Pathologie H12: aandoeningen van het endocriene systeem Flashcards
Ten gevolge van welke factoren ontstaan aandoeningen van het endocriene systeem?
- Ischemie
‘’ ChatGPT: verwijst naar een medische aandoening waarbij er een verminderde bloedtoevoer is naar een bepaald orgaan of weefsel in het lichaam. Deze verminderde bloedstroom kan leiden tot een gebrek aan zuurstof en voedingsstoffen in het aangetaste gebied, wat kan resulteren in weefselschade of celdood als het niet tijdig wordt behandeld.’’ - Infectie
- Auto-immuunziektes ‘‘eigen hormonen afbreken’’
- Tumoren
- Straling
- Operatie ‘‘orgaan eruit trekken, dan doet die het niet meer’’
- Aangeboren afwijkingen
Noem de diagnostische onderzoeken bij het endocriene systeem?
- Bloedname:
> Hormonen
> ca staat voor carcinoom (‘‘tumormarkers’’)
> glucose - Dorstproef
- Urineonderzoek (concentratie
- Schildklierscintigrafie
‘’ ChatGPT: Een schildklierscintigrafie maakt gebruik van een radioactieve stof, meestal technetium-99m, die aan de patiënt wordt toegediend. Deze stof wordt opgenomen door de schildklier. Vervolgens wordt een speciale camera, een zogenaamde gammacamera, gebruikt om de straling die door de radioactieve stof wordt uitgezonden vast te leggen en om beelden van de schildklier te genereren.)’’ - Echografie
Waar is hypofysaire dwerggroei een aandoening van?
Wat zijn de oorzaken van hypofysaire dwerggroei?
- Van de hypofyse voorkwab
Oorzaken:
- Tumor
- Genafwijking
‘’ ChatGPT: Wanneer de hypofyse niet goed functioneert of onvoldoende hormonen afscheidt, kan dit leiden tot een tekort aan groeihormoon (ook bekend als somatotroop hormoon) en andere hormonen die belangrijk zijn voor de groei en het algemene welzijn. Hierdoor blijft de groei van het individu achter en kan dwerggroei ontstaan.’’
Waar is gigantisme een aandoeningen van?
Noem de oorzaken (en kenmerken) en behandeling van gigantisme
- Van de hypofyse voorkwab
Oorzaken:
Meestal tumor hypofyse
–> Ontstaat op kinderleeftijd
–> VOORDAT groeischijven gesloten zijn
–> Overproductie groeihormoon
–> Grote lengte, grote handen/voeten
Behandeling:
- Operatie
- Bestraling
- Medicatie
Waar is Acromegalie een aandoening van?
Wat is Acromegalie?
Wat zijn symptomen van Acromegalie?
-Aandoening aan de hypofysevoorkwab?
- Overmaat groeihormoon die ontstaat NADAT groeischijven gesloten zijn
- Diagnose pas tond 40-45 jaar
’’ Bas: zit vooral in de weke delen (maar bijv kaak ook)’’
‘‘UMC Utrecht: acromegalie ontstaat door een goedaardige tumor in de hypofyse’’
Symptomen:
- Overgewicht
- Diabetes ‘’ Acromegalie kan leiden tot disfunctie/ stoornis van je alvleesklier’’
- Verdikking kleine botten
- Vooruitstekende kin
- Grote kaak
- Kyfose
‘’ MC toets thema 4: Dit is een abnormale achterwaartse kromming van de thoracale wervels (= borstkaswervels)’’
Waar is diabetes insipidus een aandoening van?
Wat is de oorzaak van diabetes insipidus?
Wat is de behandeling van diabetes insipidus?
Een aandoeningen aan de hypofyseachterkwab
- De oorzaak is meestal onbekend ‘’dus onbekend hoe het ADH-tekort ontstaat, dit ga je onderzoeken (diagnostiek)’’
- Tekort aan ADH –> polyurie/ polydipsie/ pollakisurie
(‘‘polyurie: veel plassen
Polydipsie: veel dorst, want suiker trekt water met zich mee, denk aan osmose
Pollakisurie: vaak (kleine beetjes) moeten plassen’’)
Behandeling:
Desmopressine (neusspray)
‘’ Desmopressine is een vasoconstrictiemiddel, en is synthetisch’’
Waar is hypothyroïdie een aandoening van?
Wat is de etiologie van hypothyroïdie?
Wat is de behandeling van hypothyroïdie?
Etiologie:
- Tekort T4:
> auto-immuun
> radioactieve behandeling hyperthyroïdie
> operatie (kanker, hyperthyroïdie)
> te kort in voeding
> medicatiebijwerkingen (lithium)
- Tekort aan TSH-productie
- Congenitaal: hypoplasie schildklier (hielprik)
’’ChatGPT: Congenitale aandoeningen zijn aandoeningen of afwijkingen die aanwezig zijn bij de geboorte, meestal als gevolg van genetische factoren, foetale ontwikkelingsstoornissen of blootstelling aan schadelijke invloeden tijdens de zwangerschap.’’
Symptomen:
- Somberheid
- Moeheid
- Onregelmatige menses (‘’ onregelmatige menstruatie’’)
- Spierpijn/ gewrichtsklachten
- Haaruitval
- Overgewicht
Onderzoek:
- Soms struma (zwelling)
behandeling:
- Medicatie: tyrax po
Wat is hyperthyroïdie een aandoening van?
Wat is de oorzaak van hyperthyroïdie?
Wat zijn de symptomen van hyperthyroïdie?
Wat is de behandeling van hyperthyroïdie?
Aandoeningen aan de schildklier
Oorzaken van hyperthyroïdie?
- Ziekte van Graves: auto-immuun
- Mola zwangerschap
‘’ ChatGPT: een abnormale zwangerschap waarbij zich een tumorachtige groei ontwikkelt in de baarmoeder in plaats van een normale foetus. Deze aandoening wordt veroorzaakt door een abnormale bevruchting van de eicel door sperma en leidt tot de vorming van een abnormaal weefsel in de baarmoeder.’’
- Hypofysetumor
- Tumor schildklier
Symptomen:
- Nervositas (‘‘zenuwachtigheid’’), rusteloosheid
- Zweten
- Moe
- Onregelmatige menses
‘’= onregelmatige menstruatie’’
- Hartkloppingen
- Exophthalmie
‘’ ook bekend als uitpuilende ogen , is een medische aandoening waarbij de ogen abnormaal verder uitsteken dan normaal in hun oogkassen.’’
Onderzoek:
- Soms struma
Behandeling:
- Medicatie: strumazol po
- Radioactieve behandeling –> hypothryoidie
- Operatie
- (eventueel beta-blokkers)
Wat is thyroiditis een aandoening van?
Wat is thyroiditis?
Wat zijn de oorzaken van thyroiditis?
Aandoeningen aan de schildklier
Een ontsteking van de schildklier
Oorzaken:
- Viraal
- Bacterieel
- Ziekte van hashimoto
‘’ ChatGPT: een auto-immuunaandoening die de schildklier aantast. Bij deze aandoening valt het immuunsysteem van het lichaam de schildklier aan en beschadigt het, wat leidt tot ontsteking en een afname van de schildklierfunctie.”
Symptomen:
- Soms hyperthroïdie
- Soms struma (Hashimoto)
Behandeling:
Operatie soms bij struma
Wat zijn de effecten van de schildklier?
- Stimulering stofwisseling
- grotere hartactie, frequentie, bloeddruk
- Versnelde ademhaling
- Versnelde spijsvertering
- Verhoging lichaamstemperatuur
- Groei, rijping botten, spieren, zenuwen
Welke hormonen produceert de bijniermerg?
Adrenaline: vasoconstrictie
- Hartfrequentie stijgt
- Bloeddruk stijgt
Noradrenaline: vasoconstrictie
‘’ Maak je in kleine hoeveelheden aan. Meestal doen wij deze kunstmatig toedienen’’
Welke hormonen produceert de bijnierschors?
Onder invloed van ACTH:
- Glucocorticoiden: vb. cortisol (en corticosteron)
KH- metabolisme (glucosestofwisseling)
- Mineralcorticoïden: vb. aldosteron
H20/ zout evenwicht
- Androgenen/ oestrogenen
Waar is de ziekte van Addison een aandoening van?
Wat is de etiologie van de ziekte van Addison?
Hoe wordt de ziekte van Addison onderzocht?
Aandoeningen van de bijnieren
Etiologie:
Meestal auto-immuun
–> Bijnierschorsinsufficiëntie
Symptomen: ten gevolge van tekort cortisol en aldosteron
- Gewichtsafname
- Minder eetlust
- Moe
- Hyperpigmentie ten hoogte van handpalm (bronverkleuring)
- Braken, diarree –> vochtverlies –> shock
Onderzoek:
24 uur urine op cortisol
Behandeling:
Glucocorticoiden en mineralcorticoïden
-
Waar is de ziekte van Cushing een aandoening van?
Wat is de etiologie van de ziekte van Cushing?
Hoe wordt de ziekte van Cushing onderzocht?
- Wat zijn de symptomen van de ziekte van Cushing?
Aandoeningen van de bijnieren
Etiologie:
- Overmaat corticosteroïden
- Ten gevolge van adenoom hypofyse (goedaardige tumor die zich ontwikkelt in de hypofyse) –> ACTH
Onderzoek:
Cortisol in urine
Symptomen:
- Hyperglycemie (diabetes)
- Hyperlipidemie (‘‘Internet: abnormaal hoge concentratie van vetten (lipiden) in het bloed, waaronder cholesterol en triglyceriden’’) (‘’Internet: corticosteroïden bevorderen de vetopslag’’)
- Vochtretentie
- Gewichtstoename (‘’Internet: corticosteroïden bevorderen de vetopslag’’)
- Spierzwakte, vermoeidheid
- Hypertensie
- ‘‘vollemaansgezicht’’
- Vetophoping rond nek (bisonnek)
- Dunne huid (striae)
- Psychose
Waar is Feochromocytoom een aandoening van?
Wat is Feochromocytoom?
‘’ ChatGPT: Een feochromocytoom is een zeldzame tumor die ontstaat in de bijniermedulla (bijniermerg), het binnenste deel van de bijnierklieren. Deze tumor produceert abnormaal grote hoeveelheden van de hormonen genaamd catecholamines, waaronder adrenaline en noradrenaline. De overproductie van deze hormonen kan leiden tot ernstige symptomen en gezondheidsproblemen.’’
- Zeldzaam
- Adrenaline/ noradrenaline producerende tumor in bijniermerg (meestal) (‘‘overproductie’’)
Symptomen:
- Hypertensie (‘‘denk door vasoconstrictie’’)
- Zweten
- Hartkloppingen
- Nervositas (‘’zenuwachtigheid’’)
- Obstipatie
- Vermoeidheid
Onderzoek:
Catecholamines in bloed/urine
‘’ Catecholamines: Bepaalde neurotransmitters (dopamine, noradrenaline en adrenaline’’
Behandeling:
- Tumor opzoeken
- Antihypertensiva
