Onderwerp 4: Bl. 62 - 70 en Onderwerp 6: Bl. 93 - 111 Flashcards
(94 cards)
1
Q
Voorbeeld van ‘n manier hoe ons ekonomieë kan beskryf
A
“In ‘n landelike omgewing probeer produsente en verbruikers hierdie probleem oplos met landbouhulpbronne.”
2
Q
Hoe definieer die boek ‘n ekonomie?
A
“‘n Omgeving waar verbruikers en produsente betrokke is by aktiwiteite waardeur hulle goedere en dienste maak en gebruik om geld te verdien, om die ekonomiese probleem op te los.”
3
Q
- Goedere-en-dienste-mark:
A
Waar besighede verkoop en huishoudings koop”*
• Kan fisies (winkels) of virtueel (internet) wees
4
Q
Wat is die rol van besighede?
A
- “Hulle maak winste deur goedere/dienste aan huishoudings te verkoop”
-
Voorbeelde uit teks:
“Herwig-Handelaars, Food Lover’s Market, informele handelaars”
5
Q
Faktormark:
A
“Waar huishoudings produksiefaktore verkoop en besighede koop”
Voorbeelde:
• Arbeidsmark (werksoekagentskappe)
• Kapitaalmark (banke)
6
Q
huishoudings
A
- “Bestaan uit mense wat saamwoon en gesamentlike ekonomiese besluite neem”
- Kan wees:
“‘n Individu, gesin of groot groep” -
Rol:
“Verkoop produksiefaktore (arbeid, kapitaal) vir inkomste”
“Koop goedere/dienste om behoeftes te bevredig”
7
Q
Watter drie hoofdeelnemers word in hierdie eenheid bespreek?
A
- Huishoudings
- Besighede
-
Regering
(Die buitelandse sektor word uitgelaat)
8
Q
Watter veelvuldige rolle speel huishoudings?
A
“Hulle is:”
- Verbruikers (koop goedere/dienste)
- Faktorverskaffers (verkoop arbeid, kapitaal, ens.)
- “Elke lid het veelvuldige rolle (ouer, werker, verbruiker)”
9
Q
Hoe werk die geldvloei?
A
“Geld word betaal wanneer iets gekoop word”
- “Insluit:”
- Betaling vir produksiefaktore (lone, huur, wins)
- Betaling vir goedere/dienste
10
Q
Wat behels die reële vloei?
A
- “Vloei van produksiefaktore van huishoudings na besighede”
- “Vloei van goedere en dienste van besighede na huishoudings”
11
Q
Hoe hang huishoudings en besighede van mekaar af?
A
- “Huishoudings moet goedere/dienste van besighede koop”
- “Besighede kan nie bedryf voer sonder die produksiefaktore wat huishoudings verskaf nie”
12
Q
Hoe werk die regering met huishoudings/besighede saam?
A
-
Met huishoudings:
“Verskaf dienste (bv. onderwys) en skep werksgeleenthede”
Koop produksiefaktore
Vorder belastings in om vir dienste
te betaal en regeringsdepartemente te bestuur. -
Met besighede:
“Reguleer bedrywe en koop goedere/dienste”
13
Q
Gee ‘n voorbeeld van regeringsbetrokkenheid
A
“Die Departement van Landbou help boere om dieresiektes te voorkom deur chemikalieë te verskaf.”*
14
Q
Wat is die regering se rol in die ekonomie?
A
“Die regering is ‘n deelnemer wat goedere dienste lewer wat noodsaaklik is vir ekonomiese groei, soos onderwys.”
15
Q
Waarna verwys die regering/openbare sektor as ‘n deelnemer in die ekonomiese kringloop?
A
Die groep mense wat deur die landsburgers verkies is om die land te regeer (streeks- provinsiale en nasionale regering), asook besighede wat deur die regering bestuur of gedeeltelik bestuur word, bv. Eskom
16
Q
Wie is die buitelandse sektor?
A
“Huishoudings, besighede en regerings van ander lande wat handel dryf met die plaaslike ekonomie.”
17
Q
Wat is ‘n oop ekonomie?
A
“‘n Ekonomie waar geld, goedere en dienste ook in en uit die plaaslike ekonomie (oor landsgrense) vloei. Huishoudings, besighede en die regering handel met die buitelandse sektor.”
18
Q
Wat is ‘n geslote ekonomie?
A
“‘n Ekonomie waar geen handel buite die plaaslike ekonomie (met ander lande) plaasvind nie. Geld vloei slegs tussen huishoudings, besighede en die regering binne die land.”*
19
Q
Gee ‘n vb van hoe geld by die ekonomiese omloop van geld
A
James Tindall het R100 van sy tannie in Engeland gekry.Hy gaan na ‘n plaaslike winkel waar hy ‘n boek vir R100 koop.Die winkeleienaar gee R14 van sy geld aan die regering in belasting op toegevoegde waarde (BTW).Die persoon aan wie die eiendom behoort, bestee R86 om sy hare te laat sny. Die regering gebruik die R14 om ‘n straatveer te betaal, wat dan die geld gebruik om kos by die spazawinkel te koop.Deur James wat die R100 ontvang het en dit in omloop geplaas het deur dit uit te gee, het baie ander mense baat gevind.
20
Q
Wat is die definisie van belasting op toegevoegde waarde (BTW)?
A
‘n belasting wat betaal word op die goedere en dienste wat ‘n mens koop
21
Q
Wat is die verband tussen die beweging van geld en ekonomiese aktiwiteit?
A
Hoe meer kere dit van persoon na persoon beweeg, hoe meer baat vind mense daarby en hoe groter is die ekonomiese aktiwiteit in daardie ekonomie.
22
Q
Hoe kom geld in omloop binne die ekonomie?
A
Wanneer een persoon geld in die ekonomie inbring deur iets van iemand anders te koop, kom dit in omloop binne die ekonomie en word dit oor en oor bestee deur baie ander mense.
23
Q
Wat gebeur as iemand geld ontvang en dit op ‘n veilige plek wegsit?
A
As iemand geld ontvang en die persoon dit net op ‘n veilige plek wegsit in plaas daarvan om dit te bestee of dit in ‘n bank te belê, sal dit nie in die ekonomie gebruik kan word nie
24
Q
Wat dryf die hele ekonomie?
A
Die hele ekonomie word deur die vloei van geld gedryf, waar die verskillende rolspelers goedere en dienste van en aan mekaar koop en verkoop.
25
Noem en bespreek die faktore wat vraag na produk beïnvloed
**Die prys van die produk**
Die hoeveelheid van 'n produk wat verbruikers koop hang af van die prys van die produk. Byvoorbeeld, as die prys van sjokolade laag is, koop verbruikers meer sjokolade, en as die prys hoog is, sal hulle minder sjokolade koop.
**Die hoeveelheid geld wat verbruikers het.**
Hoeveel van 'n produk verbruikers koop, hang af van hoeveel geld hulle het. As verbruikers se inkomste hoog is, koop hulle meer van 'n produk, en as hul inkomste laag is, koop hulle minder.
**Reklame (advertensies)**. Die adverteer van 'n produk bepaal hoeveel van die produk verbruikers koop. As reklame doeltreffend is, vra verbruikers meer van die produk.
**Die prys van ander produkte**. Die prys van ander produkte kan ook 'n uitwerking hê op hoeveel van die produk verbruikers koop.(bv. As petrolpryse styg kan dit mense se vraag na voertuie beïnvloed)
**Weerstoestande**. Die weer kan ook due hoeveelheid van 'n produk wat verbruikers koop beïnvloed. As die weer byvoorbeeld koud en nat is, sal die vraag na warm en reënbestande klere styg en as dit warm is sal dit laag wees.
**Modes** Modes en ander tendense beïnvloed hoeveel van 'n produk verbruikers koop. Byvoorbeeld, as skaatsplanke styg in gewildheid, sal die vraag na skaatsplanky in gewildheid, meer word.
26
Gee 'n mondelinge vb van vraagskedule
As die prys van 'n sjokolade R5.00 is, kan die aantal wat gevra word tussen 4 en 7 wees, afhangende van die vraagskedulle wat 'n mens verskillendes prysvlakke
27
Wat is 'n vraagskedulle?
Vraagskedulle is 'n tabel wat die hoeveelheid/aantal van 'n produk wat deur verbruikers gevra word teen verskillende prysvlakke
28
Wat is die wet van vraag?
Die hoeveelheid goedere wat deur verbruikers gevra word, hang omgekeerd saam met die prys van die goedere. Wanneer die prys van die koop laag is, wil verbruikers meer koop. Wanneer die prys hoog is, wil verbruikers minder koop.
29
Hoe word 'n vraagkurwe geskep?
'n Vraagkurwe word geskep deur die data uit die vraagskedulle op die grafiek aan te dui.
30
Waarom het vraagkurwes hierdie kenmerkende vorm?
Hierdie kenmerkende vorm is 'n gevolg van die wet van vraag, wat aandui dat die hoeveelheid wat gevra word, in die teenoorgestelde prysrigting beweeg as alle ander faktore konstant bly.
31
Beskryf die tipiese vorm van 'n vraagkurwe.
Vraagkurwes loop gewoonlik skuins afwaarts van links na regs.
32
Wat word 'n grafiek genoem wat die hoeveelheid van 'n produk of diens aantoon wat verbruikers bereid is om teen verskillende prysvlakke te koop
vraagkurwe
33
Waarvoor kan 'n grafiek gebruik word in verband met verbruikers se koopgewoontes?
'n Grafiek kan ook gebruik word om uit te beeld hoeveel van 'n spesifieke produk verbruikers bereid is om teen verskillende pryse te koop.
34
Wat is 'n vraagkurwe volgens die sleutelwoord definisie?
Waarvoor kan 'n grafiek gebruik word in verband met verbruikers se koopgewoontes?
35
Hoe word "aanbod" in ekonomie gedefinieer?
*"Die hoeveelheid van 'n produk of diens wat verskaffers teen verskillende pryse kan en wil produseer."*
36
Noem 4 faktore wat aanbod bepaal
1. **Prys van die produk:**
- *"Hoër prys = meer aanbod"*
2. **Produksiekoste:**
- *"Laer koste = groter aanbod"*
3. **Produksiemetodes/Tegnologie:**
- *"Beter tegnologie verhoog aanbod"*
4. **Aantal produsente:**
- *"Meer produsente = groter aanbod"*
37
Definieer die wet van aanbod
die direkte verhouding tussen die prys van 'n produk en die hoeveelheid wat produsente verskaf. (as die prys styg,vermeerder die hoeveelheid wat verskaf word, en andersom)
38
Hoe skep ons ’n aanbodkurwe?
*"Gebruik data uit die aanbodskedule om punte op ’n grafiek te plot:"*
39
Watter belangrike ding toon die aanbodkurwe oor die wet van aanbod?
*"Die kurwe toon dat as die prys styg, verskaffers hul wins wil maksimeer deur meer aan te bied."*
40
definieer aanbodkurwe
*"’n Grafiek wat die hoeveelheid van ’n produk of diens aandui wat producente teen verskillende pryse wil en kan aanbied."*
41
gee 'n vb van 'n aanbodskedule
Prys | Hoeveelheid sjokolades |
|------|------------------------|
| R2 | 0 |
| R5 | 4 |
| R20 | 25 |
42
definieer 'n aanbodskedule
'n tabel wat die hoeveelheid van 'n produk of diens wat teen verskillende prysvlakke aangebied word, toon.
43
Definieer die wet van aanbod
die direkte verhouding tussen die prys van 'n produk en die hoeveelheid wat produsente verskaf. (as die prys styg,vermeerder die hoeveelheid wat verskaf word, en andersom)
44
**Wanneer is daar geen tekort of surplus van 'n produk nie?**
*"By die markewewigsprys is die hoeveelheid gevra gelyk aan die hoeveelheid wat aangebied word, en is daar geen tekort of surplus nie."*
45
Waardeur word pryse beïnvloed?
Pryse word beïnvloed deur aanbod (hoeveel van 'n produk of diens beskikbaar is) en die vraag (die aantal mense wat die produk of diens wil hê en daarvoor kan betaal)
46
Wie bepaal die prys van 'n produk of diens?
Pryse word bepaal deur die producente (verkopers) en die verbruikers (kopers).
47
definieer markewewigsprys
die prys waarteen die aanbod van en vraag na 'n produk dieselfde is.
48
Wat is die rol van onderhandeling in die bepaling van pryse?
"In sommige markte onderhandel kopers en verkopers om tot ‘n prys te kom wat vir beide partye aanvaarbaar is. Dit help om die ewewigsprys te bereik waar vraag en aanbod balanseer.
49
Waarom sal produsente nie die prys bo die ewewigsprys kan handhaaf nie?
As die prys te hoog is, sal die vraag daal en ontstaan daar ‘n oormaat aanbod. Produsente sal gedwing word om die prys te verlaag om verkope te stimuleer
50
Wat gebeur met die prys as daar 'n oormaat aanbod is?**
Produsente sal die prys verlaag om meer verbruikers aan te trek en sodoende die oormaat aanbod te verminder. Dit bring die mark terug na ewewig."*
51
definieer onewewigtig
wanneer die aanbod van en vraag na 'n produk nie gelyk is nie.
52
definieer tekort in die markewewig
'n marktoestand wat bestaan wanneer daar baie mense is wat bereid is om 'n produk te koop, maar daar slegs 'n beperkte hoeveelheid van die produk beskikbaar is.
53
definieer 'n surplus in die markewewig
'n marktoestand waarin daar 'n groot hoeveelheid van 'n produk of diens is om te verkoop, maar baie min kliënte wat bereid is om dit te koop.
54
Wat sal produsente doen wanneer daar 'n tekort is?
die produsente verhoog die prys, want hulle besef dat daar baie verbruikers is wat bereid en in staat is om die produk te koop.
55
Hoe sal ‘n daling in verbruikersinkomste die vraagkurwe beïnvloed?
Dit sal die vraagkurwe na links skuif (afname in vraag), aangesien verbruikers minder van die produk by elke prys sal koop."
56
Waarom veroorsaak ‘n prysverandering nie ‘n verskuiving van die vraagkurwe nie?
*"‘n Prysverandering lei slegs tot ‘n beweging *langs* die vraagkurwe (verandering in hoeveelheid gevra), nie ‘n verskuiving van die kurwe nie, omdat dit nie die onderliggende vraagfaktore beïnvloed nie
57
*Wat beteken dit as die vraagkurwe na regs skuif?**
Dit dui op ‘n toename in vraag — by elke prys word meer van die produk gevra as tevore.
58
Hoe word 'n verandering in die hoeveelheid gevra op die vraagkurve voorgestel?
Dit word voorgestel deur ‘n beweging van een punt op die vraagkurve na ‘n ander punt, byvoorbeeld wanneer die prys van R20 tot R10 daal en die hoeveelheid gevra toeneem van 15 tot 30 eenhede
59
*Wanneer skuif die hele vraagkurve?*
Wanneer enige faktor behalwe die prys van die produk verander (bv. inkomste of prys van ander produkte), skuif die vraagkurve na links of regs
60
Noem 6 faktore wat die **vraag** na 'n produk beïnvloed
"1. Die prys van ander produkte.
2. Verbruikers se vlak van inkomste.
3. Smaak of voorkeure.
4. prys van die produk
5. tendense (neigings)
6. reklame/advertensies
61
Wat is die verskil tussen 'n verandering in die *hoeveelheid gevra* en 'n verandering in *vraag*?
‘n Beweging op die vraagkurve vind plaas wanneer die prys van die produk verander (verandering in hoeveelheid gevra). ‘n Verskuiving van die hele vraagkurve vind plaas wanneer ander faktore (bv. inkomste) verander (verandering in vraag)."
62
Hoe sal 'n afname in vraag grafies voorgestel word?
word aangetoon deur ‘n afwaartse (linkerwaartse) verskuiving van die vraagkurwe,
63
Hoe word 'n toename in vraag grafies voorgestel?
Dit word uitgebeeld deur ‘n opwaartse (regterwaartse) verskuiving van die vraagkurwe
64
Wat beteken 'n toename in vraag na 'n produk?
n Toename in vraag kom voor wanneer verbruikers bereid en in staat is om ‘n groter hoeveelheid van die produk of diens teen elke prys te koop
65
Hoe sal ‘n daling in verbruikersinkomste die vraagkurwe beïnvloed?
Dit sal die vraagkurwe na links skuif (afname in vraag), aangesien verbruikers minder van die produk by elke prys sal koop."
66
Wat is die ekonomiese implikasie van ‘n verskuiving in die vraagkurwe na regs?
Dit dui op groter markgeleenthede (hoër verkope en pryse) vir produsente, maar kan ook tot inflasie bydra as dit wydverspreid is
67
Hoe illustreer Figuur 6.9 die konsep van markaanpassing?**
Dit toon hoe die mark outomaties aanpas na ‘n nuwe ewewig (punt B) wanneer vraag toeneem, deur prys en hoeveelheid te verhoog om vraag en aanbod te balanseer.
68
Wat gebeur by die oorspronklike ewewigsprys (R5) ná 'n toename in vraag?
Daar ontstaan ‘n tekort, aangesien die hoeveelheid gevra nou groter is as die hoeveelheid aangebied teen daardie prys. Dit dryf die prys op na die nuwe ewewig (R7
69
Verduidelik hoe 'n afname in vraag die markewewig sal beïnvloed.
n Afname in vraag sal die vraagkurwe na links skuif, wat lei tot ‘n laer ewewigsprys en ‘n kleiner hoeveelheid verkoop
70
Wat is die verband tussen inflasie en vraag?
Inflasie kan veroorsaak word deur ‘n toename in vraag na goedere en dienste, wat lei tot ‘n algehele styging in pryse.
71
Hoe word 'n nuwe ewewig bepaal na 'n toename in vraag?
Die nuwe ewewig word bepaal deur die snypunt van die nuwe vraagkurwe (V'V') met die aanbodkurwe (AA). By hierdie punt is vraag en aanbod weer gelyk
72
73
Wat is die uitwerking van 'n toename in vraag op die markewewigsprys en -hoeveelheid?
‘n Toename in vraag lei tot ‘n hoër markewewigsprys en ‘n groter ewewighoeveelheid. Byvoorbeeld, in Figuur 6.9 skuif die ewewig van punt A (R5, 100 eenhede) na punt B (R7, 150 eenhede).
74
*Hoe sal ‘n toename in die aantal produsente die aanbodkurwe beïnvloed?
Dit sal die aanbodkurwe na regs skuif, aangesien daar meer aanbieders is wat die produk teen elke prys lewer."
75
Waarom veroorsaak ‘n prysverandering nie ‘n verskuiving van die aanbodkurwe nie?
n Prysverandering lei slegs tot ‘n beweging *langs* die kurwe, nie ‘n verskuiving nie, omdat dit nie die onderliggende aanbodfaktore (bv. koste) verander nie
76
Wat gebeur met die markprys as die aanbod toeneem (kurwe skuif regs)?
Die ewewigsprys sal daal en die ewewighoeveelheid sal toeneem, aangesien daar meer goedere beskikbaar is by elke prys
77
Verduidelik hoe ‘n verhoging in produksiekoste die aanbodkurwe sal beïnvloed
Dit sal die aanbodkurwe na links skuif (afname in aanbod), aangesien produsente minder bereid is om teen elke prys te produseer
78
Wanneer skuif die hele aanbodkurwe?*
Wanneer enige faktor behalwe die prys verander (bv. nuwe tegnologie), skuif die aanbodkurwe na links (afname) of regs (toename
79
Hoe word 'n toename in die hoeveelheid aangebied op die aanbodkurwe voorgestel?
Dit word aangetoon deur ‘n beweging van een punt na ‘n ander op dieselfde aanbodkurwe, byvoorbeeld van punt A na B in Figuur 6.10 wanneer die prys styg
80
Wat is die verskil tussen 'n verandering in die *hoeveelheid aangebied* en 'n verandering in *aanbod*?
‘n Verandering in hoeveelheid aangebied word veroorsaak deur ‘n prysverandering en beweeg langs die aanbodkurwe. ‘n Verandering in aanbod word veroorsaak deur ander faktore (bv. tegnologie) en skuif die hele aanbodkurwe
81
Hoe sal 'n toename in die prys van grondstowwe Lily se aanbodkurwe beïnvloed?
Dit sal die kurwe na links skuif (afname in aanbod), aangesien produksiekoste styg en produsente minder eenhede teen dieselfde pryse wil aanbied
82
Noem twee faktore wat 'n afname in aanbod kan veroorsaak
1. Hoër produksiekoste.
2. Minder produsente in die mark
83
Wat is die uitwerking van 'n toename in aanbod op die markprys en hoeveelheid?
Dit sal lei tot 'n laer ewewigsprys en 'n groter ewewighoeveelheid, aangesien daar meer goedere beskikbaar is by elke prys.
84
Hoe sal 'n verbetering in produksietegnologie die aanbodkurwe beïnvloed?
Dit sal die aanbodkurwe na regs skuif (toename in aanbod), aangesien produsente meer eenhede teen laer koste kan produseer
85
Wat beteken 'n afname in aanbod?**
'n Afname in aanbod kom voor wanneer produsente 'n kleiner hoeveelheid van 'n produk of diens teen elke prys wil en kan aanbied. Dit word uitgebeeld deur 'n opwaartse (linkerwaartse) verskuiving van die aanbodkurwe
86
Wat beteken 'n toename in aanbod?
"'n Toename in aanbod kom voor wanneer produsente 'n groter hoeveelheid van 'n produk of diens teen elke prys wil en kan aanbied. Dit word grafies voorgestel deur 'n afwaartse (regterwaartse) verskuiving van die aanbodkurwe
87
Hoe sou ‘n toename in aanbod in ‘n grafiek voorgestel word?
Deur ‘n regterwaartse verskuiving van die aanbodkurwe, met ‘n nuwe ewewig by ‘n laer prys en groter hoeveelheid
88
Beskryf die rol van die markmeganisme in die herstel van ewewig ná ‘n aanbodverandering
Die mark pas outomaties aan deur pryse te verhoog/verlaag om vraag en aanbod te balanseer, totdat die nuwe ewewig bereik word
89
Waarom bly die vraagkurwe onveranderd wanneer aanbod verander?
Aanbodveranderings word veroorsaak deur faktore aan die produsentekant (bv. koste), terwyl vraagkurwe slegs deur verbruikersfaktore (bv. inkomste) beïnvloed word
90
Hoe sal ‘n verbetering in produksietegnologie die aanbodkurwe en markewewig beïnvloed?
Dit sal die aanbodkurwe na regs skuif, wat lei tot ‘n laer prys en groter hoeveelheid by die nuwe ewewig
91
Verduidelik waarom ‘n afname in aanbod die prys verhoog.
Die skaarste aan goedere (minder aanbod) verhoog die mededinging onder kopers, wat die prys opdryf tot die nuwe ewewig bereik word
92
Wat is die uitwerking van ‘n toename in aanbod op die mark?
‘n Toename in aanbod (kurwe skuif regs) sal ‘n laer ewewigsprys en ‘n groter hoeveelheid tot gevolg hê, aangesien meer goedere teen laer pryse beskikbaar is.
93
Waar word die nuwe ewewig bepaal ná ‘n verandering in aanbod?
By die snypunt van die nuwe aanbodkurwe (bv. A'A') en die oorspronklike vraagkurve (VV).
94
Hoe beïnvloed 'n afname in aanbod die markewewigsprys en -hoeveelheid?
‘n Afname in aanbod (kurwe skuif links) lei tot ‘n hoër ewewigsprys (P2) en ‘n kleiner hoeveelheid (H1), aangesien minder goedere teen hoër pryse aangebied word."
