Overleven in de natuur

Question 1

Tekening 3. Wat stond er op het menu van de eerste mensen?
Geef me de cijfers.

Answer 1

1. slakken
2. wortels
3. aas
4. bessen
5. eieren
6. sprinkhanen
7. honing
8. larven
9. noten
10. knollen

Question 2

Tekening 3 op wat is deze gebaseerd? Waar en wanneer?

Answer 2

Op archeologische vondsten. Afrika + een stukje van Azië en vroeger dan 40 000 jaar geleden.

Question 3

Tekening 3. Wat is plantaardig voedsel en wat is dierlijk voedsel?

Answer 3

Plantaardig voedsel: wortels, bessen, noten, knollen
Dierlijk voedsel: slakken, aas, eieren, sprinkhanen, honing, larven

Question 4

Wat is de bast?

Answer 4

De laag van een boom onder de schors

Question 5

Welke begrippen passen bij de eerste mensen?
aaseter - jager - landbouwer - veeteler - visser - voedselverzamelaar

Answer 5

aaseter, voedselverzamelaar

Question 6

Welke hulpmiddelen gebruikten de eerste mensen om bij het voedsel te komen?
Voor wortels, noten en merg?

Answer 6

Wortels: stok, om het uit te graven.
Noten: kei, om open te breken
Merg: kei, om beenderen open te breken

Question 7

Voedselverzamelaars konden niet lang op één plaats blijven. Leg uit.

Answer 7

Ze trokken rond in kleine groepen en leefden dus als nomaden. Ze trokken verder omdat het beschikbare voedsel op 1 plaats snel vlug uitgeput kon geraken.

Question 8

Wat is een nomade?

Answer 8

Iemand zonder vaste woonplaats, iemand die rondtrekt van plaats tot plaats.

Question 9

Hoe kwamen de eerste mensen in de natuur aan voedsel? (Groene kader)

Answer 9

In Oost-Afrika. Hun natuurlijke omgeving was de savanne, warm.
Hun levenswijze : de voedselverzamelaars (zochten plantaardig en dierlijk voedsel) en de aaseters (zochten aas).
Ze trokken rond in kleine groepen (nomaden).

Question 10

Tekening 4. Onderzoek hoe de nomadische Homo sapiens (de moderne mens) in Europa overleefde in een ander klimaat en landschap.
Wat is de blauwe zone? Rode stippen?
Witte zone, gele zone en groen zone.

Answer 10

Blauw: nu zee, toen land
Wit: permanente ijslaag
Geel: toendralandschap (grasvlaktes en naaldbossen)
Groen: wisselend landschap van bossen, struiken, graslanden
Rood: archeologische vindplaatsen

Question 11

Tekening 5. Welk landschap is dit?

Answer 11

Het landschap in Europa van 40 000 jaar geleden tot 9500 v.C. tijdens de laatste ijstijd.

Question 12

Tekening 4. Waar zijn we? Welke periode?

Answer 12

Europa. 40 000 jaar geleden

Question 13

Verklaar waarom grote delen van Europa voor de moderne mens onbewoonbaar waren?

Answer 13

Grote delen van Noord-Europa permanent met ijs: het was de laatste ijstijd.

Question 14

Waar vonden de archeologen de meeste sporen van mensen uit de laatste ijstijd terug?

Answer 14

op wat toen een toendralandschap was

Question 15

Waarom was het toendralandschap waarin de Homo sapiens in Europa terechtkwam moeilijk als voedselverzamelaar?

Answer 15

Er was weinig plantaardig voedsel.

Question 16

Wat konden de mensen doen om het voedseltekort op te lossen?

Answer 16

jagen op dieren

Question 17

De voedselverzamelaar werd … ?

Answer 17

Voedselverzamelaar - jager omdat het vlees van dieren veel eiwitten bevat.

Question 18

Op welke problemen stootte de mens wilde hij jacht op veel van die dieren maken?

Answer 18

De mens was minder goed in jagen dan veel van de dieren. De mens was zelf een gemakkelijke prooi voor grote roofdieren.

Question 19

Hoe zouden de voedselverzamelaars-jagers in de laatste ijstijd erin slagen op grotere dieren te jagen?

Answer 19

Door samen te werken

Question 20

Hoe wist elke jager wat zijn taak was bij groepsjacht op een groot dier?

Answer 20

Door gebaren en taal.

Question 21

Hoe pasten de mensen hun voedingsgewoontes aan de natuur in Europa aan? (Groene kader)

Answer 21

Europa tijdens de laatste ijstijd.
Oorzaak: natuurlijke omgeving (toendra: koud) leidt tot (gevolg)
levenswijze (voedselverzamelaar-jagen, weinig plantaardig en veel dierlijk voedsel) leidt tot nomaden in kleine groepen, meer samenwerking en taal.

Question 22

Tekening 6. Vertel me iets meer over de tekening.

Answer 22

Dit is een herfstkamp van jagers uit de laatste ijstijd.

Question 23

Bejaagde dieren leveren niet alleen vlees op, maar ook heel wat grondstoffen voor het maken van allerhande voorwerpen. Geef 3 voorbeelden.

Answer 23

Huiden voor kleding of tentzeilen.
Beenderen en gewei voor werktuigen en gebruiksvoorwerpen.
Vet als extra voeding geschikt voor het koude klimaat en verlichting.

Question 24

Tekening 7. Onderzoek de evolutie van de werktuigen en hun functie.

Answer 24

1. een eenvoudig bewerkte kei (2 miljoen jaar geleden)
2. een vuistbijl van vuursteen of silex (40 000 jaar geleden)
3. een tot een fijne punt bewerkte vuursteen of silex, diende als speerpunt (22 000 jaar geleden)
4. klingen, afgeslagen stukken vuursteen of silex (17 000 jaar geleden)
5. benen naalden (14 000 jaar geleden)
6. benen harpoenen (14 000 jaar geleden)
7. stenen pijlpunten (14 000 jaar geleden)

Question 25

Wat is een kling?

Answer 25

Het scherpe deel van een mes of zwaard.

Question 26

Geef een synoniem van evolutie

Answer 26

ontwikkeling

Question 27

Om te jagen en om gedode dieren te verwerken had de mens werktuigen nodig. Uit welke materialen zijn de bewaard gebleven werktuigen vervaardigd?

Answer 27

Uit vuursteen of silex en uit been, ook uit natuursteen (gewone steen)

Question 28

Van welk materiaal zijn de oudste werktuigen?

Answer 28

steen

Question 29

Hoe slaagden de mensen erin om scherpe randen te verkrijgen?

Answer 29

Door het afslaan van stukken steen.

Question 30

Hoe evolueerden de werktuigen doorheen de laatste ijstijd?

Answer 30

Meer gebruik van been naast steen, meer variatie, meer verfijning.

Question 31

Welk werktuig uit tekening 7 kon de jager uit de laatste ijstijd gebruiken voor volgende activiteiten? 1. Een gevangen dier afmaken 2. Beenderen openbreken om er merg uit te halen 3. Vissen door het spietsen (doorsteken) van een vis met speer of harpoen. 4. De huid van een dier afschrapen om daarvan een tentzeil te maken. 5. Boomstammen ontschorsen en aanpunten om tentpalen te maken. 6. Kleding naaien met draad van haren of darmen 7. Schieten van klein wild en gevogelte 8. Doodsteken van gevangen wild. 9. Snijden van vlees of huid

Answer 31

1. 1,2,3 2. 1,2,3 3. 3,6 4. 2,3,4 5. 2,4 6. 5 7. 7 8. 3 9. 4

Question 32

Welk voordeel boden de jongste werktuigen?

Answer 32

Meer gespecialiseerde toepassingsmogelijkheden

Question 33

Kijk naar tekening 8. Nummer 6 zijn de Papoea's. Welke levenswijze hebben zij vandaag?

Answer 33

Deze komt sterk overeen met die van de voedselverzamelaars-jagers uit de laatste ijstijd. Enkele voorbeelden: ze verzamelen voedsel, ze jagen, ze gebruiken stenen werktuigen, pijl en boog...

Question 34

Wat is het belangrijkste verschil tussen de levenswijze van de Papoea's en andere natuurvolken vandaag en die van de voedselverzamelaars uit de laatste ijstijd?

Answer 34

De actuele natuurvolken leven in de hedendaagse tijd en staan in contact met de moderne samenleving.

Question 35

Geef me de twee domeinen en hun betekenis.

Answer 35

Het blauwe domein: het economische domein (hoe overleven mensen) Het oranje domein: het sociale domein (hoe leven mensen samen)

Question 36

Waarom zijn de samenlevingsvormen niet door een verticale streep van elkaar gescheiden?

Answer 36

Omdat de levenswijze van de hedendaagse natuurvolken in grote mate lijkt op de levenswijze van de voedselverzamelaar-jagers. Zij doen niet aan landbouw noch aan industrie. Dankzij de schuine strepen kunnen in de tijdbalk verschillende soorten samenleving op hetzelfde moment naast elkaar staan.

Question 37

Geef aan met behulp van de tijdbalk van de samenlevingsvormen welke samenlevingsvormen vandaag gelijktijdig bestaan.

Answer 37

Voedselverzamelaar - jagers agrarische samenleving = landbouwsamenleving industriële samenleving postindustriële samenleving

Question 38

Wat hield de levenswijze van de voedselverzamelaars-jagers in Europa in? (Groene kader)

Answer 38

Europa tijdens de laatste ijstijd. Voedselverzamelaars-jagers = Opbrengst van jacht: vlees, huiden, kledij, werktuigen uit been en vet. Werktuigen uit: vuursteen (silex) en been