ráðast á eigin vefi
## Footnote
Þetta getur leitt til mikilla vefjaskemmda.
68
Hvað er miðlægt þol?
Þroskuðum eitilfrumum sem bindast sjálfssameindum í Týmus eða beinmerg er eytt eða gerðar óvirkar
## Footnote
Miðlægt þol er mikilvægt til að koma í veg fyrir sjálfsónæmi.
69
Hvað eru nátturlegar Treg?
Treg sem þroskast í Týmus, tjá FOXP3 og CD4
## Footnote
Þessar frumur eru mikilvægar í að bæla sjálfsónæmi.
70
Hvað gerist við eyðingu T fruma sem greina sjálfsvaka?
Þær eru ýtt í stýrðan frumudauða
## Footnote
Þetta er mikilvægt skref í að koma í veg fyrir sjálfsónæmi.
71
Hver er aðalhlutverk B frumna?
Þær þekkja 3D strúktúra á vaka sem gæti verið eins hjá sjálfsameind og sýkli
72
Hver er aðalhlutverk T frumna?
Þær þekkja peptíðbúta úr vaka sem geta verið eins og hjá sjálfssameind og sýkli
73
Hvað gegna MHC genin?
Lykilhlutverki í myndun sértækra ónæmissvara
74
Hver er áhættan tengd MHC genunum?
Mjög sterk áhætta að fá ýmsa sjálfsofnæmissjúkdóma
75
Hvað eru líffærasérstakir sjálfsofnæmissjúkdómar?
Meingerð í ákveðnu líffæri, sjálfsvaki bara tjáður í ákveðnu líffæri
76
Hvað er útbreiddur sjálfsofnæmissjúkdómur?
Meingerð og vefjaskemmdir víða í líkamanum, sjálfsvakar víða í líkamanum
77
Hvernig tengjast sjálfsofnæmi og sýkingar?
Útvefjaþol viðhaldið, sýnisfrumur seyta bólguboðefnum sem hefur áhrif á eitilfrumur
78
Hvað eru passenger mutations?
Margar stökkbreytingar á ýmsum genum sem geta leitt af sér krabbamein
79
Hvað er driver mutation?
Stökkbreytingar sem gefa dótturfrumum meiri séns á að lifa
80
Hvernig tengjast CTL æxlisvökum?
CTL eru sértækar fyrir æxlisvaka
81
Hvað gerist þegar DAMP á deyjandi æxlisfrumu vekja tjáningu hjálparboða?
Hjálparboð vekja T frumusvaranir
82
Hvað er cytokin therapy?
Leið til að hvetja ónæmissvör gegn æxlum
83
Hvað er checkpoint blockade?
Æxli virkja ónæmisbælandi ferli sem bæla ónæmissvör
84
Hvað er bólusetning gegn krabba?
Örvar virkt ónæmissvar gegn æxli
85
Hver er aðalorsök höfnunar ígræddra vefja?
Sérhæfð ónæmissvör gegn MHC genum
86
Hvað er mixed lymphocyte reaction (MLR)?
In vitro líkan fyrir T frumugreiningu á allo-antigenum
87
Hvað orsakar bráða líffærahöfnun?
Mótefni gegn ígræddum líffærum
88
Hvað er langvinn líffærahöfnun?
T frumur seyta boðefnum og valda krónískri bólgu
89
Hvað er cyclosporin?
Blokkar T frumu cytokine framleiðslu
90
Hvað er xenotransplantation?
Að græða líffæri/vef á milli dýrategunda
91
Hvað eru fjölsykrubóluefni?
T frumu óháðir ónæmisvakar
92
Hverjar eru 4 tegundir ofnæmissjúkdóma?
* Týpa 1 - IgE - bráðaofnæmi
* Týpa 2 - Frumudrepandi mótefni
* Týpa 3 - Mótefnafléttur
* Týpa 4 - Frumubundið ofnæmi
93
Hvað er Týpa 1 bráðaofnæmi?
IgE bindst mastfrumum og sértækum Fc viðtökum
94
Hvað gerist í Týpu 2 ofnæmi?
IgM og IgG stuðla að upptöku átfrumna
95
Hvað er Týpa 3 ofnæmi?
Mótefni bindast ónæmisvökum og mynda mótefnafléttur
96
Hvað eru Týpa 4 sjúkdómar?
Afleiðing bólgu af völdum CD4+ og Th1 og Th17
97
Hvað eru meðfæddir ónæmisgallar?
Orsakast af genagöllum sem hindra þroskun ónæmiskerfisins
98
Hvað er áunnin ónæmisgalla?
Galla sem verða vegna umhverfisáhrifa eða sýkinga
99
Hvað er hýsilfrumna af CD8+ drápsfrumum?
Frumur sem taka þátt í ónæmissvörun gegn sýkingum.
100
Hver er virkni macrophage?
Virkjun macrophage, seytun boðefna og bólga.
101
Hvernig er bólga meðhöndluð?
Með barksterum - bólguhemlandi.
102
Hverjar eru orsakir sykursýki?
Margar, en tengjast oft ónæmiskerfinu.
103
Hvað eru meðfæddir ónæmisgallar?
Orsakast af genagöllum sem hindra þroskun eða starfsemi ólíkra þátta ónæmiskerfissins.
104
Hvað er B frumur skortur?
Skortur á B frumum sem er hluti af ónæmisgalla.
105
Hvað er T frumu skortur?
Skortur á T frumum sem er hluti af ónæmisgalla.
106
Hvað eru áunnir ónæmisgallar?
Þróast á lífsleiðinni en eru ekki afleiðingar erfðagalla eða stökkbreytinga.
107
Hvað er HIV?
Veira sem sýkir CD4+ T frumur, macrophage og angafrumur.
108
Hver er meðferð HIV?
Hindra fjölgun HIV veirunnar og afleiðingar sýkinga sem bæling ónæmiskerfisins veldur.
109
Hvað er Acute HIV syndrome?
Væg flensulík einkenni.
110
Hvað er latency í tengslum við HIV?
Innlimuð HIV veira getur verið í dvala í sýktri frumu í mánuði eða ár.
111
Hvað gerist þegar CD4+ T frumur fækkar?
Sjúklingurinn verður næmari fyrir sýkingum og þróar mögulega AIDS.
112
Hvað er Clinical AIDS?
Afleiðin ónæmibilunar –> aukið næmi fyrir sýkingum og sumum gerðum krabbameina.
113
Hvað þýðir MAN í ónæmiskerfinu?
Átfrumur: M – macrophagar, A – angafrumur, N – neutrophílar.
