ORGANISCHE STOFKLASSEN Flashcards

(54 cards)

1
Q

organische stoffen

A

etymologie: organismen voorzien van organen
–> organische of anorganisch stoffen veroorzaakt door hun afkomst, maar structuurkenmerken stoffen zelf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

organische reacties

A
  • ons lichaam: verteringsprocessen en celademhaling worden de bestanddelen van voedsel naar stoffen en energie
    1) petrochemie: op pompen aardolie
    2) farmaceutische industrie
    3) bereiding stoffen
    4) cosmetische industrie
    5) textielindustrie : synthetische materialen met bv behandeld kleurstoffen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

kenmerken organische structuren

A
  • covalente verbindingen bijna altijd opgebouwd koolstof en waterstof
  • beperkt aantal heteroatomen: O, S, N , P, halogenen
  • aanw koolstofatomen = koolstofverbindingen
  • koolstofchemie = organische chemie
  • door teveel nieuwe ontdekte verbindingen nood aan internationale nomenclatuur
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

vanilline = triviale naam

A

= 4-hydroxy-3-methoxybenzaldehyde = systematische naam
- hoofdbestanddeel smaak vanille ijs
C8H8O3

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Indeling structuurkenmerken

A
  • cyclische en acyclische verbindingen
  • verzadigde en onverzadigde verbinding
  • aromatische en alifatische verbinding
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

stofklassen

A

door aanwezigheid van functionele groepen indeling stofklassen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

monofunctionele Cverbindingen

A

één functionele groep

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

polyfunctie C verbindingen

A

verbindingen die meerdere gelijke of verschillende functionele groepen bezitten

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

cyclische verbindingen

A

structuurformule een gesloten keten, atomen zijn in een ringstructuur aangeschakeld

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

carbocyclische C verbindingen

A

enkel koolstofatomen in ringstructuur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

heterocyclische C verbindingen

A

gesloten keten met ook heterogene atomen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

acyclische C verbindingen

A

open koolstofketen eventueel onderbroken is door heteroatomen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

verzadigd verbindingen

A
  • vier bindingspartners
  • enkelvoudige bindingen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

onverzadigd verbindingen

A
  • meervoudige bindingen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

aromatische verbindingen

A

cyclische verbindingen waarin geconjugeerd systeem: afwisseling van dubbele en enkelvoudige bindingen in de koolstofketen
- benzeen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

alifatische verbindingen

A
  • geen afwisseling D en E bindingen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

monofunctionele koolstofverbindingen

A

naast koolstof- en wateratomen ook heteroatomen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

functionele groep

A

specifiek atoom of specifieke atoomgroep die de eigenschappen van een verbinding typeert

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

koolwaterstoffen+ opdeling

A

verbindingen die uitsluitend uit koolstof- en waterstofatomen bestaan
- verzadigde KWS, onverzadigde KWS, alkanen, alkenen en alkynen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

alkanen

A

verzadigde koolwaterstoffen
enkel koolstof- en waterstofatomen
brutoformule CnH2n+2
- kan vertakt: meerdere zijketens of onvertakt: alle koolstofatomen in aangesloten lijn achter elkaar, zijn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

propaan

A

-42°C kookpunt
- door laag kookpunt bij kamertemperatuur gasvormig
- propaangas geeft voldoende damp om te ontbranden
- gasbranders
- C5H8
- onvertakte alkaan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

butaan

A
  • 0,5 °C kookpunt
  • bij kamertemperatuur gasvormig
  • bij vriestemperatuur niet gebruiken want je hebt geen damp om het te laten ontvlammen
  • C4H10
  • onvertakt alkaan
23
Q

dimethylpropaan

A

vertakt alkaan
- C4H12

24
Q

alkenen

A

onverzadigde koolwaterstoffen
- dubbele binding tussen C atomen

25
etheen
C2H4 - belangrijke grondstof voor de chemische industrie - bouwsteen voor synthese van bepaalde - plantenhormoon (productie door rijpe vruchten) - onrijpe vruchten kunnen behandeld worden etheengas voor als rijpe producten de winkel in te gaan
26
propeen
C3H6
27
But-1-een
C4H8
28
halogeenalkenen
- naast koolstof- en waterstofatoom ook halogeenatoom - afgeleid van alkanen waarbij een of meer waterstofatomen vervangen door halogeenatomen - structuurformule RX, X= halogeenatoom (fluor, chloor, broom, jood,..) - ozonlaag is belangrijk , bescherming schadelijke UV-straling cfk's = chloorfluorkoolwaterstoffen zijn verantwoordelijk voor afbraak ozonlaag - gebruikt koelmiddel koelkasten = cfk's
29
alcoholen
naast koolstof- en waterstofatomen ook en zuurstofatoom - zuurstofatoom gebonden op verzadigd koolstofatoom - OH groep van alcohol is de carboxylgroep - structuurformule ROH - alcohol afgeleid van alkaan = alkanol
30
ethanol
- alcohol in alcoholische dranken - gebaseerd op gistingsproces glucose , niet mogelijkheid zonder aanwezigheid micro-organismen - C2H6O - gebruikt als biobrandstof (door maïs)
31
methanol
- CH3OH - belangrijke grondstof in de chemische industrie - gebruikt bij synthese biobrandstoffen - zeer giftig: gezichtsstoornissen en blindheid (soms kan het leiden tot de dood) - kan makkelijk ontstaan bij zelfproductie alcoholische dranken - productie methanol uit CO2 en H2 CO2 + 3H2 --> CH3OH + H2O - waterstofgas ontstaat door elektrolyse* water * afkomstig uit windenergie - CO2 helpt bij opwarming aarde - toegevoegd aan spiritus: fondue- en gourmetstellen te vullen
32
glycol
gebruiksnaam ethaan-1,2-diol - tweewaardig alcohol, 2 hydroxylgroepen - gebruikt in antivriesmiddelen - goed oplosbaar in water: verlaagt vriespunt - toegevoegd water in warmtepomp - aan koelvloeistof of radiateur wagen - C2H6O2
33
glycerol of glycerine
propaan-1,2,3-triol - driewaardig alcohol, drie hydroxylgroepen - door reactie met vetzuren omgezet tot lipide - in industrie: aanmaak cosmetica en toiletartikelen - weekmaker kunststoffen - bereiding dynamiet - C3H8O3
34
kookpunt alcoholen
altijd hoger dan die met het overeenkomstig alkaan - oplosbaarheid water neemt door waterstofbruggen toe ten opzichte van overeenkomstig alkaan - hoe langer de koolstofketen hoe meer de oplosbaarheid in water daalt aangezien het apolaire gedeelte van de alcoholmolecule groter word
35
ethers
- naast Cen H atomen ook één zuurstofatoom - ROR - ether afgeleid van alkaan = alkoxyalkaan
36
ether
gebruiksnaam ethoxyethaan - licht ontvlambaar --> cc met O kan leiden tot vorming peroxiden die onstabiel zijn en kunnen leiden tot explosies - vroeger gebruikt als anesthesiemiddel voor narcose - ook voor verwijdering vet en lijmresten je kan ether NIET als ontsmettingsmiddel gebruiken! - C3H10O
37
aminen
- naast C EN H ook N - functionele groep, aminogroep = NH2 - afhankelijk van gebonden alkylgroep op N bestaan er primaire en secundaire en tertiaire aminen - visgeur - onaangename geur - bouwsteen aminozuur
38
ketonen
koolstofverbindingen gekenmerkt door aanwezigheid carbonylgroep: C attom dubbel gebonden op 2 C atomen keton afgeleid van alkaan = alkanonen - RCOR
39
40
aceton
= propanon, C3H6O - goed oplossmiddel - verwijderen vet en lijmresten - toegevoegd aan nagellakverwijderaar
41
aldehyden
C verbindingen gekenmerkt door carbonylgroep - C atoom van carbonylgroep is gebonden aan één restgroep en één waterstofatoom - RCHO
42
formol
oplossing formaldehyde formaldehyde = methanal formol gebruikt als bewaarmiddel organen en organisch materiaal methanal = CH2O
43
carbonzuren
naast C EN H 2O's - carboxylgroep = functionele groep - eindstandig, maakt deel uit hoofdketen
44
boterzuur
bestandsdeel zweet, bied hulp opsporen vermiste personen butaanzuur
45
capronzuur
hexaanzuur, aanwezig in geitenmelk
46
mierenzuur
methaanzuur, geproduceerd door mieren, veroorzaakt pijnlijk gevoel als je in contact komt met brandnetels CH2O2
47
azijnzuur
ethaanzuur - lost goed op in water - azijn in keuken bekend als bewaarmiddel - zuiver azijnzuur wordt ook wel ijsazijn genoemd omdat de verbinding al stolt bij 16,6 graden en ijsvormige kristallen vormt - ethaanzuur ontstaat door oxidatie ethanol
48
amiden
- afgeleid van carbonzuren, OH groep wordt vervangen door NH2 - kan eindstandig zijn of deel uitmaken v koolstofketen - functionele groep -CONH2
49
esters
ook afgeleid carbonzuren OH wordt vervangen door restgroep - scheiden typische geur af
50
butylethanoaat
geur appelen
51
octylethanoaat
geur sinaasappelen
52
benzylethanoaat
geur perziken
53
vorming esterbinding
afsplitsing OH van carbonzuur om ester te vormen met O atoom van alcohol
54